1, 2. I ku cinca kwihi loku veke kona eka Zion’s Watch Tower ya January 1895 naswona vamakwerhu va angule njhani?

LOKO John A. Bohnet loyi a nga Xichudeni xa Bibele a kuma kopi ya Zion’s Watch Tower ya January 1895, u tsakisiwe hileswi a swi voneke. Magazini a wu ri ni xifunengeto lexintshwa lexi tsariweke hi marito yo dzwihala​—xifaniso xa yindlu yo leha leyi voningelaka vatluti va le lwandle leri nga ni xidzedze leyi rivoni ra yona ri voningaka exibakabakeni lexi nga munyama. Xitiviso lexi nga eka magazini xa malunghana ni mfungho lowuntshwa a xi ri ni nhloko-mhaka leyi nge “Mfungho Wa Hina Lowuntshwa.”

² Hikwalaho ko tsaka, Makwerhu Bohnet u rhumele Makwerhu Russell papila. Eka papila rolero u tsale leswi: “Ndza tsaka ku vona magazini wa hina wa Xihondzo xo Rindza wu languteka kahle hi ndlela leyi. Wu sasekile.” Xichudeni xin’wana xa Bibele lexi tshembekeke, ku nga John H. Brown, u tsale leswi malunghana ni xifunengeto xexo: “Xa hlamarisa hakunene. Hakunene masungulo ya xihondzo xexo ma tiyile hambiloko xo biwa hi magandlati ni xidzedze.” Xifunengeto xexo lexintshwa a ku ri ku cinca ko sungula loku vamakwerhu va ku voneke lembe rero​—kambe a ku nga ri ku cinca ko hetelela. Hi November va twe ku cinca kun’wana lokukulu. Lexi tsakisaka hileswaku a ku ta tlhela ku katsa lwandle leri nga ni xidzedze.

3, 4. Hi xihi xiphiqo lexi paluxiweke eka Xihondzo xo Rindza xa November 15, 1895 naswona i ku cinca kwihi lokukulu loku tivisiweke?

³ Xihloko lexi kandziyisiweke eka Xihondzo xo Rindza xa November 15, 1895, xi paluxe xiphiqo lexi: Swiphiqo leswi fanaka ni magandlati ya lwandle swi kavanyeta ku rhula enhlengeletanweni ya Swichudeni swa Bibele. Vamakwerhu va ya va phikizana hileswaku i mani loyi a faneleke a rhangela evandlheni. Leswaku ku pfuniwa vamakwerhu ku vona lexi a xi laveka leswaku ku lulamisiwa moya wolowo wa ku kwetlembetana, xihloko xi fanise nhlengeletano ni xikepe. Kutani xi swi boxe hi ku kongoma leswaku lava rhangelaka a va tsandzeka ku lunghiselela nhlengeletano leyi fanaka ni xikepe eka maxelo lama nga ni xidzedze. Xana a ku fanele ku endliwa yini?

⁴ Xihloko xi vule leswaku mufambisi wa xikepe loyi a nga na vutshila wa tiyiseka leswaku swilo swo hlayisa vutomi swi kona ni leswaku vanhu lava a va khandziyiseke va lunghekele ku pfala maseyila ya xikepe loko ku ta xidzedze. Hilaha ku fanaka,  lava rhangelaka nhlengeletano a va fanele va tiyiseka leswaku mavandlha hinkwawo ma lunghekele ku langutana ni swiyimo swo tika. Leswaku sweswo swi va tano, xihloko xi tivise ku cinca lokukulu. Xi lerise leswaku ku namba ‘ku hlawuriwa vakulu emavandlheni hinkwawo leswaku va langutela ntlhambi.’​—Mint. 20:28.

5. (a) Ha yini lunghiselelo rero ro sungula ro hlawula vakulu ri kombise goza leri faneleke? (b) Hi swihi ­swivutiso leswi nga ta ­kambisisiwa?

⁵ Lunghiselelo rero ro sungula ro hlawula vakulu ri kombise goza leri faneleke eka ku simeka mavandlha lama tiyeke. Ri pfune vamakwerhu ku langutana ni swiyimo swo tika leswi vangiweke hi Nyimpi yo Sungula ya Misava. Eka makume ya malembe lama landzeleke, ku antswisiwa ka nhlengeletano ku pfune vanhu va Xikwembu leswaku va swi lunghekela kahle ku tirhela Yehovha. Hi byihi vuprofeta bya Bibele lebyi profeteke hi xiendlakalo lexi? Hi kwihi ku cinca ka nhlengeletano loku u ku voneke? Xana u vuyeriwe njhani eka ku cinca koloko?

6, 7. (a) Hi yihi nhlamuselo ya Esaya 60:​17? (b) Xana ku boxiwa ka “valanguteri” ni “vaaveri va ntirho” swi kombisa yini?

⁶ Hilaha hi swi voneke hakona eka Ndzima 9, Esaya u profete leswaku Yehovha a ta endla leswaku nhlayo ya vanhu vakwe yi engeteleka. (Esa. 60:​22) Hambiswiritano, Yehovha u tshembise ku endla leswi engetelekeke. Eka vuprofeta byebyo, u te: “Ematshan’weni ya koporo ndzi ta tisa nsuku, ematshan’weni ya nsimbi ndzi ta tisa silivhere, kasi ematshan’weni ya ntsandza, koporo, ematshan’weni ya maribye, nsimbi; naswona ndzi ta veka ku rhula ku va valanguteri va wena ni ku lulama ku va vaaveri va ntirho wa wena.” (Esa. 60:​17) Xana vuprofeta byebyo byi vula yini? Xana byi tirha njhani eka hina namuntlha?

⁷ Vuprofeta bya Esaya byi vula leswaku nchumu wo karhi a wu ta siviwa hi nchumu wun’wana. Kambe xiya leswaku ku siva nchumu wo karhi hi nchumu wun’wana a swi ta vanga ku cinca, ku nga ri ku siva nchumu wo biha wu va lowunene kambe ku siva nchumu lowunene wu va wo antswa. Ku siva koporo hi nsuku ku va ku ri ku antswisiwa naswona sweswo swi tano ni hi swilo swin’wana leswi boxiweke laha. Xisweswo, hi ku tirhisa xifaniso lexi, Yehovha u profete leswaku xiyimo xa vanhu vakwe a xi ta antswa hakatsongo-tsongo. Xana i ku antswisiwa ka muxaka muni loku vuprofeta byebyo byi kombetelaka eka kona? Loko a vulavula hi “valanguteri” ni “vaaveri va ntirho,” Yehovha u kombise leswaku ku antswisiwa hakatsongo-tsongo loku a ku ta va kona a ku ri ka ndlela leyi vanhu vakwe va khathaleriwaka ni ku hleriwa ha yona.

8. (a) I mani loyi a endleke leswaku ku va ni ku antswisiwa loku boxiweke eka vuprofeta bya Esaya? (b) Xana hi vuyeriwa njhani eka ku antswisiwa loku? (Nakambe vona bokisi leri nge “ U Amukele Ku Lulamisiwa Hi Ku Titsongahata.”)

⁸ I mani loyi a endlaka leswaku nhlengeletano leyi yi ya emahlweni? Yehovha u ri: “Ndzi ta tisa nsuku, . . . ndzi ta tisa silivhere, . . . naswona ndzi ta veka ku rhula.” Hakunene, ku antswisiwa loku veke kona enhlengeletanweni a ku endliwanga hi vanhu kambe ku endliwe hi Yehovha. Ku sukela loko Yesu a vekiwe tanihi Hosi, Yehovha u endle leswaku ku va ni ku antswisiwa loku hi ku tirhisa N’wana wakwe. Xana hi vuyeriwa njhani eka ku cinca loku? Tsalwa rero ri vula leswaku ku antswisiwa loku ku ta endla  leswaku ku va ni “ku rhula” ni “ku lulama.” Loko hi amukela nkongomiso wa Xikwembu kutani hi endla ku cinca, hi hanyisana hi ku rhula naswona hi rhandza ku lulama swi ta hi susumetela ku tirhela Yehovha loyi muapostola Pawulo a n’wi hlamuseleke tanihi “Xikwembu xa ku rhula.”​—Filp. 4:9.

9. Hi wahi masungulo lama faneleke ya ku hleleka ni vun’we evandlheni naswona ha yini?

⁹ Pawulo u tlhele a tsala leswi malunghana na Yehovha: “Xikwembu a hi Xikwembu xa mpfilumpfilu, kambe i xa ku rhula.” (1 Kor. 14:​33) Xiya leswaku Pawulo a nga fanisanga mpfilumpfilu ni ku hleleka, kambe u wu fanise ni ku rhula. Ha yini? Xiya leswi: Ku hleleka a ku vangi ku rhula. Hi xikombiso, ntlawa wa masocha wu nga ha macha hi ndlela leyi hlelekeke, kambe ku hleleka ka wona ku hetelela ku vange nyimpi, ku nga ri ku rhula. Hikwalaho, tanihi Vakreste hi lava ku tsundzuka leswi: Ku hleleka kun’wana ni kun’wana loku nga riki na ku rhula tanihi masungulo ya kona ku ta wa ku nga ri khale kumbe hi ku famba ka nkarhi. Ku hambana ni sweswo, ku rhula ka Xikwembu ku endla leswaku ku va ni ku hleleka ka hilaha ku nga heriki. Hikokwalaho, ha swi tlangela leswi nhlengeletano ya hina yi kongomisiwaka ni ku tengisiwa hi “Xikwembu lexi nyikaka ku rhula”! (Rhom. 15:​33) Ku rhula loku hi nyikiweke kona hi Xikwembu ku endla leswaku hi va lava hlelekeke ni ku va ni vun’we lebyi hi tiphinaka ha byona naswona hi ku tlangela swinene emavandlheni emisaveni hinkwayo.​—Ps. 29:11.

10. (a) I ku antswisiwa kwihi loku veke kona enhlengeletanweni ya hina emalembeni lama hundzeke? (Vona bokisi leri nge “ Ndlela Leyi Ntirho Wo ­Langutela Wu Antswisiweke Ha Yona..”) (b) Hi swihi swivutiso leswi nga ta ­kambisisiwa sweswi?

¹⁰ Bokisi leri nge “ Ndlela Leyi Ntirho Wo Langutela Wu Antswisiweke Ha Yona” ri nyikela nkatsakanyo wa ku cinca loku vuyerisaka loku endlekeke enhlengeletanweni ya hina emalembeni lama hundzeke. Kambe xana hi kwihi ku cinca ka ‘koporo yi va nsuku’ loku Yehovha a ku endleke sweswinyana hi ku tirhisa Hosi ya hina? Xana ku antswisiwa koloko ku swi endle njhani leswaku ku va ni ku rhula ni vun’we emavandlheni emisaveni hinkwayo? Xana ku ku pfuna njhani leswaku u tirhela “Xikwembu xa ku rhula”?

11. (a) Ku kambisisa Matsalwa swi endle leswaku ku twisisiwa yini? (b) I yini lexi vamakwerhu va huvo leyi fumaka a va tiyimisele ku xi endla?

¹¹ Ku sukela hi 1964 ku fika hi 1971, huvo leyi fumaka yi kongomise tsima ro dyondza Bibele leri kambisiseke ndlela leyi vandlha ra Vukreste ra lembe-xidzana ro sungula a ri tirha ha yona. * Malunghana ni lunghiselelo ra nhlengeletano, nkambisiso wolowo wu kombise leswaku ku languteriwa ka mavandlha ya lembe-xidzana ro sungula a ku endliwa hi huvo ya vakulu ku nga ri hi nkulu wun’we kumbe mulanguteri. (Hlaya Vafilipiya 1:1; 1 Timotiya 4:​14.) Loko yinhla yoleyo yi twisisiwe ku antswa, huvo leyi fumaka yi xiye leswaku Hosi ya yona, ku nga Yesu, a yi yi kongomisa leswaku yi antswisa swo karhi enhlengeletanweni ya vanhu va Xikwembu​—naswona vamakwerhu va huvo leyi fumaka a va tiyimisele ku landzela nkongomiso wa Hosi. Hi ku hatlisa, va landzele nkongomiso wolowo wa Matsalwa malunghana ni ku vekiwa ka vakulu. Xana hi kwihi ku antswisiwa kun’wana loku endliweke eku sunguleni ka va-1970?

12. (a) Hi kwihi ku antswisiwa loku endliweke eka huvo leyi fumaka?(b) Hlamusela ndlela leyi Huvo leyi Fumaka yi hleriweke ha yona sweswi. (Vona bokisi leri nge “ Ndlela Leyi Huvo Leyi Fumaka Yi Ti Khathalelaka Ha Yona Timhaka Ta Mfumo.”)

 ¹² Ku antswisiwa ko sungula a ku tirha eka huvo leyi fumaka ntsena. Kukondza ku fika nkarhi wolowo, ntlawa wolowo wa vamakwerhu lava totiweke a wu vumbiwa hi swirho swa nkombo swa vakongomisi va Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania. Hambiswiritano, hi 1971, nhlayo ya swirho swa huvo leyi fumaka yi engetelekile yi suka eka 7 yi ya eka 11 naswona a swi nga ha vitaniwi vakongomisi. Swirho sweswo a swi titeka swi ri leswi ringanaka naswona swi sungule ku va lembe ni lembe swi cincana ku va mutshama-xitulu.

13. (a) Hi kwihi ku antswisiwa loku veke kona eka malembe ya 40? (b) Xana Huvo leyi Fumaka yi endle yini hi 1972?

¹³ Ku antswisiwa loku landzeleke a ku khumba vandlha ha rin’we. Hi ndlela yihi? Ku sukela hi 1932 ku fika hi 1972, vandlha a ri rhangeriwa hi makwerhu un’we. Kukondza ku fika 1936, makwerhu yoloye loyi a vekiweke a a vitaniwa mukongomisi wa ntirho. Endzhaku ka sweswo, vito rero ri cinciwile ri va nandza wa vandlha naswona eku heteleleni ri cinciwile ri va mulanguteri wa vandlha. Vamakwerhu volavo lava vekiweke a va pfuna ntlhambi leswaku wu va ni vuxaka ni Xikwembu. Hakanyingi mulanguteri wa vandlha a a endla swiboho swa vandlha handle ko vulavurisana ni malandza man’wana evandlheni. Hambiswiritano, hi 1972, Huvo leyi Fumaka yi endle ku cinca lokukulu. Xana ku cinca koloko a ku katsa yini?

14. (a) Hi rihi lunghiselelo lerintshwa leri sunguleke ku tirha hi October 1, 1972? (b) Xana muhlanganisi wa huvo ya vakulu u yi tirhisa njhani ndzayo leyi kumekaka eka Vafilipiya 2:3?

¹⁴ Ematshan’weni ya leswaku evandlheni ku va ni mulanguteri un’we, vamakwerhu van’wana lava fanelekaka hi ku ya hi Matsalwa  se na vona a va ta vekiwa ku va vakulu va Vakreste. Hinkwavo ka vona a va ta vumba huvo ya vakulu leyi a yi ta langutela vandlha ra kwalaho. Lunghiselelo rero lerintshwa ra vakulu a ri ta sungula ku tirha hi October 1, 1972. Namuntlha muhlanganisi wa huvo ya vakulu a nga titeki a ri wa nkoka ku tlula vakulu lavan’wana kambe u titeka “tanihi lontsongo.” (Luka 9:​48) Hakunene i nkateko leswi vamakwerhu volavo va ku titsongahata va nga vamakwavo emisaveni hinkwayo!​—Filp. 2:3.

15. (a) Lunghiselelo ro va vandlha ri va ni huvo ya vakulu ri ve ni vuyelo byihi? (b) I yini lexi kombisaka leswaku Hosi ya hina yi endle hi vutlhari?

¹⁵ Lunghiselelo ra ku va swirho swa huvo ya vakulu swi avelana mintirho ya vandlha ri tikombise ri ri ku antswisiwa lokukulu. Xiya vuyelo lebyi byinharhu: Byo sungula, lunghiselelo leri ri pfuna vakulu hinkwavo​—ku nga khathariseki vutihlamuleri byo tika lebyi va nga na byona evandlheni​—ku xiya leswaku Yesu i Nhloko ya vandlha. (Efe. 5:​23) Bya vumbirhi, hilaha Swivuriso 11:​14 yi vulaka hakona: “Ku ni ku ponisiwa laha ku nga ni vatsundzuxi vo tala.” Loko vakulu va ri karhi va burisana hi timhaka leti khumbaka vuhlayiseki bya vandlha hi tlhelo ra moya ni ku xiya swiringanyeto swa van’wana, va pfunana ku fikelela swiboho leswi fambisanaka ni milawu ya Bibele. (Swiv. 27:​17) Yehovha u katekisa swiboho swo tano naswona leswi swi endla leswaku swilo swi famba kahle. Bya vunharhu, hi ku va ni vamakwerhu vo tala lava fanelekaka ku va vakulu, nhlengeletano yi kote ku fambisana ni xilaveko lexi kulaka xo langutela ni ku khathalela  swirho swa vandlha. (Esa. 60:​3-5) Ehleketa​—nhlayo ya mavandlha emisaveni hinkwayo yi engeteleke yi suka eka 27 000 hi 1971 yi tlula 113 000 hi 2013! Swi le rivaleni leswaku hi vutlhari, Hosi ya hina yi nyike valandzeri va yona varisi lava lavekaka hi nkarhi lowu faneleke.​—Mik. 5:5.

16. (a) Hi byihi vutihlamuleri lebyi vakulu va nga na byona? (b) Xana Swichudeni swa Bibele swi xi languta njhani xileriso xa Yesu xo “risa tinyimpfu”?

¹⁶ Enkarhini lowu hundzeke wa Swichudeni swa Bibele, vakulu ana se a va swi twisisa leswaku va ni vutihlamuleri byo pfuna vapfumeri-kulobye leswaku va hambeta va ri malandza ya Xikwembu. (Hlaya Vagalatiya 6:​10.) Hi 1908, xihloko lexi nga eka Xihondzo xo Rindza xi kandziyise xileriso xa Yesu lexi nge: “Risa tinyimpfu ta mina letitsongo.” (Yoh. 21:​15-17) Xihloko xexo xi byele vakulu xi ku: “I swa nkoka swinene leswaku xileriso lexi N’wini a hi byeleke xona xa ku risa ntlhambi hi ta xi amukela, lerova hi ta swi teka ku ri lunghelo lerikulu ku phamela ni ku khathalela valandzeri va Hosi.” Hi 1925, Xihondzo xo Rindza xi tlhele xi kandziyisa nkoka wo tirha tanihi varisi hi ku tsundzuxa vakulu xi ku: “Kereke ya Xikwembu i ya xona, . . . naswona yi ta byarha vutihlamuleri hinkwabyo bya vona byo tirhela vamakwavo va vona.”

17. Xana valanguteri va pfuniwe njhani leswaku va va varisi lava nga ni vutshila?

¹⁷ Xana nhlengeletano ya Yehovha yi va pfune njhani vakulu leswaku va cinca vutshila bya vona ku suka eka ‘nsimbi ku ya eka silivhere’? Hi ku va yi va nyika ndzetelo. Hi 1959, ku khomiwe Xikolo xa Vutirheli bya Mfumo xa valanguteri. Xiyimiso xin’wana a xi vulavula hi nhloko-mhaka leyi nge “Ku Khathalela Xirho Ha Xin’we Xa Vandlha.” Vamakwerhu volavo lava nga ni vutihlamuleri va khutaziwe “ku endla xiyimiso xo endzela vahuweleri emakaya ya vona.” Xiyimiso ha xin’we xi vulavule hi tindlela to hambana-hambana leti ha tona varisi va nga endlaka leswaku maendzo wolawo ma va lama khutazaka. Hi 1966, ku sungule Xikolo  xa Vutirheli bya Mfumo lexi antswisiweke. Xi vulavule hi nhloko-mhaka leyi nge, “Nkoka Wa Ntirho Wa Vurisi.” Xana a ku ri xihi xikongomelo-nkulu xa xikolo xexo? Lava rhangelaka “va fanele va wu khathalela hi rirhandzu ntlhambi wa Xikwembu, loko hi hala tlhelo va ri karhi va khathalela swilaveko swa mindyangu ya vona ni ku ya ensin’wini.” Emalembeni ya sweswinyana, ku ve ni swikolo leswi engetelekeke swa vakulu. Xana byi ve byihi vuyelo bya ndzetelo lowu yaka emahlweni lowu nhlengeletano ya Yehovha yi wu nyikelaka? Namuntlha, vandlha ra Vukreste ri ni vamakwerhu va magidi lava fanelekaka lava tirhaka tanihi varisi hi tlhelo ra moya.

18. (a) Hi byihi vutihlamuleri lebyikulu lebyi vakulu va nyikiweke byona? (b) Ha yini Yehovha na Yesu va va rhandza swinene vakulu lava tirhaka hi matimba?

¹⁸ Vakulu lava nga Vakreste va vekiwe hi Yehovha hi ku tirhisa Hosi ya hina, ku nga Yesu, leswaku va hetisisa ntirho wo tika. Xana i yini ntirho wa kona? I ku rhangela tinyimpfu ta Xikwembu eminkarhini leyi yo tika swinene ematin’wini ya vanhu. (Efe. 4:​11, 12; 2 Tim. 3:1) Yehovha na Yesu va va rhandza swinene vakulu lava tirhaka hi matimba hikuva va yingisa xileriso lexi nga eMatsalweni lexi nge: “Risani ntlhambi wa Xikwembu lowu khathaleriwaka hi n’wina . . . hi ku swi rhandza . . . , hi mapfundza . . . , mi va swikombiso entlhambini.” (1 Pet. 5:​2, 3) A hi kambisiseni tindlela timbirhi eka to tala leti nga kona leti varisi lava nga Vakreste va nga swikombiso ha tona entlhambini ni ku hoxa xandla swinene leswaku ku va ni ku rhula ni ntsako evandlheni.

19. Hi titwa njhani loko ­vakulu va famba na hina ensin’wini?

¹⁹ Yo sungula, vakulu va tirha ni swirho swa vandlha. Luka mutsari wa Evhangeli u vule leswi malunghana na Yesu: “A famba hi muti ni muti ni hi ximutana ni ximutana, a chumayela ni ku vula mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu. Naswona lava 12 a va ri na yena.” (Luka 8:1) Tanihi leswi Yesu a a  chumayela ni vaapostola vakwe kutani vakulu lava nga xikombiso namuntlha va tirha ni vapfumeri-kulobye entirhweni wo chumayela. Va xiya leswaku hi ku endla tano, va endla leswaku vandlha ri vuyeriwa swinene. Xana swirho swa vandlha swi titwa njhani hi ku va ni vakulu vo tano? Jeannine, loyi ku nga makwerhu wa xisati loyi a nga ni malembe ya va-80 u ri: “Ku tirha ni nkulu ensin’wini swi ndzi nyika lunghelo lerinene ro burisana na yena ni ku n’wi tiva ku antswa.” Steven, makwerhu loyi a nga ni malembe ya le xikarhi ka va-30, u ri: “Loko nkulu a tirha na mina entirhweni wo chumayela hi yindlu ni yindlu, ndzi twa onge u lava ku ndzi pfuna. Ku kuma mpfuno wo tano swi endla leswaku ndzi tsaka swinene.”

20, 21. Xana vakulu va nga n’wi tekelela njhani murisi wa le xifanisweni xa Yesu? Nyika xikombiso. (Nakambe vona bokisi leri nge “ Maendzo Ya Vhiki Ni Vhiki Lama Vaka Ni Mihandzu.”)

²⁰ Ya vumbirhi, nhlengeletano ya Yehovha yi letele vakulu ku kombisa nkhathalelo eka lava tshikeke ku hlanganyela. (Hev. 12:​12) Ha yini vakulu va fanele va pfuna vanhu vo tano lava tsaneke hi tlhelo ra moya naswona va fanele va swi endla njhani? Xifaniso xa Yesu lexi vulavulaka hi murisi ni nyimpfu leyi lahlekeke xi nyikela tinhlamulo. (Hlaya Luka 15:​4-7.) Loko murisi wa le xifanisweni a xiya leswaku ku ni nyimpfu leyi lahlekeke, u yi lavile onge hiloko a ri na yona ntsena. Xana vakulu lava nga Vakreste namuntlha va xi tekelela njhani xikombiso lexi vekiweke hi murisi yoloye? Tanihi leswi nyimpfu leyi lahlekeke yi tshamaka yi ri ya risima ematihlweni ya murisi, kutani lava nga ha ti hlanganisiki ni vanhu va Xikwembu va tshama va ri va risima ematihlweni ya vakulu. Vakulu a va fanelanga va swi teka ku ri ku tidyela nkarhi ku lava ku pfuna vanhu vo tano. Ku engetela kwalaho, tanihi leswi murisi a endlaka xiboho xo “ya lava leyi lahlekeke kukondza a yi kuma,” kutani vakulu hi vona lava rhangaka va teka goza ro kuma lava tsaneke leswaku va va pfuna.

²¹ Xana murisi wa le xifanisweni u endla yini loko a kuma nyimpfu? U yi tlakula hi vukheta, a “yi pakatsa” kutani a yi tlherisela entlhambini. Hilaha ku fanaka, marito lama humaka embilwini lama kombisaka nkhathalelo lama vuriwaka hi nkulu ma nga ha khutaza munhu loyi a tsaneke hi tlhelo ra moya ni ku n’wi pfuna leswaku a tlhelela evandlheni. Sweswo hi swona leswi humeleleke Victor, loyi a nga makwerhu wa le Afrika loyi a tshikeke ku hlanganyela. U ri: “Eka malembe ya nhungu lawa a ndzi horile, vakulu va hambete va ringeta ku ndzi pfuna.” I yini lexi n’wi khumbeke swinene? U ri: “Siku rin’wana, John, loyi a nga nkulu loyi ndzi yeke na yena eka Xikolo xa Ntirho wa Vuphayona u ndzi endzerile kutani a ndzi komba swifaniso swin’wana leswi a hi tekeke swona loko hi ri exikolweni. Swi endle leswaku ndzi tsundzuka swilo swo tala swo tsakisa lerova ndzi sungula ku lava ku va ni ntsako lowu a ndzi ri na wona loko ndzi tirhela Yehovha.” Endzhakunyana ka ku endzeriwa hi John, Vic­tor u tlhelele evandlheni. Namuntlha u tlhele a sungula ku tirha tanihi phayona. Hakunene, nkhathalelo wa vakulu lava nga Vakreste wu wu engetela swinene ntsako wa hina.​—2 Kor. 1:​24. *

22. Xana ku lulama ni ku rhula ku swi endla njhani leswaku ku va ni vun’we evandlheni ra Vukreste? (Nakambe vona bokisi leri nge “ Swi Hi Hlamarisile.”)

²² Hilaha swi boxiweke hakona eku sunguleni, Yehovha u profete leswaku ku lulama ni ku rhula a swi ta andza hakatsongo-tsongo exikarhi ka vanhu va Xikwembu. (Esa. 60:​17) Timfanelo leti hatimbirhi a ti ta endla leswaku mavandlha ma va ni vun’we. Hi tindlela tihi? Hikuva “Xikwembu . . . i Yehovha un’we.” (Det. 6:4) Milawu yakwe yo lulama ya fana emavandlheni lama nga etikweni rin’wana ni rin’wana. Milawu yakwe ya leswinene ni leswi nga riki swinene i yin’we naswona ya fana “[emavandlheni] hinkwawo ya vakwetsimi.” (1 Kor. 14:​33) Hikwalaho, swilo swi ta famba kahle evandlheni ntsena loko milawu ya Xikwembu yi tirhisiwa. Hilaha ku fanaka, Hosi ya hina a yi lavi hi tiphina hi ku rhula evandlheni ntsena kambe yi tlhela yi lava leswaku hi va “lava kondletelaka ku rhula.” (Mat. 5:9) Hikokwalaho, hi “[lavisisa] swilo leswi endlaka ku rhula.” Hi va vo rhanga ku lulamisa ku nga twanani loku nga ha vaka kona minkarhi yin’wana exikarhi ka hina. (Rhom. 14:​19) Hi ndlela yoleyo, hi endla leswaku ku va ni ku rhula ni vun’we evandlheni ra hina.​—Esa. 60:18.

23. Tanihi malandza ya Yehovha, i yini leswi hi tiphinaka ha swona namuntlha?

²³ Hi November 1895, loko Xihondzo xo Rindza xi tivisa ro sungula hi lunghiselelo ra vakulu, vamakwerhu lava nga ni vutihlamuleri va tlhele va vula leswi va swi navelaka hi timbilu ta vona hinkwato. Xana a va navela yini? A va navela va tlhela va khongelela leswaku lunghiselelo leri lerintshwa ra nhlengeletano ri pfuna vanhu va Xikwembu “leswaku va va ni vun’we.” Loko hi languta eka makume ya malembe lama hundzeke, ha swi tlangela ku vona leswaku ku tengisiwa hakatsongo-tsongo ka ntirho wo langutela loku Yehovha a endleke leswaku ku va kona hi ku tirhisa Hosi ya hina entiyisweni ku tiyisa vun’we evugandzerini bya hina. (Ps. 99:4) Hikwalaho ka sweswo, namuntlha vanhu hinkwavo va Yehovha emisaveni hinkwayo va tsaka loko hi ri karhi hi famba “hi moya wun’we,” hi landzela “[mintila] leyi fanaka” naswona hi tirhela “Xikwembu xa ku rhula” “hi mbilu yin’we.”​—2 Kor. 12:​18; hlaya Sofaniya 3:9.