1, 2. Ntchifukwa wuli tingakamba kuti venga vachilendu cha kwaku Davidi kuwona ŵanthu achileka kuja akugomezgeka kwaku iyu?

 VENGA vachilendu cha kwa Fumu Davidi kuwona ŵanthu achileka kuja akugomezgeka. Nyengu yinyaki ŵanthu amtundu waki, angugarukiya ulamuliru waki wo wenga kuti ukumana kali ndi masuzgu nganandi. Nyengu yinyaki so mabwezi ngaki nga pamtima ngangugomezgeka cha. Aŵanaŵaniyani vaku Mikala yo wenga muwolu waki wakwamba. Pakwamba “wangumuyanja ukongwa Davidi,” ndipu tikayika cha kuti wamuwovyanga. Kweni pati pajumpha nyengu, “wangwamba kumuyuyuwa mumtima mwaki,” mpaka kufika pakumuwona ‘nge munthu wambula zeru.’—1 Samuyeli 18:20; 2 Samuyeli 6:16, 20.

² Penga so Ahitofeli, yo wenga wakumulunguchizga waku Davidi. Ulongozgi wo iyu waperekanga, ŵanthu awuwonanga nge mazu ngakutuliya kwaku Yehova. (2 Samuyeli 16:23) Kweni pavuli paki mubwezi waki mwenuyu wangukoliyana ndi gulu lo lingumuyukiya. Kumbi ndiyani yo wangwambisa gulu lenili? Wenga Abisalomu, mwana waki chayiyu waku Davidi! Abisalomu “wangulutirizga kukopa mitima ya Ayisirayeli,” ndipu wangujiŵika kuja Fumu mumalu mwaku Davidi. Ŵanthu anandi anguja kuchigaŵa chaku Abisalomu vo vinguchitiska kuti Davidi wathawi kopa kuti angamubaya.—2 Samuyeli 15:1-6, 12-17.

3. Kumbi Davidi wagomezganganji?

³ Kumbi pengavi munthu weyosi yo wangulutirizga kuja wakugomezgeka kwaku Davidi? Pa nyengu yosi ya masuzgu ngaki, Davidi waziŵanga kuti penga munthu munyaki yo wenga wakugomezgeka kwaku iyu. Munthu mwenuyu wenga Yehova Chiuta. Pakukamba vaku Yehova Davidi wanguti: “Munthu wakugomezgeka mutimuchitiya vinthu mwakugomezgeka.” (2 Samuyeli 22:26) Kumbi kugomezgeka nkhuchitanji, nanga ntchifukwa wuli tingakamba kuti Yehova ntchakuwoniyapu chamampha pa nkhani yeniyi?

4, 5. (a) Kumbi “kugomezgeka” nkhuchitanji? (b) Kumbi kuja wakugomezgeka kupambana wuli ndi kuja wakuthembeka?

⁴ Mu Malemba Ngachiheberi mazu ngakuti “kugomezgeka” ngang’anamuwa kumatiriya munthu yo utimuyanja ndi kulutirizga kumuwovya. Munthu wachita waka venivi chifukwa chakuti ndivu wakhumbika kuchita cha kweni chifukwa cha chanju. a Mwaviyo kuja wakugomezgeka kupambana ndi kuja wakuthembeka. Mwakuyeruzgiyapu wakulemba sumu wangukamba kuti mwezi ndi “kaboni wakugomezgeka kuchanya” chifukwa nyengu zosi uŵapu. (Salimo 89:37) Mwaviyo tingakamba kuti mwezi ngwakugomezgeka, pamwenga kuti ngwakuthembeka. Kweni ungalongo kugomezgeka nge munthu cha. Ntchifukwa wuli tikamba viyo? Chifukwa chakuti mwezi ungalongo chanju cha.

⁵ Bayibolu lilongo kuti munthu wakugomezgeka waja so ndi chanju. Ndipu asani munthu ngwakugomezgeka ku munyaki, vilongo kuti munthu yo ndi mubwezi waki. Munthu waviyo waja wakugomezgeka nyengu zosi ndipu waja nge mayiŵa nga panyanja cha ngo ngapingika ndi mphepu yeyosi. Munthu wakugomezgeka, pamwenga kuti wachanju chambula kumala, wasinthasintha cha.

6. (a) Kumbi mazuŵa nganu vinthu ve wuli mucharu ichi pa nkhani yakugomezgeka, nanga Bayibolu likulongo wuli kuti venivi vazamuchitika? (b) Kumbi ndi nthowa yamampha niyi yo yingatiwovya kuvwisa vo kugomezgeka kung’anamuwa, nanga ntchifukwa wuli?

 ⁶ Mbuneneska kuti ŵanthu mazuŵa nganu mbakugomezgeka viyo cha. Kanandi ŵanthu wo akoliyana aja so ‘akunozgeka kupwetekana.’ Tituvwa so va ŵanthu wo athaŵa awolu ŵawu pamwenga alumu ŵawu. (Nthanthi 18:24; Malaki 2:14-16) Anandi achita vinthu vachinyengu mwakuti nasi tingakamba mazu ngakuyanana ndi ngo mchimi Mika wangukamba ngakuti: “Ŵanthu akugomezgeka amala pacharu chapasi.” (Mika 7:2) Chinanga kuti nyengu zinandi ŵanthu atondeka kuja akugomezgeka, kweni Yehova walongo ukongwa jalidu lapade lenili. Ndipu nthowa yamampha yo yingatiwovya kuvwisa vo kugomezgeka kung’anamuwa, nkhusambira mo Yehova walongore jalidu lenili lenilo so likoliyana ukongwa ndi chanju.

7, 8. Ntchifukwa wuli Bayibolu likamba kuti Yehova pe ndiyu ngwakugomezgeka?

⁷ Bayibolu likamba vakukwaskana ndi Yehova kuti: “Ndimwi pe wakugomezgeka.” (Chivumbuzi 15:4) Ntchifukwa wuli likamba viyo? Kumbi ŵanthu kweniso angelu anyaki akulongopu cha kuti mbakugomezgeka? (Yobu 1:1; Chivumbuzi 4:8) Nanga wuli Yesu Khristu? Asi iyu ‘ngwakugomezgeka’ waku Chiuta? (Salimo 16:10) Sonu ntchifukwa wuli Bayibolu likamba kuti Yehova pe ndiyu wakugomezgeka?

⁸ Chakwamba, kumbukani kuti kugomezgeka ntchigaŵa chimoza cha chanju. Pakuti “Chiuta ntchanju” kweniso iyu ntchakuwoniyapu chamampha pa nkhani yakulongo chanju, ndiyani yo wangaja wakugomezgeka kuphara iyu? (1 Yohane 4:8) Mbuneneska kuti angelu kweniso ŵanthu angalongo mijalidu yaku Chiuta, kweni Yehova pe ndiyu ngwakugomezgeka kuphara weyosi. Pakuti ‘Ngwamazuŵa Nganandi,’ iyu waja wachilongo kugomezgeka kwa nyengu yitali kuluska vinthu vosi vo vikulengeka. (Daniyeli 7:9) Mwaviyo, Yehova ndiyu walongo kugomezgeka ukongwa kuluska weyosi ndipu palivi yo wangayanana nayu. Tiyeni tiwoni vakuwoniyapu.

9. Kumbi Yehova walongo wuli kuti “ngwakugomezgeka pa chechosi cho wachita”?

 ⁹ Yehova “ngwakugomezgeka pa chechosi cho wachita.” (Masalimo 145:17) Kumbi wachita venivi munthowa wuli? Kwamuka kusanirika pa lemba la Salimo 136. Salimo lenili likamba vinthu vinyaki vo Yehova wanguchita pakutaska ŵanthu waki, kusazgapu kutaska Ayisirayeli pa Nyanja Yiyera. Wonani kuti vesi lelosi mu Salimo lenili limala ndi mazu ngakuti: “Chanju chaki chambula kumala ntchamuyaya.” Salimo lenili lisanirika so mukabokosi kakuti “ Mafumbu ngo Tikhumbika Kuŵanaŵaniyapu” pa peji 289. Asani muŵerenga Salimo lenili muwonengi nthowa zakupambanapambana zo Yehova walongore chanju chambula kumala ku ŵanthu ŵaki. Yehova walongo kuti ngwakugomezgeka kwa ateŵeti ŵaki mwakuŵavwisiya asani atimupempha kuti waŵawovyi, ndipu watiŵawovya nadi panyengu yaki yakwenere. (Salimo 34:6) Yehova waleka cha kulongo ateŵeti ŵaki chanju chambula kumala asani yiwu alutirizga kuja akugomezgeka.

10. Kumbi Yehova walongo wuli kuti iyu ngwakugomezgeka pa nkhani yakulondo fundu zaki?

¹⁰ Nthowa yinyaki yo Yehova walongore kuti ngwakugomezgeka kwa ateŵeti ŵaki njakuti fundu zaki zisintha cha. Mwakupambana ndi ŵanthu wo kanandi chifukwa chakupingika ŵaka maŵanaŵanu, asinthasintha pa nkhani ya chamampha ndi chiheni, Yehova wasintha cha. Mwakuyeruzgiyapu, wakusintha cha mo wawone vinthu nge kugomezga vamizimu, kusopa angoza kweniso kubaya ŵanthu. Kuziya mwa mchimi waki Yesaya, iyu wangukamba kuti: “Mpaka po mukotiyengi ini ndisinthengi cha.” (Yesaya 46:4) Mwaviyo, tikayika cha kuti vinthu vitiyendiyengi umampha asani tilondo ulongozgi waki wo usanirika mu Mazu ngaki Bayibolu.—Yesaya 48:17-19.

11. Kambani vakuyeruzgiyapu vo vilongo kuti Yehova wafiska malayizgu ngaki.

¹¹ Yehova walongo so kuti ngwakugomezgeka pakufiska vo wakulayizga. Asani wakambiya limu kuti chinthu chinyaki chazamuchitika, chichitika nadi. Mwaviyo iyu wangukamba  kuti: “Mazu ngangu ngakutuliya mumulomu mwangu . . . ngazamuwere cha kwaku ini kwambula kuchita kanthu, kweni ngazamufiska nadi vosi vo ndikhumba, ndipu ngazamuchita nadi vo ndikungatuma kuti ngachiti.” (Yesaya 55:11) Asani wafiska vo wangulayizga, Yehova walongo kuti ngwakugomezgeka ku ŵanthu waki. Iyu watiŵalindizisa ŵaka cha ndi vinthu vo waziŵa kuti vazamuchitika cha. Pa nkhani yeniyi, Yehova we ndi mbiri yamampha mwakuti mteŵeti waki Yoswa wangukamba kuti: “Pa malayizgu ngosi ngamampha ngo Yehova wangulayizga nyumba yaku Isirayeli, palivi lo lingutondeka kufiskika; ngosi ngangufiskika.” (Yoswa 21:45) Mwaviyo tigomezga kuti Yehova wazakutiguŵiskapu cha ndipu wazamutondekapu cha kufiska malayizgu ngaki.—Yesaya 49:23; Aroma 5:5.

12, 13. Kumbi chanju chambula kumala chaku Yehova ntchamuyaya munthowa wuli?

¹² Nge mo tasambiriya, Bayibolu likamba kuti chanju chambula kumala chaku Yehova “ntchamuyaya.” (Salimo 136:1) Ntchifukwa wuli tigomezga venivi? Chifukwa chimoza ntchakukwaskana ndi vo Yehova wachita asani watigowoke maubudi ngidu. Nge mo tingusambiriya mu Mutu 26, asani Yehova watigowoke watingakumbuka so cha maubudi ngidu. Pakuti ‘tosi te akubuda ndipu te akupeleŵere pa unkhankhu waku Chiuta,’ titenere kuwonga kuti chanju chambula kumala chaku Yehova ntchamuyaya.—Aroma 3:23.

¹³ Kweni Yehova walongo kuti chanju chaki chambula kumala ntchamuyaya munthowa so yinyaki. Mazu ngaki ngakamba kuti murunji “wajengi nge chimiti cho chikupandika mumphepeti mwa timisinji tamaji, chimiti cho chipasa vipasu mu nyengu yaki, cho mani ngaki ngafota cha. Ndipu vosi vo wachita vimuyendiyengi umampha.” (Salimo 1:3) Aŵanaŵaniyani ŵaka za chimiti chikulu cho mani ngaki ngakubiriŵira umampha kweniso ngafota cha! Asani nasi tikondwa ndi Mazu ngaku Chiuta, tija ndi umoyu utali, wachimangu kweniso vinthu vititiyende umampha. Yehova wapaska ateŵeti ŵaki vitumbiku vambula kumala ndipu wachita venivi mwakugomezgeka. Mucharu chifya cho Yehova wakulayizga, ŵanthu akuvwiya azamukondwa kwamuyaya  ndi chanju chaki chambula kumala.—Chivumbuzi 21:3, 4.

14. Kumbi Yehova watuvwa wuli asani ateŵeti ŵaki atimuteŵete mwakugomezgeka?

¹⁴ Yehova waja wachilongo mwakuwerezawereza kuti ngwakugomezgeka. Pakuti iyu wasintha cha, wazamulekapu cha kuja wakugomezgeka kwa ateŵeti ŵaki. Wamasalimo munyaki wangulemba kuti: “Kali ndenga mwana ndipu sonu ndakuwa, kweni ndechendawonepu munthu weyosi murunji wachijowoleka, pamwenga ŵana ŵaki achipempha chakurya. Pakuti Yehova watanja cheruzgu chaurunji, ndipu wazakuŵajowo cha ŵanthu ŵaki akugomezgeka.” (Salimo 37:25, 28) Mbuneneska kuti titenere kusopa Yehova chifukwa iyu ndi Mlengi. (Chivumbuzi 4:11) Kweni chifukwa chakuti iyu ngwakugomezgeka, wakondwa ukongwa asani titimuteŵete mwakugomezgeka.—Malaki 3:16, 17.

15. Kumbi vo Yehova wanguchitiya Ayisirayeli vilongo wuli kuti iyu ngwakugomezgeka?

¹⁵ Chifukwa cha chanju chaki chambula kumala, nyengu zosi Yehova watovya ŵanthu ŵaki asani akumana ndi masuzgu. Wamasalimo munyaki watitikambiya kuti: “Iyu wavikiliya maumoyu nga ŵanthu ŵaki akugomezgeka; Kweniso watiŵataska ku janja la munthu muheni.” (Salimo 97:10) Aŵanaŵaniyani vo wanguchitiya Ayisirayeli. Wati waŵataska mwakuziziswa pa Nyanja Yiyera, yiwu angumumbiya kuti: “Ndi chanju chambula kumala mungulongozga ŵanthu wo mwawombo.” (Ekisodo 15:13) Yehova wanguŵalongo nadi chanju chambula kumala pa nyengu iyi. Mozesi wangukambiya Ayisirayeli kuti: “Yehova wangukuyanjani ndi kukusankhani chifukwa chakuti mwenga anandi kuluska ŵanthu anyaki wosi cha, yimwi mwenga amana ukongwa pa ŵanthu wosi. Mumalu mwaki, Yehova wakukutuzgani ndi janja lanthazi kuti wakutaskeni munyumba ya ukapolu, mu janja laku Farawo, fumu ya ku Ijipiti, chifukwa chakuti Yehova wangukuyanjani ndipuso wangusunga vo wangulapizga kwa apapi ŵinu akali.”—Dotoronome 7:7, 8.

16, 17. (a) Kumbi Ayisirayeli angulongo wuli kuti awonganga cha, nanga Yehova wanguŵalongo wuli lisungu? (b) Kumbi Ayisirayeli anandi angulongo wuli kuti ‘afika pakuti angachizgika cha,’ nanga isi tisambiranjipu?

 ¹⁶ Kweni Ayisirayeli anandi angutondeka kulongo kuwonga chanju chambula kumala chaku Yehova. Ŵati ataskika “yiwu angulutirizga kumubudiya [Yehova] mwakugarukiya Wapachanya Limu.” (Salimo 78:17) Kwa vyaka mahandiredi nganandi, yiwu amubudiyanga Yehova mwakuwerezawereza, kuleka kumusopa ndi kwamba kusopa angoza ndipu venivi vaŵachitiskanga kuti ajengi akufipisika. Kweni Yehova wangulutirizga mbwenu kusunga phanganu laki. Kuziya mwa mchimi Yeremiya, Yehova wanguŵeyere ŵanthu ŵaki kuti: “Were kwaku ini, yiwi Isirayeli wakugaruka . . . ndazakukulereska mwakukwiya cha, pakuti nde wakugomezgeka.” (Yeremiya 3:12) Kweni nge mo tawone kali mu Mutu 25, Ayisirayeli anandi angukana kulondo ulongozgi wenuwu. “Yiwu anyozanga ŵanthu wo Chiuta wauneneska waŵatumanga, ayuyuwanga mazu ngaki ndipuso anyozanga achimi ŵaki.” Kumbi ndi vinthu wuli vo vinguŵachitikiya? Pakumaliya paki, “ukali waku Yehova unguwiya ŵanthu ŵaki, mpaka angufika pakuti angachizgika cha.”—2 Mbiri 36:15, 16.

¹⁷ Kumbi tisambiranji pa nkhani yeniyi? Tisambirapu kuti chinanga kuti Yehova ngwakugomezgeka kweni wazomereza cha vinthu viheni ndipuso tingamupusisa cha. Mbuneneska kuti Yehova ‘ngwakuzaza ndi chanju chambula kumala,’ ndipu wakondwa kuchitiya anyaki lisungu asani mphakukhumbika kuchita viyo. Kweni kumbi wachita wuli asani munthu ndi muheni mwakuti wangasintha so cha? Asani ve viyo iyu walondo fundu zaki za urunji ndipu watimulanga munthu waviyo. Mwakukoliyana ndi vo wangukambiya Mozesi, iyu “waleka cha kulanga munthu yo wananga.”—Ekisodo 34:6, 7.

18, 19. (a) Ntchifukwa wuli tikamba kuti Yehova asani walanga ŵanthu aheni mbukaboni wakuti iyu ngwakugomezgeka? (b) Kumbi Yehova wazamulongo wuli kuti ngwakugomezgeka ku ŵanthu ŵaki wo angutombozgeka mpaka kufika pakubayika?

¹⁸ Asani Chiuta walanga ŵanthu wo achita vinthu viheni walongo kuti ngwakugomezgeka. Munthowa wuli? Fundu yeniyi yakonkhoskeka mu buku la Chivumbuzi po Yehova wangukambiya  angelu 7 kuti: “Lutani ndipu mukapunguliyi pacharu chapasi mbali zabakuli 7 za ukali waku Chiuta.” Mungelu wachitatu wati wapunguliya mbali yaki “mumisinji kweniso mu akasupi a maji,” maji ngangusambuka ndopa. Pavuli paki mungelu wangukambiya Yehova kuti: “Yimwi, Yo waliku ndipuso yo wengaku, wakugomezgeka, ndimwi murunji, pakuti mwapereka vyeruzgu venivi, chifukwa chakuti yiwu angudira ndopa za akupaturika kweniso za achimi ndipu mwaŵapaska ndopa kuti amwi; mbakwenere nadi kumwa ndopa zo.”—Chivumbuzi 16:1-6.

¹⁹ Wonani kuti panyengu yo waperekanga uthenga wacheruzgu wenuwu, mungelu wangukamba vakukwakskana ndi Yehova kuti “ngwakugomezgeka.” Chifukwa wuli? Chifukwa chakuti asani wabaya ŵanthu aheni, Yehova walongo kuti ngwakugomezgeka kwa ateŵeti ŵaki wo anandi aku yiwu aja achitombozgeka mpaka kubayika. Kukamba uneneska, Yehova watiŵaluwa cha ŵanthu ŵenaŵa. Iyu wakhumbisiska kuwona ŵanthu akugomezgeka wo akutayika, ndipu Bayibolu lititisimikiziya kuti ŵanthu ŵenaŵa azamuyuskika. (Yobu 14:14, 15) Yehova watiŵaluwa cha ateŵeti ŵaki akugomezgeka wo akutayika, ndipu “kwaku iyu wosi mbamoyu.” (Luka 20:37, 38) Khumbu laku Yehova lakuti waziyuski ŵanthu wosi wo akufwa ŵeniwo watiŵakumbuka mbukaboni ukulu ukongwa wakuti ngwakugomezgeka.

20. Kumbi “Viyaŵi va lisungu” mbayani, nanga Yehova walongo wuli kuti ngwakugomezgeka kwaku yiwu?

²⁰ Kwamba kali, Yehova walongo kuti ngwakugomezgeka ukongwa ku ŵanthu wo mbakugomezgeka. Mwakuti kwa vyaka vinandi waja ‘wachilekere mwakuzikira viyaŵi va ukali vo vitenere kunangika.’ Chifukwa wuli? “Wanguchita venivi kuti walongo chuma cha unkhankhu waki pa viyaŵi va lisungu vo wakuvinozge limu kuti vije vaunkhankhu.” (Aroma 9:22, 23) “Viyaŵi va lisungu” vo vikambika pa lemba ili vimiya Akhristu akusankhika ndi mzimu wo amulamuliya limoza ndi Khristu mu Ufumu waki. (Mateyu 19:28) Pakunozga vakuti ŵanthu azitaskiki, Yehova wangulongo kuti ngwakugomezgeka kwaku Abrahamu, yo wanguchita nayu phanganu lakuti: “Kuporote mu mphapu yaku mitundu yosi pacharu chapasi yazakujisaniriya vitumbiku chifukwa chakuti wavwiya mazu ngangu.”—Genezesi 22:18.

21. (a) Kumbi Yehova walongo wuli kugomezgeka ku ŵanthu a “mzinda ukulu” wo azamutasika pa “chisuzgu chikulu”? (b) Kumbi kugomezgeka kwaku Yehova kutikuchiskani kuchitanji?

 ²¹ Yehova walongo so kuti ngwakugomezgeka ku ŵanthu a “mzinda ukulu” wo azamutaskika pa “chisuzgu chikulu” ndipu azamuja ndi umoyu wamuyaya pacharu chapasi mu paradayisu. (Chivumbuzi 7:9, 10, 14) Chinanga kuti ateŵeti ŵaki mbambula kufikapu, kweni wakuŵapasa mwaŵi wakuzija ndi umoyu kwamuyaya pacharu chapasi. Kumbi wakuchita wuli venivi? Mwakugwiriskiya ntchitu sembi ya Mwana waki ndipu sembi yeniyi ndiyu nthowa yikulu yo Yehova wakulongore kugomezgeka kwaki. (Yohane 3:16; Aroma 5:8) Kugomezgeka kwaku Yehova kwawovya ŵanthu anandi wo mitima yawu yipenja urunji. (Yeremiya 31:3) Kumbi mukhumbisiska cha kundere kufupi ndi Yehova chifukwa chakugomezgeka kwaki ko wakulongo kweniso ko wazamulongo kunthazi? Pakuti tosi tikhumba kundere kufupi ndi Chiuta, tiyeni tilutirizgi kulongo kuti tiwonga chanju chaki ndipu tilutirizgi kumuteŵete mwakugomezgeka.