1. Kumbi mchimi Yesaya wanguŵakambiyanji Ayisirayeli?

 MCHIMI Yesaya wangukamba kuti Yehova ndi “Chiuta wauneneska.” Mazu ngo akungafwatuliya kuti “uneneska” ngang’anamuwa kuti “ame.” (Yesa. 65:​16, mazu ngamumphata) Mazu ngakuti “ame” ngang’anamuwa kuti “vije viyo” pamwenga kuti “hinya nadi.” Asani Bayibolu ligwiriskiya ntchitu mazu ngakuti “ame” pakukonkhoska vaku Yehova pamwenga Yesu, ndikuti lisimikiziya kuti chinthu cho ntchauneneska nadi. Mwaviyo, uthenga wo Yesaya wakambiyanga Ayisirayeli wenga wakuti: Chechosi cho Yehova wakambiya limu chichitika nadi. Venivi ndivu Yehova waja wachichita, wafiska malayizgu ngaki.

2. Ntchifukwa wuli titenere kugomezga malayizgu ngaku Yehova nga vinthu vo vichitikengi kunthazi, nanga tikambiskanengi mafumbu nanga?

² Kumbi nasi titenere kugomezga vo Yehova watilayizga kuti vichitikengi kunthazi? Pati pajumpha vyaka pafufupi 800 kutuwa mu nyengu yaku Yesaya, wakutumika Paulo wangukonkhoska chifukwa cho malayizgu ngaku Chiuta ngaliri ngakuthembeka nyengu zosi. Paulo wangukamba kuti: “Chiuta wangapusika cha.” (Ahe. 6:18) Mwakuyeruzgiyapu, vingachitika cha kuti pa chisimi chimoza patuwengi maji ngamampha kweniso ngamche. Mwakuyanana ŵaka, vingachitika cha kuti Yehova yo Ntchisimi chauneneska wakambi boza. Ndichu chifukwa chaki titenere kugomezga ndi mtima wosi chechosi cho Yehova wakamba, kusazgapu malayizgu ngaki ngosi. Mu nkhani iyi, tikambiskanengi mafumbu yanga: Kumbi Yehova watilayizganji munthazi? Kumbi Yehova watitisimikiziya wuli kuti layizgu laki lazamufiskika nadi?

3. (a) Kumbi ateŵeti aku Chiuta atanja layizgu nili la mu Bayibolu? (Chivumbuzi 21:​3, 4) (b) Kumbi ŵanthu anyaki akambanji asani titiŵakambiya layizgu lenili?

³ Layizgu lo tikambiskanengi mu nkhani iyi ndakukhumbika ukongwa kwa ateŵeti wosi aku Chiuta. (Ŵerengani Chivumbuzi 21:​3, 4.) Yehova walayizga kuti kunthazi “nyifwa yazamuŵaku so cha, kwazamuŵavi kuliya, kukuta pamwenga urwirwi.” Tanandi tigwiriskiya ntchitu lemba lenili kuti tipembuzgi ŵanthu wo titiŵapharazgiya kweniso kuti tiŵalongo mo umoyu wazamuŵiya mu Paradayisu. Kumbi ŵanthu achita wuli asani taŵakambiya layizgu lenili? Anyaki angakamba kuti: “Layizgu lenili ndamampha, kweni ndigomezga cha kuti lazamufiskika nadi.”

4. (a) Kumbi ndi vinthu wuli vo Yehova wakuziŵiya limu? (b) Yehova wati wakamba layizgu, kumbi ntchinthu wuli so chinyaki cho wanguchita?

⁴ Pa nyengu yo Yehova wangukambiya Yohane kuti walembi layizgu lenili la Paradayisu, wanguziŵa kuti mazuŵa nganu tazamugwiriskiyanga ntchitu lemba lenili asani tipharazgiya ŵanthu uthenga wa Ufumu. Yehova wanguziŵiya so limu kuti ŵanthu anandi vazakuŵasuzga kugomezga layizgu lakuti “vinthu [vazamuja] vifya.” (Yesa. 42:9; 60:2; 2 Akori. 4:​3, 4) Kumbi ntchinthu wuli chingawovya munthu weyosi kusimikiza kuti vo ve pa Chivumbuzi 21:​3, 4 vazamufiskika nadi? Yehova wakukamba vifukwa vakuvwika vo tingagomezge kuti wazamufiska layizgu lenili. Kumbi wakukamba vifukwa nivi?

5. Kumbi te ndi vifukwa nivi vakugomezge layizgu laku Chiuta la Paradayisu, nanga titivisaniya pani?

⁵ Mavesi ngakulondopu ngakonkhoska vifukwa vo tingagomezge layizgu laku Yehova la Paradayisu. Mavesi ngenanga ngakamba kuti: “Yo wanguja pampandu waufumu wangukamba kuti: ‘Awonani! Ndipanga vinthu vosi kuŵa vifya.’ Wangukamba so kuti: ‘Lemba, pakuti mazu yanga ngakugomezgeka ndipuso ngauneneska.’ Ndipu wangundikambiya kuti: ‘Ngafiskika! Ini ndini Alefa ndi Omega.’”—Chivu. 21:​5, 6a.

6. Kumbi vo vikambika pa Chivumbuzi 21:​5, 6 vititiwovya wuli kuti tigomezgengi ukongwa layizgu laku Chiuta?

⁶ Ntchifukwa wuli mazu ngenanga ngatitiwovya kuti tigomezgengi ukongwa layizgu laku Chiuta? Pakukonkhoska mavesi ngenanga buku lakuti Mapeto a Chivumbulutso likamba kuti: “Ve nge kuti Yehova wasayina yija chikalata chakusimikiziya kuti ŵanthu akugomezgeka azamulonde nadi vitumbiku venivi munthazi.” b Layizgu laku Chiuta lenili likulembeka pa Chivumbuzi 21:​3, 4. Ndipu pa vesi 5 ndi 6 vija nge kuti Yehova wakusayina yija chikalata chakusimikiziya, vo vilongo kuti layizgu laki lazamufiskika nadi. Sonu tiyeni tiwoni vo Yehova wakukamba vo vititisimikiziya kuti tingamuthemba nadi.

7. Kumbi ndiyani yo watamba kulongoro pa vesi 5, nanga ntchifukwa wuli kuziŵa venivi nkhwakukhumbika ukongwa?

⁷ Vesi 5 litamba ndi mazu ngakuti: “Yo wanguja pampandu waufumu wangukamba kuti.” (Chivu. 21:5a) Mazu ngenanga ngapade chifukwa pa vesi ili mphamoza mwa malu ngatatu mubuku la Chivumbuzi po Yehova wakulongoro mweneku yija. Ndipu yo watitisimikiziya venivi ndi Yesu cha, mungelu cha, kweni ndi Yehova mweneku. Venivi vilongore limu kuti tingagomezga ndi mtima wosi vo vikambika ndi Yo waja pa mpandu waufumu. Chifukwa wuli tikamba viyo? Chifukwa Yehova “wangapusika cha.” (Tito 1:2) Mwaviyo, mazu ngo ngakambika pa Chivumbuzi 21:​5, 6 ngazamufiskika nadi.

8. Kumbi Yehova wasimikiziya wuli kuti layizgu laki lazamufiskika nadi? (Yesaya 46:10)

⁸ Pavuli paki Yehova wakamba kuti: “Awonani!” (Chivu. 21:5) Mazu nga Chigiriki ngo akungafwatuliya kuti “awonani!” ngagwiriskikiya ntchitu mwakuwerezawereza mu buku la Chivumbuzi. Buku linyaki likamba kuti mazu ngenanga atingagwiriskiya ntchitu “pakukambiya munthu yo waŵerenga kuti waŵi masu ndi mazu ngakulondopu ngo waŵerengengi.” Kumbi mazu ngakulondopu ngatiti wuli? Chiuta wakamba kuti: “Ndipanga vinthu vosi kuŵa vifya.” Yehova wazamusintha vinthu kunthazi. Kweni chifukwa chakuti Chiuta wasimikiza kuti wafiskengi layizgu laki, wakamba nge kuti vinthu venivi vachitika kali.—Ŵerengani Yesaya 46:10.

9. (a) Kumbi mazu ngakuti, “ndipanga vinthu vosi kuŵa vifya” ngakamba vinthu viŵi nivi? (b) Kumbi ndi vinthu wuli vo vazamuchitikiya “kuchanya” ndi “charu chapasi” vo vilipu sonu?

⁹ Tiyeni tiwoni mazu nganyaki ngo ngasanirika so pa Chivumbuzi 21:5 ngakuti: “Ndipanga vinthu vosi kuŵa vifya.” Pa chaputala chenichi mazu yanga ngamiya vinthu viŵi vo Yehova wazamuchita. Chakwamba kuzituzgapu charu chaku Satana. Ndipu chachiŵi kuzipanga vinthu kuja vifya. Sonu kumbi Yehova wazamutuzgapu vinthu wuli? Pa Chivumbuzi 21:1 pakamba kuti: “Kuchanya kwakali ndi charu chapasi chakali vatuwapu.” Mazu ngakuti “kuchanya kwakali” ngang’anamuwa maboma ngandali ngo ngalongozgeka ndi Satana ndi viŵanda vaki. (Mate. 4:​8, 9; 1 Yoha. 5:19) Mu Bayibolu mazu ngakuti “charu chapasi,” ngangamiya ŵanthu wo aja pacharu chapasi. (Gene. 11:1; Salimo 96:1) Mwaviyo, mazu ngakuti “charu chapasi chakali,” ngang’anamuwa ŵanthu wo achita vinthu viheni mazuŵa nganu. Yehova wazamunozga ŵaka “kuchanya” ndi “charu chapasi” vo vilipu sonu cha, kweni wazakuvituzgiyapu limu. Pavuli paki, wazisengi “kuchanya kufya ndi charu chapasi chifya,” kung’anamuwa boma lifya lo lazamulamuliya ŵanthu arunji.

10. Kumbi ndi vinthu nivi vo Yehova wazakuvipanga kuŵa vifya?

¹⁰ Pa lemba la Chivumbuzi 21:​5, tiŵerenga so vo Yehova wakamba vakukwaskana ndi vinthu vo wazakuvipanga kuti vije vifya. Wonani kuti Yehova wakambapu cha kuti: “Ndipanga vinthu vosi vifya.” Kweni wakamba kuti: “Ndipanga vinthu vosi kuŵa vifya.” Venivi ving’anamuwa kuti Yehova wazamunozga charu kuti chije chifya ndipuso wazamuchitiska kuti ŵanthu aje akufikapu. Nge mo Yesaya wangukambiya limu, charu chosi chazamuja nge munda wa Edeni. Iyu wazamuchitiska so kuti taŵanthu tije ŵafya chifukwa wazakutichizgiya limu ku matenda ngosi. Pa nyengu yeniyo akupunduka, ambula kuwona ndipuso ŵanthu wo ŵe ndi suzgu lakuvwa azamuchizgika. Ndipu akufwa nawu azamuyuskika.—Yesa. 25:8; 35:​1-7.

11. Kumbi Yehova wangukambiya Yohane kuti wachitenji, nanga ntchifukwa wuli?

¹¹ Kumbi ntchinthu wuli chinyaki cho Chiuta watitisimikiziya? Yehova wangukambiya wakutumika Yohane kuti: “Lemba, pakuti mazu yanga ngakugomezgeka ndipuso ngauneneska.” (Chivu. 21:5) Yehova wangumukambiya kuti “lemba” kweniso wangumukambiya chifukwa chaki. Iyu wanguti: “Mazu yanga ngakugomezgeka ndipuso ngauneneska.” Venivi ving’anamuwa kuti mazu ngaku Chiuta ngakugomezgeka kweniso ngauneneska. Tiwonga ukongwa kuti Yohane wanguvwiya Yehova wati wamukambiya kuti “lemba.” Chifukwa chakuti iyu wanguvwiya, te ndi mwaŵi wakuŵerenga layizgu laku Chiuta la Paradayisu kweniso kulunguruka vitumbiku vakukondwesa vo tikhaza.

12. Ntchifukwa wuli Yehova wangukamba kuti: “Ngafiskika”?

 ¹² Kumbi Chiuta wangukambanji so chinyaki? Iyu wanguti: “Ngafiskika!” (Chivu. 21:6) Yapa Yehova wangukamba nge kuti vinthu vosi vo wakamba vakukwaskana ndi Paradayisu vafiskika kali. Ndipu mphakuvwika kukamba viyo chifukwa palivi cho chingamutondekesa kufiska khumbu laki. Pavuli paki Yehova wangukamba chinthu chinyaki cho chititisimikiziya kuti layizgu laki lazamufiskika nadi. Kumbi wangukambanji?

13. Ntchifukwa wuli Yehova wangukamba kuti: “Ini ndini Alefa ndi Omega”?

¹³ Nge mo takambiyapu kali, Yehova walongoro katatu mu viwona vo wangulongo Yohane. (Chivu. 1:8; 21:​5, 6; 22:13) Pa maulendu ngosi ngatatu ngenanga Yehova wakamba kuti: “Ini ndini Alefa ndi Omega.” Alefa ntchilembu chakwamba pa alufabeti ya Chigiriki ndipu Omega ntchilembu chakumaliya pa alufabeti yeniyi. Pakukamba kuti iyu ndi “Alefa ndi Omega,” Yehova walongo kuti asani wayamba kuchita chinthu chinyaki, watichimaliza ndipu watondeka cha.

14. (a) Kumbi ndi zuŵanji po vinguja nge kuti Yehova wakamba kuti, “Alefa,” nanga ndi zuŵanji po vazamuja nge kuti wakamba kuti, “Omega”? (b) Kumbi mazu ngo nge pa Genezesi 2:​1-3 ngatitisimikiziyanji?

¹⁴ Yehova wati walenga Adamu ndi Heva, wanguŵakambiya khumbu laki lakukwaskana ndi ŵanthu kweniso charu chapasi. Bayibolu likamba kuti: “Chiuta wanguŵatumbika, ndipu wanguŵakambiya kuti: ‘Mubalani, muyandani, muzazi charu chapasi ndipu muchithereski.’” (Gene. 1:28) Pa nyengu yeniyi venga nge kuti Yehova wakamba kuti, “Alefa.” Iyu wangukamba mwakuvwika umampha khumbu laki lakuti: Nyengu yituza po ŵana akufikapu kweniso akuvwiya aku Adamu ndi Heva azamuzaza charu chapasi ndi kuchisintha kuja paradayisu.  Asani venivi vazifiskika vazamuja nge kuti Yehova watiti, “Omega.” Wati wamaliza kulenga “kuchanya ndi charu chapasi ndipuso vosi va mwenimo,” wangukamba chinthu chinyaki chakulongo kuti khumbu laki lazamufiskika nadi. Ndipu chisanirika pa Genezesi 2:​1-3. (Ŵerengani.) Yehova wangukamba kuti zuŵa la 7 ndakupaturika kwaku iyu. Kumbi venivi ving’anamuwanji? Yehova wangusimikiza kuti watondekengi cha kufiska khumbu laki lakukwaskana ndi ŵanthu kweniso charu chapasi. Ndipu lazamufiskikiya limu pakumaliya pa zuŵa la 7.

15. Ntchifukwa wuli vawonekanga nge kuti Satana watondekesengi Yehova kufiska khumbu laki?

¹⁵ Adamu ndi Heva ŵati agaruka, yiwu anguja akubuda ndipu anguyambuziya ubudi ndi nyifwa ku ŵana ŵawu. (Aro. 5:12) Mwaviyo, venivi vinguwoneka nge kuti Satana watondekesa khumbu laku Chiuta lakuti charu chapasi chizizazi ndi ŵanthu akufikapu kweniso akuvwiya. Venga nge kuti Satana watondekesa Yehova kukamba kuti “Omega.” Satana watenere kuti waŵanaŵananga kuti Yehova watondekengi kufiska layizgu laki. Iyu waŵanaŵananga kuti Yehova wabayengi Adamu ndi Heva ndi kulenga banja linyaki lakufikapu kuti lifiski khumbu Laki lakukwaskana ndi ŵanthu. Kweni asani Chiuta wanguchita venivi, Dyaboli watingi wakambengi kuti Chiuta ngwaboza. Chifukwa wuli? Chifukwa chakuti pa Genezesi 1:​28, Yehova wangukambiya Adamu ndi Heva kuti mphapu yawu ndiyu yazamuzaza charu chapasi.

16. Ntchifukwa wuli Satana watenere kuti waŵanaŵananga kuti wakambengi kuti Yehova watondeka kufiska vo wakulayizga?

¹⁶ Kumbi Satana waŵanaŵananga kuti Chiuta wangachita chinthu chinyaki nichi? Panyaki Satana waŵanaŵananga kuti Yehova wazomerezengi kuti Adamu ndi Heva abali ŵana ambula kufikapu ndipu ŵana ŵenaŵa azamujapu cha akufikapu. (Waku. 7:20; Aro. 3:23) Yapa tikayikiya cha kuti Dyaboli watingi wakambengi kuti Yehova ngwakutondeka. Chifukwa wuli? Chifukwa chakuti venivi vatingi vifiskengi cha khumbu laku Chiuta lakuti ŵana akufikapu kweniso akuvwiya aku Adamu ndi Heva azazi charu chapasi cha Paradayisu.

17. Kumbi Yehova wangumalana wuli ndi kugaruka ko Satana kweniso ŵanthu akwambiriya anguchita? (Wonani so chithuzi.)

¹⁷ Yehova wangumalana ndi kugaruka kwaku Satana kweniso ŵanthu akwamba mu nthowa yo Satana wakhazanga cha. (Salimo 92:5) Yehova wangulongo kuti ngwaboza cha chifukwa wanguzomereza kuti Adamu ndi Heva abali ŵana. Ndipu mumalu mwakuti viwoneki nge  kuti Yehova ngwakutondeka, wangulongo kuti palivi cho chingamutonda. Iyu wanguwonesesa kuti khumbu laki lifiskiki. Ndipu wangulayizga kuti kuzengi “mphapu,” yo yazamutaska ŵana akuvwiya aku Adamu ndi Heva. (Gene. 3:15; 22:18) Satana watenere kuti wanguzizwa ndi vo Yehova wangunozga kuti mphapu yeniyi yazamupereka sembi yakuwombole ŵanthu. Chifukwa wuli? Chifukwa chakuti sembi yeniyi yilongo kuti Chiuta watiŵayanja ukongwa ŵanthu. (Mate. 20:28; Yoha. 3:16) Satana walivi chanju kweniso ngwakujiyanja. Kumbi ntchinthu wuli cho chazamuchitika chifukwa cha sembi yeniyi? Pakumaliya pa Ulamuliru Waku Khristu wa Vyaka 1,000, ŵana akufikapu kweniso akuvwiya aku Adamu ndi Heva azamulonde charu chapasi cha paradayisu nge mo Yehova wakhumbiyanga pakwamba. Pa nyengu yeniyi, vazamuja nge kuti Yehova wakamba kuti “Omega.”

18. Kumbi Chiuta watisimikiziya vinthu vitatu nivi? (Wonani so bokosi lakuti, “ Vifukwa Vitatu Vo Titenere Kugomezge Layizgu Laku Yehova.”)

¹⁸ Mu nkhani iyi, takambiskana vifukwa vo tisimikiziya kuti charu chapasi chazamuja Paradayisu. Kumbi tingaŵakambiyanji anyidu kuti tiŵasimikiziyi kuti venivi vazamuchitika nadi? Chakwamba, Yehova mweneku ndiyu wakukamba layizgu lenili. Buku la Chivumbuzi likamba kuti: “Yo wanguja pampandu waufumu wangukamba kuti: ‘Awonani! Ndipanga vinthu vosi kuŵa vifya.’” Iyu we ndi zeru, nthazi kweniso wakhumbisiska kuti wafiski layizgu lenili. Chachiŵi, layizgu lenili lazamufiskika nadi mwakuti kwaku Yehova vija nge kuti lafiskika kali. Ndichu chifukwa chaki wakukamba kuti: “Mazu yanga ngakugomezgeka ndipuso ngauneneska. . . . Ngafiskika!” Chachitatu, asani Yehova wayamba kuchita chinthu chinyaki, watichimaliza umamphaumampha, ndipu palivi cho chingamutondekesa. Ndichu chifukwa chaki wangukamba kuti: “Ini ndini Alefa ndi Omega.” Yehova wazamulongo kuti Satana ngwaboza kweniso ngwakutondeka.

19. Kumbi mungachita wuli asani ŵanthu akayikiya layizgu laku Chiuta la Paradayisu?

¹⁹ Kumbukani kuti asani mukambiyaku ŵanthu anyaki chifukwa cho musimikiziya kuti malayizgu ngaku Yehova ngazamufiska nadi, vitovya kuti namwi mumugomezgengi ukongwa. Mwaviyo, asani mu upharazgi muŵerenge munthu layizgu la Paradayisu lo le pa Chivumbuzi 21:​4, ndipu iyu watikukambiyani kuti: “Layizgu lenili ndamampha, kweni ndigomezga cha kuti lazamufiskika nadi,” kumbi mungachita wuli? Muŵerengiyeni vesi 5 ndi 6 ndipu mukonkhoskiyeni mavesi ngenanga. Mulongoni mo Yehova wasimikiziya layizgu lenili mwakuchita kusayina nge kuti walembapu siginecha yaki.—Yesa. 65:16.