1. Kumbi Yesu wanguŵapemphanji alovi anayi, ndipu anguchita wuli?

PETURO, Andireya, Yakobe ndi Yohane ŵenga alovi. Yiwu anguzizwa ukongwa Yesu wati waŵadana kuti: “Ndilondoni, ndipu ndikusambuseningi alovi a ŵanthu.” * Kumbi yiwu anguchita wuli? Bayibolu likamba kuti: “Nyengu yeniyo, angujowo mikwawu yawu ndipu angumulondo.” (Mate. 4:18-22) Venivi vingusintha ukongwa umoyu wawu. Mumalu mwakuko somba chayizu yiwu ‘anguja alovi a ŵanthu.’ (Luka 5:10) Mazuŵa nganu napu, Yesu wadana ŵanthu a mtima wamampha kuti aje alovi a ŵanthu. (Mate. 28:19, 20) Kumbi yimwi mukuzomera mudanu wenuwu wakuti muje mlovi wa ŵanthu?

2. Ntchifukwa wuli tikhumbika kusankha mwakuphwere asani tikhumba kuja alovi a ŵanthu, ndipu ndi vinthu wuli vo vingatiwovya?

² Panyaki mwasambira Bayibolu kwa nyengu yitali kweniso mwasintha umoyu winu. Ndipu sonu mukhumba kuja mupharazgi wa uthenga wamampha. Asani mugongowa kuja mlovi wa ŵanthu, mungafipanga mtima cha. Kukayika kwinu kulongo kuti muziŵa kuti nkhani yeniyi njikulu. Mbuneneska kuti Bayibolu likamba kuti Peturo kweniso alovi anyaki anguleka mikwawu yawu “nyengu yeniyo.” Kweni Peturo ndi mvurwa waki anguthaŵiriya cha kuchita venivi. Achizomera mudanu wenuwu ndipu pajumpha myezi 6 kutuliya po angumuziŵiya kweniso kuzomera kuti Yesu ndi Mesiya. (Yoha. 1:35-42) Panyaki mwasambira vinandi vakukwaskana ndi Yehova kweniso Yesu ndipu mukhumba kulutirizga kuja pa ubwezi ndi Yehova. Kweni mwechendasankhi  kuja mupharazgi mukhumbika kuyiŵanaŵaniya mwakuphwere nkhani yeniyi. Kumbi ndi vinthu wuli vo vinguwovya Peturo, Andireya kweniso ŵanthu anyaki kuti aje alovi a ŵanthu?

3. Kumbi ndi mijalidu niyi yo yingatiwovya kuti tije akusambira aku Yesu?

³ Akusambira aku Yesu akwamba ayiziŵanga umampha ntchitu yawu, ŵenga achiganga kweniso akujiko. Venivi vinguŵawovya kuti agwirengi umampha ntchitu yakupharazga. Mu nkhani iyi, tikambiskanengi mo tingajaliya ndi mijalidu yeniyi kuti tifiskengi umampha ntchitu yakupharazga ndi kusambiza ŵanthu.

4. Ntchifukwa wuli Peturo wachitanga ulovi?

⁴ Peturo wabayanga somba kuti wawovyengi banja laki ndipu ntchitu yeniyi yenga yakukhumbika ukongwa pa umoyu waki. Peturo watenere kuti wayanja kuchita ulovi. (Yoha. 21:3, 9-15) Iyu wangusambira so kuja mlovi wa ŵanthu. Ndipu Yehova wangumuwovya kuti wayiziŵi umampha ntchitu yeniyi.​—Machi. 2:14, 41.

5. Mwakukoliyana ndi Luka 5:8-11, ntchifukwa wuli Peturo wanguchita mantha, nanga ntchinthu wuli cho chingatiwovya kuti tileki kuchita mantha?

⁵ Chifukwa chikulu cho tipharazgiya ntchakuti titanja ukongwa Yehova. Kwanja Yehova kutitichitiska kuti tipharazgengi vakukwaskana ndi iyu chinanga kuti titijiwona kuti tingafiska cha. Pa nyengu yo Yesu wangudaniya Peturo kuti waje mlovi wa ŵanthu wangumukambiya kuti: “Ungawopanga cha.” (Ŵerengani Luka 5:8-11.) Peturo wanguchita mantha cha ndi vo vatingi vimuchitikiyengi asani waja wakusambira waku Yesu. Mumalu mwaki, wanguzizwa ndi unandi wa somba zo Yesu wanguŵawovya kuti abayi. Iyu wanguziŵa kuti  Yesu wachita chakuziziswa ndipu Peturo wangujivwa kuti wangafiska cha kuja wakusambira waku Yesu. Nasi so tingachita mantha ndi vo tikhumbika kuchita pa nkhani yakupharazga. Asani veviyo, kwanja Yehova, Yesu kweniso anyinu kungakuwovyani kuti muzomeri kuja mlovi wa ŵanthu.​—Mate. 22:37, 39; Yoha. 14:15.

6. Kumbi ndi vifukwa vinyaki nivi vo tipharazgiya?

⁶ Tiyeni tikambiskani vifukwa vinyaki vo tipharazgiya. Tikhumba kuvwiya vo Yesu wangulamula. Iyu wangukamba kuti: “Lutani mukasambizengi ŵanthu.” (Mate. 28:19, 20) Chinyaki cho tipharazgiya ntchakuti ŵanthu ‘mbakulimukalimuka kweniso akujowoleka’ ndipu akhumbisiska kusambira uneneska wakukwaskana ndi Ufumu waku Chiuta. (Mate. 9:36) Yehova wakhumba kuti ŵanthu amitundu yosi awuziŵi umampha uneneska ndi kuzitaskika.​—1 Timo. 2:4.

7. Kumbi lemba la Aroma 10:13-15, lilongo wuli kuti ntchitu yakupharazga njakukhumbika ukongwa?

⁷ Asani tiŵanaŵaniya kukhumbika kwa ntchitu yakutaska umoyu wa ŵanthu yeniyi, tiyigwirengi mwaphamphu. Mlovi wagulisa kweniso kurya somba zo wabaya. Kweni isi tija alovi a ŵanthu, kung’anamuwa kuwovya ŵanthu kuja akusambira aku Yesu.​—Ŵerengani Aroma 10:13-15; 1 Timo. 4:16.

8-9. Kumbi ndi vinthu wuli vo mlovi wakhumbika kuziŵa, ndipu ntchifukwa wuli?

⁸ Mu nyengu yaku Yesu, alovi a ku Yisirayeli aziŵanga mtundu wa somba zo abayanga. (Ŵale. 11:9-12) Yiwu aziŵanga so ko kwasanirikanga somba. Kanandi somba zisanirika pa maji ngo zayanja kweniso po pe chakurya chinandi. Nyengu yo mlovi walutiya kuchibaya somba, nayu njakukhumbika ukongwa. Pa nkhani ya nyengu yamampha yakubayiya somba chayizu, wonani vo Kaboni munyaki wa pa Chirwa cha Pacific wangukamba wati wadana mumishonale munyaki kuti akabayi somba. Mumishonale yo wangukamba kuti, “Ndikumanengi nawi mawa ndi mlenji nyengu ya 9 koloku.” Mubali wangukamba kuti, “Uziŵa cha. Tiluta pa nyengu yo njamampha kubayiya somba, nyengu yo njamampha kwaku isi cha.”

⁹ Akusambira aku Yesu wo anguja alovi a ŵanthu, nawu alutanga ko kwenga ŵanthu ndipu atenere kuti alutanga pa nyengu yo angaŵasaniya. Mwakuyeruzgiyapu, akusambira aku Yesu apharazganga mu munyumba yakusopiyamu, musinagogi, kunyumba ndi nyumba kweniso ku mumsika. (Machi. 5:42; 17:17; 18:4) Mwakuyanana ŵaka, nasi tikhumbika kuŵaziŵa umampha ŵanthu wo titiŵapharazgiya muchigaŵa chidu. Tisinthengi upharazgi widu ndipu tipharazgengi ko tingasaniya ŵanthu ndipuso pa nyengu yo tingaŵasaniriya.​—1 Akori. 9:19-23.

10. Kumbi gulu laku Yehova latipaskanji?

¹⁰ Mlovi wakhumbika vidya vakwenere ndipuso kuziŵa mo wangavigwiriskiya ntchitu. Nasi tikhumbika vidya vamampha vakupharazgiya. Ndipu tikhumbika kuviziŵa mo tingavigwiriskiya ntchitu. Yesu wangusambiza akusambira ŵaki mo angapharazgiya uthenga wamampha. Iyu wanguŵakambiya vinthu vo akhumbika cha kupinga, ko amupharazga kweniso uthenga wo amupharazga. (Mate. 10:5-7; Luka 10:1-11) Mazuŵa nganu gulu laku Yehova lipereka Vidya vo Tigwiriskiya Ntchitu Pakusambiza, vo vitovya ukongwa pa ntchitu yakupharazga. * Ndipu tisambizika mo tingagwiriskiya ntchitu vidya venivi. Vo tisambira vititiwovya kuja ndi chiganga asani tipharazga kweniso kuziŵa mo tingasambiziya mwalusu.​—2 Timo. 2:15.

11. Ntchifukwa wuli alovi a ŵanthu akhumbika kuja ndi chiganga?

¹¹ Alovi akhumbika kuja ndi chiganga chifukwa aziŵa cha nyengu yo nyanja yiyukiyengi. Kanandi yiwu achita ulovi ndi usiku kwe mdima. Alovi a ŵanthu nawu akhumbika kuja ndi chiganga. Asani tayamba kupharazga ndipu atiziŵa kuti ndisi Akaboni aku Yehova, abali ŵidu kweniso mabwezi ngidu atitinena ndipuso akana kuvwisiya uthenga widu. Kweni venivi vititizizwisa cha. Yesu wangukamba kuti akusambira ŵaki azamupharazgiya ŵanthu wo azakuŵasuska.—Mate. 10:16.

12. Mwakukoliyana ndi Yoswa 1:7-9, kumbi ntchinthu wuli cho chingatiwovya kuja ndi chiganga?

¹² Kumbi mungachita wuli kuti muje ndi chiganga? Chakwamba mukhumbika kugomezga kuti Yesu walutirizga kulongozga pa ntchitu yakupharazga. (Yoha. 16:33; Chivu. 14:14-16) Chachiŵi mugomezgengi layizgu laku Yehova lakuti wazakukuphweriyani. (Mate. 6:32-34) Asani mwe ndi chivwanu chakukho ndikuti mujengi ndi chiganga. Peturo ndi anyaki, angulongo kuti ŵe ndi chivwanu chikulu ŵati aleka mikwawu kuti aje akusambira aku Yesu. Namwi mungulongo kuti mwe ndi chivwanu chikulu pa nyengu yo mungukambiya anyinu kweniso abali ŵinu, kuti mwayamba kusambira Bayibolu ndi Akaboni aku Yehova kweniso kuwungana nawu. Mutenere kuti mwasintha vinthu vinandi pa umoyu winu kuti muchiti vinthu mwakukoliyana ndi fundu za urunji zaku Yehova. Munguchita  so venivi chifukwa cha chivwanu kweniso chiganga. Po mulutirizga kuja ndi chiganga, simikizani kuti ‘Yehova Chiuta winu we namwi kwekosi ko mungaluta.’​—Ŵerengani Yoswa 1:7-9.

13. Kumbi kulunguruka kweniso pempheru vingakuwovyani wuli kuti muje ndi chiganga?

¹³ Kumbi ntchinthu wuli chinyaki cho chingakuwovyani kuti muje ndi chiganga? Mupempherengi kwaku Yehova kuti muje ndi chiganga. (Machi. 4:29, 31) Yehova wamukengi mapempheru nginu ndipu wakujowoningi cha. Iyu ngwakunozgeka nyengu zosi kukuwovyani. Chinyaki cho chingakuwovyani nkhulunguruka mo Yehova wangutaskiya ateŵeti ŵaki mu nyengu yakali. Kweniso muŵanaŵaniyengi mo wangukuwovyiyani kumala ndi masuzgu kweniso kukuwovyani kuti musinthi nkharu yinu. Tikayika cha kuti Yo wangulongozga ŵanthu kujumpha pa Nyanja Yiyera wangakuwovyani kuti muje akusambira aku Khristu. (Chitu. 14:13) Jani ndi chivwanu nge cho wakulemba sumu wenga nachu. Iyu wangukamba kuti: “Yehova we kuchigaŵa changu; ndiwopengi cha. Kumbi munthu wangachitanji nani?”—Sumu 118:6.

14. Kumbi tisambiranji pa vo vinguchitikiya mzichi Masae ndi Tomoyo?

¹⁴ Nthowa yinyaki yo mungajaliya ndi chiganga, nkhusambira mo Yehova wanguwovye ŵanthu anyaki wo pakwamba ŵenga ndi soni kweni akusambira kuja ndi chiganga. Mwakuyeruzgiyapu, tiyeni tikambisani vo vinguchitikiya mzichi Masae. Iyu wenga wasoni ndipu wawonanga kuti wangafiska cha kupharazgiya ŵanthu. Mzichi yo, wawonanga kuti kukambiskana ndi ŵanthu wo waleka kuŵaziŵa kwenga nge kukwera phiri litali ndipu wawonanga kuti wangafiska cha. Mwaviyo, mzichi Masae wanguyesesa kwanja Chiuta kweniso ŵanthu. Iyu wanguŵanaŵaniya mwakuphwere nyengu yakupharazgiya yo yajaku ndipuso wangupempha Yehova kuti wamuwovyi kuti wakhumbisiskengi kupharazga. Venivi vingumuwovya kuti mantha ngamali ndipu wakuteŵetiyapu nge mpayiniya wa nyengu zosi. Yehova wangawovya apharazgi asonu kuti “aje ndi chiganga.” Chakuyeruzgiyapu chinyaki ndi vo vinguchitikiya mzichi Tomoyo. Zuŵa lakwamba lo wanguyambiya kupharazga kunyumba ndi nyumba, wangukumana ndi ama anyaki wo angumukalipiya. Yiwu anguti: “Ndikhumba cha kukambiskana ndi Akaboni aku Yehova!” ndipu angujala chisasa. Tomoyo wangukambiya munyaki yo wapharazganga nayu kuti: “Wavwa vo akamba? Ndakamba chechosi cha kweni andiziŵa kuti ndini Kaboni waku Yehova. Ndakondwa ukongwa!” Sonu mzichi Tomoyo wateŵete nge mpayiniya wa nyengu zosi.

15. Kumbi kujisambiza kung’anamuwanji, ndipu ntchifukwa wuli nkhwakukhumbika kwa Akhristu?

¹⁵ Mlovi watenere kujisambiza kuti wafiski ntchitu yaki. Kujisambiza kungang’anamuwa “kuchita vinthu vo uwona kuti vikhumbika kuchitika.” Alovi atenere kujisambiza kuchelera mlenjilenji, kuja kunyanja mpaka kumaliza ntchitu yawu kweniso kuzizipizga chinanga kuti kwe chimphepu. Nasi tikhumbika kujisambiza kuzizipizga kweniso kumaliza ntchitu yidu.​—Mate. 10:22.

16. Kumbi tingachita wuli kuti tijisambizi?

¹⁶ Kujisambiza tichita kuhara cha. Kanandi titanja kuchita vinthu munthowa yipusu. Kweni nyengu zinyaki vinthu vakukhumbika ukongwa vo titenere kuchita, vituŵa vakusuzga. Ivi vilongo kuti tikhumbika kujisambiza. Mwaviyo, tikhumbika chovyu kuti tijisambizi kuchita vinthu vo tiwona kuti vakusuzga. Yehova ndiyu watitiwovya ndipu wagwiriskiya ntchitu mzimu waki wakupaturika.​—Aga. 5:22, 23.

17. Mwakukoliyana ndi 1 Akorinto 9:25-27, kumbi wakutumika Paulo wangukamba kuti wachitanganji kuti wajisambizi?

 ¹⁷ Wakutumika Paulo wajisambizanga. Kweni wangukamba kuti ‘wapumanga’ liŵavu laki kuti wachiti cho ntchamampha. (Ŵerengani 1 Akorinto 9:25-27.) Wanguchiska anyaki kuti ajisambizengi ndipuso kuti achitengi vinthu vosi “mwakwenere kweniso mwandondomeku.” (1 Akori. 14:40). Tikhumbika kufwiyapu kuti tisopengi Yehova, vo visazgapu kupharazga ndipuso kusambiza ŵanthu uneneska nyengu zosi.​—Machi. 2:46.

18. Kumbi ntchinthu wuli cho chingachitiska Yehova kuwona kuti upharazgi utitiyende umampha?

¹⁸ Mlovi wawona kuti vinthu vamuyende umampha asani wabaya somba zinandi. Kweni ndimu viliri cha ndi ntchitu yakupharazga. Kuwovya ŵanthu anandi pamwenga amanavi kuti asambiri uneneska, ndivu cha vo vilongo kuti ntchitu yidu yitenda umampha. (Luka 8:11-15) Asani tilutirizga kupharazga kweniso kusambiza ŵanthu uneneska, Yehova wawonengi kuti vinthu vititiyende umampha. Chifukwa wuli? Chifukwa titimuvwiya kweniso tivwiya Mwana waki.​—Mariko 13:10; Machi. 5:28, 29.

19-20. Ntchifukwa wuli tipharazga ukongwa sonu?

¹⁹ Muvyaru vinyaki pe myezi yapade yo alovi azomerezeka kubaya somba. Muvyaru venivi alovi asazgiyaku phamphu lawu asani awona kuti nyengu yakubayiya somba ye pafupi kumala. Pakuti te alovi a ŵanthu nasi tichiskika kuti tisazgiyeku phamphu lidu pa ntchitu yakupharazga chifukwa umaliru wa mugonezi we pafupi ukongwa! Nyengu yakupharazgiya uthenga wamampha njimana ukongwa. Mungachitanga vidazi cha pamwenga kulindizga kuti vinthu vije dankha umampha ndipu muyambengi kupharazga.​—Waku. 11:4.

²⁰ Pa sonu panu muŵikengepu mtima pa ntchitu yakupharazga, muwuziŵengi umampha uthenga wo mupharazgiya ŵanthu, muyesesengi kuja ndi chiganga kweniso mujisambizengi kuti mufiski kupharazga. Mugwirengi ntchitu yakupharazga ndi ŵanthu akujumpha 8 miliyoni pacharu chosi chapasi, ndipu Yehova wakuwovyeningi kuti mukondwengi. (Nehe. 8:10) Mufwiyengepu kupharazga mpaka po Yehova wazamukambiya kuti mbwenu lekani. Mu nkhani ya sabata ya mawa, tazamukambiskana nthowa zitatu zo zingatiwovya kuti tisimikizi mtima kupharazga uthenga wa Ufumu.