XANA ku ehleketa leswaku u ta tsandzeka swi endla leswaku u nga lavi ku langutana ni mintlhontlho leyintshwa? Xana swilo leswi vanhu lava u va tshembaka va swi vulaka hi xikongomelo lexinene, minkarhi yin’wana swi endla u nga titshembi? Xana ku va u tsandzekile ku endla swo karhi enkarhini lowu hundzeke, swi endla leswaku u nga ha lavi ku tlhela u ringeta? Loko swi ri tano, u nga ku amukela njhani ku tsandzeka ka wena—ku nga khathariseki leswaku i ka xiviri kumbe wo tiehleketelela kona?

Swi ta ku vuyerisa ku tiva nhlamulo ya xivutiso xo hetelela lexi nga laha henhla hikuva vanhu hinkwavo ku ni swilo leswi va tsandzekaka eka swona. (Varhoma 3:23) Kambe vanhu lava kotaka ku langutana ni ku tsandzeka va ni xivindzi. Sweswo swi vula leswaku va va ni langutelo lerinene eka swihoxo swa vona kutani va tiyimisela ku tlhela va ringeta. Naswona enkarhini lowu taka va humelela! Hikwalaho, a hi kambisiseni ndlela leyi u nga langutanaka ha yona ni mintlhontlho leyinharhu—ku chava ku endla swo karhi hileswi u ehleketaka leswaku u ta tsandzeka, ku tsandzeka loku vangiwaka hi ku tiringanisa ni van’wana ni ku chava ku endla swo karhi hileswi eku sunguleni u tsandzekeke.

U ehleketa leswaku u ta tsandzeka, kutani u namba u tshika, kumbexana u vona onge a wu nge humeleli.

Tiva ntlhontlho wa kona. Laha hansi, fungha hi ✔ etlhelo ka leswi a wu ta navela ku swi endla—kambe u vonaka onge u ta tsandzeka loko wo ringeta.

• Ku yimela ripfumelo ra wena eka vadyondzi-kuloni

• Ku endla xikombelo xa ntirho

• Ku vulavula emahlweni ka vayingiseri

• Ku hlanganyela eka swa mintlango

• Ku yimbelela kumbe ku tlanga swichayachayana

• Swin’wana ․․․․․

Anakanyisisa hi mhaka leyi. Languta yinhla leyi u yi fungheke eka leti nga laha henhla kutani u ehleketa hi vuyelo bya kona hi ku hlamula swivutiso leswi landzelaka:

‘I yini leswi a ndzi ta tsakela leswaku swi endleka?’

‘I yini leswi ndzi chavaka leswaku swi nga humelela?’

Sweswi tsala xivangelo lexi ku endlaka leswaku u ringeta, hambileswi u vonaka onge u ta tsandzeka.

Xikombiso xa le Bibeleni. Loko Muxe a lerisiwe hi Yehovha Xikwembu leswaku a rhangela tiko Israyele, u sungule hi ku vona onge u ta tsandzeka.  U vutise Xikwembu a ku: “Ndzi ta endla yini loko hinkwavo va nga ri yingisi rungula leri ndzi va byelaka rona?” Endzhaku ka sweswo, u karhateke hi ku tsana kakwe. U te: “A ndzi swi koti ku vulavula kahle. A ndzi swi tivi ni leswi ndzi faneleke ndzi swi vula.” Hambiloko Yehovha a tshembisa leswaku u ta n’wi pfuna, Muxe u ye emahlweni a ku: “Ndzi kombela leswaku u rhuma un’wana.” (Eksoda 4:1, 10, 13, Contemporary English Version) Eku heteleleni Muxe u xi endlile xiavelo xexo naswona u swi kotile ku xi hetisisa hilaha Yehovha a n’wi leriseke hakona. Hi ku kongomisiwa hi Xikwembu, Muxe u rhangele Vaisrayele ku ringana malembe ya 40.

Leswi u nga swi endlaka. Hosi Solomoni u tsale a ku: “Hinkwaswo leswi voko ra wena ri swi kumaka leswaku ri swi endla, swi endle hi matimba ya wena.” (Eklesiasta 9:10) Ematshan’weni yo pfumelela ku tsandzeka ku ku sivela ku ya emahlweni, endla matshalatshala. Ha yini u nga anakanyi hi swilo leswi u swi endleke kahle hambileswi a wu ehleketa leswaku u ta tsandzeka? Sweswo swi ku dyondzise yini? Xana leswi u swi dyondzeke swi nga ku pfuna njhani leswaku u hlula ku chava kun’wana ni kun’wana loku u nga ha vaka u ri na kona sweswi?

Xitsundzuxo: Loko swi koteka, kombela swiringanyeto eka mutswari kumbe munghana la wupfeke la nga ta ku pfuna leswaku u titshemba. *

Loko munhu un’wana a humelela eka swilo leswi a wu navela ku swi endla, u titwa u tsandzekile hileswi u tiringanisaka na yena.

Tiva ntlhontlho wa kona. I mani loyi u tiringanisaka na yena naswona i yini leswi a humeleleke eka swona leswi ku endlaka u titwa u tsandzekile?

Anakanyisisa hi mhaka leyi. Xana ku humelela ka munhu yoloye swi vula leswaku wena u tsandzekile hakunene? Laha hansi, tsala leswi swa ha ku humelelaka, swo tanihi xikambelo xa le xikolweni lexi u xi paseke kambe munhu un’wana a paseke ku ku tlula.

Sweswi tsala leswaku ha yini a swi ri swa nkoka ku ringeta.

 Xikombiso xa le Bibeleni. Kayini a a “hlundzuke ngopfu” loko a vona leswaku Yehovha u rhandze makwavo wa yena Avele. Yehovha u n’wi lemukisile hikwalaho ka mavondzo yakwe naswona u tlhele a n’wi byela leswaku swi nga n’wi fambela kahle loko a swi lava. Yehovha u n’wi byele a ku: “Loko u hundzuka u endla leswinene, xana u nge tlakusiwi?” *—Genesa 4:6, 7.

Leswi u nga swi endlaka. Ematshan’weni yo “pfuxa ku phikizana”—hambi ku ri emiehleketweni ya wena—tsaka ni lava swi va fambelaka kahle. (Vagalatiya 5:26; Varhoma 12:15) Ematshan’weni yo tikukumuxa, xiya vuswikoti lebyi u nga na byona. Bibele yi ri: “Un’wana ni un’wana a a kombise leswi ntirho wa yena wu nga swona, kutani u ta va ni xivangelo xo khana malunghana na yena hi yexe.”—Vagalatiya 6:4.

U ehleketa hileswi u tsandzekeke ku swi endla enkarhini lowu hundzeke kutani u vona onge ku ringeta a swi nge ku pfuni nchumu.

Tiva ntlhontlho wa kona. Hi kwihi ku tsandzeka loku ku hetaka matimba?

Anakanyisisa hi mhaka leyi. Xana ku tsandzeka loku u ku tsaleke laha henhla ku kombisa leswi u nga xiswona? Hi xikombiso, loko u ri ni ku tsana ko karhi, xana sweswo swi kombisa leswaku a wu pfuni nchumu? Kumbe, xana sweswo swi kombisa leswaku u lava mpfuno? Loko wo wa u ri karhi u tlanga ntlango wo karhi, wa tsaka loko u kuma mpfuno wa munhu un’wana. Ha yini u nga landzeli endlelo leri fanaka leswaku u kota ku langutana ni ku tsandzeka ka wena n’wini? Laha hansi tsala vito ra munhu loyi u nga vulavulaka na yena hi swiphiqo swa wena. *

Xikombiso xa le Bibeleni. Minkarhi yin’wana muapostola Pawulo a a hela matimba hikwalaho ka ku tsana ka yena. U te: “Mina munhu wa maxangu!” (Varhoma 7:24) Pawulo u swi xiyile leswaku ku nga hetiseki kakwe a ku nga kombisi leswi a nga xiswona. U tsale a ku: “Ndzi lwe nyimpi leyinene, ndzi tsutsume pfhumba ndzi kondza ndzi heta, ndzi hlayise ripfumelo.”—2 Timotiya 4:7.

Leswi u nga swi endlaka. Ematshan’weni yo dzika ntsena eka swihoxo swa wena, anakanya hileswi u kotaka ku swi endla kahle. Yehovha wa swi xiya sweswo. Bibele yi ri: “Xikwembu a xi pfumali ku lulama lerova xi nga rivala ntirho wa n’wina ni rirhandzu leri mi ri kombiseke hikwalaho ka vito ra xona.”—Vaheveru 6:10; Pisalema 110:3.

Tsundzuka leswi: A nga kona munhu la hetisekeke. Minkarhi yin’wana hinkwerhu ha tsandzeka ku endla swo karhi. Ku dyondza ku va ni xivindzi swi ta ku pfuna loko se u kurile. Swivuriso 24:16 yi ri: “Lowo lulama a nga ha wa ka nkombo, kunene u ta pfuka.” Swi nga ha va tano ni le ka wena!