Dişleri Temizleyen Çubuk
Dişleri Temizleyen Çubuk
AFRİKA diş fırçası üretiminin az fakat güzel dişlerin çok olduğu bir kıtadır! Bu nasıl olabilir? Çoğu insan için, güzel dişlerin sırrı, çiğneme çubuğu olarak adlandırılan basit bir ağaç dalındadır!
Çiğneme çubukları ya da misvak, ilk olarak Babilliler ve daha sonra da Mısırlılar, Yunanlılar ve Romalılar tarafından kullanıldı. Ayrıca bu küçük tahta “diş fırçaları” İslâmiyet öncesi Arabistan’da da oldukça yaygındı. Çiğneme çubuğu Afrika, Asya ve Ortadoğu’nun bazı bölgelerinde hâlâ rağbet görürken, Avrupa’da popülerliğini yaklaşık 300 yıl önce yitirdi.
Ortadoğu’da çiğneme çubuğu için en yaygın kullanılan ağaç misvak ağacıdır. Hindistan Yarımadası’nda çiğneme çubukları için neem ağacı temel bir kaynak olmakla beraber, Batı Afrika’da misketlimonu ve portakal ağacı kullanılır. Doğu Afrika’da çiğneme çubuğu yapmak için yaklaşık 300 ağaç ve çalı türünden yararlanılır. Peki bu çubuk, dişleri nasıl temizler?
Çubuk çiğnendikçe üzerindeki lifler pürüzlü bir “fırça” haline gelir. Süregelen çiğneme, dişlerin arasındaki artıkların çıkmasına ve dişetindeki kan dolaşımının harekete geçmesine yol açar. Çiğneme ayrıca, bakterileri giderip barınmalarına elverişli olmayan bir ortam oluşturan doğal bir ağız gargarası işlevi gören tükürük oluşumunu artırır. *
Fakat çiğneme çubuğu sadece bir fırça değildir. Bazı bitki türlerinin dal ve kökleri diş taşı oluşumunu yavaşlatan kimyasal bileşikler içerir. Bazı çubukların özünde bakteri ve mantar önleyici özellikler olduğu görülür. Daha önce sözü edilen misvak ağacının ince dalları mide ülserini önlemeye bile yardımcı olabilir. Namibia’da diş çürümesine, dişeti hastalıklarına ve boğaz ağrısına yol açan patojen mikroplarının gelişmesini engelleyen Diospyros lycioides adındaki bir tür abanoz ağacının çubuğu kullanılır. Bu doğal diş temizleme aracı hem diş kökünü ve dişetini güçlendirir hem de çürüklerin oluşmasını engeller. Günümüzde bazı şirketler bu gibi bitki özlerinin reçinelerini ve liflerini içeren diş macunları üretiyorlar.
Elbette bazıları bildiğimiz diş fırçasını kullanmayı tercih eder. İster normal bir diş fırçası kullanın, isterse de eski zamanda yaşamış insanlar gibi bir çubuk kullanın, kesin olan bir şey var: Diş temizliği sağlığımızın önemli bir kısmını oluşturur.
[Dipnot]
^ p. 5 Elbette beslenme tarzı da çok önemlidir! Afrika’da kırsal alanlarda yaşayanlar şehirde yaşayanlara nazaran daha çok kepekli tahıl ve sebze yerler. Ayrıca onlar diş çürümesine neden olan şekeri, arıtılmış yiyecekleri ve asitli içecekleri genellikle daha az tüketirler.
[Sayfa 11’deki resim]
Çiğneme çubuklarının bir kaynağı neem ağacıdır
[Tanıtım notu]
William M. Ciesla, Forest Health Management International, www.forestryimages.org