1-3. Nchifukwa wuli zuŵa la Pentekoste lenga lapade, ndipu vinthu ivi vingufiskanji? (Wonani chithuzi cho che pachanya.)

PENGA pa Sabata ndi mulenji ku Yerusalemu. Zuŵa ili lenga lapade ndipuso lakukondwesa. Ŵanthu akondweliyanga Pentekoste. Chikondweleru ichi chachitikanga asani atamba waka kuvuna tirigu. Mulenji wenuwu wasembi mula wangupereka sembi mu nyumba yakusopiyamu nge mo wachitiyanga nyengu zosi. Pavuli paki, nyengu yati yakwana 9 koloku, wangupereka sembi viŵandi viŵi va yisiti. Viŵandi ivi vingupangika kutuwa ku tirigu yo angwamba kuvuna. Wasembi mula wanguyendesa viŵandi uku ndi uku kuti wavipereki kwaku Yehova. Pentekoste uyu wanguchitika mu chaka cha 33 C.E.​—Ŵal. 23:15-20.

² Vinthu ivi vachitikiyanga pabalaza la nyumba yakusopiyamu. Kweni chinthu chinyaki chakuzirwa ukongwa chenga pafupi kuchitika. Chinthu ichi chinguchitikiya mu chihema cha kweni mu chipinda chapachanya ku Yerusalemu. Akhristu 120 anguwungana mu chipinda ichi. Yiwu arombanga kwambula  kulekeza. (Mac. 1:13-15) Vo wasembi mula wachitanga pa Pentekoste vayanananga ukongwa ndi vo venga pafupi kuchitikiya Akhristu ŵenaŵa. Vinthu vo vinguŵachitikiya vingufiska so uchimi wo Yoele wangukamba vyaka pafupifupi 800 kuvuli. (Yoele 2:28-32; Mac. 2:16-21) Kumbi ndi vinthu wuli vo venga pafupi kuŵachitikiya?

³ Ŵerengani Machitidu 2:2-4. Akhristu ŵenaŵa angulonde mzimu wakupaturika kutuwa kwaku Chiuta. (Mac. 1:8) Yiwu angwamba kuchitiya ukaboni vinthu vakuziziswa vo anguwona ndi kuvwa. Wakutumika Petro wangukonkhoske mzinda wo unguwungana cho vinthu ivi vang’anamuwanga. Iyu wanguŵakambiya kuti: “Ng’anamukani, ndipu weyosi waku yimwi wabatiziki mu zina laku Yesu Khristu kuti mugowokereki maubudi nginu, ndipu mulondiyengi mphasu yawezi ya mzimu wakupaturika.” Ŵanthu pafupifupi 3,000 anguzomera vo Petro wangukamba, angubatizika ndipu angulonde mzimu wakupaturika.—Mac. 2:37, 38, 41.

4. (a) Nchifukwa wuli vo vinguchitika pa Pentekoste vititikwaska? (b) Kumbi nchinthu wuli chinyaki cho chinguchitika pa zuŵa lakuyanana ŵaka vyaka vakuvuli? (Wonani mazu ngakumaliya.)

⁴ Kumbi wasembi mula ndi viŵandi vo waperekanga pa Pentekoste vamiyanganji? Wasembi mula wamiyanga Yesu Khristu. ^[1] Viŵandi va yisiti vo wasembi mula waperekanga vamiyanga Akhristu angusankhika wo angutuwa mu ŵanthu ambula urunji kuti aje ŵana aku Chiuta. Mwaviyo, nthowa yingujulika kuti ŵanthu anyaki aziluti kuchanya kuchiwusa mu Ufumu waku Chiuta. Ufumu uwu wazamuzisa vitumbiku vinandi ku ŵanthu akuvwiya. Akhristu akusankhika adanika “vipasu vakwamba.” (Yak. 1:18; 1 Pet. 2:9) Mwaviyo, kaya tiluta kuchanya pamwenga tazamuja panu pasi, tosi tikwaskika ukongwa ndi vo vinguchitika pa Pentekoste wa mu 33 C.E!

5. Kumbi tiziŵa wuli kuti Akhristu asankhika mwakuyanana cha?

⁵ Asani mungulondiyaku mzimu pa zuŵa ili mwatingi muluwengi cha. Mwatingi mukayikiyengi cha kuti mwasankhika ndi mzimu wakupaturika, ukongwa asani mungulonde so mphasu yakulongoro chineneru chinyaki chambula kuchiziŵa. (Mac. 2:6-12) Kweni kumbi Akhristu wosi asankhika mwakuyanana nge mo akusambira 120 anguchitiya? Awa. Ŵanthu anyaki wo ŵengapu pa nyengu iyi, angusankhika ndi mzimu pa nyengu yo abatizikiyanga. (Mac. 2:38) Pa mitu yawu pengavi lilimi lo lawonekanga nge motu. Kweniso mbakhristu wosi cha wo asankhika pa nyengu yo abatizikiya. Mwakuyeruzgiyapu, Asamaria angulonde mzimu wakupaturika ŵati abatizika kali. (Mac. 8:14-17) Kweni Kornelio ndi ŵanthu a m’banja laki angusankhika ndi mzimu wakupaturika ŵechendabatiziki.​—Mac. 10:44-48.

6. Kumbi Akhristu wosi akusankhika alondiyanji, ndipu mzimu utiŵasimikiziyanji?

⁶ Nge mo tawone, Akhristu wosi asankhika mwakuyanana cha. Anyaki aziŵa liŵi kuti asankhika, penipo anyaki aziŵa liŵi cha. Kaya munthu wasankhika wuli, iyu watuŵa ndi vo Paulo wangukamba. Iyu wangukamba kuti: “Mwati mwagomezga, mungudindika chidindu kuziya mwaku iyu ndi mzimu wakupaturika wo ungulayizgika. Mzimu wenuwu nchikoli cha chihara chidu.” (Ŵaef. 1:13, 14) Mzimu wakupaturika utuŵa chikoli pamwenga chisimikizgu chakuti amuwusa ndi Yesu kuchanya. Mkhristu wakusankhika  wakayikiya cha kuti wasankhika chifukwa cha mzimu wo walonde.​—Ŵerengani 2 Ŵakorinte 1:21, 22; 5:5.

7. Kumbi Mkhristu weyosi wakusankhika wakhumbika kuchitanji kuti wakalonde mphotu yaki kuchanya?

⁷ Kumbi asani Mkhristu wasankhika, ndikuti wazamuluta kuchanya mwemosi mo vingaŵiya? Awa. Munthu uyu wasimikiza kuti waluta kuchanya. Kweni wangaziluta kuchanya asani walutirizga kugomezgeka kwaku Yehova. Petro wangukamba kuti: “Viyo mwa ŵabali, chitani vosi vo mungafiska kuti kudanika ndi kusankhika kwinu kuje kwakusimikizgika, chifukwa asani mulutirizga kuchita vinthu ivi, mwazamutondeka cha mwemosi mo vingaŵiya. Ndipu asani muchitengi viyo azakukujuliyani khomu lakuselere mu Ufumu wamuyaya wa Ambuyafwi ndi Mtaski widu Yesu Khristu.” (2 Pet. 1:10, 11) Mwaviyo, Mkhristu weyosi wakusankhika watenere kulimbikiya kuti waje wakugomezgeka. Asani wangaleka kuchita viyo, wazamuluta cha kuchanya.​—Ŵah. 3:1; Chiv. 2:10.

8, 9. (a) Nchifukwa wuli ŵanthu anandi vitiŵasuzga kuvwisa vo vichitikiya munthu asani wasankhika? (b) Kumbi munthu waziŵa wuli kuti waluta kuchanya?

⁸ Mazuŵa nganu, ateŵeti anandi aku Chiuta vitiŵasuzga kuvwisa vo vichitikiya munthu asani Chiuta wamusankha. Mphakuvwika chifukwa chakuti yiwu akusankhika cha. Chiuta wangupanga ŵanthu kuti ajengi pacharu chapasi. (Chiy. 1:28; Sumu 37:29) Kweni wakusankha ŵanthu anyaki kuti aluti kuchanya kuchija mafumu ndi asembi. Mwaviyo, asani munthu wasankhika maŵanaŵanu ngaki ngasintha. Iyu wakhumbisiska kuluta kuchanya.​—Ŵerengani Ŵaefesu 1:18.

⁹ Kweni kumbi munthu waziŵa wuli kuti wasankhika? Kwamuka kusanirika mu mazu ngo Paulo wangukambiya Akhristu akusankhika a ku Roma wo ‘akudanika kuti aje akupaturika.’ Iyu wanguŵakambiya kuti: “Mukulonde mzimu wa ukapolu cha wo ungakuchitiskani kuti muyambi so mantha, kweni mukulonde mzimu wakuti muje ŵana. Ndi mzimu wenuwu tidanirizga kuti: ‘Abba, Ada!’ Mzimu wenuwu uchitiya ukaboni pamoza ndi mzimu widu kuti te ŵana aku Chiuta.” (Ŵar. 1:7; 8:15, 16) Kuziya mu mzimu waki wakupaturika, Chiuta watovya munthu kuziŵa kuti wasankhika.​—1 Ŵat. 2:12.

10. Lemba la 1 Yohane 2:27 likamba kuti Akhristu akusankhika akhumbikiya munthu munyaki cha kuti waŵasambizengi. Kumbi ling’anamuwanji?

¹⁰ Ŵanthu wo asankhika ndi Chiuta, akhumbika ukaboni unyaki cha. Akhumbika munthu munyaki cha kuti wasimikizgi kuti asankhika nadi. Yehova watiŵawovya kuti aleki kukayikiya kuti asankhika. Wakutumika Yohane wangukambiya Akhristu akusankhika kuti: “Imwi mwasankhika ndi wakupaturika, ndipu mosi muziŵa.” Iyu wangukamba so kuti: “Imwi, Chiuta wakukusankhani ndi mzimu waki, ndipu mzimu uwu weche mwaku imwi, ndipu mukhumbikiya munthu munyaki cha kuti wakusambizeningi, kweni mzimu wakutuwa kwaku iyu ndiwu utikusambizani vinthu vosi ndipu uneneska, upusika cha. Nge mo mzimu wakusambiziyani, lutirizgani kukoliyana nayu.” (1 Yoh. 2:20, 27) Akhristu akusankhika akhumbika kusambizika nge mo viliri ndi Mkhristu weyosi. Kweni akhumbika munthu munyaki cha kuti wasimikizgi kuti mbakusankhika. Mzimu wakupaturika ndiwu usimikizga kuti asankhika! Mzimu uwu ngwanthazi ukongwa kuluska munthu weyosi!

11, 12. Kumbi Mkhristu wakusankhika wangajifumba mafumbu nanga, kweni ndi vinthu wuli vo wakayikiya cha?

¹¹ Asani mzimu wasimikizga kuti Mkhristu wasankhika, iyu wasintha ukongwa. Yesu wangukamba kuti kusintha uku ‘nkhubalikaso.’  ^[2] (Yoh. 3:3, 5) Iyu wangukamba so kuti: “Ungazizwanga cha chifukwa ndakukambiya kuti: Mwaŵanthu yimwi mutenere kubalikaso. Mphepu yiputiya ko yikhumba, ndipu munthu watuvwa chiwawa chaki, kweni waziŵa cha ko yituwa ndi ko yitiya. Ndimu so viliri ndi wakubalikaso ndi mzimu.” (Yoh. 3:7, 8) Kukamba uneneska, nchakusuzga kukonkhoske munthu yo wechendasankhiki vo vichitika asani munthu wasankhika.

¹² Munthu yo wasankhika wangajifumba kuti: ‘Nchifukwa wuli ndasankhika? Nchifukwa wuli Chiuta wasankha ini m’malu mwa munthu munyaki?’ Iyu wangawona kuti udindu uwu utimuyenere cha. Kweni wakayikiya cha kuti Yehova wamusankha. Iyu wakondwa ukongwa kweniso wawonga kuti wakusankhika. Wangajivwa nge mo Petro wangukambiya kuti: “Walumbiki Chiuta mweniyo ndi Wiski wa Ambuyafwi Yesu Khristu, pakuti mwakukoliyana ndi lisungu laki likulu wakutibalaso kuti tije ndi chilindizga cha umoyu kuziya mu chiyuka chaku Yesu Khristu. Wakutibalaso kuti tije ndi chihara chambula kunangika, kufipiskika ndipuso chambula kumala. Chihara ichi akusungiya imwi kuchanya.” (1 Pet. 1:3, 4) Asani Akhristu akusankhika aŵerenga mazu yanga, akayikiya cha kuti Awiskewu akuchanya alongoro ndi yiwu.

13. Kumbi munthu wasintha wuli maŵanaŵanu asani wasankhika ndi mzimu wakupaturika, ndipu ndi vinthu wuli vo vichitiska kuti wasinthi?

¹³ Ŵechendasankhiki ndi mzimu, Akhristu akusankhika yaŵa alindizganga kuzija pacharu chapasi. Yiwu akhumbisiskanga kuti Yehova wazinozi charu chapasi, ndipu nawu akhumbanga kuti azijemu. Panyaki ayeruzgiyanga kuti alonde ŵanthu akufwa kutuwa ku masanu. Akhumbisiskanga kuzija mu nyumba zo atingi azizengengi ndi kurya vipasu vo atingi azilimengi. (Yes. 65:21-23) Nanga nchifukwa wuli akusintha? Yiwu akusintha chifukwa chakuti alekanga kukhumba kuzija pacharu chapasi cha, pamwenga chifukwa cha masuzgu ngo akumananga nangu. Yiwu akusintha chifukwa chakuwona kuti umoyu wamuyaya pacharu chapasi wazamuja wakuvukisa cha pamwenga kuti akawoni waka kuchanya. Kweni akusintha chifukwa chakuti Chiuta ndiyu wangukhumba kuti ivi vichitiki. Asani Chiuta wasankha munthu, wagwiriskiya ntchitu mzimu waki kuti wasinthi maŵanaŵanu ngaki kweniso vo walindizga.

14. Kumbi Akhristu akusankhika akhumba kufwa?

¹⁴ Kumbi tingakamba kuti yiwu akhumba kufwa? Paulo wangumuka kuti: “Pakuti nadi, isi teche muhema ili titamantha chifukwa cha kuvuka, chifukwa tikhumba cha kulizuwa, kweni tikhumba kuvwala linyaki, alinga kuti lakufwa limezeki ndi umoyu.” (2 Ŵakor. 5:4) Yiwu akhumba cha kufwa. Akhumbisiska kuteŵete Yehova limoza ndi mabwezi ngawu ndi abali ŵawu. Kweni kaya achitanji, yiwu akumbuka vo Chiuta wakuŵalayizga.​—1 Ŵakor. 15:53; 2 Pet. 1:4; 1 Yoh. 3:2, 3; Chiv. 20:6.

15. Kumbi ndi vinthu wuli vo mbukaboni cha wakuti munthu wakusankhika ndi mzimu wakupaturika?

¹⁵ Kumbi muwona kuti mukusankhika? Asani muwona viyo, mutenere kuŵanaŵaniya  mafumbu yanga: Kumbi mukhumbisiska ukongwa kupharazga? Kumbi mutanja kuŵerenga Mazu Ngaku Chiuta kuti muvwisi “vinthu vandimba vaku Chiuta?” (1 Ŵakor. 2:10) Kumbi muwona kuti Yehova watumbika mwapade uteŵeti winu? Kumbi mukhumbisiska kuchita khumbu laku Yehova? Kumbi muwona kuti mwe ndi udindu wakuwovya anyinu kuziŵa Chiuta? Kumbi mwe ndi ukaboni wakulongo kuti Yehova wangukuwovyani pa vinthu vinyaki vo mungukumana navu? Asani ndimu viliri, kumbi ching’anamuwa kuti Yehova wakukudanani kuti muziluti kuchanya? Awa. Chifukwa wuli? Chifukwa vinthu ivi vichitikiya ŵanthu wo aluta kuchanya pe cha. Mzimu waku Yehova utovya ŵanthu wo azamuja panu pasi ndi wo aluta kuchanya mwakuyanana. Ndipu asani mukayikiya kuti mukusankhika, mbwenu mukusankhika cha. Ŵanthu wo Yehova wakuŵasankha akayikiya cha kuti akudanika! Yiwu aziŵa!

16. Kumbi tiziŵa wuli kuti ndi wosi cha wo angulonde mzimu wakupaturika azamuluta kuchanya?

¹⁶ M’Bayibolu mwe ŵanthu anandi achivwanu wo angulonde mzimu wakupaturika, kweni ŵengavi chilindizga chakuluta kuchanya. Yumoza waki ndi Yohane M’batizi. Yesu wangumulumba ukongwa, kweni wangukamba kuti we m’gulu la ŵanthu wo amuwusa kuchanya cha. (Mat. 11:10, 11) Davidi nayu wangulonde mzimu wakupaturika. (1 Sam. 16:13) Mzimu wakupaturika ungumuwovya kuti waziŵi vinthu vakukwaskana ndi Chiuta kweniso kuti walembi vigaŵa vinyaki va m’Bayibolu. (Marko 12:36) Kweni pa Pentekoste, Petro wangukamba kuti Davidi ‘wakukwera kuchanya cha.’ (Mac. 2:34) Mzimu wakupaturika waŵawovyanga ukongwa ŵanthu ŵenaŵa, kweni unguŵasimikizgiya cha kuti asankhika kuti aluta kuchanya. Ichi ching’anamuwa kuti ŵenga ambula kwenere cha. Kweni ching’anamuwa waka kuti azamuja ndi umoyu wamuyaya pacharu chapasi.​—Yoh. 5:28, 29; Mac. 24:15.

17, 18. (a) Kumbi ateŵeti anandi aku Chiuta mazuŵa nganu alindizganji? (b) Kumbi ndi mafumbu nanga ngo ngazamumukika mu nkhani yo tazamusambira sabata yamawa?

¹⁷ Ŵanthu anandi wo ateŵete Chiuta mazuŵa nganu azamuluta kuchanya cha. Yiwu alindizga kuzija pacharu chapasi ndipuso kuziwusika ndi Ufumu waku Chiuta nge mo viliri ndi Abrahamu, Davidi, Yohane M’batizi ndi ateŵeti anyaki akugomezgeka a mu nyengu yakali. (Ŵah. 11:10) Akhristu anyaki akusankhika ŵeche panu pasi. (Chiv. 12:17) Kweni anandi akufwa kali ndipu sonu ŵe kuchanya.

¹⁸ Kumbi wo alindizga kuzija pacharu chapasi atenere kumuwona wuli munthu yo wakamba kuti wakusankhika? Kumbi mutenere kuchitanji asani munthu munyaki mumpingu winu wayamba kurya chiŵandi ndi kumwa vinyu pa Chakurya Chamazulu cha Ambuya? Kumbi mutenere kufipa mtima chifukwa chakuti chiŵerengeru cha ŵanthu wo akamba kuti akusankhika chikwera? Mafumbu yanga ngazamumukika mu nkhani yo tazamusambira sabata yamawa.