Fundu Zinyaki zo Zasinthika
Kwa vyaka vinandi, Chigongwi cha Alinda chaja chichitiwovya kuvwisa so umampha mauchimi nga mu buku la Ezekiyeli. Ndipu buku ili la mutu wakuti, Yehova Waweziyapu Kusopa Kwauneneska!, likonkhoska so mwakuvwika umampha fundu zinyaki. Wonani asani mungamuka mafumbu ngo nge mumphata.
Kumbi visku vinayi va vamoyu vimiyanji?
Mo tavwiyanga kali: Chisku chechosi cha visku vinayi va vamoyu pamwenga kuti akerubi, chimiya jalidu limoza mwa mijalidu yinayi yikuluyikulu yaku Yehova.
Kusintha: Chinanga kuti chisku chechosi cha visku vinayi va vamoyu chimiya jalidu limoza mwa mijalidu yinayi yikuluyikulu yaku Yehova, kweni visku vinayi vosi pamoza vimiya mijalidu yosi yo iyu wenayu. Kweniso visku vinayi venivi, vititiwovya kuziŵa kuti Yehova ngwanthazi ukongwa ndipuso we ndi unkhankhu ukulu.
Chifukwa cho tasinthiya: Mazu ngaku Chiuta ngagwiriskiya ntchitu nambala ya 4 asani ngakonkhoska chinthu cho ntchakukwana muvigaŵa vosi pamwenga kuti champhumphu. Mwaviyo asani visku vosi vinayi taviwone pamoza, vimiya mijalidu yinayi pe cha kweni mijalidu yinandi, ndipu pa mijalidu yinayi yeniyi ndipu pajintha mijalidu yosi yaku Yehova yo ngwakuchitiska mantha. Kweniso visku vosi venga va nyama za unkhankhu kweniso zanthazi. Kusazgiyapu yapa, vamoyu vosi vinayi vo venga ndi visku va vinyama vanthazi va pacharu chapasi, venga pasi pa mpandu waufumu waku Yehova. Venivi vilongo kuti Yehova ndi Fumu Yikulu Ukongwa kuluska chechosi.
Kumbi munthulumi yo wenga ndi kachikwama ka mlembi wamiya yani?
Mo tavwiyanga kali: Munthulumi yo we ndi kachikwama ka mlembi wamiya Akhristu akusankhika. Kuziya mu ntchitu yakupharazga kweniso kusambiza ŵanthu kuti aje akusambira, pasonu panu akusankhika aŵika chisimikizu chakuyeruzgiya pa visku va ŵanthu wo aja chigaŵa cha “mzinda ukulu.”—Chivu. 7:9.
Kusintha: Munthulumi yo wenga ndi kachikwama ka mlembi wamiya Yesu Khristu. Iyu wazamuŵika chisimikizu pavisku va ŵanthu wo ŵe mugulu la “mzinda ukulu” asani aziyeruzgika nge mbereri pa “chisuzgu chikulu.”—Mate. 24:21.
Chifukwa cho tasinthiya: Yehova wakupaska Mwana waki udindu wakuyeruzga. (Yoha. 5:22, 23) Mwakukoliyana ndi Mateyu 25:31-33, Yesu wazamuyeruzga ŵanthu kakumaliya kuti ndi “mbereri” pamwenga “mbuzi.”
Kumbi mahuli ngaŵi nga paubali, Ohola ndi Oholiba, ngamiya Matchalitchi nga Chikhristu ukongwa tchalitchi la Katolika ndi Chipulotesitanti?
Mo tavwiyanga kali: Ohola (Samariya, likulu la Isirayeli), yo wenga mura, wamiya tchalitchi la Katolika; Oholiba (Yerusalemu, likulu la Yuda), yo wenga mumana wamiya Chipulotesitanti.
Kusintha: Mahuli ngenanga ngamiya Matchalitchi nga Chikhristu cha. Chinanga kuti ve viyo, yiwu atitiwovya kuvwisa mo Yehova wavwiya asani ŵanthu ŵaki wo pakwamba ŵenga akugomezgeka achita uhuli wauzimu. Ndimu so wavwiya ndi visopa vosi vaboza.
Chifukwa cho tasinthiya: Palivi peposi mu Malemba po palongo kuti Ohola ndi Oholiba amiya Matchalitchi nga Chikhristu. Isirayeli ndi Yuda pakwamba ŵenga nge awolu aku Yehova akugomezgeka, kweni Matchalitchi nga Chikhristu ngakujapu cha pa ubwezi waviyo ndi Yehova. Kusazgiyapu yapa, ŵanthu aku Chiuta ambula kugomezgeka wo ayeruzgikiya ndi mahuli ngo ngakonkhoskeka mu Ezekiyeli chaputala 16 ndi 23, Yehova wanguŵalayizga kuti wazakuŵawombo asani asintha. Kweni Matchalitchi nga Chikhristu ngo ntchigaŵa cha Babiloni Mukulu, ngalivi chilindizga chenichi.
Kumbi Matchalitchi nga Chikhristu ngamiya Yerusalemu wakugaruka?
Mo tavwiyanga kali: Yerusalemu wambula kugomezgeka wamiya Matchalitchi nga Chikhristu. Mwaviyo, kubwangandulika kwa Yerusalemu kwamiyanga kubwangandulika kwa Matchalitchi ngenanga.
Kusintha: Vinthu viheni vo vachitikanga mu Yerusalemu wambula kugomezgeka, nge kusopa angoza kweniso vinyeda vo venga pe posi, vititikumbusa vinthu vo vichitika mu Matchalitchi nga Chikhristu, kweni palivi chifukwa chechosi cho tingakambiya kuti Matchalitchi nga Chikhristu ngamiya Yerusalemu.
Chifukwa cho tasinthiya: Palivi chifukwa chechosi cha mu Malemba cho tingakambiya kuti Matchalitchi nga Chikhristu ngamiya Yerusalemu. Mwakupambana ndi Yerusalemu wakali, Matchalitchi nga Chikhristu ngakusopapu cha mwauneneska. Kusazgiyapu yapa, Yehova wangumugowoke Yerusalemu kweni Matchalitchi nga Chikhristu wazakungagowokiyapu cha.
Kumbi chiwona cha chidika cha viwanga vakumira chingufiskika wuli?
Mo tavwiyanga kali: Mu 1918 Akhristu akusankhika wo atombozgekanga angukoleka ukapolu ndi Babiloni Mukulu, ndipu anguja nge ŵafwa mwauzimu. Ukapolu wenuwu ungumala mu 1919 pa nyengu yo Yehova wanguŵapaska so nthazi kuti ayambi kupharazga Ufumu.
Kusintha: Pangujumpha vyaka vinandi kutuliya po Akhristu ŵenaŵa anguselere mu ukapolu wauzimu, mo ŵenga nge abayika ndipu ukapolu wenuwu ungwamba chaka cha 1918 chechendafiki. Ungwamba mu 100 C.E., ndipu ungumala mu 1919 C.E., ndipu pangujumpha vyaka vinandi kuti umali nge mo Yesu wangukonkhoske mu ntharika yaki ya tirigu ndi duru.
Chifukwa cho tasinthiya: Ukapolu wa Isirayeli wakali unguto nyengu yitali, kwambiya mu 740 B.C.E., ndipu ungumala mu 537 B.C.E. Uchimi waku Ezekiyeli wo ukamba kuti viwanga venga “vakumira” pamwenga “vakumira ukongwa,” ulongo kuti ŵanthu wo ayeruzgikiya ndi viwanga ŵenga nge abayika kwa nyengu yitali. Ndipuso ulongo kuti patingi pajumphengi nyengu yitali kuti viwanga vije so ndi umoyu chifukwa venivi vachitikanga kamanakamana.
Kumbi kubanya timiti tiŵi kung’anamuwanji?
Mo tavwiyanga kali: Ŵati aleka kukoliyana kwa kanyengu pa Nkhondu Yakwamba ya Pacharu Chosi, akhristu akusankhika akugomezgeka angwamba so kusope limoza mu 1919.
Kusintha: Uchimi uwu ulongo kuti Yehova ndiyu wachitiskengi kuti ŵanthu wo atimusopa aje amoza. Pati pajumpha nyengu kutuliya mu 1919, ŵanthu anandi wo ŵenga ndi chilindizga chakuzija pacharu chapasi angwamba kuchitiya vinthu limoza ndi Akhristu akusankhika. Magulu ngosi ngaŵi yanga, ngateŵete Yehova mwakukoliyana.
Chifukwa cho tasinthiya: Uchimi uwu ukambapu cha kuti kamiti kamoza kangugaŵikana paŵi, ndipu pavuli paki kangubanyika kuja kamoza. Mwaviyo, uchimi uwu ukonkhoskapu cha kuti gulu limoza lazamugaŵikana ndipu pavuli paki lazamukoliyana. Mumalu mwaki, ukonkhoska mo magulu ngaŵi ngazamujaliya gulu limoza.
Kumbi Gogi wa Magogi ndiyani?
Mo tavwiyanga kali: Gogi wa ku Magogi ndi zina linyaki lo Satana Diabolo wangupaskika wati wadikiskika kuchanya.
Kusintha: Gogi wa Magogi wamiya vyaru vo vazamukoliyana kuti viyukiyi ŵanthu wo asopa mwauneneska pa chisuzgu chikulu.
Chifukwa cho tasinthiya: Uchimi wo ukonkhoska kuti Gogi wazamuperekeka ku viyuni vo viturya nyama kuti waje chakurya chawu ndipuso kuti wapaskika masanu pacharu chapasi, ulongo kuti Gogi ntchakulengeka chauzimu cha. Kusazgiyapu yapa, kuyukiya kwaku Gogi kuyanana ndi vo buku la Daniyele ndi Chivumbuzi ngakamba vakukwaskana ndi vo vyaru va pacharu chapasi vazamuchita pa kuyukiya ŵanthu aku Chiuta.—Dani. 11:40, 44, 45; Chivu. 17:14; 19:19.
Kumbi Ezekiyeli wanguwona nyumba yakusopiyamu yikulu yauzimu yo wakutumika Paulo wanguyikonkhoska pavuli paki?
Mo tavwiyanga kali: Nyumba yakusopiyamu yo Ezekiyeli wanguwona mu chiwona, yiyanana ndi nyumba yakusopiyamu yauzimu yo wakutumika Paulo wanguyikonkhoska.
Kusintha: Ezekiyeli wanguwona nyumba yakusopiyamu yauzimu yo yingujalikiskika mu 29 C.E. cha, kweni wanguwona chiwona cho chalongonga mo kusopa kwauneneska ko kungukonkhoskeka mu Dangu laku Mozesi kwatingi kuziweriyengepu asani Ayuda aweku ku ukapolu. Vo Paulo wangukonkhoska vakukwaskana ndi nyumba yakusopiyamu yauzimu, vikonkhoska ukongwa ntchitu yo Khristu nge Wasembi Mura Ukongwa, wangugwira kwamba mu 29 mpaka mu 33 C.E. Chiwona cha nyumba yakusopiyamu yo Ezekiyeli wanguwona, chizumbuwapu cha va wasembi mura, kweni chikonkhoska ukongwa vakukwaskana ndi ntchitu yakuweziyapu kusopa kwauneneska yo yingwamba mu 1919 C.E. Mwaviyo, tingakamba cha kuti vinthu vakupambanapambana kweniso viŵerengeru vo asaniyanga achipima vo Ezekiyeli wanguwona mu chiwona cha nyumba yakusopiyamu, vimiya vinthu vinyaki. Mumalu mwaki, tikhumbika kuŵika ukongwa maŵanaŵanu pa vo chiwona chaku Ezekiyeli chititisambiza vakukwaskana ndi fundu zo Yehova wakhumba kuti tilondongi pa kusopa kwauneneska.
Chifukwa cho tasinthiya: Nyumba yakusopiyamu yo Ezekiyeli wanguwona mu chiwona yipambana ndi nyumba yakusopiyamu yauzimu mu nthowa zinandi. Mwakuyeruzgiyapu, nyumba yakusopiyamu yo Ezekiyeli wanguwona paperekekanga sembi zinandi zanyama; munyumba yakusopiyamu yikulu yauzimu, sembi yikuperekeka yimoza pe kweniso “kamoza pe mbwenu mpaka muyaya.” (Ahe. 9:11, 12) Vyaka mahandiredi nganandi Khristu wechendazi, nyengu yaku Yehova yakuvumbuliya uneneska wakukwaskana ndi nyumba yakusopiyamu yauzimu ndipu yechendakwani.
