FERNANDO a wanguchita mantha po ŵara ŵaŵi angumupempha kuti akakambiskani nayu kumphepeti. Pa nyengu yosi yo wakuwonere dera wacheziyanga mpingu wawu, ŵara amukonkhoskiyanga vo wangachita kuti waje ndi maudindu nganyaki mumpingu. Wati wawona kuti pajumpha nyengu yitali wechendaje mura, Fernando wangwamba kukayika kuti wangazija mura. Pambula kuswera, wakuwonere dera wanguza so kuzicheze mpingu wawu. Kumbi ŵara angumukambiyanji pa nyengu iyi?

Fernando wavwisiyanga po mura yumoza wakambiskananga nayu. Iyu wangukambiskana nayu lemba la 1 Timote 3:1 ndipu wangumukambiya kuti ŵara alonde kalata yakuti waŵikika kuti waje mura. Fernando wanguzukuma ukongwa ndipu wangufumba kuti, “Mwakamba kuti wuli?” Mura yo wanguwerezgapu so vo wangukamba ndipu Fernando wangwamba kumwemwete. Pavuli paki, abali ndi azichi wosi angukondwa ukongwa ŵati ŵavwa chipharazgu chakuti Fernando ndi mura.

Kumbi mbuheni kukhumba kuja ndi maudindu mumpingu? Awa, chifukwa lemba la 1 Timote 3:1 likamba kuti “asani yumoza [wayesesa kuti waje mura mumpingu, NW], wakhumbira mlimu weneku.” Abali anandi agwiriskiya nchitu ulongozgi wenuwu ndipu atesesa kuluta panthazi mwauzimu kuti aje ndi maudindu mumpingu. Ndichu chifukwa chaki ŵanthu aku Chiuta ŵe ndi ŵara kweniso ateŵeti akovya masauzandi nganandi. Chifukwa chakuti mipingu yisazgikiyaku, abali akhumbika kuyesesa kuti aje ndi maudindu. Kumbi ndi nthowa niyi yamampha yo angachitiya venivi? Kumbi wo akhumba kuja akuwonere atenere kuja ndi mantha nge mo Fernando wanguchitiya?

Mazu nga Chigiriki ngo m’Bayibolo akungafwatuliya kuti “kuyesesa,” ngang’anamuwa kukhumbisiska ukongwa chinthu chinyaki pamwenga kukhumba kufikiya chinthu. Ivi vingachitiska kuti muŵanaŵaniyi munthu yo wanyanyamiya kuti waphawuwi chipasu chakutowa muchimiti. Kweni kukhumbisiska kupambana ndi kukhumbira udindu mwambunu.  Chifukwa wuli? Chifukwa chakuti abali wo akhumbisiska kuteŵete nge ŵara, atenere kuchita “mlimu weneku” m’malu mwakukhumba ŵaka udindu.

Pa 1 Timote 3:2-7 ndi Tito 1:5-9 pe mijalidu yo m’bali wakhumbika kuŵa nayu kuti wachiti mlimu weneku. Raymond yo wateŵete nge mura kwa nyengu yitali wangukamba kuti: “Ndiwona kuti chinthu chakukhumbika ukongwa ndi mijalidu yo munthu wenayu. Chinanga kuti kulongoro ndipuso kusambiza nkhwakukhumbika ukongwa kweni wakhumbika so kuja wambula kalema, wambula kuchita vinthu mwakujumphisa mwesu, wakuchita vinthu mwazeru, wakuchita vinthu umampha, wakulonde alendu kweniso wakusambiza umampha.”

M’bali yo wakhumbisiska kuti waje ndi udindu watenere kulongo kuti ngwambula kalema mwakuchita vinthu vamampha kweniso mwauneneska. Iyu wachita so vinthu mwambula kujumphisa mwesu, wachita vinthu mwazeru, wachita vinthu umampha ndipuso wasambiza umampha. Mwaviyo, Akhristu anyaki atimugomezga ukongwa ndipu awona kuti wangalongozga abali ndi azichi kweniso kuŵawovya asani akumana ndi masuzgu. Chifukwa chakuti walonde alendu, iyu wachiska achinyamata ndipuso wo asambira sonu uneneska. Iyu wachiska kweniso kuwovya wo atama ndi akukota chifukwa watanja kuchitiya ŵanthu vinthu vamampha. Iyu waja ndi mijalidu iyi chifukwa chakukhumba udindu cha kweni kuti wawovyi anyaki. b

Abali wo akhumba maudindu ndiwu atenere kuyesesa kuja ndi mijalidu ya m’Malemba chinanga kuti wupu wa ŵara ungaŵapaska ulongozgi ndipuso kuŵachiska. Henry yo wateŵete nge mura kwa vyaka vinandi wangukamba kuti: “Asani munthu wakhumbisiska kuja ndi udindu, watenere kuyesesa kuja ndi mijalidu yo yingamuwovya.” Pakukonkhoska lemba la Wakutaula 9:10, iyu wangukamba kuti: “‘Chosi cho janja laku lasaniya kuchita, chitanga ndi nthazi yaku.’ Nchitu yosi yo ŵara angapereka, mutenere kuyichita kutuliya pasi pa mtima. Muchitengi nchitu yosi yo yingaŵapu pampingu winu nge yakupeya. Asani pajumpha nyengu, abali awonengi kuti muyesesa.” Asani mukhumba kuziteŵete nge mura nyengu yinyaki, mutenere kuja aphamphu ndipuso akugomezgeka pa uteŵeti wosi wakupaturika wo mungapaskika. Mungakhumbanga udindu chifukwa chakujikuzga cha kweni  nyengu zosi mutenere kuja akujiyuyuwa.—Mat. 23:8-12.

Abali anyaki wo akhumba maudindu mumpingu angayamba kukamba kumphepeti kuti akhumba udindu pamwenga angayamba kuchichizga wupu wa ŵara kuti aje pa udindu. Anyaki akondwa cha asani ŵara atiŵapaska ulongozgi. Abali ŵenaŵa akhumbika kujifumba kuti, ‘Kumbi ndikhumba kujikondwesa ndamweni pamwenga ndikhumba kuphwere mbereri zaku Yehova?’

Abali wo akhumba udindu angaluwanga cha kuti akhumbika so kuja “vikozgu va ku mskambu wo.” (1 Pet. 5:1-3) M’bali yo nchakuwoniyapu chamampha ku mpingu, watenere cha kuŵanaŵana ndipuso kuchita vinthu viheni. Iyu wakhumbika kukunthiyapu, kaya waŵikika kuti ndi mura pamwenga cha. Kuja mura kuchitiska kuti munthu waje wakufikapu mwakuziziswa cha. (Maŵ. 12:3; Sumu 106:32, 33) Iyu ‘wangaziŵa so cha kanthu ka pakuyija’ kweni anyaki ndiwu angawona vo wachita. (1 Ŵakor. 4:4) Mwaviyo, asani ŵara atikupaskani ulongozgi wa m’Bayibolo, mungakwiyanga cha kweni mutenere kuvwisiya. Pavuli paki, mukhumbika kuyesesa kuwugwiriskiya nchitu.

Abali anandi awona kuti aswera ukongwa kuti aŵikiki kuja ŵara. Asani mukwamba kali kukhumba kuti muje mura, kumbi nyengu zinyaki muguŵa? Asani ve viyo, wonani mazu yanga: “Gomezgu lambura kufiskika litamiska mtima, kweni khumbu lakufiskika ndi muti waumoyu.”—Nthanthi 13:12.

Munthu waguŵa ukongwa asani watondeka kufiska vo wakhumbanga kuchita. Ivi ndivu vinguchitikiya so Abrahamu. Yehova wangumulayizga kuti wamupaskengi mwana, kweni iyu ndi Sara anguja vyaka vinandi kwambula mwana. (Chiy. 12:1-3, 7) Iyu wati wakota wanguliya kuti: “Ambuya Chiuta, mundipaskengi chine? Pakuti ndichalivi mwana.  . . . Ehe, mulivi kundipaska mphapu.” Yehova wangumusimikizgiya kuti layizgu Laki lakuti wamupaskengi mwana lifiskikengi. Kweni pangujumpha vyaka pafupifupi 14 Chiuta wechendafiski vo wangukamba.—Chiy. 15:2-4; 16:16; 21:5.

Pa nyengu yo Abrahamu walindizganga vo Yehova wangumulayizga, kumbi wanguleka kumuteŵete mwalikondwa? Awa. Iyu wakayikiyanga cha vo Chiuta wangumulayizga. Ndipu wangulutirizga kulindizga chifukwa waziŵanga kuti vichitikengi. Wakutumika Paulo wangulemba kuti: “Abrahamu wati wakunthiyapu, wangulonde vo wangulayizgika.” (Ŵah. 6:15, NW) Pakumaliya, Chiuta Wanthazizosi wangumutumbika ukongwa kuluska mo iyu waŵanaŵaniyanga. Kumbi tingasambiranji kwaku Abrahamu?

Asani mukhumba kuteŵete nge mura ndipu muwona kuti pajumpha vyaka vinandi mwechendaŵikiki, lutirizgani kugomezga Yehova. Mumuteŵetiyengi so mwalikondwa. Warren yo wawovyapu abali anandi kuti aluti panthazi mwauzimu wangukonkhoska chifukwa cho pajumphiya nyengu yitali kuti munthu waŵikiki pa udindu. Iyu wangukamba kuti: “Pakhumbika kujumpha nyengu yitali kuti m’bali waŵikiki pa udindu. Asani nyengu yapitapu, mijalidu yaki yitamba kuwoneka kamanakamana mo wachitiya vinthu kweniso asani wagwira umampha nchitu yo wapaskika pa  mpingu waki. Anyaki awona kuti akhoza kuteŵete umampha asani aŵikika pa udindu pamwenga asani asaniya mwaŵi unyaki wa uteŵeti. Kuŵanaŵana viyo nkhuheni ndipu kungachitiska kuti munthu waŵanaŵaniyengi ŵaka nkhani yeniyo nyengu zosi. Munthu watuŵa ndi likondwa asani wateŵete Yehova mwakugomezgeka pa uteŵeti wewosi wo wangapaskika.”

Mwakuyeruzgiyapu, pangujumpha vyaka 10 kuti m’bali munyaki waje mura. Iyu wangukonkhoska fundu yinyaki yo yisanirika m’buku la Ezekiele chaputala 1, ndipu wangukamba vo wangusambirapu kuti: “Yehova ndiyu waziŵa mo watendese galeta laki, lo limiya gulu laki. Nyengu yaku Yehova ndiyu njakukhumbika ukongwa kuluska yidu. Pankhani yakukhumba kuja mura, chinthu chakukhumbika ndi vo ini ndikhumba cha, chifukwa vo ini ndingakhumba nyengu zinyaki ndivu Yehova wangakhumba cha.”

Asani mukhumbira nchitu yamampha yakuteŵete nge mura, mutenere kuchita vinthu vo vingawovya weyosi mumpingu winu kuti wakondwengi. Ndipu asani muwona kuti muswera kuŵikika pa udindu, mutenere kuzikila kweniso mungadandawulanga cha. Raymond yo tamukonkhoska pakwamba wangukamba kuti: “Asani munthu wakhumbisiska kuchita chinthu chinyaki, wakhorwa cha ndi vo wachita. Ndipu kanandi munthu waviyo wakondwa cha pakuteŵete Yehova.” Yesesani kuja ndi mijalidu yo mzimu waku Chiuta upereka, ukongwa jalidu lakuzikila. Mutenere so kuyesesa kuluta panthazi mwauzimu mwakuŵerenga Malemba. Mupharazgengi uthenga wamampha ndipuso musambizgengi ŵanthu Bayibolo. Mulongozgengi banja linu pa vinthu vauzimu nge Kusopa kwa Pabanja. Nyengu zosi mukondwengi asani muchita vinthu limoza ndi abali ndi azichi ŵinu. Lutirizgani kuteŵete Yehova mwalikondwa po muyesesa kuti mufiski chilatu chinu.

Yehova wakondwa ukongwa asani tiyesesa kuti tije ndi udindu mumpingu. Iyu ndipuso gulu laki akhumba cha kuti abali wo akhumba maudindu aguŵengi kweniso kuti atondekengi kumuteŵete mwalikondwa. Chiuta watovya ndipuso watumbika ŵanthu wosi wo atimuteŵete ndi vilatu vamampha. Nge mo wapereke vitumbiku vosi, wasazgiyaku “chitima cha.”—Nthanthi 10:22.

Chinanga kuti mukwamba kali kuchita vinthu vo vingakuwovyani kuti muje ndi udindu, pe vinandi vo mungachita kuti muje pa ubwezi wakukho ndi Yehova. Asani mutesesa kuja ndi mijalidu yakwenere, muteŵete mwakugomezgeka mumpingu kweniso muyesesa kovya banja linu kuti liluti panthazi mwauzimu, Yehova waluwengi cha vosi vo mwamuchitiya pakumuteŵete. Mwaviyo, nyengu zosi mukondwengi ndi uteŵeti wewosi wo mungapaskika m’gulu laku Yehova.