Hatırlanmaya Değer Birinin Doğumu

“Bugün Davud’un şehrinde sizin için bir Kurtarıcı, Efendimiz Mesih doğdu” (Luka 2:11).

YAKLAŞIK iki bin yıl önce bir kadın, Beytlehem kasabasında bir erkek çocuk doğurdu. Yöre halkından sadece birkaç kişi bu doğumun önemini fark etti. Fakat geceyi sürüleriyle birlikte açık havada geçiren bazı çobanlar, gördükleri çok sayıdaki meleğin şu sözlerini duydular: “Ey göklerdeki Tanrımız, Sen her şeyden yücesin, yeryüzünde razı olduğun insanlara barış gelsin” (Luka 2:8-14).

Çobanlar daha sonra Meryem’i ve kocası Yusuf’u, tıpkı meleklerin belirtmiş olduğu gibi bir ahırda buldular. Çocuğa İsa adını koyan Meryem onu ahırdaki bir yemliğe yatırmıştı (Luka 1:31; 2:12). Aradan iki bin yıl geçti. Günümüzde insanlığın yaklaşık üçte biri İsa Mesih’i izlediğini iddia ediyor. Ayrıca onun doğumuyla ilgili olaylardan oluşan öykü, herhalde insanlık tarihinde anlatılan başka her öyküden daha sık anlatılır oldu.

İspanya’da güçlü Katolik gelenekleri yaygın olduğu ve böyle kutlamalar sevildiği için, Beytlehem’de geçen bu eşsiz geceyi anmak üzere birçok farklı yöntem geliştirildi.

İspanyol Noel’i

On üçüncü yüzyıldan beri İsa’nın Doğumuyla ilgili sahne İspanyol kutlamalarının en tanıdık kısımlarından biri olmuştur. Birçok aile İsa’nın yatırıldığı yemliğin küçük bir benzerini yapar. Kilden heykelciklerle, çobanlar, üç Müneccim Kral, Yusuf, Meryem ve İsa betimlenir. İsa’nın Doğumuyla ilgili daha büyük, neredeyse normal insan boyutlarındaki figürler de Noel dönemi boyunca belediye binalarının yakınlarına yerleştirilir. Anlaşıldığı kadarıyla, bu âdeti İtalya’da, insanların dikkatini İsa’nın doğumuyla ilgili İncil kayıtlarına çekmek amacıyla Assisili Aziz Francesco başlatmıştır. Fransisken rahipler daha sonra bu âdeti İspanya’da ve başka birçok ülkede yaygın hale getirdiler.

Başka ülkelerde Aziz Nikolaos’un (Noel Baba) nasıl önemli bir yeri varsa, İspanyol Noel kutlamalarında da Müneccim Kralların böyle önemli bir yeri vardır. Yaygın bir inanışa göre, Müneccim Kralların yeni doğmuş olan İsa’ya hediyeler getirdiği gibi, Día de Reyes (Kralların Günü) olan 6 Ocak’ta da İspanyol çocuklara hediyeler verdiklerine inanılır. Bununla birlikte, İncillerde İsa’yı kaç müneccimin ziyaret ettiğinin kayıtlı olmadığını çok az insan bilir. Onlar kral olarak değil, açık bir şekilde astrologlar olarak tanımlanır. * Üstelik, Müneccim Kralların ziyaretinden sonra Herodes, İsa’yı öldürmek çabasıyla Beytlehem’de, “iki yaşındaki ve daha küçük” bütün erkek  çocukları öldürtmüştü. Bu da gösteriyor ki, onların ziyareti İsa’nın doğumundan epey sonra gerçekleşmişti (Matta 2:11, 16).

Bazı İspanyol kasabalarında 12. yüzyıldan beri, İsa’nın doğumu, çobanların Beytlehem’e gelişi ve daha sonra da Müneccim Kralların gelişi bir tiyatro gösterisi şeklinde sunulur. Günlerimizde, İspanya’nın çoğu şehrinde her 5 Ocak günü bir cabalgata, yani geçit töreni yapılır ve bu “üç kral” süslü bir tören arabası üzerinde şehrin merkezinde gezerek izleyicilere şeker dağıtırlar. Ayrıca geleneksel Noel süslemeleri ve villancicos (Noel ilahileri) kutlamaya canlılık katar.

Çoğu İspanyol ailesi Noel arifesinde (24 Aralık) özel bir akşam yemeği yer. Geleneksel yemekler arasında genellikle, turrón (badem ve baldan yapılmış tatlılar), badem ezmesi, kuruyemişler, kuzu kebabı ve deniz ürünleri bulunur. Aile üyeleri, hatta uzaklarda oturanlar bile, bu vesileyle bir araya gelmek için özel çaba harcarlar. Aile 6 Ocak’taki başka bir geleneksel yemek sırasında roscón de reyes, yani “Kralların” halka şeklindeki çöreğini yer; ayrıca çöreğin içinde bir sorpresa (küçük heykelcik) saklıdır. Roma zamanında da buna benzer bir âdet vardı ve saklı olan parça, hangi kölenin payında çıkarsa o bir günlüğüne “kral” olurdu.

“Yılın En Mutlu ve En Hareketli Zamanı”

Hangi yöresel âdetler gelişmiş olursa olsun, Noel şimdi dünyadaki başlıca kutlama haline gelmiştir. The World Book Encyclopedia Noel’i “dünya çapındaki milyonlarca Hıristiyan ve Hıristiyan olmayan kişi için yılın en mutlu ve en hareketli zamanı” diye tanımladı. Peki bu iyi bir şey mi?

Elbette, Mesih’in doğumu tarihte önemli yeri olan bir olaydır. Meleklerin bu olayı ‘yeryüzünde [Tanrı’nın] razı olduğu insanlara barışın’ işareti olarak duyurmaları bunun önemini açıkça gösterir.

Bununla birlikte İspanyol gazeteci Juan Arias’ın belirttiği gibi, “Hıristiyanlığın ilk zamanlarında İsa’nın Doğumu bir bayram olarak kutlanmazdı.” Bu doğruysa, Noel kutlamaları nereden geliyor? İsa’nın doğumunu ve yaşamını hatırlamanın en iyi yolu nedir? Sonraki makalede bu soruların yanıtlarını bulacaksınız.

[Dipnot]