1, 2. Ntchifukwa wuli ntchinthu chazeru kuvwiya vo Mlengi widu watitikambiya pakusankha vakuchita? (Wonani chithuzi cho che pachanya.)

ASANI ndimwi wachinyamata, ŵanthu atenere kuti akukambiyanipu vinthu vinandi vo mungazichita kunthazi. Asambizi ndi ŵanthu anyaki angakuchiskani kuti musambiri ukongwa kuti muzisaniyi ntchitu yamampha. Kweni Yehova watikukambiyani vinthu vakupambana ndi vo ŵanthu yaŵa akamba. Mbuneneska kuti iyu wakhumba kuti mulimbikiyengi sukulu kuti muzisaniyengi vinthu vo vingazikuwovyani asani mwamaliza sukulu. (Ako. 3:23) Kweni asani mukhumba kusankha vakuchita pa umoyu, iyu watikuchiskani kuti muŵanaŵaniyengi khumbu laki ndipuso vo vingamukondwesa mu mazuŵa nganu ngakumaliya.—Mate. 24:14.

² Mutenere kukumbuka kuti Yehova waziŵa vinthu vosi. Iyu waziŵa vo ve kunthazi kweniso nyengu yo charu chimaliyengi. (Yesa. 46:10; Mate. 24:3, 36) Yehova watikuziŵani so umampha. Iyu waziŵa vo vingakukondwesani ndi vo vingaleka kukukondwesani. Mwaviyo, chinanga kuti vo ŵanthu akamba vingawoneka nge vamampha kweni asani vituliya mu Mazu ngaku Chiuta cha, vambula zeru.—Nthanthi 19:21.

3, 4. Kumbi Adamu, Heva ndipuso ŵana ŵawu angukumana ndi masuzgu wuli chifukwa cha kuvwiya vo Satana wangukamba?

³ Taŵanthu tikwamba kali kulonde ulongozgi uheni. Satana ndiyu wangwamba kupereka ulongozgi uheni ku ŵanthu. Wangukambiya Heva kuti iyu ndi mulumu waki ajengi mwakukondwa asani ajisankhiyengi ŵija vakuchita. (Chiya. 3:1-6) Kweni uneneska ngwakuti Satana wenga ndi maŵanaŵanu ngaheni. Iyu wakhumbanga kuti Adamu, Heva ndi ŵana ŵawu avwiyengi ndi kusopa iyu mumalu mwakusopa Yehova. Kweni palivi cho Satana wanguŵachitiyapu. Yehova ndiyu wanguŵapaska chechosi cho ŵenga nachu. Wanguŵapaska banja lamampha, malu ngakutowa ngo ajangamu ndi liŵavu lambula ubudi. Ivi vatingi viŵawovyengi kuti aje kwamuyaya.

⁴ Kweni chakupaska chitima ntchakuti Adamu ndi Heva angumuvwiya cha Chiuta. Ivi vinguchitiska kuti atuweku kwaku Yehova yo wanguŵapaska umoyu ndipu angukumana ndi masuzgu ngakulu. Asani luŵa alibontho ku chimiti, lifota ndi kumira. Mwakuyanana ŵaka, Adamu ndi Heva ŵati atuwaku kwaku Chiuta angwamba kuwonyere ndipu pavuli paki angufwa. Ŵana ŵawu nawu angukumana ndi masuzgu chifukwa cha ubudi wa apapi ŵawu. (Aro. 5:12) Chinanga kuti veviyo, ŵanthu anandi asankha mbwenu kuleka kuvwiya Chiuta. Yiwu achita vo akhumba. (Aefe. 2:1-3) Masuzgu ngo akumana nangu ngalongore limu kuti “kulivi zeru . . . zo zingasuskana ndi Yehova.”—Nthanthi 21:30.

5. Kumbi Chiuta wanguziŵanji vakukwaskana ndi ŵanthu? Kumbi venivi vichitika nadi?

⁵ Kweni Yehova wanguziŵa kuti ŵanthu anyaki, kusazgapu achinyamata anandi, azakumuziŵa ndi kumuteŵete. (Sumu 103:17, 18; 110:3) Anyamata ndi asungwana wo atimuteŵete watiŵawona kuti mbakuzirwa. Kumbi namwi muwona kuti mwe yumoza wawu? Asani ndi viyo, tikayika cha kuti mukondwa ndi “vinthu vamampha” vinandi vo Chiuta watikupaskani. Vinthu ivi visazgiyaku likondwa linu. (Ŵerengani Sumu 103:5; Nthanthi 10:22) “Vinthu vamampha” venivi ndivu tikambiskanengi mu nkhani iyi. Vinthu ivi ndi chakurya chinandi chauzimu, anyinu amampha, kuŵa ndi vakuchita pakuteŵete Yehova ndipuso wanangwa weneku.

6. Ntchifukwa wuli tikhumbika kurya chakurya chauzimu, ndipu Yehova watikuwovyani wuli pa nkhani iyi?

⁶ Nyama zilivi nja yauzimu, kung’anamuwa kuti zilivi khumbu lakuziŵa Mlengi wawu. Kweni isi taŵanthu tikhumba kuziŵa Chiuta. (Mate. 4:4) Asani titurya chakurya chauzimu, tiziŵa vinthu, tija ndi zeru ndipuso tikondwa. Yesu wangukamba kuti: “Mbakutumbikika [pamwenga kuti mbakukongwa] wo aziŵa kuti akhumbika Chiuta.” (Mate. 5:3) Chiuta watikupaskani chakurya chauzimu kuziya mu Bayibolu. Iyu wagwiriskiya so ntchitu “kapolu wakugomezgeka ndi wazeru” kutipaska mabuku ngo ngatitiwovya kuti tije ndi chivwanu chakukho. (Mate. 24:45) Ndipu te ndi chakurya chinandi chauzimu!—Yesa. 65:13, 14.

7. Kumbi chakurya chauzimu cho Chiuta watitipaska chingakuwovyani wuli?

⁷ Chakurya chauzimu chikuwovyeningi kuti muje ndi zeru ndipuso kuti muŵanaŵanengi umampha. Venivi vikuvikiliyeningi mu nthowa zinandi. (Ŵerengani Nthanthi 2:10-14.) Zeru ndipuso kuŵanaŵana umampha vikuwovyeningi kuziŵa visambizu vaboza nge chakuti kulivi Mlengi. Mijalidu iyi, yikuvikiliyeningi ku boza lakuti munthu wakondwa asani we ndi ndalama ndi katundu. Yikuwovyeningi so kuziŵa ndi kukhwecha makhumbiru ngaheni ngo ngangakuserezani mu masuzgu. Mwaviyo, chitani vosi vo mungafiska kuti muje ndi zeru ndipuso kuti muŵanaŵanengi umampha. Asani muchitengi viyo, muwonengi kuti Yehova watikuyanjani  ndipuso kuti wakhumba kuti vinthu vikuyendiyeningi umampha.—Sumu 34:8; Yesa. 48:17, 18.

8. Ntchifukwa wuli mukhumbika kuja pa ubwezi wamampha ndi Chiuta, nanga venivi vazakukuwovyani wuli kunthazi?

⁸ Charu chimalengi pambula kuswera yapa. Yehova pe ndiyu wazakutivikiliya ndi kutipaska vakukhumbika, kusazgapu chakurya cha zuŵa lelosi! (Haba. 3:2, 12-19) Sonu ndiyu nyengu yakujaliya pa ubwezi wamampha ndi Awusefwi akuchanya ndi kuŵagomezga ukongwa. (2 Petu. 2:9) Asani muchitengi viyo, mwemosi mo vinthu vingaŵiya pa umoyu winu, muvwengi nge Davidi yo wangulemba kuti: “Ndiŵika Yehova panthazi pangu nyengu zosi. Ndipu chifukwa chakuti we ku janja langu lamaryi, ndisukunyikengi cha.”—Sumu 16:8.

9. (a) Mwakukoliyana ndi Yohane 6:44, kumbi Yehova wachitanji? (b) Kumbi ntchinthu wuli cho chichitika asani takumana ndi Kaboni munyidu?

⁹ Asani mwakumana ndi munthu yo ndi Kaboni cha kakwamba, kumbi muziŵanji vaku iyu? Mungaziŵa vinthu vimanavi ŵaka nge zina laki ndi mo wawoneke. Kweni asani mwakumana ndi Kaboni munyinu, muziŵa vinandi vaku iyu. Muziŵa kuti watanja Yehova. Muziŵa so kuti Yehova wanguwonamu vinthu vamampha mwaku iyu ndichu chifukwa chaki wangumuguziya mu gulu laki. (Ŵerengani Yohane 6:44.) Kwali munthu yo wakulereka wuli pamwenga watuliya pani, muziŵa vinandi vaku iyu ndipu nayu waziŵa vinandi vaku yimwi!

10, 11. Kumbi ŵanthu aku Yehova ayanana wuli, ndipu ivi vingakuwovyani wuli?

¹⁰ Mwakuyeruzgiyapu, asani mwakumana ndi Kaboni munyinu, muziŵa kuti pe vinthu vinandi vo muyanana. Muziŵa kuti mosi mulongoro “chineneru chituŵa,” cho mbuneneska wa mu Mazu ngaku Chiuta. (Zefa. 3:9) Chifukwa chakuti mosi mulongoro chineneru chituŵa, weyosi waziŵa vo munyaki wagomezga vakukwaskana ndi Chiuta, fundu za mu Bayibolu zo walondo, kweniso vo walindizga kunthazi. Yapa tazumbuwapu ŵaka vimanavi. Vinthu ivi vingakuwovyani kuti mugomezganengi ndi kukolana ubwezi.

¹¹ Mwaviyo, asani musopa Yehova ndikuti mwe ndi anyinu amampha ukongwa. Anyinu  yaŵa ŵe pacharu chosi chapasi kuti ŵaka mwechendakumanepu nawu. Ŵanthu aku Yehova pe ndiwu ŵe ndi mphasu iyi.

12. Kumbi ndi vinthu wuli vo mungasankha kuchita pakuteŵete Yehova?

¹² Ŵerengani Wakutaula 11:9–12:1. Kumbi pe chinthu chinyaki cho mukusankha kuti muchitengi pakuteŵete Yehova? Akhumba mukusankha kuŵerenga Bayibolu zuŵa lelosi. Pamwenga mutesesa kuti mupharazgengi mwalusu mu uteŵeti, mumukengi pa maunganu ndi kukamba nkhani mwalusu. Kwali mukusankhanji, kweni kumbi mutuvwa wuli asani muwona kuti muchita umampha pamwenga asani anyinu atikulumbani? Tikayika cha kuti mukondwa ndipu mutenere nadi kukondwa. Chifukwa wuli? Chifukwa muchita vo Yehova wakhumba, nge mo Yesu wachitiyanga.—Sumu 40:8; Nthanthi 27:11.

13. Ntchifukwa wuli tikamba kuti kuteŵete Yehova nkhwamampha kuphara kutangwanika ndi masambiru ndi ntchitu?

¹³ Asani muŵika mtima pakuteŵete Yehova, muchita ntchitu yo yingakuwovyani kuti mukondwengi chifukwa musuzgika paŵaka cha. Wakutumika Paulo wangukamba kuti: “Mani gwa, mungasukunyikanga cha, jani ndi vakuchita vinandi mu ntchitu ya Ambuya, pakuziŵa kuti ntchitu yinu yosi mwa Ambuya, yituwa paŵaka cha.” (1 Akori. 15:58) Kweni asani muŵika mtima pa masambiru ndi ntchitu, mbwenu musuzgika paŵaka chinanga kuti vinthu vingawoneka kuti vitikuyendiyani umampha. (Luka 9:25) Fumu Solomoni yingujiwone yija kuti fundu iyi njauneneska.—Aro. 15:4.

14. Kumbi vo Solomoni wanguchita vitikusambizaninji?

¹⁴ Solomoni wenga wakukhupuka ukongwa kweniso wamazaza. Iyu wangukamba kuti: “Ndiyeseku kukondwa kuti ndiwoni umampha [waki].” (Waku. 2:1-10) Iyu wanguzenga nyumba, kulima minda ndi malu ngakutowa ndi kuchita chechosi cho wakhumbanga. Kumbi iyu wangukondwa pamwenga kukhorwa? Solomoni wangukamba kuti: “Ndati ndapima vosi vo manja ngangu nganguchita . . . ndinguwona kuti vosi venga vaŵaka . . . Pengavi chaphindu.” (Waku. 2:11) Yapa tisambirapu fundu yakukhumbika ukongwa! Kumbi muyigwiriskiyengi ntchitu?

15. Kumbi chivwanu ntchakukhumbika wuli, nanga chingakuwovyani wuli nge mo pakambiya pa Sumu 32:8?

¹⁵ Ŵanthu anyaki asambirapu kanthu asani maji nge mukhosi. Yehova wakhumba cha kuti ivi vikuchitikiyeni. Iyu wakhumba kuti mumuvwiyengi. Kuti muchiti viyo, mukhumbika kuja ndi chivwanu. Kweni mwazamudandawulapu cha asani muvwiya Yehova. Iyu wazamuluwa cha “chanju cho munguchilongo pa zina laki.” (Ahe. 6:10) Mwaviyo, muchitengi vosi vo mungafiska kuti muje ndi chivwanu chikulu. Asani muchitengi viyo, musankhengi umampha vinthu ndipu mujiwoniyengi mwija kuti Awusemwi akuchanya atikukhumbiyani vamampha.—Ŵerengani Sumu 32:8.

16. Ntchifukwa wuli titenere kugwiriskiya ntchitu wanangwa mwazeru?

¹⁶ Paulo wangukamba kuti: “Po pe mzimu waku Yehova pe wanangwa.” (2 Akori. 3:17) Yehova watanja wanangwa ndipu namwi wakukulengani ndi jalidu lenili. Kweni wakhumba kuti mugwiriskiyengi ntchitu wanangwa uwu mwazeru. Kuchita viyo kukuvikiliyeningi. Panyaki muziŵa anyamata ndi asungwana anyaki wo awonere vithuthuzi vamsiku, agonana, achita masaza ngakofya, atumwa munkhwala wakutimbanyizga wongu ndi kuloŵe. Pakwamba vinthu vo achita vingawoneka nge vakukondwesa pamwenga vakunozga. Kweni kanandi munthu  yo wachita venivi wakumana ndi masuzgu nge matenda, kutondeka kuvileka pamwenga nyifwa. (Aga. 6:7, 8) Achinyamata wo achita vinthu ivi angawona nge ŵe ndi “wanangwa” kweni atijipusika ŵaka.—Tito 3:3.

17, 18. (a) Kumbi kuvwiya Chiuta kutitiwovya wuli? (b) Ntchifukwa wuli tingakamba kuti wanangwa wo Adamu ndi Heva ŵenga nawu pakwamba wenga ukulu kuphara wo ŵanthu ŵenawu mazuŵa nganu?

¹⁷ Mwakupambana ndi venivi, kumbi mbanthu alinga wo akutamapu chifukwa cha kuvwiya marangu ngaku Chiuta? Asani muvwiya Yehova mukhwechengi matenda kweniso muŵengi ŵanangwa. (Sumu 19:7-11) Ndipuso asani mugwiriskiya ntchitu mwazeru wanangwa winu, kung’anamuwa kuti asani muvwiya marangu ngaku Chiuta ndi fundu zaki, Chiuta ndi apapi ŵinu akugomezgeningi ukongwa. Chiuta wakulayizga ateŵeti ŵaki kuti waŵapaskengi wanangwa wo Bayibolu litiwudana kuti “wanangwa waunkhankhu wa ŵana aku Chiuta.”—Aro. 8:21.

¹⁸ Adamu ndi Heva ŵenga ndi wanangwa wenuwu. Kumbi Chiuta wanguŵapaska marangu ngalinga mumunda wa Edeni? Limoza pe. Chiuta wanguŵakambiya kuti angaryanga cha vipasu va mu chimiti chimoza. (Chiya. 2:9, 17) Kumbi muŵanaŵana kuti Chiuta wenga wankhaza pamwenga wakukandirizga pa kuŵapaska dangu limoza lenili? Awa! Ŵanaŵaniyani unandi wa marangu ngo ŵanthu aŵika ndi kuchichizga anyawu kuti angavwiyengi. Kweni Yehova wangupaska Adamu ndi Heva dangu limoza pe.

19. Kumbi Yehova ndi Yesu atitisambiza wuli kuti tije ŵanangwa?

¹⁹ Yehova wachita vinthu mwazeru ukongwa ndi ateŵeti ŵaki. Mumalu mwakutipaska marangu nganandi, iyu watitisambiza mwakuzika kuti tivwiyengi dangu la chanju. Iyu wakhumba kuti tivwiyengi fundu zaki ndi kutinkha vinthu viheni. (Aro. 12:9) Mwakuyeruzgiyapu, pa Upharazgi wa Paphiri, Yesu wangutiwovya kuziŵa cho chichitiska ŵanthu kuchita vinthu viheni. (Mate. 5:27, 28) Pakuŵa Fumu ya Ufumu waku Chiuta, Khristu wazamulutirizga kutisambiza mu charu chifya. Ivi vazakutiwovya kuti tiziwonengi umampha ndi uheni nge mo iyu wativiwone. (Ahe. 1:9) Yesu wazakutiwovya so kuti tizije ndi liŵavu ndi maŵanaŵanu ngambula ubudi. Ŵanaŵaniyani ŵaka mo vinthu vazamuŵiya pa nyengu iyi. Mwazamuyeseka cha kuti muchiti vinthu viheni pamwenga kusuzgika chifukwa cha ubudi. Pakumaliya, mwazamukondwa ndi “wanangwa waunkhankhu” wo Yehova wakukulayizgani.

20. (a) Kumbi Yehova wagwiriskiya wuli ntchitu wanangwa waki? (b) Kumbi mungamuyezga wuli?

²⁰ Mu charu chifya, wanangwa widu wazamukuŵa mbwenu ndi mphaka. Mu nthowa wuli? Vosi vo tazamuchita, tazakuvichita chifukwa cha kwanja Yehova ndi anyidu. Yehova watitipempha kuti tichitengi vo nayu wachita. Chinanga kuti we ndi wanangwa wambula mphaka, kweni vosi vo wachita, wativichita chifukwa cha chanju. (1 Yoha. 4:7, 8) Mwaviyo, mphakuvwika kuti tingaja ndi wanangwa weneku asani nasi te ndi chanju nge Chiuta.

21. (a) Kumbi Davidi wangukambanji vaku Yehova? (b) Kumbi tazamukambiskananji mu nkhani ya sabata yamawa?

²¹ Kumbi muwonga “vinthu vamampha” vo Yehova watikupaskani? Iyu watikupaskani chakurya chinandi chauzimu, anyinu amampha, wanangwa weneku ndi kuŵa ndi vakuchita pakumuteŵete. (Sumu 103:5) Asani muwonga, tikayika cha kuti mutuvwa nge Davidi, yo wangukamba kuti: “Mutindiziŵisa nthowa ya umoyu. Ndikondwa ukongwa pamasu pinu. Mu janja linu lamaryi mwe likondwa lamuyaya.” (Sumu 16:11) Mu nkhani ya sabata yamawa, tazamukambiskana fundu zinyaki zo zisanirika mu Sumu 16. Fundu izi zingakuwovyani mo mungajaliya ndi umoyu wamampha kwamuyaya.