1, 2. Xana Vaisrayele a va ri ekhombyeni rihi loko va nghena emananga ya Sinayi hi 1513 B.C.E., naswona Yehovha u va tiyisekise njhani?

 VAISRAYELE a va ri ekhombyeni loko va ri karhi va nghena emananga ya Sinayi eku sunguleni ka lembe ra 1513 B.C.E. A va langutane ni riendzo ro chavisa, ro tsemakanya “emananga lamakulu, lama chavisaka, lama nga ni tinyoka leti nga ni vuxungu ni swipame.” (Deteronoma 8:15) A va ri ekhombyeni ro hlaseriwa hi matiko lama nga ni tihanyi. Yehovha hi yena a ngheniseke vanhu vakwe exiyin’weni lexi. Leswi a nga Xikwembu xa vona, xana u ta swi kota ku va sirhelela?

² Marito ya Yehovha lama nge: “Mi swi vonile leswi ndzi swi endleke eka Vaegipta, leswaku ndzi mi rhwala hi timpapa ta magama ndzi mi tisa eka mina,” a ma va tiyisa nhlana swinene. (Eksoda 19:4) Yehovha u va tsundzuxe leswaku u va kutsurile aEgipta, onge hiloko a tirhisa magama, ku va yisa endhawini leyi sirhelelekeke. Kambe ku ni swivangelo swin’wana leswi endlaka leswaku “timpapa ta magama” ti faneleka kahle ku fanekisela nsirhelelo wa Xikwembu.

3. Ha yini swi fanerile leswaku “timpapa ta magama” ti fanekisela nsirhelelo wa Xikwembu?

³ Timpapa ta gama letikulu ta matimba, a ri ti tirhiseli ku haha ntsena kambe ri ti tirhisela ni swin’wana. Loko dyambu ri hisa lerova vusokoti byi famba byi tlakuse ni makhwiri, gama leri nga ni mavondlo ri phurumula timpapa ta rona—leti nga ha fikaka eka timitara timbirhi  hi ku leha—leswaku ri sirhelela swivondlwana swa rona eka dyambu leri vavulaka. Mikarhi yin’wana, ri funengeta mavondlo ya rona leswaku ri ma sirhelela eka xirhami. Hilaha gama ri hlayisaka vana va rona hakona, Yehovha u sirhelele tiko ra Israyele leri nga riki na ntokoto hi ndlela leyi fanaka. Leswi sweswi va nga emananga, vanhu vakwe va ta hambeta va kuma nsirhelelo endzhutini wa timpapa takwe ntsena loko va tshama va tshembekile. (Deteronoma 32:9-11; Pisalema 36:7) Kambe, xana na hina namuntlha hi nga rindzela leswaku Xikwembu xi hi sirhelela?

4, 5. Hikwalahokayini hi fanele hi tshemba xitshembiso xa Xikwembu xa leswaku xi ta hi sirhelela?

⁴ Kunene Yehovha wa swi kota ku sirhelela malandza yakwe. I “Xikwembu xa Matimba Hinkwawo”—xithopo lexi kombisaka leswaku u ni matimba lama nga hluriwiki hi nchumu. (Genesa 17:1) Matimba ya Yehovha ma nga ka ma nga kavanyetiwi, ma fana ni gandlati ra matimba. Leswi a swi kotaka ku endla xin’wana ni xin’wana lexi a rhandzaka ku xi endla, hi nga ha vutisa, ‘Xana Yehovha wa swi rhandza ku tirhisa matimba yakwe leswaku a sirhelela vanhu vakwe?’

⁵ Hi ku kongoma, nhlamulo i ina! Yehovha wa hi tiyisekisa leswaku u ta va sirhelela vanhu vakwe. Pisalema 46:1 yi ri: “Xikwembu i vutumbelo ni matimba ya hina, Mpfuno lowu kumekaka hi ku hatlisa hi nkarhi wa maxangu.” Leswi xi nga Xikwembu “lexi nga hembiki,” hi nga xi tshemba xitshembiso xa xona xa leswaku xi ta hi sirhelela. (Tito 1:2) A hi kambisiseni swikombiso swin’wana leswi nga lo dla, erivaleni leswi Yehovha a swi tirhisaka ku hlamusela ndlela leyi a hi sirhelelaka ha yona.

6, 7. (a) Murisi wa le mikarhini ya Bibele a a ti sirhelela njhani tinyimpfu takwe? (b) Xana Bibele yi swi kombisa njhani leswaku Yehovha wa swi navela ku sirhelela ni ku khathalela tinyimpfu takwe?

 ⁶ Yehovha i Murisi wa hina, naswona hina “hi vanhu vakwe ni tinyimpfu ta madyelo yakwe.” (Pisalema 23:1; 100:3) A swi talanga swiharhi leswi nga swi kotiki ku tisirhelela ku fana ni tinyimpfu. Murisi wa le mikarhini ya Bibele a a fanele a va ni xivindzi leswaku a ta kota ku sirhelela tinyimpfu takwe eka tinghala, mahlolwa, tiberhe swin’we ni le ka makhamba. (1 Samuwele 17:34, 35; Yohane 10:12, 13) Kambe a ku ri ni mikarhi leyi ku sirhelela tinyimpfu a swi lava nkhathalelo lowukulu. Loko nyimpfu yi tswalela ekule ni tshanga, murisi la khathalelaka a a langutela nyimpfu yoleyo yi nga kotiki nchumu a tlhela a tlakula xinyimpfana a xi yisa etshangeni.

⁷ Leswi Yehovha a tifanisaka ni murisi, wa hi tiyisekisa leswaku wa swi navela hi mbilu hinkwayo ku hi sirhelela. (Ezekiyele 34:11-16) Tsundzuka nhlamuselo ya Yehovha leyi kumekaka eka Esaya 40:11, leyi ku buriweke ha yona eka Ndzima 2 ya buku leyi: “U ta risa ntlhambi wakwe ku fana ni murisi. U ta hlengeleta swinyimpfana hi voko rakwe, U ta swi veka exifuveni xakwe.” Xana swi tise ku yini leswaku xinyimpfana xi kumeka “exifuveni” xa murisi—engubyeni ya yena ya le handle? Xinyimpfana xi nga ha ya eka murisi, xi fika xi tlanga-tlanga enengeni wakwe. Hambiswiritano, i murisi loyi a faneleke a korhama, a tlakula xinyimpfana kutani a xi vukarha exifuveni. Mawaku xikombiso lexinene xa ku tiyimisela ka Murisi wa hina Lonkulu ku hi sirhelela!

8. (a) Xikwembu xi tshembisa ku sirhelela vamani, naswona Swivuriso 18:10 yi swi kombisa njhani? (b) I yini lexi lavekaka leswaku hi kuma vutumbelo evitweni ra Xikwembu?

⁸ Xitshembiso xa Xikwembu xa ku nyikela nsirhelelo, a hi xa vanhu hinkwavo—xi sirhelela ntsena lava va tshinelaka eka xona. Swivuriso 18:10 yi ri: “Vito ra Yehovha i xihondzo  xo tiya. Lowo lulama u tsutsumela eka xona naswona u kuma nsirhelelo.” Emikarhini ya Bibele, mikarhi yin’wana swihondzo a swi akiwa enhoveni swi va tindhawu ta vutumbelo. Kambe, a ku ri vutihlamuleri bya loyi a nga ekhombyeni leswaku a balekela eswihondzweni swo tano leswaku a kuma vutumbelo. Swi tano na hi ku kuma vutumbelo evitweni ra Xikwembu. Leswi a swi vuli ntsena ku vitana vito ra Xikwembu; vito ra Xikwembu a ri na masalamusi. Xisweswo, hi fanele hi tiva ni ku tshemba N’wini wa vito rero kutani hi hanya hi ku pfumelelana ni milawu yakwe yo lulama. Yehovha u ni tintswalo hakunene, hikuva wa hi tiyisekisa leswaku loko hi hundzukela eka yena hi ripfumelo, u ta va xihondzo lexi hi sirhelelaka!

9. I yini swin’wana leswi Yehovha a swi endleke ku tlula ku sirhelela vanhu vakwe ntsena?

⁹ Yehovha a nga lo hi tshembisa ku hi sirhelela ntsena. Emikarhini ya Bibele, u swi kombise hi tindlela to hlamarisa leswaku wa swi kota ku ponisa vanhu vakwe. Hi nkarhi wa matimu ya Israyele, “voko” ra Yehovha ra matimba ri hambete ri hlula valala. (Eksoda 7:4) Kambe, Yehovha u tlhele a tirhisa matimba yakwe ya ku ponisa leswaku a sirhelela vanhu.

10, 11. Hi swihi swikombiso swa le Bibeleni leswi kombisaka ndlela leyi Yehovha a ma tirhiseke ha yona matimba ya yena leswaku a sirhelela vanhu?

¹⁰ Loko majaha manharhu ya Vaheveru, Xadraka, Mixaka na Abedinigo, va ale ku khinsamela xifaniso xa nsuku xa Hosi Nebukadnetsara, hosi leyi kariheke yi vule leswaku yi ta va hoxa ekheleni leri nga ni ndzilo lowu vavulaka. Nebukadnetsara, mufumi la nga ni matimba swinene emisaveni u va hlekurile a ku: “Xana xi kona xikwembu  lexi nga mi ponisaka emavokweni ya mina?” (Daniyele 3:15) Majaha lawa manharhu a ma swi tshemba swinene leswaku Xikwembu xi na wona matimba ya ku ma sirhelela, kambe a ma enhleketanga leswaku swa boha xi ma sirhelela. Hikwalaho ka sweswo va hlamule va ku: “Loko ho hoxiwa ekheleni ra ndzilo, Xikwembu xa hina lexi hi xi gandzelaka xi ta hi ponisa.” (Daniyele 3:17) Kunene, hambileswi khele leri a ri hlanganyeteriwe ri hisa ku tlula ka nkombo, a swi fana ni loko ri nga hisi eka Xikwembu xa matimba hinkwawo. Xi va sirhelerile, naswona hosi yi boheke ku pfumela yi ku: “Hikuva a xi kona xikwembu xin’wana lexi xi kotaka ku ponisa ku fana ni lexi.” —Daniyele 3:29.

¹¹ Yehovha u tlhele a kombisa matimba yakwe yo hlamarisa loko a hundzisela vutomi bya N’wana wakwe la tswariweke a ri swakwe embelekweni wa wanhwana wa Muyuda loyi a vuriwaka Mariya. Ntsumi yi byele Mariya leswaku ‘u ta tika, a veleka n’wana wa jaha’. Ntsumi leyi yi hlamusele yi ku: “Moya lowo kwetsima wu ta va ehenhla ka wena, naswona matimba ya La Nge Henhlahenhla ma ta ku funengeta.” (Luka 1:31, 35) Swi tikomba onge N’wana wa Xikwembu a a fanele a sirheleriwa swinene. Xana xidyoho ni ku nga hetiseki ka manana loyi a nga munhu a swi ta thyakisa n’wana loyi a nga si velekiwaka? Xana Sathana a a ta swi kota ku vavisa kumbe ku dlaya N’wana loyi, A nga si velekiwa? Doo! Yehovha u vumbe makhumbi lama sirhelelaka eka Mariya leswaku ku nga vi na nchumu, ku nga hetiseki, matimba lama vavisaka, vanhu lava dlayaka hambi ku ri dimona rihi ni rihi, lexi nga ta vavisa n’wana la kulaka, ku sukela loko a tikiwa ku ya emahlweni. Yehovha u ye emahlweni a sirhelela Yesu evuntshweni byakwe. (Matewu 2:1-15) N’wana la rhandzekaka wa Xikwembu a a nga ta hlaseleka kukondza ku fika nkarhi lowu xi wu vekeke.

12. Ha yini Yehovha a sirhelele malandza man’wana yakwe hi singita emikarhini ya Bibele?

 ¹² Hikwalahokayini Yehovha a sirhelele malandza man’wana yakwe hi tindlela to hlamarisa? Mikarhi yo tala, Yehovha u sirhelele vanhu leswaku a ta sirhelela nchumu wo karhi wa nkoka swinene: ku nga ku hetiseka ka xikongomelo xakwe. Xikombiso, ku pona ka Yesu loko a ha ri xihlangi, a ku ri nchumu wa nkoka eku hetisekeni ka xikongomelo xa Xikwembu, naswona eku heteleleni a ku ta vuyerisa vanhu hinkwavo. Ku tsariwa ka swikombiso swo tala swa matimba yo sirhelela i xiyenge xa Matsalwa lama huhuteriweke, lama ‘tsaleriweke ku letela hina, leswaku hi ta va ni ntshembo hikwalaho ka ku tiyisela ka hina ni hikwalaho ka nchavelelo lowu humaka eMatsalweni.’ (Varhoma 15:4) Ina, swikombiso leswi swi tiyisa ripfumelo ra hina eka Xikwembu xa matimba hinkwawo. Kambe hi nga rindzela nsirhelelo wa njhani eka Xikwembu namuntlha?

13. Xana Yehovha wa boheka ku hi endlela masingita? Hlamusela.

¹³ Xitshembiso xa nsirhelelo wa Xikwembu a xi vuli swona leswaku Yehovha u boheka ku hi endlela masingita. Phela, Xikwembu xa hina a xi vuli leswaku a hi nge vi na swiphiqo emisaveni leyi sweswi. Malandza ya Yehovha yo tala lama tshembekaka ma langutana ni maxangu lamakulu, ku katsa vusweti, nyimpi, mavabyi ni rifu. Yesu u swi veke erivaleni eka vadyondzisiwa vakwe leswaku ha un’we un’we va nga ha dlayiwa hikwalaho ka ripfumelo ra vona. Hi yona mhaka leyi Yesu a vulavuleke ngopfu hi xilaveko xa ku tiyisela ku fika emakumu. (Matewu 24:9, 13) Loko Yehovha o tirhisa matimba yakwe ku hi kutsula  hi ndlela ya singita exiyin’weni xin’wana ni xin’wana, a swi kanakanisi leswaku Sathana a a ta vula leswaku a hi tirheli Yehovha hileswi hi n’wi rhandzaka kambe hikwalaho ka leswi a hi sirhelelaka.—Yobo 1:9,10.

14. Hi swihi swikombiso leswi kombaka leswaku a hi mikarhi hinkwayo Yehovha a sirhelelaka malandza yakwe hinkwawo hi ndlela leyi fanaka?

¹⁴ Hambi ku ri emikarhini ya Bibele, Yehovha a nga ma tirhisanga matimba yakwe ya ku ponisa leswaku a sirhelela nandza un’wana ni un’wana wakwe leswaku a nga fi. Hi xikombiso, muapostola Yakobo u dlayiwe hi Heroda kwalomu ka 44 C.E.; kambe endzhakunyana ka kwalaho, Petro u kutsuriwile “evokweni ra Heroda.” (Mitirho 12:1-11) Naswona Yohane, makwavo wa Yakobo, u hanye malembe yo tala ku tlula Petro na Yakobo. Swi le rivaleni leswaku a hi fanelanga hi rindzela Xikwembu xa hina leswaku xi sirhelela malandza ya xona hinkwawo hi tindlela leti fanaka. Hi hala tlhelo, “nkarhi ni swiendlakalo leswi nga languteriwangiki” swa hi wela hinkwerhu. (Eklesiasta 9:11) Kutani, Yehovha u hi sirhelela njhani namuntlha?

15, 16. (a) Hi byihi vumbhoni lebyi nga kona bya leswaku Yehovha u sirhelela vagandzeri vakwe tanihi ntlawa? (b) Hikwalahokayini hi tiyiseka leswaku Yehovha u ta sirhelela malandza yakwe sweswi ni hi nkarhi wa “nhlomulo lowukulu”?

¹⁵ Xo sungula, ehleketa hi mhaka ya ku sirhelela vutomi bya hina. Leswi hi nga vagandzeri va Yehovha, hi nga rindzela leswaku a hi sirhelela tanihi ntlawa. Loko a swi nga ri tano, Sathana a a ta hi hlasela hi ku olova. Ehleketa hi leswi: Sathana, “mufumi wa misava leyi,” u lava ntsena ku herisa vugandzeri bya ntiyiso. (Yohane 12:31; Nhlavutelo 12:17) Tihulumendhe tin’wana leti nga ni matimba swinene emisaveni ti yirise ntirho wa hina wa ku chumayela naswona ti ringete ku hi herisa. Kambe, vanhu va Yehovha  va tshame va tiyile naswona va ye emahlweni handle ko karhala! Ha yini matiko lama nga ni matimba ma tsandzekile ku herisa ntirho wa ntlawa lowu lowutsongo naswona lowu vonakaka wu nga sirhelelekanga wa Vakreste? Hikuva Yehovha u hi sirhelele hi timpapa takwe leta matimba!—Pisalema 17:7, 8.

¹⁶ Ku vuriwa yini hi ku hi sirhelela leswaku hi nga vavisiwi “enhlomulweni lowukulu” lowu taka? A hi fanelanga hi chava loko hi anakanya ndzoviso lowu Xikwembu xi nga ta wu tisa. Phela, “Yehovha wa swi kota ku va ponisa endzingweni vanhu lava n’wi gandzelaka hi mbilu hinkwayo, kambe lava nga lulamangiki wa va tshika leswaku va ta lovisiwa hi siku ra vuavanyisi.” (Nhlavutelo 7:14; 2 Petro 2:9) Hi nkarhi lowu fanaka, hi nga tiyiseka hi swilo swimbirhi mikarhi hinkwayo. Xo sungula, Yehovha a nge pfumeli leswaku malandza yakwe yo tshembeka ma herisiwa emisaveni. Xa vumbirhi, u ta hakela lava tshembekeke hi ku va nyika vutomi lebyi nga heriki emisaveni yakwe leyintshwa ya ku lulama—lava feke u ta va pfuxa. Malunghana ni lava va faka, a yi kona ndhawu leyi hlayisekeke ku tlula ku va emianakanyweni ya Xikwembu.—Yohane 5:28, 29.

17. Xana Yehovha u hi sirhelela njhani hi ku tirhisa Rito rakwe?

¹⁷ Ni sweswi, Yehovha wa hi kongomisa hi “rito” rakwe leri hanyaka, leri nga ni nsusumeto lowukulu wa ku tshungula timbilu ni ku kondletela vutomi. (Vaheveru 4:12) Hi ku landzela milawu yakwe, hi nga ha sirheleleka hi ndlela yo karhi leswaku hi nga vaviseki. Esaya 48:17 yi ri: “Mina Yehovha, . . . Loyi a ku dyondziselaka ku ku pfuna.” Handle ko kanakana, ku hanya hi ku landza Rito ra Xikwembu swi nga antswisa rihanyo ra hina ni ku lehisa vutomi bya hina. Hi xikombiso, leswi hi tirhisaka xitsundzuxo xa Bibele xa ku balekela ku tikhoma ko biha hi swa masangu  ni ku tibasisa eka swilo hinkwaswo, hi papalata mikhuva leyi nga basangiki ni swiendlo leswi onhaka vutomi bya vanhu lava nga chaviki Xikwembu. (Mitirho 15:29; 2 Vakorinto 7:1) Ha khensa hikwalaho ka ndlela leyi Yehovha a hi sirhelelaka hayona hi ku tirhisa Rito rakwe!

18. Yehovha u byi sirhelela njhani vuxaka bya hina na yena?

¹⁸ Xa nkoka ngopfu, Yehovha u sirhelela vuxaka bya hina na yena. U endla tano hi ku hi nyika hinkwaswo leswi hi swi lavaka leswaku hi kota ku tiyisela maxangu, ni ku hlayisa vuxaka bya hina na yena. Hikwalaho, Yehovha u teka goza leswaku a sirhelela vutomi, ku nga ri swa nkarhinyana, kambe hilaha ku nga heriki. Hi swihi swilo swin’wana leswi Xikwembu xi hi nyikaka swona leswaku hi tshama hi ri vanghana va xona?

19. Xana moya wa Yehovha wu hi pfuna njhani leswaku hi kota ku langutana ni swiphiqo?

¹⁹ Yehovha i “Mutwi wa xikhongelo.” (Pisalema 65:2) Loko hi vona onge swa hi tikela ku langutana ni swiphiqo swa hina, hi ta titwa hi antswa loko hi phofulela Yehovha ndlela leyi hi titwaka hayona. (Vafilipiya 4:6, 7) Yehovha a nga tirhisi masingita leswaku a tlhantlha swiphiqo leswi hi nga na swona, kambe a nga hlamula swikhongelo swa hina, hi ku hi nyika vutlhari byo langutana na swona. (Yakobo 1:5, 6) Ku tlula kwalaho, Yehovha u va nyika moya lowo kwetsima lava va wu kombelaka eka yena. (Luka 11:13) Moya wolowo wa matimba wu nga hi pfuna leswaku hi kota ku langutana ni ndzingo ni xiphiqo xin’wana ni xin’wana. Wu nga hi nyika “matimba lama tlulaka lama tolovelekeke” ya ku tiyisela kukondza Yehovha a susa swiphiqo hinkwaswo leswi hi karhataka, emisaveni leyintshwa leyi nga kwala nyongeni.—2 Vakorinto 4:7.

20. Xana Yehovha a nga ma kombisa njhani matimba ya yena yo sirhelela hi ku tirhisa vamakwerhu?

 ²⁰ Mikarhi yin’wana, hi nga kuma matimba lama sirhelelaka ya Yehovha eka vamakwerhu. Yehovha u kokele “vamakwerhu hinkwavo” enhlanganweni wakwe. (1 Petro 2:17; Yohane 6:44) Eka rirhandzu rero ra vumakwerhu, hi vona vumbhoni bya matimba ya moya lowo kwetsima wa Xikwembu lowu susumeteleka vanhu ku endla leswinene. Moya wolowo wu hi pfuna ku va ni vumunhu lebyinene byo—fana ni rirhandzu, musa ni vunene. (Vagalatiya 5:22, 23) Hikwalaho, loko hi tshikilelekile ivi makwerhu wo karhi a susumeteleka ku hi nyika xikhutazo kumbe a hi chavelela hi marito lama hi ma lavaka, hi nga ha khensa Yehovha hi mpfuno wolowo.

21. (a) Hi swihi swakudya swa moya leswi fikaka hi nkarhi leswi Yehovha a hi nyikaka swona hi ku tirhisa “nandza wo tshembeka ni wo tlhariha”? (b) Xana hi vuyeriwa njhani eka malunghiselelo lawa Yehovha a ma tirhisaka leswaku a hi sirhelela?

²¹ Yehovha u hi nyika swin’wana leswaku a hi sirhelela: swakudya swa moya leswi fikaka hi nkarhi. Leswaku a hi pfuna hi kuma matimba eRitweni rakwe, Yehovha u lerise “nandza wo tshembeka ni wo tlhariha” leswaku a lunghiselela swakudya swa moya. Nandza wo tshembeka u tirhisa tibuku, ku katsa ni timagazini ta Xihondzo xo Rindza ni Xalamuka!, swin’we ni website ya hina ya jw.org, tinhlengeletano ta vandlha, tinhlengeletano ta miganga ni ta swifundzha ku hi phamela “swakudya hi nkarhi lowu faneleke,” swakudya leswi hi swi lavaka, hi nkarhi lowu hi swi lavaka ha wona. (Matewu 24:45) Xana u tshame u twa swin’wana eminhlanganweni ya Vukreste—eka nhlamulo, nkulumo leyi nyikeriweke hambi ku ri exikhongelweni—leswi ku nyikeke matimba ni xikhutazo lexi a wu xi lava? Xana vutomi bya wena byi tshame byi khumbiwa hi xihloko xo karhi lexi kandziyisiweke eka timagazini  leti? Tsundzuka, Yehovha u endla malunghiselelo lawa hinkwawo leswaku a sirhelela vuxaka bya hina na yena.

22. Mikarhi hinkwayo Yehovha u ma tirhisa njhani matimba yakwe, naswona hikwalahokayini ndlela leyi a ma tirhisaka hayona yi hi vuyerisa?

²² Yehovha i xitlhangu “eka hinkwavo lava tumbelaka eka yena.” (Pisalema 18:30) Ha swi tiva leswaku Yehovha a nga tirhisi matimba yakwe ku hi sirhelela eka maxangu hinkwavo lawa hi langutanaka na wona namuntlha. Kambe, mikarhi hinkwayo wa ma tirhisa matimba yakwe ya ku sirhelela leswaku a hetisisa xikongomelo xakwe. Eku heteleleni, nsirhelelo wo tano wu pfuna vanhu vakwe. Loko hi tshinela eka Yehovha naswona hi tshama erirhandzwini rakwe, u ta hi nyika vutomi lebyi nga heriki. Loko hi ri karhi hi anakanya hi vutomi lebyi nga heriki, hi ta swi kota ku languta maxangu ma ri ku xaniseka ka ‘nkarhinyana naswona ma nga tiki’—2 Vakorinto 4:17.