1, 2. Nkamboonzi bazyali nibakonzya kukataazikana chiindi bana babo nibayanda kulipeda akubbabbatizigwa?

MUNYAKA amunyaka bantu biingi bayiya Bbayibbele balalipeda kuli Jehova akubbabbatizigwa. Biingi mbachikula bakakomenena mumpuli yaBakamboni alubo bakasala munzila iilikabotu. (Int. 1:1-3, NW) MaKristu balabotelwa chiindi bana babo nibabbabbatizigwa.​—Kozyanisya a3 Joh. 4.

² Nikuba boobo mulakonzya kulilya mumoyo. Amwi mwakabona bamwi bachikula bakabbabbatizigwa pesi bakazoosaanguna kuzumbuzya kuti kupona kweendelana azyeelelo zyaJehova kulagwasya. Bamwi bakaleka kukomba Jehova. Eezi zilakonzya kupa kuti mulikataazye kuti amwi mwaneenu ulakonzya kubbabatizigwa pesi mukuya kwachiindi azooleke kukomba Jehova. Amwi mulakonzya kuyeeya kuti uyooba mbuli maKristu bakuEfesu Jesu mbaakati: ‘Bakaleka luyando lwabo lwakusaanguna.’ (Ciy. 2:4) Kujana mwabagwasya biyeni bana banu kuti bazumanane kuchita zintu zili kabotu kuchitila ‘kuti bakafutuke’? (1 Pet.  2:2) Kuti tusandule mubuzyo ooyu, atulange-lange chikozyano chaTimotewo.

3. (a) Ndiilili Timotewo naakaba muKristu alubo wakazibona biyeni zintu nzyaakali kwiiya? (b) Nziizili zintu zitatu Pawulu nzyaakabuzya Timotewo?

³ Timotewo wakaba muKristu mumunyaka wa47 C.E., chiindi mwaapostolo Pawulu naakaswaya kuLustra kakusaanguna. Timotewo wakazibikkila maanu nzyaakali kwiiya nikuba kuti kuchiindi eecho wakali mukubusi. Nikwakiinda minyaka iibili wakazookambawuka aPawulu. Nikwakiinda minyaka iili 16, Pawulu wakalembela Timotewo kuti: “Kojatisya makani ngowakaiya azintu nzozuminisya naa nzusyoma, nkaambo ulibezi abo abakakwiisya ngao, alimwi ulizi kuti kuzwa kuciindi niwakacili mwana ulyeezi magwalo aasalala [Magwalo achiHebbrayo] aakonzya kukusongwaazya mukufutulwa kulusyomo luli muli-Kristo Jesu.” (2 Tim. 3:14, 15) Mulugwalo oolu Pawulu wakaamba zintu zitatu: (1) kuziba magwalo aasalala, (2) kusyoma zintu nzyaakali kwiiya (3) akuba abusongo bugwasya kuti akafutulwe kwiinda mukuba alusyomo muli Kristu Jesu.

4. Nziizili zintu nzimubelesya kuti muyiisye bana banu? (Langa chifanikisyo chili kumatalikilo achiiyo.)

⁴ Bazyali bali achiyandisyo chakuti bana babo bazibe magwalo aasalala aswaanizya Magwalo achiHebbrayo aMagwalo achiKristu aachiGirikki. Nikuba bana baniini balakonzya kwiiya atala azintu zili muBbayibbele naa atala abantu bali muBbayibbele. Mbunga yaJehova yakapupulula zintu zyiingi bazyali nzibakonzya kubelesya kuti bayiisye bana babo. Nziizili zijanika mumulaka wanu? Mutalubi kuti kuziba Magwalo kugwasya kuti bana banu babe abweenzinyina buli afwiifwi aJehova.

5. (a) ‘Kusyoma’ chimwi chintu chaambaanzi? (b) Niinzi chitondeezya kuti Timotewo wakali kuzisyoma zintu nzyakayiya atala aJesu?

⁵ Kuziba magwalo aasalala kulayandikana. Nikuba boobo, kuli zintu zyiingi nzimweelede kuchita chiindi nimuyiisya bana, kutali kubayiisya atala abantu balembedwe muBbayibbele naa zintu zyakachitika luzutu. Timotewo wakali ‘kuzisyoma’ zintu nzyakayiisigwa. Kweendelana amalembe achiindi eezi zyaamba “kuba achoonzyo” naa “kuzumina kuti chimwi chintu nchachoonzyo.” Timotewo wakiiya Magwalo achiHebbrayo kuzwa kachili muniini. Mukuya kwachiindi wakasyoma kuti Jesu wakali Mesiya. Nkinkaako, Timotewo wakali kuzisyoma zintu nzyaakali kwiiya. Timotewo wakali alusyomo lusimide nkinkaako, eezi zyakapa kuti abbabbatizigwe alubo wakazoobelekaamwi aPawulu mumulimu wabumishinali.

6. Kujana mwabagwasya biyeni bana banu kuti basyome nzibayiya muBbayibbele?

⁶ Nibazyali, kujana mwabagwasya biyeni bana banu kuti babe alusyomo lusimide mbuli Timotewo? Mweelede kuba amoyo mulamfu. Kuba alusyomo takuchitiki mukulaba kwaliso alubo bana banu tabakonzyi kuba alusyomo akaambo kakuti muli alusyomo. Mwana umwi awumwi weelede kubelesya ‘maanu’ kuchitila kuti asyome kasimpe kali muBbayibbele. (Bala BaRoma 12:1.) Nibazyali mweelede kuba amoyo mulamfu kapati chiindi bana banu nibabuzya mibuzyo. Atulange chimwi chikozyano.

7, 8. (a) Niinzi chitondeezya kuti umwi muzyali uli amoyo mulamfu chiindi nayiisya mwanaakwe? (b) Mubonaanga kulagwasya na kuba amoyo mulamfu?

⁷ Umwi muzyali uutegwa Thomas uli amwana musimbi uli aminyaka iili 11, wakati: “Mwanaangu ulakonzya kubuzya kuti, ‘Jehova wakalenga zintu kabelesya kulisandukila kwazintu na?’ naa kubuzya kuti,  ‘Nkamboonzi nitutavooti mbuli bamwi, kuchitila kuti zintu zibote?’ Chimwi chiindi nga ndasaanguna kuyeeyesesya, kuchitila kuti ndisandule munzila itamunyemyi. Mulonga uzula abuyobo-yobo nkinkaako, kumubuzya zintu zyiingi muchiindi chimwi, teenkuko kukonzya kupa kuti abe alusyomo. Pesi kubayiisya zintu zyeendelana ambubabede nzizyo zikonzya kubagwasya kuti babe alusyomo.”

⁸ Thomas wakabona kuti weelede kuba amoyo mulamfu chiindi nalikuyiisya mwanaakwe. MaKristu boonse beelede kuba amoyo mulamfu. (Kol. 3:12, NW) Alubo Thomas wakabona kuti weelede kumuyiisya chintu chimwi kwaziindi zyiingi. Alubo wakabona kuti weelede kugwasya mwanaakwe kuti amvwisisisye Magwalo kuchitila kuti azisyome nzyayiya. Thomas wakayungizya kuti: “Ime amukayintu wangu nga tweezya kubona kuti mwaneesu ulazimvwisisisya na akuzisyoma nzyayiya. Ndilabotelwa nabuzya mibuzyo nkaambo kuti katabuzyi nga ndakataazikana.”

9. Kujana mwabagwasya biyeni bana banu kuti bamvwisisisye zili muBbayibbele?

⁹ Ikuti bazyali baba amoyo mulamfu bana babo balakonzya kubona “mbububede busasa abulamfu, abulamfu bwamunyika abulamfu bwakujulu” bwalusyomo. (Ef. 3:18) Mweelede kubayiisya zintu zyeendelana aminyaka yabo ambubamvwisisisya. Kuti bazisyoma nzibayiya, ziyoobagwasya kuti babuzye bamwi atala anzibasyoma mbuli basichikolonyina. (1 Pet. 3:15) Muchikozyano, balakonzya na kupandululula kuti niinzi chichitika, kuti muntu wafwa? Balabumviwisisisya na bupanduluzi buli muBbayibbele atala ankani eeyi? * Kuyiisya bana banu kuti bamvwisisisye zili muBbayibbele kuyanda kuti mube amoyo mulamfu akubeleka changuzu pesi muyoojana mpindu.—Dt. 6:6, 7.

10. Niinzi chimwi nchibeelede kuchita bazyali kuti bazwidilile kuyiisya bana babo?

¹⁰ Bazyali beelede kuba alusyomo lusimide kuchitila kuti bagwasye bana babo kuti bazisyome nzibabayiisya. Umwi muzyali uutegwa Stephanie uli abana basimbi batatu wakati: “Kuzwa bana bangu kabachili baniini, ndakali kuba achoonzyo chakuti ndibabuzye kuti nkamboonzi nindisyoma kuti Jehova mpali naa kuti ulatuyanda akuti milawu yakwe ililuleme. Alubo ndakali kuba achoonzyo chakuti bana bangu balazibona kuti ndilamuyanda Jehova. Tandilangilili kuti bana bangu babe alusyomo muli Jehova ime kanditakwe lusyomo.”

11, 12. Busongo niinzi, alubo nkamboonzi nibutayeeme aminyaka njalaayo muntu?

¹¹ Twayiya kuti Timotewo (1) wakalaazi Magwalo akuti (2) wakali kuzisyoma nzyakali kwiiya. Pesi Pawulu wakali kwaambaanzi naakabuzya Timotewo kuti magwalo aasalala akali kuyoopa kuti abe ‘abusongo kuchitila kuti akafutuke’?

¹² Bbuku litegwa Insight on the Scriptures, Voluyumu yachi 2, litondeezya kuti kuba abusongo chaamba kuba “amaanu aluzibo lukonzya kutugwasya kuti tubambulule zintu, tulikwabilile kuzintu zikonzya kutunjizya mumapenzi, tuzuzikizye zipekeezyo naa kugwasya bamwi kuti bachite oobo. Kuba abusongo kulisiyene akuba mufuba-fuba.” Bbayibbele lyaamba kuti “bufubafuba bulaangidwe mumoyo wamwana.” (Tus. 22:15) Kubelesya busongo ninzila iitondeezya kuti wasima muzintu zyabukombi. Kukomena muzintu zyabukombi takuyeeme aminyaka muntu njalaayo pesi kuyeeme mukuswiilila  Jehova akutobelezya milawu yakwe.​—Bala Intembauzyo 111:10.

13. Kujana uuchikula watondeezya biyeni kuti uli abusongo buyoomugwasya kuti akafutulwe?

¹³ Ikuti bachikula basima mubukombi bayootantamuka “kukupepaulwa koonse koonse akupupululwa” azisusi zyabo naa kweenwa abaselanyina. (Ef. 4:14) Nikuba boobo bayoozumanana kuba “amiyeeyo iyakaiisigwa kusala cibotu ecibi.” (Heb. 5:14) Bachikula balakonzya kutondeezya kuti basima muzintu zyabukombi kwiinda mukusala kabotu nikuba kakutakwe muntu uubabwene. (Flp. 2:12) Kuchita oobo kulakonzya kubagwasya kuti bakafutuke. (Bala Tusimpi 24:14.) Kujana mwabagwasya biyeni bana banu kuti bakonzye kusala kabotu? Mweelede kubabuzya kuti mupona kweendelana azyeelelo zizwa muBbayibbele. Alubo mulakonzya kubagwasya kubona mbukuyandikana kutobelezya malayilile amuBbayibbele kwiinda mumajwi amumichito.​—Rom. 2:21-23.

14, 15. (a) Njiili mibuzyo njayelede kuyeeyesesya uuchikula uuyanda kubbabbatizigwa? (b) Kujana mwabagwasya biyeni bana banu kuti babone zilongezyo nzibakonzya kujana akaambo kakuswiilila malayilile aLeza?

¹⁴ Nikuba boobo, kuli zintu zyiingi nzimweelede kuchita kutali kubabuzya nzibeelede kuchita anzibateelede kuchita. Mweelede kubagwasya kuti bayeeyesesye atala amibuzyo iitobela: ‘Nkamboonzi Bbayibbele nilikasya zintu ziyandwa amyoyo yesu? Niinzi chitondeezya kuti kupona kweendelana azyeelelo zyamuBbayibbele kulagwasya?’​—Is. 48:17, 18.

¹⁵ Uuchikula uuyanda kubbabbatizigwa weelede kugwasigwa kuti ayeeyesesye atala azintu zyeelede kuchitwa amaKristu. Nziizili zilongezyo nzyayoojana? Mbuubuli buyumu-yumu mbwakonzya kuswaana? Zilongezyo nzyayoojana ziyandikana biyeni kwiinda buyumu-yumu mbwayooswaana? (Mk. 10:29, 30) Nzizyo zintu nzyakonzya kuswaana nabbabbatizigwa. Nkinkaako weelede kuyeeyesesya  atala atwaambo ootu katanabbabbatizigwa. Kugwasya bana banu kubona mpindu nzibakonzya kujana akaambo kakuswiilila naa akaambo kakutaswiilila, kuyoopa kuti basyome kuti kutobelezya zyeelelo zyamuBbayibbele kulagwasya chiindi choonse.​—Dt. 30:19, 20.

16. Niinzi nchibakonzya kuchita bazyali kuti mwanaabo ubbabbatizidwe wasaanguna kuzumbuzya nzyasyoma?

¹⁶ Niinzi nchimukonzya kuchita kuti mwanaanu ubbabbatizidwe wasaanguna kuzumbuzya nzyasyoma? Muchikozyano, ulakonzya kubonaanga zintu zichitwa abeenzinyina zili kabotu akubonaanga kupona kweendelana amalayilile amuBbayibbele takugwasyi pe. (Int. 73:1-3, NW, 12, 13) Nzimuchita chiindi mwanaanu nasaanguna kuzumbuzya nzimusyoma ziyoopa kuti azumanane kusyoma nzimusyoma naa kuti aleke kukomba Leza. Kufumbwa kuti mwanaanu uchili muniini naa kuti waba mukubusi tamweelede kukazyania anguwe. Mweelede kumugwasya munzila yaluyando ikonzya kupa kuti atasiyi kasimpe.

17, 18. Bazyali kujana bamugwasya biyeni mwaanaabo wasaanguna kuzumbuzya nzyasyoma?

¹⁷ Uuchikula wakakonka kuli Jehova chiindi nakalipeda kuli Nguwe. Wakasyomezya kuyanda Jehova akubikka nzyayanda mubusena bwakusaanguna. (Bala Marko 12:30.) Chisyomezyo eechi chiyandikana loko kuli Jehova alubo taakwe muntu weelede kuchuubansya. (Muk. 5:4, 5) Mweelede kuyeezya mwanaanu atala amakani aaya kuchiindi cheelede, munzila yeelede. Kuti bakonzye kuchita oobo, bazyali beelede kubelesya zibelesyo nzibapegwa ambunga yaJehova. Ikuti mwachita oobo, muyoogwasya bana banu kuti babone mbukuyandikana kulipeda kuli Jehova azilongezyo nzibakonzya kujana akaambo kakuba maKristu abbabbatizidwe.

¹⁸ Muchikozyano, kuli malayilile agwasya ajanika mumakani aakumamanino mubbuku liti Questions Young People Ask​—Answers That Work, Voluyumu 1 ali mutwe uti “Questions Parents Ask.” Litii: “Mutafwambaani kuyeeya kuti mwaneenu tazisyomi pe nzimusyoma. Nkaambo chimwi chiindi nga kulizintu zilikumukataazya.” Chimwi chiindi balakonzya kuyungwa abeenzinyina. Zimwi zikonzya kubakataazya nkulendelelwa naa kubonaanga bamwi bachikula balikuchita kabotu muzintu zyabukombi. Makani aaya ayinkilila kunembo kapandulula kuti: “Zintu eezi teenzizyo zipa kuti muntu abe alusyomo. Nikuba boobo zilakonzya kupa kuti kubayumine kukakatila kunjiisyo zili muBbayibbele.” Alubo makani aakumamanino atondeezya bazyali mbubakonzya kugwasya mwanaabo kuti wasaanguna kuzumbuzya nzyasyoma.

19. Kujana bazyali babagwasya biyeni bana babo kuti babe ‘abusongo kuchitila kuti bakafutuke’?

¹⁹ Nibazyali muli amukuli mupati achilongezyo chakukomezya bana banu “mulwiiyo lwa-Mwami amumilazyo yakwe.” (Ef. 6:4) Twayiya kuti mweelede kubayiisya nzilyaamba Bbayibbele akubagwasya kuti basyome nzibayiya. Beelede kuba alusyomo lusimide luyoobagwasya kuti balipede kuli Jehova akuti bamukombe kazizwa aansi aamoyo. Tusyoma kuti kwiinda mukugwasigwa aBbayibbele amuuya uusalala muyoogwasya bana banu kuti babe ‘abusongo kuchitila kuti bakafutuke.’