KABUNGA kabakubusi Banakristo kasala kuti kaunke kuyakweebelela filimu. Bakamvwa kuti beenzinyina banji kucikolo bakakkomana kuyeebelela filimu eeyo. Nobasika kuŋanda yakweebelela mafilimu, babona zifwanikiso izitondezya zilwanyo zilaanguzu alimwi abamakaintu basamide munzila iiletela muzeezo wakoonana. Ino balacita buti? Sena balaile kunjila mukati kutegwa beebelele filimu eeyo?

Bukkale oobu butondezya kuti kuli zintu zinji nzyotweelede kusala izikonzya kujatikizya ciimo cesu cakumuuya acilongwe cesu a Jehova munzila iili kabotu naa munzila iitali kabotu. Zimwi ziindi, inga mwayanda kuti mucite cintu cimwi, pele mwamana kubulanga-langa bukkale inga mwasala kuti mucince mbomwali kuyeeya. Sena eeci caamba kuti muli basimyoyo yobilo naa inga cayandika kucita boobo?

Luyando ndotujisi kuli Jehova lwakapa kuti tulyaabe kulinguwe akubbapatizyigwa. Kuzwa ansi amoyo tuyanda kuti tuzumanane kusyomeka kuli Leza. Nokuba boobo, sinkondoma Saatani Diabolosi, ulikanzide kunyonganya kusyomeka kwesu. (Ciy. 12:17) Twakasala kubelekela Jehova akubamba milawo yakwe. Kujatikizya kulyaaba kwesu kuli Jehova, ciyakuba cintu cuusisya kaka kucinca mbotuyeeya! Cilakonzya kupa kuti tukafwe.

Myaanda yamyaka iinda ku 26 yainda, Mwami wa Babuloni, Nebukadinezara wakapanga cibumbwa cipati cangolida akulailila kuti bantu boonse bakeelede kucikotamina akucikomba. Kufwumbwa muntu iwakali kuyakwaalilwa kucita boobo wakali kuyakusowelwa mubbibi lyamulimo. Bakombi bayoowa Jehova botatwe—Sadirake, Mesaki a Abedinego—bakakaka. Akaambo kakuti bakakaka kucikotamina cibumbwa eeciya, bakasowelwa mubbibi lyamulilo. Bakafwutulwa camaleele a Jehova, pele bakalilyaabide kubikka buumi bwabo muntenda muciindi cakuzumina kuti baleke kukomba Leza kwiinda mukukomba cibumbwa.—Dan. 3:1-27.

 Kumbele, musinsimi Daniele wakazumanana kupaila nokuba kuti wakakongwa kusowelwa mumulindi wabasyuumbwa. Inzya, wakakakatila kucilengwa cakwe cakupaila kuli Jehova ziindi zyotatwe buzuba abuzuba. Daniele taakwe naakacinca makanze aakwe aakukomba Leza wakasimpe. Akaambo kaceeci, musinsimi wakavwunwa “kumilomo yabasyuumbwa.”—Dan. 6:1-27.

Bantu ba Leza bamazuba aano abalo balapona kweelana akulyaaba kwabo kulinguwe. Kucikolo cimwi mu Africa, basicikolo Bakamboni ba Jehova bakakaka kutola lubazu mucilengwa cakukomba cintu cimwi iciiminina cisi cabo. Bakakongwa kuti balatandwa cikolo kuti naa bakaka kutola lubazu antoomwe abasicikolonyina. Kalitanalampa, mwiiminizi wamfwulumende uulanganya zikolo wakaswaya dolopo eelyo alimwi wakabandika abasicikolo bamwi Bakamboni. Cabulemu pele cakutayoowa Bakamboni bakubusi aaba bakapandulula nzyobasyoma. Kuzwa kuciindi eeco, taakwe naakabuka alimwi makani aaya. Bakwesu abacizyi bakubusi balakonzya kuunka kucikolo kakunyina kusungilizyigwa kunyonganya cilongwe cabo a Jehova.

Amubone alimwi cakacitikila ba Joseph, ibakajisi bakaintu ibakali kuciswa bulwazi bwakkansa mpoonya ibakafwa cakutayeeyela. Mukwasyi waba Joseph wakabamvwida ba Joseph kujatikizya nzyobakasala kucita mumakani aajatikizya tunsiyansiya twamumadilwe. Nokuba boobo, bamukwasyi wabakaintu babo tabali mukasimpe, alimwi bakali kuyanda kuti bacite tunsiyansiya tumwi tujatikizya kuzikka, kubikkilizya atunsiyansiya tutamukkomanisyi Leza. Ba Joseph bakati: Nobakabona kuti tandikonzyi kucinca, bakasola koongelezya bana bangu, pele abalo bakakaka. Bacibbululu alimwi bakasola kubucesya kulindilila mutunta amunzi wangu ciindi cadilwe kweelana acilengwa, pele ndakabaambila kuti ikuti naa bakali kuyanda kuzumanana kubucesya kulindilila mutunta, tiibakeelede kucitila amunzi wangu. Bakalizyi kuti ncobakali kuyanda kucita taceendelani anzyondisyoma anzyobakali kusyoma bakaintu bangu, aboobo notwakamana kubandika ciindi cilamfwu, dilwe bakalilonzya.

“Muciindi eeci cikatazya cakulila, ndakalomba Jehova kuti andigwasye kutegwa mukwasyi wesu utasotoki milawo yakwe. Wakaiswiilila mipailo yangu alimwi wakatugwasya kuzumanana kusyomeka nokuba kuti twakajisi buyumuyumu oobu.” Kuli ba Joseph abana babo, kucinca mbobakali kuyeeya kujatikizya bukombi bwabo tiicakali cintu ncobakali kukonzya kusala kuti bacince pe.

Kakutanainda ciindi cilamfwu kuzwa lya Pobwe Lyakwiindilila mu 32 C.E., mukaintu muna Fonike wakamusikila Jesu Kristo mucooko ca Sidoni. Cakwiinduluka-induluka wakalomba Jesu kuti atande daimona ilyakali mumwanaakwe musimbi. Kumatalikilo, Jesu taakwe naakamwiingula. Wakaambila basikwiiya bakwe kuti: “Tiindakatumwa kubantu boonse pe, pele ndakatumwa buyo kumbelele zisweekede zyamuŋanda ya Israyeli.” Ciindi naakazumanana kukombelezya, Jesu wakati: “Tacili cibotu kubweza cinkwa cabana akuciwaalila tubwa.” Kutondezya kuti wakajisi lusyomo luyumu wakati: “Inzya Mwami, pele tubwa tulalya bufwefwelenga buloka kutebulu lyabasimalelo.” Jesu wakazumina kuti amupe ncaakali kulomba aboobo wakamuponya mwanaakwe.—Mt. 15:21-28.

Kwiinda mukucita boobu, Jesu wakali kwiiya Jehova mukuyandisisya kucinca mbwayeeya ciindi bukkale nobuzumizya kucita boobo. Mucikozyanyo, Leza wakali kuyanda kunyonyoona bana Israyeli ciindi nobakapanga moombe wangolida, pele wakalekela Musa kubakombelezyezya kulinguwe kutegwa acince ncaakali kuyanda kucita.—Kul. 32:7-14.

Mwaapostolo Paulo wakaiya Jehova a Jesu. Kwaciindi cili mbocibede, Paulo wakalimvwa kuti Johane Marko taakwe naakali kuyandika kubasangana mulweendo lwabo lwabumisyinali nkaambo wakasiya Paulo a Barnaba ciindi nobakali mulweendo lwabo lwakusaanguna lwabumisyinali. Nokuba boobo, kumbele Paulo wakazikuzyiba kuti Marko wakalilyaabide alimwi wakali kuyakumugwasya kapati. Aboobo, Paulo wakaambila Timoteyo kuti: “Umuletelezye  a Marko, nkaambo ulandigwasya mumulimo.”—2Tim. 4:11.

Mbuti kujatikizya ndiswe? Kwiinda mukwiiya Taateesu wakujulu, siluse, uukkazika moyo, alimwi siluyando, inga twabona kuti cilayandika kucinca mbotuyeeya. Mucikozyanyo, tulakonzya kucinca mbotubabona bantu bamwi. Swebo tuliindene a Jehova a Jesu nkaambo tatulondokede. Kuti naa balo bakali kuyanda kucinca, andiswe tulakonzya kubulanga-langa bukkale bulimvwisya mbobajisi bamwi ambweni akucinca mbotuyeeya.

Kucinca mbotuyeeya inga kwaba kusala kubotu ciindi notulanga-langa mbaakani zyakumuuya. Bamwi ibaiya Bbaibbele alimwi ibali kujanika kumiswaangano yambungano kwaciindi cili mbocibede balakonzya kuwayawaya kubbapatizyigwa. Bakwesu bamwi balakonzya kuwayawaya kutalika mulimo wabupainiya, nokuba kuti bukkale bwabo bulabazumizya kuyungizya mulimo wabo munzila eeyi. Alimwi bakwesu bamwi baboneka kuti tabayandi kusika azyeelelo kutegwa bapegwe mikuli mumbungano. (1Tim. 3:1) Sena andinywe muli akati kabaabo ibalanga zintu munzila eeyi? Jehova caluyando umutamba kuti mujane zyoolwe zili boobu. Aboobo, sena tamukonzyi kucinca mbomuyeeya akujana lukkomano luboola kwiinda mukulisungula kupa Jehova alimwi akupa bamwi?

Kujatikizya mulimo wabo wakubelekela kuofesi yamutabi ya Bakamboni ba Jehova mu Africa, ba Ella bakaamba kuti: “Nondakasika ku Bbeteli ciindi cakusaanguna, tiindakazyi pe kuti ndiyakukkala ciindi cilamfwu. Ndakali kuyanda kubelekela Jehova amoyo woonse, pele alimwi tiindakali kuyanda kuusiya mukwasyi wangu. Kumatalikilo, ndakali kuuzimba mukwasyi wangu! Nokuba boobo, mweenzuma ngotwakali kukkala limwi wakandiyumya-yumya, eeci cakandipa kuti ndizumanane kukkala. Lino nondabeleka myaka iili 10 a Bbeteli, ndilimvwa kuti ndeelede kuzumanana kufwumbwa kuti kacikonzyeka kubelekela bakwesu abacizyi kwiinda mukuzumanana mumulimo wangu wamu Bbeteli.”

Sena mulayeeya cakacitika kuli Kaini ciindi naakatalika kunyonokela mwanookwabo akunyema kapati? Leza wakaambila muntu ooyu iwakanyemede kuti wakali kukonzya kukkomaninwa ikuti naakali kuyakucinca akutalika kucita kabotu. Leza wakapa Kaini lulayo lwakuti azunde cibi ‘icakamukkalilide amulyango.’ Kaini wakali kukonzya kucinca mbwaakali kuzilanga zintu alimwi ambwaakali kuyeeya, pele wakasala kuunduluzya lulayo lwa Leza. Kaini wakajaya mwanookwabo calo cakapa kuti abe mujayi wakusaanguna, eeci cilausisya!—Matl. 4:2-8.

Amuyeeye alimwi cikozyanyo ca Mwami Uziya. Kumatalikilo, wakali kucita zintu ziluleme mumeso aa Jehova alimwi wakazumanana kuyandaula Leza. Nokuba boobo, cuusisya ncakuti Uziya wakainyonganya mpuwo yakwe kwiinda mukulisumpula. Wakanjila mutempele kutegwa aumpe tununkilizyo, nokuba kuti tanaakali mupaizi. Ciindi bapaizi nobakamucenjezya kuti atalisumpuli munzila eeyi, sena wakacinca mbwaakali kuyeeya? Peepe. Uziya “wakanyema” akuunduluzya kucenjezya kwabo. Akaambo kaceeci, Jehova wakapa kuti abe acinsenda.—2Mak. 26:3-5, 16-20.

Inzya, kuli ziindi notweelede kucinca mbotuyeeya kakunyina kuwayawaya. Nceeci cikozyanyo camazuba aano. Ba Joachim bakabbapatizyigwa mu 1955, pele mu 1978 bakagwisyigwa mumbungano. Nokwakainda myaka iili 20, bakatondezya kweempwa mpoonya bakapilusyigwa mumbungano kuba Kamboni wa Jehova alimwi. Caino-ino, mwaalu umwi wakababuzya ikaambo ncobakakkala ciindi cilamfwu kabatanalomba kupilusyigwa. Ba Joachim bakaingula kuti: “Ndakalinyemede alimwi ndakali kulisumpula. Ndilipa mulandu nkaambo ndakalekela ciindi cilamfwu boobu kwiinda. Nondakagwisyidwe, ndakalizyi kuti Bakamboni ba Jehova bayiisya kasimpe.” Bakali kuyandika kucinca mbobakali kuzilanga zintu alimwi akweempwa.

Andiswe tulakonzya kulijana mubukkale ibuyandika kuti tucince mbotuyeeya ancotucita. Kuti caba boobo, atuzumine kucinca mbotuyeeya kutegwa tube bantu bakkomanisya Jehova.—Int. 34:8.