• YIA MI BON: 1974

• KANTRI: SILI

• BIPO: KALABUS LONG ALKOHOL

LAIP BILONG MI LONG BIPO

: Mi bon long taun Angol, long hap saut bilong Sili. Mi no bin bungim papa bilong mi. Taim mi gat 3-pela krismas, mama i kisim mi na brata bilong mi na i go sindaun long biktaun Santiago. Mipela i sindaun long wanpela liklik rum long kem bilong ol man i no gat haus. Mipela i save yusim pablik toilet na kisim wara bilong mipela long wanpela tep wara.

Bihain long 2-pela yia, gavman i givim mipela wanpela liklik haus. Tasol hap mipela i stap long en, planti man i save kisim drak, dring oltaim, stil, na mekim pasin pamuk.

Wanpela taim mama i bungim wanpela man na bihain tupela i marit. Waspapa bilong mi em wanpela man bilong dring planti. Em i save paitim mi na mama. Planti taim mi save hait na krai, mi laik tru bai mi gat wanpela papa bilong lukautim mi.

Maski mama i wok hat long lukautim mipela, mipela i stap rabis tru. Taim mipela i hangre, sampela taim mipela i save kaikai nating paura milk na suga. Bilong amamas, mi na brata bilong mi i save hait na lukluk long windo bilong ol neiba long lukim TV. Tasol wanpela taim ol neiba i ketsim mitupela na mitupela i pinis long mekim olsem!

Wan wan taim tasol taim tingting bilong waspapa bilong mi i klia em i save baim kaikai bilong mi na brata bilong mi. Wanpela taim em i baim wanpela liklik TV bilong mipela. Em wanpela bilong ol taim we mi bin amamas.

Mi gat 12-pela krismas na mi lain long rit. Wanpela yia bihain mi lusim skul na mekim wok mani fultaim. Bihain long wok mi save bihainim ol wanwok em ol man i bikpela pinis na i go long ol pati we mipela i save dring spak na kisim drak. I no longtaim, mi kalabus long dispela pasin.

Taim mi gat 20 krismas, mi bungim Cati na mitupela i marit. Pastaim olgeta samting i orait, tasol bihain mi bihainim gen olpela pasin bilong mi. Pasin bilong mi i go nogut moa. Mi luksave olsem sapos mi mekim olsem yet mi inap kalabus o mi inap dai. Samting i nogut moa em olsem, mi mekim na pikinini man bilong mi Víctor i karim wankain hevi olsem hevi mi bin karim taim mi yangpela. Mi bel hevi na mi belhat long mi yet na mi pilim olsem mi nogut tasol.

Long 2001, tupela Witnes Bilong Jehova i kam long haus bilong mipela na Cati i kirap stadi long  Baibel wantaim ol. Em i tokim mi long ol samting em i wok long lainim. Mi laik save long samting em i lainim, olsem na mi tu i kirap stadi long Baibel. Long 2003, Cati i kisim baptais olsem wanpela Witnes Bilong Jehova.

BAIBEL I SENISIM I STAP BILONG MI:

Wanpela taim, mi ritim Rut 2:12, em i tok long Jehova i save givim gutpela pe long ol man em bilip i kirapim ol long mekim samting na ol i tingim Jehova olsem ples hait bilong ol. Mi luksave olsem sapos mi senisim pasin bilong mi, orait mi inap amamasim God na em bai blesim mi. Mi lukim olsem planti taim Baibel i tambuim pasin bilong dring spak. Tok bilong 2 Korin 7:1 i senisim tru tingting bilong mi. Dispela ves i kirapim yumi long “rausim olgeta pasin doti bilong skin na bilong tingting.” Olsem na mi kirap long lusim ol pasin nogut bilong mi. Taim mi mekim olsem, pastaim mi save belhat hariap long ol liklik samting, tasol oltaim Cati i save helpim mi.

Mi lusim wok bilong mi, long wanem, presa bilong smok na dring i strong tru. Mi no wok mani moa inap sampela haptaim na mi gat liklik mani tasol bilong lukautim mipela, tasol dispela i mekim na mi gat bikpela haptaim moa bilong stadi long Baibel. Long dispela taim mi kirap long mekim ol senis long laip bilong mi bilong amamasim God. Cati i no strong long mi mas givim planti samting bilong skin, na tu, em i no sutim tok long mi long dispela samting, nogat. Mi amamas tru long gutpela pasin bilong em long sapotim mi.

Isi isi mi kirap long bung planti taim moa wantaim ol Witnes. Ol i helpim mi long save olsem maski mi no kisim bikpela skul, Jehova i tingim tru dispela laik bilong mi long mekim wok bilong em. Pasin laikim na pasin wanbel mipela i lukim insait long kongrigesen Kristen i mekim sampela bikpela samting long famili bilong mipela. Mipela i no bin lukim kain bel isi olsem long ol narapela hap. Long Disemba 2004, mi tu i kisim baptais.

GUTPELA SAMTING I PAINIM MI:

Tok bilong Jehova long Aisaia 48:17 i kamap tru long mi, em i tok: “Mi God, Bikpela bilong yupela. Oltaim mi save skulim yupela na soim yupela long ol stretpela pasin yupela i mas bihainim na bai yupela i stap gut.” Mama na brata bilong mi i amamas long lukim ol senis mi mekim na nau tupela i stadi long Baibel. Ol neiba bilong mi tu i amamas long lukim pasin bilong mi i senis olgeta na famili bilong mi i stap amamas.

Meri bilong mi i laikim tru God na em i tingim mi olsem gutpela poroman marit na pren bilong em. Maski mi no bin save long papa bilong mi, Baibel i skulim mi long olsem wanem mi inap mekim bikpela long 3-pela pikinini man bilong mi. Ol i rispektim mi. Na bikpela samting moa, ol i tingim Jehova olsem wanpela Man i stap tru tru, na ol i laikim em tru.

Maski planti hevi tru i painim mi taim mi stap liklik, mi tenkyu tru olsem Jehova i opim rot long mi long mi ken i stap amamas.

• YIA MI BON: 1974

• KANTRI: BALGERIA

• BIPO: MERI BILONG SALIM DRAK

LAIP BILONG MI LONG BIPO:

Mama i karim mi long Sofia, Balgeria, na mipela i gat gutpela sindaun. Papa i lusim famili bilong mipela taim mi gat 6-pela krismas. Mi kirap nogut tru long dispela samting na bel na tingting bilong mi i bagarap olgeta. Mi pilim olsem i no gat wanpela i laikim mi na mi samting nating. Taim mi kamap bikpela, dispela tingting i mekim na mi bikhet. Mi kamap meri bilong belhat kwik na kros pait.

Taim mi gat 14 krismas, em fes taim mi ranawe lusim famili bilong mi. Planti taim mi save stilim mani bilong mama na tupela tumbuna bilong mi. Long skul mi save kamapim planti hevi, long wanem, mi gat pasin bilong belhat hariap, olsem na insait long sampela yia tasol ol i bin salim mi i go long 5-pela narapela narapela skul. Mi lusim skul tripela yia paslain long mi gretiuet. Mi insait tru long pasin pamuk. Mi kalabus long pasin bilong smok na kisim mariwana. Mi dring planti, pati oltaim, na insait long wok bilong salim drak. Mi pilim olsem i no stret long stap long dispela graun we ol man i karim pen na hevi na ol man i dai. Olsem na mi stap tasol bilong painim amamas long olgeta wan wan de.

Long 1998 taim mi gat 24 krismas, ol polis i arestim mi long ples balus bilong São Paulo long Brasil taim mi wok long hait na salim drak. Kot i tok mi mas kalabus inap 4-pela yia.

BAIBEL I SENISIM I STAP BILONG MI:

Long yia 2000, ol Witnes Bilong Jehova i kirap long visitim haus kalabus mi stap long en wanpela taim long olgeta wik. Wanpela Witnes nem bilong em Marines, em i mekim gutpela pasin tru long mi. Em i mekim na mi gat laik long kisim sampela save moa long Baibel. Long dispela taim mi no bin save long ol Witnes Bilong Jehova, olsem na mi askim ol wankalabus long tokim mi long sampela samting bilong ol Witnes. Mi kirap nogut olsem planti bilong ol wankalabus i no mekim gutpela tok long ol Witnes. Wanpela meri wankalabus i tokim mi long joinim wanem wanem lotu mi laikim, tasol mi no ken joinim ol Witnes Bilong Jehova. Tok bilong em i mekim na mi tingting planti; mi laik painimaut long as na ol man i save heitim ol Witnes. Mi luksave olsem ol man i heitim ol bikos ol i bihainim lotu i tru. Olsem Baibel i tok, ol man em ol i traim long bihainim tru Jisas, ol man bai birua long ol.—2 Timoti 3:12.

Long dispela taim ol i makim mi bilong wok long ofis bilong haus kalabus. Wanpela taim mi painim sampela boks i gat ol olpela magasin Wastaua na Kirap a insait long wanpela rum bilong putim ol kago samting. Mi kisim ol dispela magasin i go long rum kalabus bilong mi na kirap long ritim. Taim mi wok long ritim planti moa bilong ol dispela nius, i olsem bipo mi bin stap long wanpela ples drai nating, tasol nau mi painim wanpela hul wara. Mi gat bikpela haptaim moa, olsem na mi stadi long Baibel long olgeta de inap planti aua.

Wanpela de ol i singautim mi i go long ofis bilong kalabus. Mi ting olsem bai mi pinis long kalabus, olsem na kwiktaim mi kisim liklik klos samting mi gat, tok gutbai long ol wankalabus bilong mi, na ran i go long ofis. Tasol taim mi go kamap  long ofis mi kisim save olsem mi gat nupela keis, ol i kotim mi long mi holim ol giaman pepa. Dispela i mekim na ol i makim 2-pela yia moa bilong mi long kalabus.

Pastaim bel bilong mi i bagarap stret. Tasol sampela de bihain mi luksave olsem dispela senis i olsem wanpela blesing. Maski mi lainim planti samting long Baibel, long bel mi tingting long bihainim yet ol olpela pasin bilong mi taim mi lusim kalabus. Mi mas i gat bikpela haptaim moa bilong mekim ol senis.

Sampela taim mi pilim olsem God bai i no inap tru orait long mi olsem wanpela meri i lotuim em. Tasol mi save tingim tingim long bel ol ves bilong Baibel olsem long 1 Korin 6:9-11. Ol dispela ves i kamapim klia olsem long taim bilong ol aposel, paslain long sampela Kristen i bin mekim wok bilong Jehova, ol i bin stap olsem man bilong stil, dring planti, na pulim ol samting bilong ol arapela. Tasol Jehova i helpim ol na ol i bin senisim pasin bilong ol. Ol i stap olsem gutpela piksa na dispela i strongim mi tru.

Sampela pasin nogut bilong mi i isi long mi lusim. Olsem, mi no hatwok long lusim pasin bilong kisim drak. Tasol mi hatwok tru long lusim pasin bilong smok. Mi taitim bun tru winim wanpela yia na bihain mi lusim pasin bilong smok. Wanpela samting i bin helpim mi em mi wok long kisim save long ol samting nogut em pasin bilong smok i save mekim long helt bilong man husat i smok. Nambawan bikpela samting i helpim mi long lusim smok em pasin bilong beten oltaim long Jehova.

Taim mi wok long go klostu moa long Jehova, isi isi mi wok long daunim dispela tingting olsem mi samting nating, em tingting mi bin i gat taim papa i bin lusim mipela. Tok bilong Song 27:10 i helpim mi tru. Dispela ves i tok: “Maski papa na mama i givim baksait long mi, Bikpela bai i lukautim mi.” Mi luksave olsem mi painim wanpela gutpela Papa tru—em wanpela Papa husat bai i no inap tru long lusim mi! Nau laip bilong mi i gat as tru bilong en. Long Epril 2004, em 6-pela mun bihain long mi lusim kalabus, mi kisim baptais olsem wanpela Witnes Bilong Jehova.

GUTPELA SAMTING I PAINIM MI:

Mi stap amamas. Nau mi lusim kalabus bilong ol dispela pasin nogut we inap nogutim mi, skin na bel na tingting bilong mi i stap gut, winim taim mi stap yangpela. Marit bilong mi i gat amamas long en, na mi pas gut moa wantaim Papa bilong mi long heven, Jehova. Namel long ol man i lotuim Jehova, mi kisim planti papa, mama, brata, na sista. (Mak 10:29, 30) Mi tenkyu tru olsem ol i lukim sampela gutpela pasin long mi em mi yet i no bin luksave long en.

Sampela taim, mi save sem long ol pasin mi bin mekim bipo na dispela tingting i save daunim mi tru. Tasol mi save kisim bel isi taim mi tingim olsem long nupela taim God i tok promis long en olgeta memori bilong ol samting nogut i kamap bipo “ol man bai i no inap tingim moa.” (Aisaia 65:17) Tasol long nau yet, ol ekspiriens bilong mi i helpim mi long pilim tru tingting bilong ol narapela husat i gat wankain hevi olsem bilong mi. Long dispela rot, laip bilong mi long bipo i helpim mi long mekim gut moa dispela wok. Taim mi mekim wok autim tok, mi lukim olsem em i isi long toktok long ol man husat i kalabus long pasin bilong kisim drak, dring planti alkohol, o mekim pasin raskol—na mi no bel nogut long ol. Mi bilip tru olsem sapos mi inap mekim ol senis bilong amamasim Jehova, ol arapela tu inap mekim olsem!