LUSYOMO lulatuyumya kapati. Mucikozyanyo, nokuba kuti Saatani uyanda kunyonyoona cilongwe cesu a Jehova, lusyomo lulatugwasya “kuzima mivwi yoonse iiyaka mulilo iifwuswa amubi.” (Ef. 6:16) Kuti katujisi lusyomo, tulakonzya kuliyumya kumapenzi aali mbuli malundu mapati. Jesu wakaambila basikwiiya bakwe kuti: “Ikuti kamujisi lusyomo luli mbuli inseke yamusitada, muyakwaambila mulundu ooyu kuti, ‘Kozwa aawa uunke waalya,’ eelyo uyoozwa.” (Mt. 17:20) Mbwaanga lusyomo lulakonzya kutupa kuyuma kumuuya, inga cabota kulanga-langa mibuzyo eeyi: Ino Lusyomo ninzi? Ino moyo mubotu ulujatikizya buti lusyomo lwesu? Mbuti mbotukonzya kuluyumya lusyomo lwesu? Alimwi awakuti, ino nguni ngotweelede kusyoma?—Rom. 4:3.

Lusyomo lubikkilizya zintu zinji ikutali buyo kusyoma ncolyaamba Bbaibbele, nkaambo naaba “madaimona alasyoma [kuti Leza nkwali] alimwi alakankama.” (Jak. 2:19) Aboobo ino lusyomo ninzi?

Bbaibbele lilalupandulula lusyomo munzila nzyobilo. Yakusaanguna, “lusyomo mbulangizi businizyidwe bwaceeco cilangilwa.” (Heb. 11:1a) Ikuti kamujisi lusyomo, munoozisyoma zintu zyoonse nzyaamba Jehova kuti zyamasimpe alimwi akuti ziyoozuzikizyigwa. Mucikozyanyo, Jehova wakaambila bana Israyeli kuti: “Ikuti naa nywebo mulakonzya kujaya cizuminano cangu casyikati alimwi acizuminano cangu camasiku, kutegwa syikati amasiku zitabiko aciindi canzizyo ceelede, nkokuti acalo cizuminano cangu a Davida mubelesi wangu inga cajaigwa.” (Jer. 33:20, 21) Sena kuli nomulibilika kuti ambweni zuba inga lyacileka kupasula alimwi akubbila, calo cikonzya kupa kuti kakutabi syikati alimwi amasiku? Ikuti kamutaidooneki milawo iipa kuti kube syikati amasiku alimwi akuti nyika kaizinguluka zuba, sena muleelede kumudooneka Mulengi wamilawo eeyi kuti ulakonzya kuzuzikizya zisyomezyo zyakwe? Tamweelede!—Is. 55:10, 11; Mt. 5:18.

Yabili, lusyomo “mbumboni busalede bwazintu zini-zini zitanabonwa.” Lusyomo lwaambwa kuti “mbumboni busalede,” bwazintu zitalibonyi ameso, pele iziliko ncobeni. (Heb. 11:1b.) Munzila nzi? Atweezyeezye kuti mwana wamubuzya kuti, ‘Ino muzyi buti kuti muya nkouli?’ Nokuba kuti tamunaubwene muya, cakutadooneka mulakonzya kumugwasya mwana kubona bumboni buliko bwakuti muya nkouli. Mucikozyanyo, kuyoya, nzyoucita muya alimwi azimwi buyo. Ciindi mwana ooyo nasyoma kuti zintu eezyi nkozili ncobeni, ulamvwisya kuti cilakonzyeka kusyoma muzintu nzyotutakonzyi kubona. Mbubwenya buyo, lusyomo luyeeme aabumboni buzulide.—Rom. 1:20.

Mbwaanga lusyomo luyeeme aabumboni, kutegwa muntu abe alusyomo, cakusaanguna weelede kuba “aluzyibo lwini-lwini lwakasimpe.” (1Tim. 2:4) Pele kuba aluzyibo kulikke takuzulide pe. Mwaapostolo Paulo wakalemba kuti: “Muntu utondezya lusyomo ndwajisi mumoyo.” (Rom. 10:10) Muntu teelede buyo kukasyoma kasimpe, pele alimwi weelede kukayanda. Lilikke buyo nacita boobo, ndendilyo nakonzya kukulwaizyigwa kutondezya lusyomo, nkokuti kupona kweelana akasimpe aako. (Jak. 2:20) Muntu uutakayandi kasimpe kuzwa ansi aamoyo ulakonzya kubukaka nobuba bumboni busalede akaambo kakutayanda kuleka zintu nzyasyoma naa akaambo kakuyanda kucita zintu walo nzyaasala.  (2Pet. 3:3, 4; Jud. 18) Nkakaambo kaako kaindi, tabali boonse ibakalibonena maleele, ibakatondezya lusyomo. (My. 14:11; Joh. 12:37) Aboobo muuya uusalala wa Leza ugwasya buyo bantu ibajisi myoyo iiyandisya kasimpe kuti babe alusyomo.—Gal. 5:22; 2Tes. 2:10, 11.

Mwami Davida ngumwi wabaabo ibakajisi lusyomo luyumu. (Heb. 11:32, 33) Nokuba boobo, mumukwasyi wa Davida, tabali boonse ibakajisi lusyomo luyumu mbuli ndwaakajisi. Mucikozyanyo, amuyeeye kujatikizya Eliabu, mupati wa Davida. Ciindi Goliati naakasampaula bana Israyeli, Davida wakanyema. Eliabu wakamukalalila kapati Davida akaambo kakucita boobo. Kwiinda mukucita boobo, Eliabu tanaakatondezya lusyomo muli Jehova. (1Sam. 17:26-28) Kunyina muntu uuzyalwa kajisi lusyomo; alimwi kunyina uukonzya kukona lusyomo kuzwa kubazyali bakwe, aboobo Davida wakaba alusyomo akaambo kacilongwe ncaakajisi a Leza.

Kulugwalo lwa Intembauzyo 27, Davida wakaamba mbwaakacikonzya kuba alusyomo luyumu boobu. (Kapango 1) Davida wakali kuzinzibala kuyeeya kujatikizya zyakamucitikila musyule alimwi akujatikizya Jehova mbwaakabeendelezya basinkondonyina. (Tupango 2, 3) Wakali kulumba kapati kujatikizya bubambe bwa Jehova bwakukomba. (Kapango 4) Wakali kukomba Leza antoomwe abasyominyina kutente lyakukombela. (Kapango 6) Wakali kupaila kuli Jehova kuzwa ansi aamoyo. (Tupango 7, 8) Davida alimwi wakali kuyanda kuyiisyigwa munzila ya Leza. (Kapango 11) Lusyomo lwakali kuyandika kapati kuli Davida cakuti wakabuzya mubuzyo ooyu: “Ino nindali kuli ikuti nindatalijisi lusyomo?”—Kapango 13.

Mulakonzya kuba alusyomo luyumu mbuli lwa Davida ikuti mwabikkila maano kutwaambo itwaambidwe kulugwalo lwa Intembauzyo 27. Mbwaanga lusyomo luyeeme aluzyibo lwini-lwini, ikuti kamubala Jwi lya Leza alimwi amabbuku aamba zyamu Bbaibbele, ciyoomuubila kuba abube oobu bwamucelo wamuuya wa Leza. (Int. 1:2, 3) Amujane ciindi cakuzinzibala kuyeeya ciindi nomubala. Ikuti katuzinzibala kuyeeya zintu nzyotubala, kulumba kwesu kuli Jehova kuyookomena. Akaambo kakuti mulamulumba Jehova, muyooba aluyandisisyo lwakutondezya lusyomo lwanu kwiinda mukumukomba kumiswaangano yambungano alimwi akwaambilizya bulangizi bwanu kuli bamwi. (Heb. 10:23-25) Kuyungizya waawo, tulatondezya lusyomo kwiinda mukuzumanana ‘kupaila lyoonse akutaleka.’ (Lk. 18:1-8) Aboobo, “amupaile cakutaleka” kuli Jehova, kamujisi lusyomo lwakuti “nguumucebuka lyoonse.” (1Tes. 5:17; 1Pet. 5:7) Lusyomo lutupa kucita cintu ciluzi alimwi ciindi notucita boobo, lusyomo lwesu lulayuma kapati.—Jak. 2:22.

Kumangolezya katanafwa, Jesu wakaambila basikwiiya bakwe kuti: “Amusyome Leza; amundisyome  andime.” (Joh. 14:1) Aboobo tweelede kutondezya lusyomo, ikutali buyo muli Jehova pele alimwi amuli Jesu. Mbuti mbomukonzya kutondezya lusyomo muli Jesu? Atulange-lange nzila zyotatwe.

Yakusaanguna, cinunuzyo mweelede kucibona kuba cipego cimugeme. Mwaapostolo Paulo wakati: “Ndilapona akaambo kalusyomo ndondijisi mu Mwana wa Leza, iwakandiyanda akulyaaba akaambo kandime.” (Gal. 2:20) Ikuti kamutondezya lusyomo muli Jesu, nkokuti mulasyoma ncobeni kuti cinunuzyo cilamugwasya lwanu kumugama, mpaayeeme kulekelelwa kwazibi zyanu, cimupa bulangizi bwakuyoopona kukabe kutamani alimwi ncitondezyo cipati caluyando ndwajisi Leza kulindinywe. (Rom. 8:32, 38, 39; Ef. 1:7) Ikuti kamusyoma ncobeni kuti cinunuzyo cilakonzya kumugwasya, kunyina nomuyoolipa mulandu alimwi akulimvwa bubi.—2Tes. 2:16, 17.

Yabili, amube acilongwe a Jehova kwiinda mumupailo, calo icikonzyeka akaambo kacipaizyo ca Jesu. Akaambo kacinunuzyo, tulakonzya kupaila kuli Jehova “akwaambaula cakutayoowa, kutegwa tukajane luse aluzyalo lwa Leza zyakutugwasya aciindi ceelede.” (Heb. 4:15, 16; 10:19-22) Mupailo ulatuyumya kapati kutegwa tutasunkwi kucita cibi.—Lk. 22:40.

Yatatu, amumuswiilile Jesu. Mwaapostolo Johane wakalemba kuti: “Ooyo uumusyoma Mwana ulaabuumi butamani; ooyo uutamuswiilili Mwana takabuboni buumi pe, pele bukali bwa Leza bulakkalilila aalinguwe.” (Joh. 3:36) Amubone kuti Johane wakaindanya akati kakusyoma alimwi akutaswiilila. Aboobo mulatondezya lusyomo muli Jesu ciindi nomumuswiilila. Mulamuswiilila Jesu kwiinda mukutobela “mulawo wa Kristo,” nkokuti, zyoonse nzyaakayiisya alimwi akulailila. (Gal. 6:2) Kuyungizya waawo, mulamuswiilila Jesu ciindi nomutobela busolozi mbwapa kwiinda ‘mumuzike uusyomeka alimwi uucenjede.’ (Mt. 24:45) Kwiinda mukumuswiilila Jesu, muyooba anguzu zyakuzunda mapenzi aali mbuli guwo.—Mt. 7:24, 25.

Aciindi cimwi, mwaalumi umwi wakoongolola kuli Jesu kati: “Ndijisi lusyomo! Kondigwasya kuba alusyomo luyumu!” (Mk. 9:24) Mwaalumi ooyu wakalijisi lusyomo luli mbolubede, pele wakalizyi kabotu kuti wakali kuyandika lusyomo lunji. Mbubwenya mbuli mwaalumi ooyu, toonse tuyoolijana mubukkale motuyooyandika lusyomo lunji. Toonse tulakonzya kuluyumya lusyomo lwesu lino. Kweelana ambotwabona, tulaluyumya lusyomo lwesu ciindi notubala Jwi lya Leza alimwi akuzinzibala kuyeeya nzyotubala, calo iciyootupa kumulumba kapati Jehova. Kuyungizya waawo, lusyomo lwesu luyooyuma kapati ciindi swebo antoomwe abasyomima notukomba Jehova, notwaambila bamwi bulangizi mbotujisi alimwi anotupaila cakutaleka. Mpoonya ciindi notuyumya lusyomo lwesu, tulatambula bulumbu bupati. Ijwi lya Leza litwaambila kuti: “Nobayandwa, amuliyake nobeni aantalisyo yalusyomo lwanu lusalalisya . . . ikutegwa muzumanane kukkala muluyando lwa Leza.”—Jud. 20, 21.