İNGİLİZ papaz William Bedell 1627 yılında İrlanda’ya gittiğinde karışık bir ortamla karşılaştı. Çoğunluğun Katolik olduğu İrlanda, Protestan Britanya’nın yönetimi altındaydı. Kutsal Kitap Protestan reformcular tarafından Avrupa’daki yerel dillere çevrilmişti. Ancak hiç kimse bu Kitabı İrlanda diline çevirmek konusunda istekli görünmüyordu.

Bedell İrlandalıların İngilizce bilmedikleri için yok sayılmalarına kesinlikle karşıydı. Bu yüzden Kutsal Kitabı İrlanda diline çevirmek üzere harekete geçti. Ancak o, büyük bir muhalefetle karşılaştı, özellikle de Protestan yetkililerden. Peki bunun nedeni neydi?

Bedell İrlanda dilini öğrenmeyi hedef edindi. O Dublin’deki Trinity College Üniversitesi’nin rektörü, daha sonra da Kilmore piskoposu oldu ve öğrencilerini İrlanda dilini kullanmaya teşvik etti. Aslında İngiltere Kraliçesi I. Elizabeth’in Trinity College’ı kurmasının nedeni de Kutsal Kitabın mesajını halka anadillerinde öğretebilecek vaizler yetiştirmekti. Bedell bunun gerçekleşmesi için çalışacaktı.

Kilmore piskoposluk bölgesindeki insanların büyük çoğunluğu İrlanda dili konuşuyordu. Bu nedenle Bedell, İrlanda dili konuşabilen vaizler olması gerektiğini düşünüyordu. Bu isteğini yerel yetkililere bildirerek Pavlus’un şu sözlerindeki tutumu yansıttı: “Bir cemaatte farklı dilde [az bilinen bir dilde] on bin sözcük söylemektense, başkalarını sözlerimle eğitebilmek için zihnimi kullanarak beş sözcük söylemeyi tercih ederim” (1. Korintoslular 14:19).

Ancak güç sahibi yetkililer Bedell’i engellemek için ellerinden geleni yaptılar. Tarihçilere göre o dönemde bazı kişiler İrlanda dilini kullanmanın “devlet için bir tehlike” oluşturduğunu, başkaları ise bunun “hükümetin zararına” olacağını öne sürüyordu. Ayrıca İrlandalıların bilgisiz durumda kalmalarının İngiltere’nin yararına olacağını düşünenler de vardı. Üstelik İrlandalıların kendi dillerini ve geleneklerini bırakıp İngilizce öğrenmelerini ve İngiliz yaşam tarzını benimsemelerini talep eden kanunlar vardı.

Bu tür diktatörce görüşler Bedell’i korkutup vazgeçirmedi. Bedell 1630’lu yılların başında, kısa süre önce yayımlanmış olan bir İngilizce Kutsal Kitap çevirisini (King James Çevirisi, 1611) İrlanda diline çevirmek üzere çalışmalara başladı. O mümkün olduğunca çok kişinin anlayabileceği bir Kutsal Kitap çevirisi yapmak istiyordu. Yoksul kişiler Kutsal Kitabı anlayamıyor, dolayısıyla sonsuz yaşama sahip olabilmeleri için gereken Kutsal Kitap bilgisine ulaşamıyordu. Ancak Bedell Kutsal Kitabın bu insanlar için mühürlü bir kitap olarak kalmasını istemiyordu (Yuhanna 17:3).

 Böyle düşünen ilk kişi Bedell değildi. Yaklaşık 30 yıl öncesinde William Daniel adında başka bir piskopos, bir kişinin Kutsal Kitaptaki bilgileri anlamadığı bir dilde öğrenmeye çalışmasının ne kadar zor olduğunu fark etmişti. Bu nedenle Daniel, Yunanca Kutsal Yazıları İrlanda diline çevirmişti. Bedell de İbranice Kutsal Yazıları çevirme işini üstlendi. Bugün Bedell Kutsal Kitabı olarak bilinen kitap bu iki çeviriyi de içerir. Sonuç olarak Kutsal Kitabın tamamının İrlanda dilindeki ilk çevirisi olan Bedell Kutsal Kitabı, sonraki 300 yıl boyunca bu dildeki tek Kutsal Kitap çevirisi olarak kaldı.

Kendisi de bir İbranice uzmanı olan Bedell, anadili İrlanda dili olan iki kişiyi bu çeviriye yardım etmeleri için görevlendirdi. Proje ilerledikçe, güvendiği yardımcılarıyla birlikte her ayeti büyük bir titizlikle kontrol edip gerekli değişiklikleri yaptı. Onlar referans olarak, İsviçreli ilahiyatçı Giovanni Diodati’nin yaptığı İtalyanca bir çeviriden, Yunanca Septuagint tercümesinden ve çok değerli eski bir İbranice elyazmasından yararlandı.

Bu ekip King James Çevirisi tercümanlarını (Bedell muhtemelen birçoğunu şahsen tanıyordu) örnek aldı ve Kutsal Kitaplarında Tanrı’nın özel ismini birçok yerde kullandı. Örneğin onlar Çıkış 6:3’te Tanrı’nın ismini “Iehovah” olarak çevirdiler. Bedell’in orijinal elyazmaları Dublin’deki (İrlanda) Marsh Kütüphanesinde bulunuyor (“Bedell Saygıyla Hatırlanıyor” başlıklı çerçeveye bakın).

Bedell 1640 yılına doğru çalışmalarını tamamladı ancak hemen yayımlayamadı. Peki bunun nedeni neydi? İlk olarak gördüğü şiddetli muhalefet bir türlü dinmiyordu. Muhalifleri Bedell’in en iyi çevirmenine iftira atarak işinin saygınlığına gölge düşürmeyi  umdular. Hatta onu tutuklatıp hapse attırdılar. Bütün bunlar yetmezmiş gibi Bedell kendini 1641 yılında patlak veren İngiliz karşıtı kanlı bir ayaklanmanın ortasında buldu. Yerel İrlanda halkı, Bedell’i İngiliz kökenli olmasına rağmen bir süre korudu çünkü onlarla gerçekten ilgilendiğinin farkındaydılar. Ancak en sonunda o, isyancı askerler tarafından çok kötü şartlarda hapsedildi. Bedell 1642 yılında öldü. Şüphesiz içinde bulunduğu şartların ölümünde büyük etkisi oldu. O, çalışmalarının yayımlandığını hiçbir zaman göremedi.

Evi yağmalanıp yıkıldığında, Bedell’in çalışmaları neredeyse yok olmak üzereydi. Neyse ki yakın bir arkadaşı Bedell’in bütün tercümelerini kurtarmayı başardı. Bir süre sonra bu tercümeler, sonradan Armagh ve İrlanda Kilisesi başpiskoposu olan Narcissus Marsh’ın eline geçti. O, Robert Boyle adındaki bir bilim adamından maddi destek alarak büyük bir cesaretle 1685 yılında Bedell Kutsal Kitabını yayımladı.

Bedell Kutsal Kitabı dünya çapında bir yankı uyandırmadı. Fakat Kutsal Kitabın anlaşılması için küçük ama önemli bir adım oldu. Bu çeviri sadece İrlanda’daki kişilere yardım etmekle kalmadı, İskoçya ve başka birçok yerdeki insanlara da yararlı oldu. Onlar artık Tanrı’nın Sözünü anadillerinde okuyarak Yaratıcıyı daha yakından tanıyabiliyor ve ruhi ihtiyaçlarını karşılayabiliyorlardı (Matta 5:3, 6).

Bedell Kutsal Kitabı çağımıza dek, doğruluğu arayan kişilerin ruhi ihtiyacını karşılamasına yardım etti. Anadili İrlanda Dili olan bir adam kısa süre önce Kutsal Kitabın aslında ne öğrettiğinin farkına vardı. Bu adam şöyle söyledi: “Bedell Kutsal Kitabını okuduğumuzda Tanrı’nın Sözlerini anadilimizde duymuş olduk. Bu benim ve ailemin Kutsal Kitaptaki harika bilgileri öğrenmemizi sağlayan eşsiz bir fırsattı.”