1, 2. Hi swihi swiphiqo leswi Yoxuwa a langutaneke na swona endzhaku ka rifu ra Muxe?

YOXUWA a ha ma tsundzuka kahle marito lawa Yehovha a n’wi byeleke wona, lama nge: “Muxe nandza wa mina u file; sweswi suka u yima, u pela Yordani, wena ni vanhu lava hinkwavo, u nghena etikweni leri ndzi va nyikaka rona.” (Yox. 1:1, 2) Loku, a ku ri ku cinca lokukulu eka Yoxuwa tanihi leswi a heteke malembe ya 40 a ri mutirheli wa Muxe!

² Leswi Vaisrayele a va tolovele ku rhangeriwa hi Muxe, Yoxuwa a nga ha va a tivutisile loko vanhu va Xikwembu va ta n’wi yingisa tanihi murhangeri wa vona. (Det. 34:8, 10-12) Loko buku yin’wana yi hlamusela Yoxuwa 1:1, 2, yi ri: “Ku sukela khale a swi nga olovi loko ku cinciwa murhangeri etikweni.”

3, 4. Hi swi tiva njhani leswaku Xikwembu xi seketele Yoxuwa naswona hi xihi xivutiso lexi hi faneleke hi tivutisa xona?

³ A swi kanakanisi leswaku Yoxuwa a khomiwe hi rhumbyana eku sunguleni kambe endzhaku ka masiku ma nga ri mangani u teke magoza lama faneleke. (Yox. 1:9-11) Xikwembu a xi n’wi khomisanga  tingana. Bibele yi kombisa leswaku Yehovha u kongomise Yoxuwa ni Vaisrayele hi ku tirhisa ntsumi. A swi kanakanisi leswaku ntsumi leyi a ku ri Rito, N’wana wa Xikwembu wa mativula.—Eks. 23:20-23; Yoh. 1:1.

⁴ Yehovha u pfune Vaisrayele leswaku va amukela Yoxuwa tanihi murhangeri wa vona. Leswi enkarhini wa hina ku tshamelaka ku va ni ku cinca, ‘Tanihi leswi nhlengeletano ya Xikwembu yi yaka emahlweni, xana hi ni swivangelo leswi twalaka swo tshemba Yesu tanihi murhangeri wa hina?’ (Hlaya Matewu 23:10.) Xiya ndlela leyi Yehovha a va kongomiseke ha yona vanhu vakwe eminkarhini ya khale loko ku ri na ku cinca.

5. Ku humelele yini loko Yoxuwa a ri ekusuhi ni ku nghena eYeriko? (Vona xifaniso lexi nga eku sunguleni.)

⁵ Endzhaku ka loko Vaisrayele va tsemakanye Yordani, Yoxuwa u hlangane ni wanuna loyi a nga tolovelekangiki a khome banga, loko a ri ekusuhi ni ku nghena eYeriko. Leswi Yoxuwa a nga n’wi tivi wanuna loyi, u n’wi vutise a ku: “Xana u yima na hina kumbe u yima ni swirha swa hina?” Yoxuwa u hlamarisiwe hi ndlela leyi wanuna loyi a titiviseke ha yona. Wanuna loyi a ri “hosana ya vuthu ra Yehovha,” loyi a lunghekele ku lwela vanhu va Xikwembu. (Hlaya Yoxuwa 5:13-15.) Hambileswi kun’wana Bibele yi vulaka leswaku i Yehovha loyi a vulavula na Yoxuwa, a swi kanakanisi leswaku Xikwembu xi vulavule na yena hi ku tirhisa ntsumi hilaha a xi tolovele ku endla hakona.—Eks. 3:2-4; Yox. 4:1, 15; 5:2, 9; Mint. 7:38; Gal. 3:19.

6-8. (a) Hikwalaho ka yini swileriso swa Yehovha a swi vonaka swi nga twali hi ku ya hi langutelo ra munhu? (b) Hi swi tiva njhani leswaku swileriso leswi a swi kombisa vutlhari naswona swi fike hi nkarhi? (Vona nhlamuselo ya le hansi.)

⁶ Ntsumi leyi a yi va rhangerile yi nyike Yoxuwa swiletelo leswi a swi ta va pfuna leswaku va hlula muti wa Yeriko. Swi nga ha endleka eku sunguleni swiletelo swin’wana a swi vonaka swi nga ta tirha. Hi xikombiso, Yehovha u lerise leswaku vavanuna hinkwavo va yimbisiwa leswi a swi ta endla leswaku va twa ku vava ku ringana masiku yo hlaya. Xana a ku ri nkarhi lowunene wo yimbisa vavanuna lava?—Gen. 34:24, 25; Yox. 5:2, 8.

⁷ Swi nga endleka masocha ya Vaisrayele a ma tivutisa leswaku ma ta yi sirhelela njhani mindyangu ya wona loko valala vo tshuka va va hlasela. Hi xitshuketa ku fike xiviko xa leswaku muti wa Yeriko “a wu pfariwile wu tiya hikwalaho ka vana va Israyele.” (Yox. 6:1) Swiendlakalo leswi, leswi a va nga swi langutelanga, swi fanele swi endle leswaku va tshemba nkongomiso wa Yehovha.

⁸ Ku engetela kwalaho, Vaisrayele a va lerisiwe leswaku va nga wu hlaseli muti wa Yeriko kambe va macha va rhendzeleka ni muti kan’we hi siku, ku ringana masiku ya tsevu naswona ka nkombo hi siku ra vunkombo. Kumbexana masocha man’wana a ma ku, ‘Leswi i ku tlanga hi nkarhi!’ Kambe Murhangeri wa Vaisrayele la nga vonakiki, a swi tiva kahle leswi a swi endla. Xileriso lexi a xi ta tiyisa ripfumelo ra Vaisrayele xi tlhela xi va sirhelela leswaku va nga hlangani ni tinhenha ta Yeriko.—Yox. 6:2-5; Hev. 11:30. *

9. Hikwalaho ka yini hi fanele hi landzela nkongomiso lowu humaka eka nhlengeletano ya Xikwembu? Vula xikombiso.

⁹ Hi nga dyondza yini emhakeni leyi? Mikarhi yin’wana a hi nge swi twisisi hi ku helela swivangelo leswi endlaka nhlengeletano yi  endla ku cinca ko karhi. Hi xikombiso, kumbexana eku sunguleni a hi nga wu voni nkoka wo tirhisa tifoni kumbe tithebulete loko hi endla dyondzo ya munhu hi yexe, loko hi ri ensin’wini ni le minhlanganweni. Kambe sweswi hi wu vona kahle nkoka wo swi tirhisa. Loko hi vona vuyelo lebyinene lebyi vaka kona, ripfumelo ra hina ra tiya hi tlhela hi va ni vun’we.

10. I mani loyi a kongomiseke xiboho lexi endliweke hi huvo leyi fumaka ya le Yerusalema?

¹⁰ Kwalomu ka malembe ya 13 endzhaku ka loko Korneliyo a hundzuke Mukreste, Vayuda van’wana a va ha khutaza vanhu leswaku va yimba. (Mint. 15:1, 2) Loko ku ve ni ku kanetana malunghana ni ku yimba, va rhume Pawulo leswaku a yisa mhaka yoleyo eka huvo leyi fumaka eYerusalema. I mani loyi a ta kongomisa xiboho xa vona? Pawulo u te: “Ndzi tlhandlukile hikwalaho ko hlavuteriwa.” Swi le rivaleni leswaku Kreste u pfune huvo leyi fumaka leswaku yi tlhantlha xiphiqo.—Gal. 2:1-3.

11. (a) Mhaka ya ku yimba yi ve xiphiqo ku fikela kwihi eka Vakreste va Vayuda? (b) Xana ku titsongahata ka Pawulo ku ringiwe njhani loko vakulu va n’wi nyika swileriso? (Vona nhlamuselo ya le hansi.)

¹¹ Hi ku kongomisiwa hi Kreste, huvo leyi fumaka yi swi veke erivaleni leswaku a swi nga bohi leswaku Vakreste lava nga riki Vayuda va yimbisiwa. (Mint. 15:19, 20) Hambiloko ku hundze malembe, Vayuda vo tala va hambete va yimbisa vana va vona. Loko vakulu eYerusalema va twa leswaku ku vulavuriwa hi Pawulo tanihi loyi a nga yingisiki Nawu wa Muxe, va n’wi nyike swileriso leswi a nga swi langutelanga. * (Mint. 21:20-26) Va n’wi byele leswaku a ya etempeleni ni vavanuna va mune leswaku vanhu va ta vona onge Pawulo wa wu “hlayisa Nawu.” Pawulo a ta va a arile ku endla tano, a vula leswaku xiphiqo xi ni Vayuda lava nga yi twisisiki mhaka ya ku yimba. Hambiswiritano, hi ku titsongahata Pawulo u ye etempeleni leswaku a seketela matshalatshala ya vakulu yo kondletela vun’we exikarhi ka Vakreste. Hi nga  ha tivutisa leswaku, ‘Hikwalaho ka yini ku hundze nkarhi wo leha Yesu a nga si yi lulamisa mhaka leyi hambileswi rifu rakwe ri heriseke Nawu wa Muxe?’—Kol. 2:13, 14.

12. Hikwalaho ka yini Kreste a teke nkarhi ku lulamisa mhaka yo yimba?

¹² Van’wana swi va tekela nkarhi leswaku va fambisana ni ku cinca ko karhi. Vakreste va Vayuda a va lava nkarhi lowu eneleke leswaku va cinca langutelo ra vona. (Yoh. 16:12) Van’wana a swi va tikela ku twisisa leswaku a swa ha bohi leswaku vanhu lava gandzelaka Xikwembu va yimba. (Gen. 17:9-12) Van’wana va pfumele ku yimbisiwa hikwalaho ko chava Vayuda van’wana. (Gal. 6:12) Hambiswiritano, hi ku famba ka nkarhi, Kreste u nyikele nkongomiso hi ku tirhisa mapapila ya Pawulo lama huhuteriweke.—Rhom. 2:28, 29; Gal. 3:23-25.

13. I yini lexi nga hi pfunaka leswaku hi pfumela ku kongomisiwa hi Kreste?

¹³ Loko hi nga swi twisisi leswaku hikwalaho ka yini nhlengeletano yi endla ku cinca ko karhi, hi fanele hi kambisisa ndlela leyi Kreste a rhangela ha yona enkarhini lowu hundzeke. Enkarhini wa Yoxuwa ni hi lembe xidzana ro sungula, Kreste a ri karhi a kongomisa ni ku sirhelela vanhu va Xikwembu leswaku va va ni vun’we.—Hev. 13:8.

14-16. Ndlela leyi Kreste a hi kongomisaka ha yona hi ku tirhisa “hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha” yi swi kombisa njhani leswaku wa khathala hi vuxaka bya hina na Xikwembu?

¹⁴ Ndlela leyi Kreste a hi kongomisaka ha yona hi ku tirhisa “hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha” yi kombisa leswaku wa khathala hi vuxaka bya hina na Xikwembu. (Mat. 24:45) Marc, loyi a nga ni vana va mune u ri: “Sathana u hlasela mindyangu leswaku a tsanisa mavandlha. Leswi namuntlha hi khutaziwaka ku khoma vugandzeri bya ndyangu vhiki ni vhiki, tinhloko ta mindyangu ta swi xiya leswaku ti fanele ti sirhelela mindyangu ya tona!”

¹⁵ Loko hi lemuka leswaku Kreste hi yena loyi a hi kongomisaka hi ta swi xiya leswaku wa khathala hi vandlha. Patrick, loyi a tirhaka tanihi nkulu u te: “Eku sunguleni van’wana a va nga swi tsakeli ku tirha nsimu tanihi ntlawa hi mahelovhiki. Kambe lunghiselelo leri ri kombisa leswaku Yesu wa khathala hi vanhu hinkwavo lava nga evandlheni. Vamakwerhu lava nga ni tingana ni lava a va nga wu hisekeli ntirho wo chumayela, va sungule ku titwa va rhandziwa naswona va tiyise vuxaka bya vona na Yehovha.”

¹⁶ Kreste u hi pfuna leswaku hi hisekela ntirho wo chumayela, ku nga ntirho wa nkoka swinene lowu endliwaka emisaveni hinkwayo. (Hlaya Marka 13:10.) André, loyi a ha ku vaka nkulu, loyi a fambisanaka na ku cinca loku nga kona enhlengeletanweni ya Xikwembu, u ri: “Ku hungutiwa ka vatirhi va le Bethele ku hi tsundzuxa leswaku ntirho wo chumayela i wa xihatla naswona hi fanele hi tirhisa nkarhi ni matimba ya hina eka wona.”

17, 18. Hikwalaho ka yini swi pfuna ku anakanya hi vuyelo lebyi vaka kona loko hi fambisana ni ku cinca loku veke kona sweswinyana?

¹⁷ Ndlela leyi Hosi ya hina Yesu Kreste a hi kongomisaka ha yona yi ta hi pfuna ku langutana ni swiyimo swa nkarhi lowu taka. Hikwalaho, a hi anakanyeni hi ndlela leyi hi vuyeriweke ha yona hikwalaho ka ku cinca loku veke kona sweswinyana. Eka vugandzeri bya ndyangu, mi nga ha bula hi ndlela leyi mi vuyeriweke ha yona eka ku cinca loku veke kona eka minhlangano ya le xikarhi ka vhiki ni le nsin’wini.

¹⁸ Swi ta hi olovela ku landzela swiletelo leswi humaka eka nhlengeletano ya Yehovha, loko hi  lemuka leswaku Yesu hi yena loyi a yi kongomisaka. Ha tsaka leswi ku hungutiwa ka nhlayo ya minkandziyiso swi hlayisaka mali ni leswi thekinoloji ya manguva lawa yi hi pfunaka leswaku hi yisa ntirho wa Mfumo emisaveni hinkwayo. Ku tiva leswi swi ta endla leswaku hi yi tirhisa swinene minkandziyiso ya elektroniki. Loko hi endla tano, hi ta va hi kombisa langutelo leri Kreste a nga na rona ro tirhisa mali ya nhlengeletano hi vutlhari.

19. Hikwalaho ka yini hi fanele hi landzela nkongomiso wa Kreste hi ku tshembeka?

¹⁹ Loko hi landzela nkongomiso wa Kreste hi ku tshembeka hi tiyisa ripfumelo ra van’wana naswona hi ta va na vun’we. Loko André, a vulavula hi ku hungutiwa ka swirho swa Bethele emisaveni hinkwayo u te: “Langutelo leri kombisiweke hi lava a va ri eBethele, lava kumeke xiavelo xin’wana ra ndzi khutaza. Va fambisana ni kalichi ya Yehovha hi ku amukela xiavelo xin’wana ni xin’wana lexi va nyikiwaka xona.”

20, 21. (a) Hikwalaho ka yini hi tshemba murhangeri wa hina Kreste? (b) Hi xihi xivutiso lexi nga ta tlhuvutsiwa exihlokweni lexi landzelaka?

²⁰ Ku nga ri khale, Murhangeri wa hina Yesu Kreste u ta “hetisa ku hlula ka yena.” (Nhlav. 6:2) Hi nkarhi lowu fanaka, u lunghiselela vanhu va Xikwembu leswaku va ta kota ku endla ntirho lowukulu wo dyondzisa ni wo aka lowu nga ta endliwa hi nkarhi wa ku pfuxiwa ka vafi.

²¹ Loko hi tshama hi tshembekile ku nga khathariseki ku cinca ka swiyimo, hi nga tiyiseka leswaku Hosi ya hina leyi totiweke yi ta hi kongomisa kukondza hi fika emisaveni leyintshwa. (Hlaya Pisalema 46:1-3.) Mikarhi yin’wana swi nga hi tikela ku amukela ku cinca, ngopfungopfu loko ku hi khumba hi ku kongoma. Hambiswiritano, i yini lexi nga ta hi pfuna leswaku hi tshama hi ri ni ripfumelo leri tiyeke eka Yehovha? Xivutiso lexi, xi ta tlhuvutsiwa eka xihloko lexi landzelaka.