Kumbi Muthaŵiya Kwaku Yehova?
“Yehova wawombo umoyu wa ateŵeti ŵaki, palivi yumoza yo wathaŵiya kwaku iyu yo wasanirikengi ndi mulandu.”—SUMU 34:22.
1. Kumbi ateŵeti aku Chiuta akugomezgeka, atuvwa wuli chifukwa cha ubudi wo akuchita?
“NDAMUNTHU wakusuzgika ini!” (Aro. 7:24) Ateŵeti anandi akugomezgeka aku Chiuta aja achikamba mazu yanga ngo wakutumika Paulo wangukamba. Chifukwa chakuti tikuwa ndi ubudi, tosi tisuzgika maŵanaŵanu asani vo tichita vikoliyana cha ndi vo isi tikhumba kuti tikondwesi Yehova. Akhristu anyaki wo akuchitapu ubudi ukulu, atijiwona kuti Chiuta wangaŵagowoke cha.
2. (a) Kumbi lemba la Sumu 34:22, lilongo wuli kuti ateŵeti aku Chiuta akhumbika cha kujimba mulandu? (b) Kumbi tikambisanengenji munkhani iyi? (Wonani bokosi lakuti, “ Vo Tisambirapu Pamwenga vo Vimiya?”)
2 Malemba ngatitisimikiziya kuti wosi wo athaŵiya kwaku Yehova atenere cha kujimba mulandu. (Ŵerengani Sumu 34:22.) Kumbi kuthaŵiya kwaku Yehova, kung’anamuwanji? Kumbi ndi vinthu wuli vo titenere kuchita kuti Yehova watichitiyi lisungu kweniso watigowoke? Tingasaniya kwamuka kwa mafumbu yanga asani tingakambiskana za ndondomeku ya misumba yo kali Ayisirayeli athaŵiyangaku. Ndondomeku yakuti paje misumba yakuthaŵiyaku yenga mu marangu ngaku Mozesi ngo nganguleka kugwira ntchitu pa Pentekositi mu 33 C.E. Titenere kukumbuka kuti marangu yanga, ngangutuliya kwaku Yehova. Mwaviyo, ndondomeku iyi yititisambiza mo Yehova wawone ubudi, wo abuda ndipuso wo alapa. Chakwamba tiyeni tikambisani ntchitu ya misumba iyi.
“SANKHANI MISUMBA YAKUTHAŴIYAKU”
3. Kumbi Ayisirayeli achitanga wuli ndi munthu yo wabaya munyaki mwadala?
3 Yehova wakwaskikanga ukongwa asani munthu wabayika mu nyengu ya Ayisirayeli. Wo abayanga anyawu mwadala abayikanga ndi munthu munthurumi yo wenga mubali waki wa munthu yo wafwa. Munthu uyu waziŵikanga kuti “wakuwezge ndopa.” (Maŵe. 35:19) Yo wabaya munyaki wabayikanga kuti walipiri umoyu wa munthu yo wamubaya. Kubaya munthu yo wabaya munyaki, kwawovyanga kuti Charu Chakulayizgika chileki kuja chakufipiskika. Yehova wangukamba kuti: “Mungananganga cha charu cho mujamu, chifukwa ndopa [za ŵanthu] zinanga charu.”—Maŵe. 35:33, 34.
4. Kumbi munthu yo wabaya munyaki mwangozi, achitanga nayu wuli mu nyengu ya Ayisirayeli?
4 Kumbi Ayisirayeli achitanga nayu wuli munthu yo wabaya munyaki mwangozi? Iyu amumbanga mbwenu mulandu chifukwa cha kubaya munthu wambula kunanga. (Chiya. 9:5) Chifukwa chakuti amuchitiyanga lisungu, wazomerezekanga kuthaŵiya ku umoza mwa misumba 6 yakuthaŵiyaku. Kwenuku wavikilirikanga. Munthu yo wabaya munyaki mwangozi, wakhumbikanga kuja kwenuku mpaka po mura wasembi wafwiya.—Maŵe. 35:15, 28.
5. Kumbi ndondomeku ya misumba yakuthaŵiyaku yingatiwoyva wuli kumuziŵa umampha Yehova?
5 Yehova ndiyu wangukamba kuti paje misumba yakuthaŵiyaku. Iyu wangukambiya Yoswa kuti: “Kambiya Ayisirayeli kuti, ‘Sankhani misumba yakuthaŵiyaku.’” Misumba iyi yenga “yakupaturika” kwaku Yehova. (Yoswa 20:1, 2, 7, 8) Chifukwa chakuti Yehova ndiyu wangukamba kuti apatuwi misumba yeniyi kuti yigwirengi ntchitu yapade, tingafumba kuti: Kumbi vo Yehova wangunozga vititiwovya wuli kuvwisa lisungu laki? Nanga vititiwovya so wuli kuti tiwonengi Yehova kuja malu ngidu ngakuthaŵiyaku mazuŵa nganu?
“IYU WATENERE . . . KUKONKHOSKA NKHANI YAKI KU ŴARA”
6, 7. (a) Konkhoskani mo ŵara achitiyanga pa kuyeruzga munthu yo wabaya munyaki mwangozi. (Wonani chithuzi cho che papeji 8.) (b) Ntchifukwa wuli iyu wakhumbikanga kukumana ndi ŵara?
6 Asani munthu wabaya munyaki mwangozi, chakwamba wakhumbikanga “kukonkhoska nkhani yaki ku ŵara” pa khomu la msumba wo wathaŵiyaku. Ŵara akhumbikanga kumulonde umampha ndi kumupaska malu ngakuja. (Yoswa 20:4) Pavuli paki, amutumanga so ku ŵara a msumba wo wangubayaku munthu ndipu yiwu ayeruzganga mulandu waki. (Ŵerengani Maŵerengedu 35:24, 25.) Pijapija asani ŵara yaŵa, awona kuti wangubaya munyaki mwangozi ndipu amuwezgiyanga so ku msumba wakuthaŵiyaku.
7 Ntchifukwa wuli nkhani iyi yafikanga ku ŵara? Yiwu akhumbikanga kuwovya Ayisirayeli kuti aje ambula kufipiskika kweniso kuti yo wabaya munyaki wayanduwi ndi lisungu laku Yehova. Munthu munyaki yo waziŵa va Bayibolu wangukamba kuti, asani munthu yo wabaya munyaki wakhumba cha kukumana ndi ŵara, “umoyu waki wenga pangozi ndipu wajibayisanga chifukwa chakuleka kuthaŵiya kumalu ngo Chiuta wanguŵika kuti wataskiki.” Iyu wakhumbikanga kupempha chovyu kuti waleki kufwa. Asani waleka kuthaŵiya ku misumba yo Yehova wanguŵika, mubali wa munthu yo wabayika wamubayanga.
8, 9. Ntchifukwa wuli Mkhristu yo wachita ubudi ukulu wakhumbika kuluta ku ŵara?
8 Mazuŵa nganu, Mkhristu yo wachita ubudi ukulu wakhumbika so kukumana ndi ŵara mumpingu kuti amuwovyi. Ntchifukwa wuli kuchita viyo nkhwakukhumbika? Chakwamba, Yehova ndiyu wakuŵika ndondomeku yakuti ŵara akumanengi ndi munthu yo wachita ubudi ukulu, nge mo Mazu ngaki ngakambiya. (Yako. 5:14-16) Chachiŵi, vitovya wo achita ubudi kuti Chiuta walutirizgi kuŵayanja asani alapa kweniso kuti aleki kuwereza so vo anguchita. (Aga. 6:1; Ahe. 12:11) Chachitatu, ŵara atumika ndipuso asambizika kuti achiskengi wo achita ubudi asani alapa, aŵawovyengi kuti aleki kusuzgika maŵanaŵanu pamwenga kujimba mulandu. Yehova wakamba kuti ŵara yaŵa ndi “malu ngakubisamaku chimphepu.” (Yesa. 32:1, 2) Ndondomeku iyi yilongo lisungu laku Chiuta.
9 Ateŵeti anandi aku Chiuta awona kuti asaniya chimangu chifukwa chakuwovyeka ndi ŵara. Mwakuyeruzgiyapu, mubali munyaki zina laki Daniel, wanguchita ubudi ukulu kweni wanguja myezi yinandi kwambula kuchikambiya ŵara. Iyu wanguti, “Chifukwa chakuti pangujumpha nyengu yitali, ndawonanga kuti ŵara angandiwovya so cha. Nyengu zosi ndachitanga mantha kuti munthu munyaki waziŵengi vo ndikuchita. Asani ndiromba kwaku Yehova, ndawonanga kuti ndakhumbikanga kwamba ndi kupepeska pa vo ndikuchita.” Pakumaliya, Daniel wangupempha ŵara kuti amuwovyi. Pa vo vingumuchitikiya, iyu wangukamba kuti: “Kukamba uneneska ndachitanga mantha kukumana nawu. Kweni ndati ndakumana nawu, venga nge kuti munthu munyaki watuzgapu chinthu chizitu pa mapewa ngangu. Sonu ndiwona kuti ndingakambiskana ndi Yehova mwakufwatuka.” Mazuŵa nganu, Daniel we ndi njuŵi yamampha ndipu pambula kuswera wakuŵikika kuja muteŵeti wakovya.
“WATENERE KUTHAŴIYA KU UMOZA MWA MISUMBA YENIYI”
10. Kumbi munthu yo wabaya munyaki wakhumbikanga kuchitanji kuti amulenge lisungu?
10 Munthu yo wabaya munyaki mwangozi, wakhumbikanga kuchitapu kanthu kuti amulenge lisungu. Iyu wakhumbikanga kuthaŵiya ku msumba wakuthaŵiyaku wa pafupi. (Ŵerengani Yoswa 20:4.) Kuti waje ndi umoyu pengavi kuchitiya munyaki. Iyu wakhumbikanga kuluta mwaliŵi kumsumba wakuthaŵiyaku ndi kuja kweniko. Ivi vang’anamuwanga kuti wakhumbikanga kuleka vinthu vinyaki nge ntchitu ndi nyumba. Iyu wengavi so wanangwa wakutuliya kubwalu kwa msumba mpaka po wafwiya wasembi mura. * (Maŵe. 35:25) Kweni penga pakwenere kuleka vinthu ivi. Munthu yo wangubaya munyaki asani watuwa mumsumba wo wanguthaŵiyaku, walongonga kuti walivi nawu ntchitu umoyu wa munthu yo wakubaya ndipu umoyu waki wenga pangozi.
11. Kumbi Mkhristu yo walapa watenere kuchitanji kuti walongo kuti wawonga lisungu laku Chiuta?
11 Asani wo achita ubudi alapa, akhumbika kuchitapu kanthu kuti ayanduwi ndi lisungu laku Chiuta. Atenere kuleke limu viheni vo achitanga. Akhumbika kuleka kuchita ubudi ukulu kweniso maubudi ngamanangamana ngo kanandi ngachitiska kuti munthu wachiti ubudi ukulu. Wakutumika Paulo wangukamba vo Akhristu a ku Korinto anguchita ŵati alapa. Iyu wangulemba kuti: “Wonani mo chitima chinu chakukoliyana ndi khumbu laku Chiuta chakuwovyiyani kuti muchitengi vinthu ndi mtima wosi! Chakuwovyani kuti mujitowesi, mutinkhengi viheni, muwopengi, mukhumbisiskengi ndi mtima wosi, muje aphamphu ndipuso munozgengi po panangika.” (2 Akori. 7:10, 11) Asani tichita vosi vo tingafiska kuti tileki kubuda, tilongongi Yehova kuti tikukwaskika ndi vo tinguchita ndipuso kuti nasi tikhumbika kuchitapu kanthu kuti Yehova watichitiyi lisungu.
12. Kumbi Mkhristu wakhumbika kulekanji kuti Chiuta walutirizgi kumuchitiya lisungu?
12 Kumbi Mkhristu wakhumbika kulekanji kuti Chiuta walutirizgi kumuchitiya lisungu? Wakhumbika kuleka chinanga ndi vinthu vo wativiyanja ukongwa asani vingamuchitiska kuti wachiti ubudi. (Mate. 18:8, 9) Mwakuyeruzgiyapu, asani mabwezi nginu nganyaki ngatikuchiskani kuchita vinthu vo vileka kukondwesa Yehova, mukhumbika kuleka kucheza nangu. Asani mutondeka kujiko pa nkhani yakumwa moŵa, mukhumbika kuleka kusanirika pa vakuchitika vo vingakuchitiskani kuti mumwi ukongwa moŵa. Ndipu asani musuzgika ndi makhumbiru ngaheni ngakugonana, mutenere kuleka kuwonere mafilimu, kujula mawebusayiti pamwenga vinthu vinyaki vo vingachitiska kuti muje ndi maŵanaŵanu ngaheni. Kumbukani kuti mphakwenere kuleka chechosi kuti tilutirizgi kuja paubwezi ndi Yehova. Ntchinthu chakuŵaŵa ukongwa kuŵanaŵana kuti Yehova walivi nasi ntchitu. Kweni palivi chinthu chakukondwesa ukongwa kuluska ‘kwanjika ndi iyu kwamuyaya.’—Yesa. 54:7, 8.
“NGAZAMUJA MALU NGAKUTHAŴIYAKU”
13. Ntchifukwa wuli yo wabaya munyaki mwangozi wajanga wakuvikilirika kweniso wakukondwa asani we mumsumba wakuthaŵiyaku?
13 Munthu yo wabaya munyaki wajanga wakuvikilirika asani we mukati mwa msumba wakuthaŵiyaku. Pakukamba za misumba iyi Yehova wanguti: “Ngazamuja malu ngakuthaŵiyaku.” (Yoswa 20:2, 3) Yehova wakhumbanga kuti munthu yo wabaya munyaki mwangozi wangayeruzgikanga kaŵi cha kweniso wakuwezge ndopa wazomerezekanga cha kusere mumsumba kuti wakamubayi. Mwaviyo, munthu yo wabaya munyaki wachitanga mantha cha kuti azakumubaya. Asani we mumsumba, Yehova wamuvikiliyanga. Msumba uwu wenga jeri cha chifukwa munthu wenga ndi mwaŵi wakugwira ntchitu, kuwovya anyaki ndipuso kuteŵete Yehova mwachimangu. Wenga ndi mwaŵi wakuja ndi umoyu wamampha kweniso wakukondwesa.
Jani ndi chigomezgu kuti Yehova wagowoka (Wonani ndimi 14-16)
14. Kumbi Mkhristu yo walapa wakhumbika kuja ndi chigomezgu wuli?
14 Ateŵeti anyaki aku Chiuta wo anguchita ubudi ukulu kweni akulapa, njuŵi yawu yechekuŵasuzga. Yiwu aŵanaŵana kuti Yehova wakuŵagowoke cha vo anguchita. Asani namwi mutijivwa viyo, ziŵani kuti Yehova wagowoka ndi mtima wosi. Daniel yo tamukambapu kali, wanguwona kuti fundu iyi njauneneska. Ŵara ŵati ayeruzga nkhani yaki ndi kumuwovya kuti waje ndi njuŵi yamampha, iyu wangukamba kuti: “Sonu nde ndi chimangu mumtima. Ŵara ŵati andiwovya, njuwi yinguleka kundisuzga. Asani ubudi wajumphapu, wajumphapu. Nge mo Yehova wakukambiya, iyu waŵika kutali maubudi ngidu ndipu tikhumbika cha kungaŵanaŵaniya so.” Munthu yo wangubaya munyaki asani we mumsumba wakuthaŵiyaku, wakhumbikanga cha kopa munthu wakuwezge ndopa. Mwakuyanana ŵaka, asani Yehova watigowoke ubudi widu, tikhumbika cha kopa kuti watikumbusengi so pamwenga kutiyeruzga chifukwa cha vo tikuchita.—Ŵerengani Sumu 103:8-12.
15, 16. Kumbi sembi yo Yesu wakupereka pakuŵa Wasembi Mura, yitikuwovyani wuli kugomezga lisungu laku Chiuta?
15 Kukamba uneneska, isi te ndi chifukwa chikulu chakugomezge lisungu laku Yehova kuluska Ayisirayeli. Paulo wati wakamba kuti wenga munthu wakusuzgika chifukwa chakutondeka kuvwiya Yehova mwakufikapu, wanguti: “Wawongeki Chiuta kuporote mwa Ambuyafwi Yesu Khristu!” (Aro. 7:25) Chinanga kuti Paulo walimbananga ndi ubudi kweniso wanguchitapu vinthu viheni kuvuli kweni wangulapa. Iyu wenga ndi chigomezgu kuti Chiuta wakumugowoke kuporote mwaku Yesu. Chifukwa chakuti Yesu wakupereka sembi, watitiwovya kuti tije ndi njuŵi yamampha kweniso chimangu cha mumtima. (Ahe. 9:13, 14) Pakuŵa Wasembi Mura, ‘iyu wangafiska so kutaska wosi wo atuza kwaku Chiuta kuporote mwaku iyu chifukwa ngwamoyu nyengu zosi kuti waŵeyere mumalu mwawu.’ (Ahe. 7:24, 25) Asani sembi zo wasembi mura waperekanga zawovyanga Ayisirayeli kuti Yehova waŵagowoke maubudi ngawu, kwe wuli sembi yo Yesu wakupereka. Sembi iyi yititiwovya kuti “tilonde lisungu ndi kusaniya wezi ukulu kuti vitiwovyi pa nyengu yakwenere.”—Ahe. 4:15, 16.
16 Kuti Yehova waje malu nginu ngakuthaŵiyaku, mukhumbika sembi yaku Yesu. Mukhumbika cha kugomezga ŵaka kuti Yesu wakufwiya ŵanthu kweni wakufwiya imwi. (Aga. 2:20, 21) Mutenere kugomezga kuti sembi yaki yitovya kuti maubudi nginu ngagowokeleki. Mukhumbika so kugomezga kuti sembi yaku Yesu, yitikuwovyani kuti muje ndi chilindizga cha umoyu wamuyaya. Sembi iyi ndi mphasu yo Yehova wakupaska imwi.
17. Ntchifukwa wuli mukhumbika kuthaŵiya kwaku Yehova?
17 Misumba yakuthaŵiyaku yalongonga kuti Yehova ngwalisungu. Kuziya mu ndondomeku iyi, Chiuta wakulongo kuti umoyu ngwakupaturika kweniso mo ŵara angatiwovye. Wangulongo so vo kulapa kutuliya pasi pa mtima kung’anamuwa ndipuso chifukwa cho tingagomezge ndi mtima wosi kuti Yehova wagowoka. Kumbi muthaŵiya kwaku Yehova? Kulivi malu nganyaki ngakuvikilirika ngo munthu wangathaŵiyaku kuluska kwaku Yehova. (Sumu 91:1, 2) Munkhani ya sabata yamawa, tazamuwona mo misumba yakuthaŵiyaku yingatiwovye kuyezga Yehova pa nkhani ya urunji ndi lisungu.
^ ndimi 10 Buku linyaki lo Ayuda akulemba likamba kuti munthu yo wabaya munyaki mwangozi, watenere kuti walutanga ndi banja laki ku msumba wakuthaŵiyaku.
