Asani mukhumba kumuziŵa umampha munthu munyaki, mungachita umampha kuziŵa vinthu vo wakuchitapu kali kweniso masuzgu ngo wangumalana nangu. Mwakuyanana waka, asani mukhumba kumuziŵa umampha Chiuta, mutenere kuziŵa vinthu vo iyu wakuchitapu kali. Asani muchitengi viyo, muzizwengi ukongwa kuziŵa unandi wa vinthu vo iyu wakuchita kweniso mo vinthu venivi vititiwovye sonu ndipuso mo vazakutiwovye kunthazi.

Yehova Chiuta ndi Mlengi Mura ndipu “mijalidu yaki yambula kuwoneka yiwoneke limu kutuwa po charu chikulengeke kuluta munthazi.” (Aroma 1:20) “Iyu ndiyu Wakulenga charu chapasi ndi nthazi zaki. Ndiyu wakujalikiska charu ndi zeru zaki kweniso wakutambasuwa kuchanya ndi kuvwisa vinthu kwaki.” (Yeremiya 10:12) Vinthu vosi vo Chiuta wakulenga vilongo kuti watitiyanja.

Yehova wakulenga taŵanthu mwapade ukongwa chifukwa wakutilenga “muchikozgu chaki.” (Genezesi 1:27) Ivi vilongo kuti iyu wakutilenga kuti tilongongi mijalidu yaki yamampha ukongwa. Iyu wakutilenga ndi mtima wakukhumba kumuteŵete, pamwenga kuti tivwisengi maŵanaŵanu ngaki kweniso vo iyu wakhumba. Asani titesesa kuchita venivi, tikondwengi ukongwa kweniso tijengi ndi umoyu wamampha. Kuluska vosi, iyu wakutipaska mwaŵi wakuti tije nayu pa ubwezi.

Vinthu vo Chiuta wakulenga vilongo kuti iyu watitiŵanaŵaniya. Mwakukoliyana ndi vo wakutumika Paulo wangukamba, Chiuta “wanguleka cha kuŵapaska ukaboni waku iyu mweneku wakuti wachita vinthu vamampha. Iyu [watitipaska] vuwa kutuliya kuchanya ndipuso nyengu za vipasu, [watitipaska] so vakurya vinandi kweniso wazaza mitima [yidu] ndi likondwa.” (Machitidu 14:17) Chiuta wakutipaska vinthu vakukhumbika pe cha. Kweni wakutipaska so vinthu vinyaki vinandi kweniso vakupambanapambana kuti tikondwengi ndi umoyu. Kweni ndi venivi pe cha. Pe so vinthu vinyaki vo Chiuta wakutichitiya.

Yehova wakulenga charu chapasi kuti ŵanthu ajengemu kwamuyaya. Bayibolu likamba kuti: “Charu chapasi wakuchipereka ku ŵana ŵa ŵanthu,” ndipu iyu “wakuchilenga waka cha, kweni wakuchilenga kuti ŵanthu ajengemu.” (Salimo 115:16; Yesaya 45:18) Kumbi wakuchilenga kuti ajengemu ŵanthu naŵa ndipu kwa nyengu yitali wuli? Bayibolu likamba kuti: “Arunji  azamulonde charu chapasi ndipu azamuja mwenimo kwamuyaya.”​—Salimo 37:29.

Pavuli paki, Yehova wangulenga munthulumi ndi munthukazi akwambiriya, Adamu ndi Heva. Iyu wanguŵaŵika mumunda wo wenga paradayisu pacharu chapasi ‘kuti awulimengi ndi kuwuphwere.’ (Genezesi 2:8, 15) Chiuta wanguŵapaska ntchitu ziŵi zakukondwesa ukongwa. Iyu wanguŵakambiya kuti: “Mubalani, muyandani, muzazi charu chapasi ndipu muchithereski.” (Genezesi 1:28) Yapa, Adamu ndi Heva ŵenga ndi mwaŵi wakuja ndi umoyu wamuyaya pacharu chapasi. Kweni vachitima kuti yiwu angusankha kuleka kuvwiya Chiuta ndipu venivi vinguchitiska kuti atayi mwaŵi wakuja mugulu la ŵanthu “arunji” wo “azamulonde charu chapasi.” Kweni nge mo tiwoniyengi, vo yiwu anguchita vikusintha chilatu chaku Yehova cha cho iyu wakulenge ŵanthu pamwenga charu chapasi. Chakwamba, tiyeni tiwoni chinthu chinyaki cho Chiuta wakuchita.

Bayibolu liziŵika so kuti ndi Mazu Ngaku Chiuta. Ntchifukwa wuli Yehova wakutipaska Bayibolu? Chifukwa chikulu ntchakuti tisambiri vakukwaskana ndi iyu. (Nthanthi 2:1-5) Kweni Bayibolu limuka mafumbu ngosi cha ngo tingaŵa nangu ngakukwaskana ndi Chiuta, ndipu palivi buku linyaki lelosi lo lingamuka. (Wakutawula 3:11) Chinanga kuti ve viyo, fundu yeyosi yo ye m’Bayibolu yingatiwovya kuti timuziŵi Chiuta. Mwakuyeruzgiyapu, tiziŵa mo iyu waliri asani tawona mo wachitiya vinthu ndi ŵanthu. Kweniso tiziŵa ŵanthu wo iyu watanja kweniso wo watinkha. (Salimo 15:1-5) Tisambira mo iyu wawone nkhani yakusopa, mijalidu kweniso vinthu vakuliŵavu. Ndipu Bayibolu likonkhoska mwakuvwika umampha mo tingaziŵiya mijalidu yaku Yehova, kuziya mu vo Mwana waki Yesu Khristu wakambanga kweniso kuchita.​—Yohane 14:9.

Chifukwa chinyaki cho Yehova wakutipaskiya Mazu ngaki, Bayibolu, ntchakuti tisambiri mo tingajaliya ndi umoyu walikondwa, umoyu wamampha ukongwa. Kuziya m’Bayibolu, Yehova watitikambiya vo tingachita kuti tije ndi mabanja ngalikondwa, kuti tikhorwengi ndi vinthu vo tenavu kweniso vo tingachita asani tisuzgika maŵanaŵanu. Nge mo nkhani zakulondopu mu magazini iyi zakonkhoske, Bayibolu limuka mafumbu ngakukhumbika ukongwa nge ngakuti: Ntchifukwa wuli tisuzgika? Kumbi ndi vinthu wuli vo vichitikengi kunthazi? Bayibolu likonkhoska so vinthu vinyaki vo Chiuta wakuchita kuti wafiski chilatu chaki.

Pe so nthowa zinyaki zinandi zo zilongo kuti Bayibolu ndi buku lapade ukongwa ndipuso kuti ndi Mazu Ngaku Chiuta nadi. Bayibolu lingulembeka kwa vyaka vakujumpha 1,600 ndi ŵanthu pafufupi 40. Chinanga kuti Bayibolu likulembeka ndi ŵanthu akupambanapambana, kweni fundu zaki zisuskana cha chifukwa Chiuta ndiyu mweneku wa uthenga wo we m’Bayibolu. (2 Timote 3:16) Mwakupambana ndi mabuku nganyaki ngakali, Bayibolu ndakulondo ndipu lasungika kwa vyaka vinandi mpaka sonu nge mo yilongole mipukutu yakali masawuzandi nganandi. Kweni ŵanthu anyaki anguyesesa kuti Bayibolu lileki kufwatulika, kusindikizika ndipuso kuti ŵanthu aleki kuliŵerenga. Mazuŵa nganu, Bayibolu ndilu lisindikizika ukongwa kuphara buku linyaki lelosi ndipuso lifwatulika mu vineneru vakupambanapambana. Mwaviyo, chifukwa chakuti Bayibolu lafika mpaka sonu, mbukaboni wakuti “mazu ngaku Chiuta widu ngaja mpaka muyaya.”​—Yesaya 40:8.

Chiuta wakupereka chinthu chinyaki chapade ukongwa kuti wasimikiziyi kuti khumbu laki lazamufiskika nadi. Nge mo takonkhoske kali, Chiuta wakhumbanga kuti ŵanthu ajengi kwamuyaya pacharu chapasi. Kweni Adamu wati wasankha kuleka kuvwiya Chiuta ndi kubuda, wangutaya mwaŵi wakuja ndi umoyu wamuyaya ndipu venivi vinguchitiska so kuti ŵana ŵaki wo wangubala nawu atayi mwaŵi wenuwu. Bayibolu likamba kuti: “Nge mo ubudi ukuselere mucharu kuziya mwa munthu yumoza, ndi nyifwa chifukwa cha ubudi, ndipu nyifwa yikusapaliya ku ŵanthu wosi chifukwa wosi akubuda.” (Aroma 5:12) Chifukwa chakuti Adamu wangubuda mwakuleka kuvwiya Chiuta, vinguwoneka nge kuti Chiuta watondekengi kufiska chilatu chaki. Kumbi Yehova wanguchita wuli?

Vo Yehova wanguchita vingukoliyana ukongwa ndi mijalidu yaki. Iyu wanguchita urunji pakumba mulandu Adamu ndi Heva chifukwa cha vo anguchita, kweni mwachanju wangunozga nthowa yo yatingi yiziwovyengi ŵana ŵaki kunthazi. Ndipu chifukwa chakuti Yehova ngwazeru, wangusaniya nthowa yo watingi wamalisiyengi masuzgu ndipu pavuli paki wangukamba  vo watingi wachitengi. (Genezesi 3:15) Mwana waki, Yesu Khristu ndiyu waziperekanga nthowa yakuwombole ŵanthu ku ubudi ndi nyifwa. Kumbi venivi vinguchitika wuli?

Kuti wawombo ŵanthu ku masuzgu chifukwa cha kugaruka kwaku Adamu, Yehova wangutumiza Yesu pacharu chapasi kuti wazisambizi ŵanthu nthowa yakuluta ku umoyu kweniso “kupereka umoyu waki sembi yakuwombole ŵanthu anandi.” a (Mateyu 20:28; Yohane 14:6) Yesu wenga wakwenere kuzipereka sembi chifukwa wenga murunji nge mo Adamu we nge. Kweni mwakupambana ndi Adamu, Yesu wanguvwiya mpaka nyifwa. Chifukwa chakuti Yesu wenga wakwenere cha kuti wafwi, Yehova wangumuyuska ndipu wanguwere so kuchanya. Yapa, Yesu wanguchita vo Adamu wangutondeka kufiska. Iyu wangupaska ŵanthu akuvwiya mwaŵi wakuzija ndi umoyu wamuyaya. Bayibolu likamba kuti: “Pakuti nge mo kuleka kuvwiya kwa munthu yumoza kukuchitiskiya kuti ŵanthu anandi aje akubuda, ndimu so kuvwiya kwa munthu yumoza kwazamuchitiskiya kuti ŵanthu anandi aje arunji.” (Aroma 5:19) Mwaviyo, kuziya mu sembi yaku Yesu, Chiuta wazamufiska layizgu laki lakuti ŵanthu azije kwamuyaya pacharu chapasi.

Tisambira vinandi vakukwaskana ndi Yehova pa vo wanguchita kuti wamaliski masuzgu ngo ngangwamba chifukwa cha kuleka kuvwiya kwaku Adamu. Yapa, tiwona kuti palivi cho chingatondekesa Yehova kumaliza kuchita vinthu vo wakwambapu kali kuchita ndipu mazu ngaki ‘ngazamufiskika nadi.’ (Yesaya 55:11) Titimuwonga so Yehova chifukwa walongo kuti watitiyanja ukongwa. Bayibolu likamba kuti: “Chanju chaku Chiuta chivumbulika kwaku isi, kuti Chiuta wangutumiza Mwana waki wapade mucharu kuti isi tisaniyi umoyu kuporote mwaku iyu. Chanju chaki ching’anamuwa kuti isi ndisi tikwanja Chiuta cha, kweni iyu ndiyu wakwanja isi ndipu wangutumiza Mwana waki nge sembi yakupepese maubudi ngidu.”—1 Yohane 4:9, 10.

Chiuta “wanguleka cha kutipaska Mwana waki chayiyu, kweni wangumupereka chifukwa chaku isi tosi.” Mwaviyo, tisimikiza kuti Chiuta ‘wazakutipaska ndi mtima wosi vinthu vinyaki vosi’ vo wakulayizga. (Aroma 8:32) Kumbi Chiuta wakulayizga kuti wazakutichitiyanji kunthazi? Lutirizgani kuŵerenga.