Kalap go long lista

Kalap go long lista bilong ol tok

OL MAN BILONG BIPO

Aristotal

Aristotal

WINIM 2,300 yia i go pinis, wok painimaut bilong Aristotal i helpim tru wok saiens na wok painimaut bilong ol saveman. Inap planti yia nau, ol man i laik save long ol bilip, ol rait, na ol wok painimaut bilong Aristotal, olsem na ol i trensletim planti buk bilong em na bai ol man i ritim. James MacLachlan em saveman bilong histori i tok: “Klostu 2 tausen yia, planti man long Yurop i holim strong bilip bilong Aristotal long yunives.” Sampela tingting bilong Aristotal i stiaim ol tok em lotu Katolik, Protestan, na Islam i skulim ol man long en.

Em i Kisim Save Long Planti Samting

Aristotal i raitim ol buk bilong ats, ol lo, ol tokples, ol savetok, ol amamas, wok politik, hau ol samting i kamap, hau ol samting i muv, ol samting long ples antap, strong bilong magnet, baioloji em saiens bilong ol samting i gat laip, lojik em pasin bilong ol man long wokim tingting, pasin bilong ol man, hau tingting i stiaim pasin bilong man, pasin bilong man long mekim gut tok, na tewel bilong man i dai pinis. Tasol em i kisim biknem long ol wok painimaut bilong em long baioloji na lojik.

Ol saveman bilong Grik bilong bipo i skelim gut ol samting ol i lukim, na ol i kamapim tingting bilong ol long hau graun i kamap. Ol i ting pasin ol i bihainim long skelim ol samting na wokim tingting inap helpim ol long kisim save long ol samting i kamap.

Dispela tingting i stiaim ol long kamapim ol tok i gat as tru bilong en, wanpela em olsem, olgeta samting long yunives i stap long ples stret bilong ol na ol i bihainim ol lo. Tasol wanpela bikpela hevi em olsem, ol i no gat ol masin samting bilong helpim ol long mekim ol wok painimaut. Dispela i mekim na ol wok painimaut bilong planti saveman i no kamap gut tumas, wanpela bilong ol em Aristotal. Olsem, ol saveman i bilip olsem ol planet na ol sta i save raunim graun. Long taim bilong Aristotal, planti man i gat dispela tingting. Buk The Closing of the Western Mind i tok: “Ol man i gat bikpela save na ol man bilong skelim ol samting i sapotim bilip bilong ol Grik olsem graun i stap namel stret long yunives na ol sta na ol planet i raunim em.”

Misin Katolik i bilipim dispela tok na ol i skulim ol man, olsem na planti man long bipo i holim dispela bilip.

Lotu Katolik i Bihainim Bilip Bilong Aristotal

Long Yurop bilong bipo, ol man i tok ol i Kristen i ting ol tok Aristotal i skulim ol long en i tru. Ol tisa bilong Misin Katolik, olsem Thomas Aquinas (em i bon long yia 1224 samting na dai long 1274), i kamapim tingting bilong Aristotal long taim ol i skulim ol man. Olsem na bilip bilong Aristotal olsem graun i stap namel stret long yunives na ol planet na ol sta i raunim em i kamap olsem bilip bilong ol Katolik. Na tu, ol bikman bilong lotu Protestan, olsem Calvin na Luther i bilipim dispela tok, long wanem, ol i ting Baibel i as bilong en.—Lukim blok “ Ol i No Kliagut Long Tok Bilong Baibel.”

Ol man i ting ol tok Aristotal i skulim ol long en i tru

Charles Freeman, em man bilong raitim ol buk i tok: “Sampela tok [Aristotal i skulim ol man long en] na ol bilip bilong Misin Katolik i wankain liklik.” Olsem na sampela man i tok Aquinas i pulim Aristotal i go long Misin Katolik. Tasol Freeman i tok “Aquinas i no bilip long ol tok bilong lotu Katolik, em i bilip long ol tok bilong Aristotal.” Na ating Misin Katolik tu i bin bilip long ol tok em Aristotal i skulim ol man long en. Olsem na taim Galileo, em man Itali na saveman bilong matematiks na astronomi i mekim ol wok painimaut na tokaut olsem graun i save raunim san, ol i sanapim em long Kot Bilong Misin Katolik na subim em long lusim bilip bilong em. * Maski i olsem, Aristotal i luksave olsem long wok saiens, oltaim ol i mas skelim gen ol wok painimaut bambai ol i ken save ol tok ol i kamapim i stret o nogat. Tasol ol lotu i no bin holim kain tingting olsem!

^ par. 11 Bilong save moa, lukim atikol “Galileo’s Clash With the Church,” long nius Awake! bilong Epril 22, 2003.