SAMBIRU 32
Ufumu Waku Chiuta Ukwamba Kulamuliya!
Ufumu waku Chiuta ukwamba kulamuliya kuchanya mu 1914. Mu chaka chenichi ndimu mazuŵa ngakumaliya nga ulamuliru wa ŵanthu ngangwambiya. Kumbi tiziŵa wuli venivi? Tiwonengi uchimi wa mu Bayibolu kweniso vo vichitika pacharu ndipuso mo mijalidu ya ŵanthu yasinthiya kutuliya mu 1914.
1. Kumbi uchimi wa mu Bayibolu ulongonji?
Buku la mu Bayibolu la Daniyeli, lingukambiya limu kuti Ufumu waku Chiuta wazamukwamba kulamuliya kukumaliya kwa nyengu yo yidanika kuti “nyengu 7.” (Daniyeli 4:16, 17) Pati pajumpha vyaka vinandi, Yesu wangudana nyengu 7 zenizi kuti “nyengu yakuŵikika ya ŵanthu amitundu yinyaki.” Iyu wangukamba so kuti nyengu yeniyi yechendamali. (Luka 21:24) Kweni nge mo tiwoniyengi, nyengu 7 zenizi zikumala mu chaka cha 1914.
2. Kumbi ndi vinthu wuli vo vichitika pacharu chapasi, kweniso ndi mijalidu niyi yo ŵanthu alongo kwambiya mu 1914?
Akusambira aku Yesu angumufumba kuti: “Kumbi . . . chisimikizu cha kuŵapu kwinu kweniso cha kumala kwa nyengu yinu, ntchinthu wuli?” (Mateyu 24:3) Yesu wanguŵakonkhoske vinthu vinandi vo vatingi vizichitikengi asani iyu wayamba kulamuliya mu Ufumu waku Chiuta kuchanya. Vinyaki mwa vinthu venivi ndi nkhondu, nja ndipuso vidilirisi. (Ŵerengani Mateyu 24:7.) Bayibolu lingukambiya so limu kuti vakuchita va ŵanthu “mu mazuŵa ngakumaliya” vazamuchitiska kuti umoyu uzije ‘wakusuzga ukongwa.’ (2 Timote 3:1-5) Vinthu venivi vikwamba kuchitika ukongwa kutuliya mu 1914.
3. Ntchifukwa wuli vinthu vanangika ukongwa pacharu kutuliya po Ufumu waku Chiuta ukwambiya kulamuliya?
Yesu wati waja waka Fumu ya Ufumu waku Chiuta, wanguchita nkhondu kuchanya ndi Satana limoza ndi viŵanda vaki. Satana wanguluza nkhondu yeniyi. Bayibolu likamba kuti iyu “wanguponyeka pacharu chapasi ndipu angelu ŵaki nawu anguponyeke nayu limoza.” (Chivumbuzi 12:9,10,12) Satana ngwakukwiya ukongwa chifukwa waziŵa kuti wabayikengi pambula kuswera yapa. Ndichu chifukwa chaki iyu wachitiska kuti ŵanthu asuzgikengi ukongwa pacharu chapasi. Venivi ndivu vachitiska kuti vinthu vinangiki ukongwa pacharu! Kweni Ufumu waku Chiuta wazamutuzgapu masuzgu ngosi ngenanga.
SAMBIRANI VINANDI
Wonani ukaboni wakuti Ufumu waku Chiuta ukwamba kulamuliya mu 1914 ndipuso vo tikhumbika kuchita chifukwa chakuziŵa venivi.
4. Vo Bayibolu likamba vilongo kuti Ufumu waku Chiuta ukwamba kulamuliya mu 1914
Chiuta wanguchitiska Fumu Nebukadinezara ya ku Babiloni kuti yiloti malotu ngakukwaskana ndi vo vatingi vizichitikengi kunthazi. Malotu ngenanga kweniso vo Daniyeli wangukamba pakufwatuliya malotu ngenanga, vakwaskanga ufumu waku Nebukadinezara kweniso Ufumu waku Chiuta.—Ŵerengani Daniyeli 4:17. a
Ŵerengani Daniyeli 4:20-26, ndipu pavuli paki gwiriskiyani ntchitu tchati pakukambiskana mafumbu yanga:
-
(A) Kumbi Nebukadinezara wanguwonanji mu malotu?—Wonani vesi 20 ndi 21.
-
(B) Kumbi ndi vinthu wuli vo vatingi vichitikiyengi chimiti?—Wonani vesi 23.
-
(C) Kumbi ndi vinthu wuli vatingi vichitikengi kukumaliya kwa “nyengu 7”?—Wonani vesi 26.
Kumbi Malotu nga Chimiti ngo Nebukadinezara Wangulota Ngakoliyana Wuli ndi Ufumu Waku Chiuta?
UCHIMI (Daniyeli 4:20-36)
Ufumu
(A) Chimiti chikulu ukongwa
Ufumu watimbanyizgika
(B) “Chidumuliyeni pasi chimiti cho,” ndipu pajumphi “nyengu 7”
Ufumu wawezekiyapu
(C) “Ufumu winu wazamuwere so kwaku yimwi”
Pa nyengu yo uchimi uwu wafiskikanga kakwamba . . .
-
(D) Kumbi chimiti chamiyanga yani?—Wonani vesi 22.
-
(E) Kumbi ufumu waki ungutimbanyizgika wuli?—Ŵerengani Daniyeli 4:29-33.
-
(F) Nanga ntchinthu wuli chinguchitikiya Nebukadinezara kukumaliya kwa “nyengu 7”?—Ŵerengani Daniyeli 4:34-36.
MO UNGUFISKIKIYA KAKWAMBA
Ufumu
(D) Nebukadinezara Fumu ya ku Babiloni
Ufumu watimbanyizgika
(E) Chaka cha 606 B.C.E., chati chajumpha, Nebukadinezara wangufuntha ndipu wangulamuliya so cha kwa vyaka 7 chayivu
Ufumu wawezekiyapu
(F) Nebukadinezara wanguchira ndipu wangwamba so kulamuliya
Pa nyengu yo uchimi uwu wafiskikanga kachiŵi . . .
-
(G) Kumbi chimiti chamiyanga yani?—Ŵerengani 1 Mbiri 29:23.
-
(H) Kumbi ufumu wawu ungutimbanyizgika wuli? Nanga tiziŵa wuli kuti ufumu uwu walamuliyanga mbwenu cha pa nyengu yo Yesu wenga pacharu chapasi?—Ŵerengani Luka 21:24.
-
(I) Kumbi ufumu wenuwu unguwezekiyapu zukwanji ndipuso nunkhu?
MO UNGUFISKIKIYA KACHIŴI
Ufumu
(G) Mafumu nga Isirayeli ngo ngamiyanga ulamuliru waku Chiuta
Ufumu watimbanyizgika
(H) Yerusalemu wangubwangandulika ndipu venivi vingutimbanyizga mzeri wa mafumu nga Isirayeli kwa vyaka 2,520
Ufumu wawezekiyapu
(I) Yesu wangwamba kulamuliya kuchanya nge Fumu ya Ufumu waku Chiuta
Kumbi nyengu 7 zimiya vyaka vilinga?
Mavesi nganyaki nga mu Bayibolu ngatitiwovya kuti tivwisi so mavesi nganyaki. Mwakuyeruzgiyapu, buku la Chivumbuzi likamba kuti nyengu zitatu ndi hafu zimiya mazuŵa 1,260. (Chivumbuzi 12:6, 14) Mwaviyo, asani tingasazga kaŵi nyengu zitatu ndi hafu zenizi tisaniyengi nyengu 7, pamwenga kuti mazuŵa 2,520. Nyengu zinyaki mu Bayibolu, mazu ngakuti zuŵa limoza ngamiya chaka chimoza. (Ezekiyeli 4:6) Ndimu so viliri ndi nyengu 7 zo zikonkhoskeka mubuku la Daniyeli. Nyengu izi zimiya vyaka 2,520.
5. Charu chikusintha ukongwa kutuliya mu 1914
Yesu wangukambiya limu vo vazamuchitika pacharu asani wazija Fumu. Ŵerengani Luka 21:9-11, pavuli paki kambiskanani fumbu ili:
-
Pa vinthu vo taŵerenga pa lemba ili, kumbi ndi vinthu nivi vo yimwi mwawonapu pamwenga kuvwa?
Wakutumika Paulo wangukonkhoska mo ŵanthu azamuchitiya vinthu mu mazuŵa ngakumaliya nga ulamuliru wa ŵanthu. Ŵerengani 2 Timote 3:1-5, pavuli paki kambiskanani fumbu ili:
-
Pa mijalidu yo lemba ili lakamba, kumbi ndi mijalidu niyi yo muwona kuti ŵanthu achita mazuŵa nganu?
6. Tikhumbika kuchitapu kanthu mwaliŵi chifukwa Ufumu waku Chiuta ulamuliya
Ŵerengani Mateyu 24:3, 14, pavuli paki kambiskanani mafumbu yanga:
-
Kumbi ndi ntchitu yakukhumbika ukongwa niyi yo yilongo kuti Ufumu waku Chiuta ulamuliya nadi sonu?
-
Kumbi mungachita wuli kuti namwi mugwirengeku ntchitu yeniyi?
Ufumu waku Chiuta ulamuliya sonu, ndipu kwaja kamanavi kuti uyambi kulamuliya charu chosi. Ŵerengani Aheberi 10:24, 25, pavuli paki kambiskanani fumbu ili:
-
Kumbi weyosi wakhumbika kuchitanji po tiwona kuti “zuŵa lo le pafupi”?
Kumbi mungachita wuli asani mwasambira chinthu chinyaki cho muwona kuti chingawovya pamwenga kutaska anyinu?
MUNTHU MUNYAKI WANGAFUMBA KUTI: “Ntchifukwa wuli Akaboni aku Yehova akamba kuti chaka cha 1914 chenga chaka chapade ukongwa?”
-
Kumbi mungamumuka wuli?
KUMBI MWASAMBIRANJI?
Uchimi wa mu Bayibolu, mbiri ndipuso vinthu vo vichitika pacharu vilongo kuti Ufumu waku Chiuta ulamuliya nadi sonu. Tingalongo kuti tigomezga fundu yeniyi asani tipharazga vakukwaskana ndi ufumu wenuwu ndipuso asani tiwungana.
Kuweriyamu
-
Kumbi ndi vinthu wuli vo vinguchitika kukumaliya kwa nyengu 7 zo buku la Daniyeli lingukambiya limu?
-
Kumbi musimikiza wuli kuti Ufumu waku Chiuta ungwamba nadi kulamuliya mu 1914?
-
Kumbi mungalongo wuli kuti mugomezga kuti Ufumu waku Chiuta ulamuliya nadi sonu?
FUFUZANI
Wonani vo akulemba mbiri ndipuso vo ŵanthu anyaki akamba vakukwaskana ndi mo vinthu vasinthiya pacharu kutuwa mu 1914.
“Nyengu yo Mijalidu ya Ŵanthu Yingusinthiya Ukongwa” (Jani Masu!, April 2007)
Ŵerengani nkhani iyi kuti muwoni mo uchimi wa pa Mateyu 24:14 ungusinthiya umoyu wa munthu munyaki.
“Ndayanjanga Ukongwa Baseball Kuphara Chechosi!” (Chigongwi cha Alinda Na. 3 2017)
Kumbi tiziŵa wuli kuti uchimi wa mu Daniyeli chaputala 4 ukamba za Ufumu waku Chiuta?
Kumbi ntchinthu wuli chilongo kuti “nyengu 7” zo zikambika mu Daniyeli chaputala 4 zingumala mu 1914?
a Wonani nkhani ziŵi zakumaliya pachigaŵa chakuti Fufuzani mu sambiru lenili.
Mungayanja Kuŵerenga so Nkhani Izi
MAFUMBU NGO ŴANTHU AFUMBA KAŴIKAŴI
Kumbi Sambiru la Bayibolu lo Akaboni aku Yehova Achitiska Ntchinthu Wuli?
Kuziya mu pulogilamu yawezi ya kusambira Bayibolu ndi Akaboni aku Yehova, mungagwiriskiya ntchitu Bayibolu lelosi. Mungadaniyaku banja linu losi pamwenga mabwezi nginu pa sambiru.
