22. BÖLÜM

Neden Bu Kadar Çok Kural Var?

Evinizdeki kurallardan bazılarını yaz. ․․․․․

Annenle babanın bazı kurallarla sana haksızlık ettiğini mi düşünüyorsun?

❏ Evet ❏ Hayır

Uymakta en çok zorlandığın kural hangisi? ․․․․․

 ANNENLE baban evde birtakım kurallar koyar. Bunlar ödevlerin, evdeki görevlerin ve akşam saat kaçta evde olman gerektiği gibi konularla ilgili olabilir. Ayrıca telefonu, televizyonu ve bilgisayarı kullanmana da belli sınırlar koyabilirler. Bazı kurallar evle sınırlı kalmaz, okuldaki davranışlarını ve arkadaş seçimini de etkileyebilir.

Kendini bu kurallar arasında sıkışıp kalmış mı hissediyorsun? Aşağıda sözleri alıntılanan gençlerle aynı şeyleri hissediyor olabilirsin.

“Başkalarından daha erken saatte eve dönmek zorunda kalmak beni deli ediyordu” (Ali).

“İnsanın cep telefonu görüşmelerinin kontrol edilmesi korkunç bir şey. Bana çocukmuşum gibi davranıyorlar!” (Elizabeth).

“Annemle babamın sosyal hayatımı mahvetmek istediğini düşünüyordum, sanki hiç arkadaşım olmasın istiyorlardı” (Nicole).

Gençler sık sık anne babalarının kurallarını çiğnese de, çoğu genç ailede karmaşanın önlenmesi için bazı kurallara ihtiyaç olduğunu kabul ediyor. Peki madem kurallar gerekli, neden bazıları bu kadar sinir bozucu?

“Artık Çocuk Değilim!”

Belki kurallardan rahatsız olmanın nedeni, sana çocukmuşsun gibi davranıldığını hissetmendir. İçinden “Artık çocuk değilim!” diye bağırmak gelebilir. Tabii annenle baban seni korumak ve yetişkin olduğunda taşıyacağın sorumluluklara hazırlamak için o kuralların çok önemli olduğunu düşünüyor olmalı.

Evinizdeki kurallar sana artık yaşına uygun değilmiş gibi gelebilir. Tıpkı Brielle isimli kız gibi sen de kendini kısıtlanmış hissedebilirsin. O annesiyle babası hakkında şöyle diyor: “Benim yaşımda olmanın nasıl bir duygu olduğunu  sanki tamamen unutmuşlar. Kendi fikrimin olmasını, seçim yapmamı, yetişkin olmamı istemiyorlar.” Allison da benzer şeyler hissediyor: “Annemle babam artık 10 yaşında olmadığımı anlamıyorlar galiba. 18 yaşındayım ve bana daha çok güvenmeleri gerek!”

Özellikle de kardeşlerine daha hoşgörülü davranıldığını düşünüyorsan evdeki kurallara uymak daha zor gelebilir. Örneğin ergenlik çağını hatırlayan Matthew isimli genç, kız kardeşi ve kuzenleri hakkında “Kızların yaptığı her şey yanlarına kâr kalırdı” diyor.

Kurallar Olmasaydı

Anne babanın kontrolünde olmayan bir yaşam istemen gayet normal. Fakat onların kısıtlamaları olmasaydı gerçekten daha mutlu olur muydun? Gece istediği kadar dışarıda kalabilen, ne isterse giyebilen, istediği zaman istediği yere arkadaşlarıyla gidebilen yaşıtın gençler tanıyor olmalısın. Belki onların anne babası çocuklarının ne yaptığını fark edemeyecek kadar meşgul. Sebep ne olursa olsun, Kutsal Kitap bu şekilde çocuk yetiştirmenin başarılı sonuç vermeyeceğini gösterir  (Özdeyişler 29:15). Bugün dünyada gördüğün sevgisizliğe büyük ölçüde bencil insanlar neden oluyor; onlardan birçoğu kural ve kısıtlamaların olmadığı evlerde yetişti (2. Timoteos 3:1-5).

Canının istediğini yapmasına izin verilen gençlere imrenmektense, annenle babanın kurallarını sana sevgilerinin ve ilgilerinin kanıtı olarak görmeye çalış. Onlar makul sınırlar koymakla Yehova Tanrı’yı örnek almış oluyorlar. Yehova halkına şöyle demişti: “Sana anlayış vereceğim . . . . Gideceğin yolda seni eğiteceğim. Sana öğüt vereceğim, gözüm üzerinde olacak” (Mezmur 32:8).

Ancak zaman zaman anne babanın koyduğu kurallardan bunalabilirsin. Bu durumda ne yapacaksın?

İletişim Kur

Daha çok özgürlük istiyorsan ya da anne babanın koyduğu sınırlamalara duyduğun öfkeyi azaltmaya çalışıyorsan, en iyi çözüm iletişimdir. Bazıları “Ama onlarla konuşmayı denedim, işe yaramadı!” diyebilir. Sen de böyle hissediyorsan kendine “İletişim konusunda nasıl daha başarılı olabilirim?” diye sor. İletişim, (1) başkalarının seni anlamasına ve (2) isteğinin neden reddedildiğini anlamana yardım edebilen çok önemli bir araçtır. Eğer sana bir yetişkin gibi davranılmasını istiyorsan, bir yetişkin gibi iletişim kurmayı öğrenmelisin. Bunu nasıl yapabilirsin?

Duygularını kontrol altında tutmayı öğren. İletişim için özdenetim gerekir. Kutsal Kitap şöyle der: “Akılsız kişi  öfkesini ortaya döker, hikmetli kişi ise sakinliğini sonuna kadar korur” (Özdeyişler 29:11). Öyleyse huysuzluk etme, somurtma ve çocuk gibi bağırıp çağırma. Anne baban bir şeye izin vermediğinde içinden kapıları çarpmak ya da onlara küsmek gelebilir. Ancak böyle yapman büyük ihtimalle daha çok özgürlüğe değil, daha çok kurala neden olur.

Anne babanın bakış açısını anlamaya çalış. Genç bir Şahit olan ve annesiyle yaşayan Tracy şöyle diyor: “Kendime ‘Annemin bu kuralları koymaktaki amacı ne?’ diye soruyorum.” Tracy hangi sonuca varıyor? “O sadece benim daha iyi bir insan olmama yardım etmeye çalışıyor” diyor (Özdeyişler 3:1, 2). Sen de annene ve babana böyle duygudaşlık gösterirsen onlarla daha iyi iletişim kurabilirsin.

Diyelim anne baban senin bir eğlenceye gitmeni istemiyor. Onlarla tartışmak yerine “Olgun ve güvenilir bir arkadaşımın benimle gelmesine ne dersiniz?” diye sorabilirsin. Yine de izin vermeyebilirler. Fakat onların neden kaygılandığını anlarsan, kabul edebilecekleri bir öneride bulunabilirsin.

 Anne babanın güvenini kazan. Bankaya borcu olan birini düşün. Eğer ödemelerini düzenli yaparsa bankanın güvenini kazanır, hatta banka ileride ona daha çok kredi verir. Evdeki durum da buna benzer. Anne babana itaat ‘borcun’ var, yani onların sözünü dinlemelisin. Eğer küçük meselelerde bile güvenilir olduğunu ispatlarsan, büyük ihtimalle sana ileride daha çok güveneceklerdir. Tabii onları sürekli hayal kırıklığına uğratıyorsan, “kredini azalttıklarında”, hatta sana “kredi vermek istemediklerinde” buna şaşırmamalısın.

Bir Kuralı Çiğnediğinde

Büyük olasılıkla er ya da geç bir kuralı çiğneyeceksin; ya ev işlerini aksatacaksın, ya telefonda çok uzun konuşacaksın, ya da evde olman gereken saati kaçıracaksın (Mezmur  130:3). O zaman annenle babana hesap vermen gerekecek. Durumun daha kötü bir hal almasına nasıl engel olabilirsin?

Doğruyu söyle. Hikâyeler uydurma. Eğer böyle yaparsan bu sadece onların kalan güvenini de sarsar. Dürüst ol ve durumu ayrıntılarıyla anlat (Özdeyişler 28:13). Olanları haklı çıkarmaya ya da hafifletmeye çalışmaktan sakın. Ve hiç unutma, “Yumuşak cevap gazabı yatıştırır” (Özdeyişler 15:1).

Özür dile. Yol açtığın endişe, hayal kırıklığı ya da fazladan iş yüzünden duyduğun pişmanlığı dile getirmen yerinde olur ve alacağın cezayı hafifletebilir. Tabii üzüntün samimi olmalı.

Sonuçları kabul et (Galatyalılar 6:7). Özellikle de sana haksızlık yapıldığını düşünüyorsan, ilk tepkin cezaya itiraz  etmek olabilir. Ancak davranışlarının sorumluluğunu üstlenmek olgunluk işaretidir. Annenle babanın güvenini tekrar kazanmaya çalışmak yapabileceğin en iyi şey olacaktır.

Yukarıdaki üç noktadan en çok hangisinde kendini geliştirmen gerekiyor? ․․․․․

Unutma, anne babanın senin davranışlarını makul ölçüde kontrol altında tutma sorumluluğu var. Bu nedenle Kutsal Kitap ‘babanın buyruğundan’ ve “annenin öğrettiği kanundan” söz eder (Özdeyişler 6:20). Fakat evdeki kuralların hayatını mahvedeceğini düşünme. Tam tersine, Yehova annenle babanın yetkisine boyun eğersen sonuçta ‘işinin iyi gideceğini’ söylüyor (Efesoslular 6:1-3).

BU KONUDA DAHA FAZLA BİLGİ İÇİN 1. KİTABIN 3. BÖLÜMÜNÜ OKU

GELECEK BÖLÜMÜMÜZDE

Annen ya da baban uyuşturucu veya alkol bağımlısı mı? Bu durumla nasıl başa çıkabilirsin?

KİLİT AYETLER

“Annene ve babana saygılı ol . . . . Böylece işin iyi gider” (Efesoslular 6:2, 3).

BİR ÖNERİ

Annenle babanın sana daha fazla özgürlük vermesini istiyorsan önce koydukları kurallara uyarak güvenlerini kazan. Uzun süre söz dinlediğini görürlerse, isteklerini daha kolay kabul edebilirler.

BİLİYOR MUSUN . . . ?

Araştırmalara göre, anne babaları sevgiyle kurallar koyan gençlerin diğer gençlere oranla okulda başarılı olma, başkalarıyla iyi geçinme ve mutlu olma olasılığı daha yüksek.

HAREKET PLANI!

Eğer bir kuralı çiğnersem söyleyeceklerim: ․․․․․

Anne babamın güvenini kazanmak için yapabileceklerim: ․․․․․

Bu konuda anneme ya da babama sormak istediklerim: ․․․․․

NE DERSİN?

● Anne baban neden bazen seni aşırı koruyormuş gibi görünebilir?

● Neden bazen kısıtlamalara aşırı tepki veriyorsun?

● Anne babanla nasıl daha iyi iletişim kurabilirsin?

[Sayfa 183’teki pasaj]

“Gençken her şeyi bildiğini sanırsın. Bu yüzden annen baban kurallar koyduğunda onlara kolayca kızabilirsin. Fakat o kurallar aslında senin iyiliğin için” (Melek).

[Sayfa 186’daki çerçeve]

Gerçekten Ayrımcılık mı Yapıyorlar?

Hiç merak ettin mi, anne babalar neden tüm çocuklarına eşit davranmaz? Sen de böyle soruyorsan şu gerçeği düşün: Eşit davranmak her zaman adil değildir, adil davranmak da her zaman eşit davranmak anlamına gelmez. Önemli olan şu: Senin ihtiyaçların ihmal ediliyor mu? Örneğin anne baban onların tavsiyesine, yardımına ya da desteğine ihtiyacın olduğunda yanındalar mı? Eğer yanındaysalar gerçekten haksızlığa uğradığını söyleyebilir misin? Senin ve kardeşlerinin farklı farklı ihtiyaçları var, dolayısıyla annen ve baban hepinize her zaman aynı şekilde davranamaz. Şimdi 18 yaşında olan Beth bu durumu sonunda anladı. Şöyle diyor: “Erkek kardeşim ve ben iki farklı insanız ve ihtiyacımız olan davranış tarzı farklı. Geriye dönüp bakınca, küçükken bunu nasıl görememişim hayret ediyorum.”

 [Sayfa 189’daki çerçeve/resim]

Kişisel Analiz

Anne Babanla Konuş

Önceki iki bölümde anne babanın eleştirileriyle ve evdeki kurallarla nasıl yaşayabileceğin ele alındı. Peki ya onların bu alanların birinde veya her ikisinde de fazla sert olduğunu düşünüyorsan? Onlara bu konuyu nasıl açacaksın?

● Kendini rahat hissettiğin ve anne babanın fazla meşgul olmadığı bir zaman seç.

● İçten konuş ama duygularına fazla kapılma. Anne babana saygılı ol.

Anne babanın fazla eleştirici olduğunu düşünüyorsan şöyle diyebilirsin: “Doğru olanı yapmak için çok uğraşıyorum ama sürekli eleştirildiğimi hissettiğimde her şey daha da zorlaşıyor. Bu konuyu konuşabilir miyiz?”

Sen bu konuda söze nasıl başlardın? Aşağıdaki satıra yaz.

․․․․․

✔ BİR ÖNERİ: Söze başlamak için 21. Bölümü kullan. Anne baban seninle birlikte o bölümde sunulan bilgiler hakkında konuşmak isteyebilir.

Anne babanın sana yeterince özgürlük tanımadığını düşünüyorsan şöyle diyebilirsin: “Daha çok özgürlük kazanabilmek için, sorumluluk sahibi olduğumu göstermek istiyorum. Sizce hangi konuda gelişmeliyim?”

Sen bu konuda söze nasıl başlardın? Aşağıdaki satıra yaz.

․․․․․

✔ BİR ÖNERİ: 1. Kitabın 3. Bölümünü gözden geçir. O bölümün başlığı “Nasıl Daha Fazla Özgürlük Elde Edebilirim?” Sonra, okuduklarınla ilgili soruların varsa yaz.

[Sayfa 184, 185’teki resim]

Anne babanın kurallarına uyman bankaya borcunu ödemek gibidir; bunu ne kadar yaparsan o kadar kredi, yani güven kazanırsın