Skip to content

Skip to table of contents

Aabo Ibayandisya Jehova, “Tabajisi Cibalebya”

Aabo Ibayandisya Jehova, “Tabajisi Cibalebya”

Aabo Ibayandisya Jehova, “Tabajisi Cibalebya”

“Abo bayandisya mulao wako balijisi luumuno lunji; tabajisi cibalebya.”—INT. 119:165.

INO INGA MWAINGULA BUTI?

Muunzila nzi Banakristo mobali mumuzundano, alimwi mbulumbu nzi buliko?

Zyintu nzi zikonzya kuleba Munakristo?

Muunzila nzi mokutakwe cilebyo kulibaabo bayanda mulawo wa Jehova?

1. Mbuti muuya ngwaakatondezya sikubalika umwi mboutondezya makanze eesu aakutatyompwa?

KUZWA ciindi Mary Decker naakakubuka-kubuka, wakalaampuwo kapati nyika yoonse mumakani aakubalika. Ngowakali kulangilwa kutambula bulumbu bwamendulo yangolida mumuzundano wakumamanino wamamita aali 3,000 kuzisobano ziitwa kuti Summer Olympics. Nokuba boobo, tanaakasotoka keengo kamamanino. Wakalinontola kumweendo wasikubalika umwi akuwa. Bakamunyamuna akumugwisya mubusena bwakubalikila kaliciside kumwi kalila. Nokuba boobo, Mary tanaakacileka mizundano yakubalika. Kakutanainda mwaka, wakapona akweelela alimwi kuzundana, alimwi wakalipangila mpuwo iimbi mumuzundano wamamita aasika ku 1,600 wabamakaintu mu 1985.

2. Muunzila nzi Tobanakristo bakasimpe motuli mumuzundano, alimwi ncinzi ncotweelede kubikkila maano?

2 Mbuli Banakristo, tuli mumuzundano wakubalika—muzundano wacikozyanyo. Makanze eesu ayelede kuba aakubalika kutegwa tujane bulumbu. Muzundano wesu tauli wakubalika kapati mwalo lubilo mocili cintu cipa kuti muntu azwidilile. Alimwi tacaambi kuti nkwiile kubalika asyoonto-syoonto cakutabikkila maano. Muciindi caboobo, inga cakozyanisyigwa kumuzundano wakubalika makkilomita manji mwalo kuliyumya mokuyandika kutegwa muntu azwidilile. Mwaapostolo Paulo wakabelesya cikozyanyo casikubalika mumuzundano mulugwalo ndwaakalembela Banakristo ibakali kukkala mu Korinto, imunzi wakadumide kapati akaambo kamizundano yakubalika. Wakalemba kuti: “Sena tamuzyi kuti babalika mukusiyana boonse balabalika, pele ngumwi buyo uutambula bulumbu? Amubalike munzila iinga yamupa kuyoojana bulumbu.”—1 Ko. 9:24.

3. Muunzila nzi mocikonzyeka kuti basikubalika boonse bajane bulumbu bwabuumi butamani mumuzundano?

3 Bbaibbele litwaambila kubalika mumuzundano ooyu wacikozyanyo. (Amubale 1 Bakolinto 9:25-27.) Bulumbu, mbuumi butamani kujulu ku Banakristo bananike naa anyika kuli baabo boonse bacaala batola lubazu mumuzundano ooyu. Mukwiimpana amizundano yabasikubalika minji, muzundano ooyu upa coolwe kuli boonse batola lubazu alimwi ibaliyumya kusikila kumamanino kutegwa bajane bulumbu. (Mt. 24:13) Basikubalika ikuti baalilwa kubalika kweelana amalailile naa baalilwa kusika kumamanino, ndendilyo nobatakonzyi kutambula bulumbu. Kuyungizya waawo, ooyu ngomuzundano ulikke uupa bulumbu bwabuumi butamani.

4. Ncinzi cipa kuti ciyume kujana buumi butamani mumuzundano wesu?

4 Kusika kumamanino tacili cuuba-uba. Kuyandika kulibamba alimwi akuba amakanze aagaminide. Kuli buyo muntu omwe iwakacikonzya kusika kumamanino kakunyina kulebwa nociba ciindi comwe—Jesu Kristo. Pele sikwiiya wakwe Jakobo wakalemba kuti basikutobela Kristo ‘boonse balalubizya ziindi zinji.’ (Jak. 3:2) Aayo masimpe! Toonse tulijisi tumpenda alimwi kuli atumpenda twabamwi. Aboobo, ziindi zimwi tulakonzya kulinontola, mpoonya akudadalika alimwi akuleka kubalika kabotu. Mane buya tulakonzya kuwa; pele tulanyamuka akuzumanana kubalika. Bamwi bakawa bubi cakunga bakagwasyigwa buya kutegwa babuke alimwi akuzumanana mumuzundano kutegwa bakasike kumamanino. Aboobo, cilakonzyeka kulebwa naa kuwa kwakaindi kasyoonto ambweni ziindi zinji.—1 Bam. 8:46.

KUTI MWALEBWA, MUTAZWI MUMUZUNDANO

5, 6. (a) Muunzila nzi mokutakwe ‘cilebyo’ ku Munakristo, alimwi ncinzi ciyakumugwasya ‘kubuka’? (b) Nkaambo nzi bamwi ncobatabuki kuti balebwa?

5 Ambweni mwakabelesya kale mabala aakuti ‘kulebwa’ alimwi ‘akuwa’ kupandulula bukkale bwakumuuya. Mabala aaya aamu Bbaibbele alakonzya kubelesyegwa oobo, pele talili lyoonse naapa muzeezo omwe. Mucikozyanyo, amubone mabala aali mulugwalo lwa Tusimpi 24:16 aakuti: ‘Uululeme, nekuba kuti ulawa ziindi zili musanu azibili, ulabuka; pele basizibi balalebwa mukati kamapenzi.’

6 Jehova takalekeli baabo bamusyoma kuti balebwe naa kuwa—mumapenzi naa kutyompwa mubukombi bwabo—mwalo mobatakonzyi kubuka. Jehova utusyomezya kuti uyakutugwasya ‘kubuka’ kutegwa tuzumanane kumukomba kusikila mpotugolela. Eelo kaka alaumbulizya majwi aaya kuli boonse bamuyanda Jehova camoyo woonse! Basizibi tabajisi makanze aayo aakubuka. Tabayandauli lugwasyo lwamuuya uusalala wa Leza abantu bakwe, naa balalukaka lugwasyo luli boobo ciindi nolupegwa kulimbabo. Mukwiimpana, kulibaabo ‘bayanda mulawo wa Jehova,’ taakwe cilebyo cilicoonse cikonzya kubagwisyilalimwi mumuzundano wabuumi.—Amubale Intembauzyo 119:165.

7, 8. Mbuti muntu mbwakonzya “kuwa” pele akuzumanana kuyandwa a Leza?

7 Bamwi balainduluka kubisya kusyoonto—ambweni ziindi zinji—akaambo kakukompama. Pele baciluleme mumeso aa Jehova kuti bazumanana ‘kubuka,’ nkokuti kweempwa kuzwa ansi aamoyo akusolekesya alimwi kubeleka cakusyomeka. Tulakonzya kucibona eeci munzila Leza njaakeendelezya bana Israyeli bansiku. (Is. 41:9, 10) Lugwalo lwa Tusimpi 24:16 ilwazubululwa kale, muciindi cakukankaizya cintu citali kabotu—‘kuwa’ kwesu—lwaamba cintu cibotu, ‘kubuka’ kwiinda mukugwasyigwa aluse lwa Leza. (Amubale Isaya 55:7.) Kabatondezya lusyomo lwabo mulindiswe, Jehova Leza a Jesu Kristo batukulwaizya ‘kubuka.’—Int. 86:5; Joh. 5:19.

8 Nokuba kuti sikubalika walebwa naa wawa mumuzundano mulamfwu, ulakonzya kubuka alimwi akuumanizya muzundano ikuti wacita zyintu ziyandika cakufwambaana. Mumuzundano wesu wabuumi butamani, tatuzyi “buzuba oobo alimwi aciindi” muzundano nouyakumana. (Mt. 24:36) Mbubwenya buyo, kuti naa tatulebwi-lebwi, tulalangilwa kweenda kabotu, kukkala mumuzundano alimwi akumanizya kabotu. Aboobo, mbuti mbotukonzya kutantamuka kulebwa?

KULEBWA IKUSINKILA KUYAAMBELE

9. Ino nzilebyo nzi izinyonganya nzyotutiibandike?

9 Atulange-lange zilebyo zyosanwe izinyonganya—tumpenda twesu, zisusi zyanyama, kutalulama kwabasyomima, makatazyo naa kupenzyegwa alimwi akutalondoka kwabamwi. Aboobo, ikuti twalebwa, Jehova ulakkazyika moyo. Tafwambaani kutubikka caando cakuti tatusyomeki.

10, 11. Ino Davida wakali kulwana kampenda nzi?

10 Tumpenda twesu tulakonzya kukozyanisyigwa kutubwe tuli munzila yamuzundano. Kulanga zyakacitika mubuumi bwa Mwami Davida alimwi amwaapostolo Petro, tulakonzya kubona tumpenda tobilo tuli boobo—kutalilesya alimwi akuyoowa muntu.

11 Mwami Davida wakatondezya kampenda caboola kukulilesya, mbubwenya mbocakacitika mumakani aajatikizya Batiseba. Alimwi ciindi naakatukilwa a Nabala, Davida wakali kuyanda kubweza ntaamu cakubinda. Masimpe, kulilesya kwakwe kwakalimanide, pele taakwe naakaleka kusoleka kukkomanisya Jehova. Kwiinda mukugwasyigwa abamwi, wakacikonzya kucita kabotu alimwi kumuuya.—1 Sam. 25:5-13, 32, 33; 2 Sam. 12:1-13.

12. Mbuti Petro mbwaakazumanana kuba mumuzundano nokuba kuti wakalebwa?

12 Zimwi ziindi, Petro wakalebwa bubi akaambo kakuyoowa muntu, nokuba boobo, wakazumanana kusyomeka kuli Jesu a Jehova. Mucikozyanyo, wakamukaka Simalelaakwe, kutali buyo ciindi comwe, pele ziindi zyotatwe. (Lk. 22:54-62) Nikwakainda ciindi, Petro wakaalilwa kucita zyintu mbuli Munakristo, Bamasi basyomi wakali kubabona kuti tiibakali kuyandika kapati mbuli Banakristo ba Juda ibakapalwidwe. Nokuba boobo, mwaapostolo Paulo wakakabona kaambo munzila iili kabotu—mbungano tiiyakali busena bwakusalana. Muuya ngwaakatondezya Petro tiiwakali kabotu. Bukkale bwa Petro kabutananyonganya bunyina boonse, Paulo wakabweza ntaamu kwiinda mukulaya Petro cacigaminina. (Gal. 2:11-14) Sena kulisumpula kwa Petro kwakapa kuti acileke muzundano wabuumi? Peepe. Wakalubikkila maano kapati lulayo lwa Paulo kwiinda mukulubelesya alimwi akuzumanana mumuzundano.

13. Mbuti kuciswa mbokukonzya kupa kulebwa?

13 Zimwi ziindi tulakonzya kuba apenzi lyakuciswa. Eeci acalo cilakonzya kuboola mbuli cilebyo. Cilakonzya kunyonganya mpotweendela kumuuya ambweni akutupa kuzungaana akuleka. Mucikozyanyo, nikwakainda myaka iili 17 kuzwa ciindi naakabbapatizyigwa, mucizyi umwi waku Japan wakatalika kuciswa kapati. Wakatalika kubikkila kapati maano kubuumi bwakwe cakuti wakabula nguzu kumuuya. Mukuya kwaciindi wakaleka kusungwaala. Baalu bobilo bakamuswaya. Akaambo kakukulwaizyigwa amajwi aabo mabotu, wakatalika kujanika kumiswaangano alimwi. Waamba kuti, “Cakandipa kulila akaambo kaluyando bakwesu ndobakanditondezya.” Mucizyi wesu lino wakapiluka mumuzundano.

14, 15. Nintaamu nzi iiyandika kapati ciindi kulombozya kubyaabi nokuboola? Amupe cikozyanyo.

14 Banji balebwa azisusi zyanyama. Kuti twasunkwa munzila eeyi, tweelede kubweza ntaamu iiyandika kapati kutegwa tuzumanane kusalala mumizeezo, mukulilemeka alimwi akumuuya. Amuyeeye lulayo lwa Jesu ‘lwakusowa’ cintu cilicoonse munzila yacikozyanyo icikonzya kutuleba noliba liso lyesu naa janza. Eeci cilabikkilizya akuyeeya kutaluzi alimwi amicito yalo yapa kuti bamwi bacileke kubalika mumuzundano.—Amubale Matayo 5:29, 30.

15 Mukwesu umwi iwakakomenena mumukwasyi wa Banakristo wakalemba kuti wakaliyumya kulwana kampenda kakoonana kwabasankwa balikke-likke. Wakaamba kuti: “Lyoonse ndakali kulimvwa kusweeka. Cakali kulibonya mbuli kuti taakwe mpondakali kweelela.” Naakaba amyaka iili 20 yakuzyalwa, wakali painiya waciindi coonse alimwi wakali mukutausi mumbungano. Mpoonya wakalebwa cibyaabi, wakasinswa mu Magwalo, alimwi wakalutambula lugwasyo lwabaalu. Kwiinda mukupaila, kwiiya Jwi lya Leza akubikkila maano kugwasya bamwi, wakabuka akuzumanana kweenda kabotu kumuuya mbuli mbwaakali kucita kaindi. Nokwakainda myaka, wakaamba kuti: “Zimwi ziindi ndilaziyeeya zyintu eezyo, pele tandizilekeli kuti zindizunde. Ndaiya kuti Jehova takonzyi kumulekela kuti musunkwe kwiinda nguzu zyanu. Aboobo, ndisyoma kuti Leza ulizyi kuti ndilakonzya kuzwidilila.” Mukwesu ooyu wakamanizya kwiinda mukwaamba kuti: “Munyika mpya ndiyakutambula bulumbu akaambo kamapenzi oonse ngondali kuliyumya. Eeco ncencico ncondiyanda! Kusikila ciindi eeco ndilazumanana kuliyumya.” Ulikanzide kuzumanana mumuzundano.

16, 17. (a) Ncinzi cakagwasya mukwesu umwi iwakali kulimvwa kuti wakacitilwa cakutalulama? (b) Kutegwa tutalebwi, ncinzi ncotweelede kubikkila maano?

16 Kutalulama kwabasyomima kulakonzya kuba cilebyo. Ku France, umwi iwakali mwaalu kaindi wakali kusyoma kuti wakacitilwa cakutalulama mpoonya wakausa kapati. Akaambo kaceeci, wakacileka kuyanzana ambungano alimwi wakaleka kusungwaala. Baalu bobilo bakamuswaya akumuswiilila cakubikkila maano kakunyina kumunjila mukanwa naakali kwaamba makani aakwe kweelana ambwaakaabwene. Bakamukulwaizya kubikka mukuli wakwe uuminya mumaanza aa Jehova akukankaizya kuti cintu ciyandika kapati nkukkomanisya Leza. Wakalutambula lulayo alimwi muciindi buyo cisyoonto wakapiluka mumuzundano akusungwaala alimwi mumilimo yambungano.

17 Banakristo boonse beelede kubikkila maano ku Mutwe wambungano uusalidwe, Jesu Kristo, kutali kubantu batalondokede. Jesu walo uujisi meso aali “mbuli mulilo uuvwilima,” ulazibona zyoonse munzila iili kabotu alimwi ulabona zinji kwiinda nzyotukonzya kubona. (Ciy. 1:13-16) Mucikozyanyo, ulizyi kuti iciboneka kuti nkutalulama kulindiswe cilakonzya kuba cintu ncotutamvwisyi buyo. Jesu uyakulanganya ziyandika mumbungano munzila iiluzi alimwi aciindi ceelede. Aboobo, tatweelede kulekela micito naa kusala kwa Munakristoma uuli woonse kuti cibe cilebyo kulindiswe.

18. Mbuti mbotukonzya kuliyumya mumasunko naa mubukkale bukatazya?

18 Azimbi zilebyo ziliko, makatazyo naa kupenzyegwa alimwi akutalondoka kwabamwi mumbungano. Mucikozyanyo cakwe casikuminza, Jesu wakaamba “makatazyo naa kupenzyegwa” akaambo kajwi kuti ciyooba cilebyo kuli bamwi. Kufwumbwa naa kupenzyegwa kuzwa kuli—mumukwasyi, kuli basimukoboma, kubeendelezi bamfwulumende—cilakonzya kujatikizya muntu “[uu]tajisi miyanda mulinguwe,” uutasimide kumuuya. (Mt. 13:21) Nokuba boobo, kuti twazumanana kuba amoyo uululeme, mbuto ya Bwami iyakutugwasya kuba amiyanda kulusyomo lwesu. Ciindi notutyompwa amasunko, atube amakanze aakuzinzibala kuyeeya zyintu zitembaulika. (Amubale Bafilipi 4:6-9.) Kwiinda munguzu zya Jehova, tuyakucikonzya kuliyumya mumasunko, kutalekela bukkale bukatazya kuti bube cilebyo.

19. Ncinzi ncotukonzya kucita kutegwa kulubizya kwabamwi citabi cilebyo kulindiswe?

19 Cuusisya ncakuti, kwamyaka minji yainda bamwi balekela kutalondoka kwabamwi kuti kubagwisye mumuzundano. Bamwi bantu balalebwa akaambo kakuti bamwi balacita zyintu balo manjezyeezya aabo nzyaatakonzyi kubazumizya kucita. (1 Ko. 8:12, 13) Kuti umwi watulubizyila, sena tweelede kucilekela eeci kuba makani mapati? Bbaibbele likulwaizya Banakristo kuleka kubeteka, kulekelelana alimwi akutantamuka cilengwa cakulibona kululama. (Lk. 6:37) Kuti mwajana cilebyo, amulibuzye kuti: ‘Sena ndili mukubeteka bamwi kweelana akulombozya kwangu? Kuzyiba kuti bakwesu tabalondokede, sena ndiyakulekela kutalondoka kwaumwi kundigwisya mumuzundano wabuumi?’ Luyando ndotujisi kuli Jehova lulakonzya kutugwasya kuba amakanze aakutalekela cintu cilicoonse kuzwa kumuntu umwi kutulesya kuti tusike kumamanino.

AMUBALIKE CAKULIYUMYA—MUTALEBWI

20, 21. Ncinzi ncomukanzide kucita mumuzundano wabuumi?

20 Sena mulikanzide ‘kubalika mane kumamanino’? (2 Ti. 4:7, 8) Kuti kacili boobo, nkokuti mweelede kucita ciiyo canu nobeni. Amubelesye Bbaibbele amabbuku eesu aamwaigwa amuzike musyomesi kuti amugwasye kuvwuntauzya, kuzinzibala kuyeeya alimwi akuzyiba zyintu zikonzya kumuleba. Amupailile muuya uusalala kuti umupe nguzu nzyomuyandika kumuuya. Amuyeeye kuti, taakwe sikubalika uulangilwa kwaalilwa mumuzundano wabuumi akaambo buyo kakuti ulalebwa naa kuwa ziindi zimwi. Ulakonzya kunyamuka akuzumanana mumuzundano. Mane ulakonzya kubelesya zilebyo zimwi kuti zimugwasye kwiiya ziiyo kuzyintu zili zyoonse zisunka lusyomo lwakwe.

21 Bbaibbele lipandulula kutola lubazu mumuzundano wabuumi butamani kuti kuyandika kubeleka canguzu kutali kukkala buyo. Tacili mbuli kutanta bbaasi linyamuna bantu kubatola kukuzunda. Tweelede kubalika tobeni mumuzundano wabuumi. Notucita boobo, “luumuno lunji” kuzwa kuli Jehova luyooba mbuli muwo kusule lyesu. (Int. 119:165) Tulakonzya kuba aalusyomo lwakuti uyakuzumanana kutulongezya lino alimwi mane kukabe kutamani ikuti twasika kumamanino aamuzundano.—Jak. 1:12

[Mibuzyo yaciiyo]

[Cifwanikiso icili apeeji 4]

Ikuti mwawa, amutambule lugwasyo akubuka

[Cifwanikiso icili apeeji 7]

Mutazumizyi cintu cilicoonse kumulesya kumanizya muzundano