Tasarım Ürünü Mü?

Yalıçapkınının Gagası

● Japonların saatte 300 kilometre hızla giden “mermi treni” dünyadaki en hızlı trenlerden biridir. Bu tren başarısını büyük ölçüde küçük bir kuşa, yalıçapkınına borçludur.

Şunu düşünün: Yalıçapkını lezzetli avını yakalamak için suya dalarken etrafa çok az su sıçratır. Onun bu özelliği, hızlı trenin test sürüşlerini yöneten mühendis Eiji Nakatsu’nun ilgisini çekti. Nakatsu yalıçapkınının, direnci az olan havadan direnci çok olan suya nasıl bu kadar çabuk uyum sağladığını merak etti. Çünkü bu bilgi, hızlı trenlerde görülen bir soruna çözüm bulunmasını sağlayabilirdi. Nakatsu şöyle diyor: “Tren dar bir tünele yüksek hızla girince atmosferik basınç dalgaları oluşur ve bunlar gelgit dalgaları gibi giderek büyür. Bu dalgalar tünelin sonuna ses hızıyla ulaşır ve oluşan düşük frekanslı ses dalgaları büyük bir patlama sesi ve aerodinamik titreşim meydana getirir. Bu etkiler o kadar yoğun oluyordu ki 400 metre ötede oturanlardan bile şikâyet geliyordu.”

Araştırmalar sonucunda hızlı trenin ön kısmının, yalıçapkınının gagası model alınarak yapılmasına karar verildi. Peki sonuç ne oldu? Hızlı tren şimdi yüzde 10 daha hızlı gidiyor ve yüzde 15 daha az enerji harcıyor. Ayrıca trenin yarattığı hava basıncı yüzde 30 azaldı. Dolayısıyla tren tünelden geçerken artık patlama sesi çıkmıyor.

Ne dersiniz? Yalıçapkınının gagası tesadüfen mi oluştu? Yoksa tasarlandı mı?

[Sayfa 29’daki resim tanıtım notları]

Suya dalan yalıçapkını: Woodfall/Photoshot; hızlı tren: AP Photo/Kyodo