Mahungu Lamanene Ya Mfumo—I Yini?

N’wexemu ematikweni ya 235 emisaveni hinkwayo, vanhu va 6 035 564 lavatsongo ni lavakulu va hete tiawara ta 1 171 270 425 va ma byela vanhu van’wana. Ku engetela eku hundziseni ka rito hi nomu, va fambisele vanhu tibuku leti tlulaka 700 wa timiliyoni leti tivisaka ni ku hlamusela ha wona. Nakambe va hangalase magidi ya tikhasete ni tikhasete ta vhidiyo leswaku va ma twarisa. Xana i “yini”?

“I” MAHUNGU lamanene ya Mfumo wa Xikwembu. Kunene, a ku si tshama ematin’wini ya munhu ku chumayeriwa “mahungu lamanene lawa ya mfumo” hi ndlela leyi hi yi vonaka namuntlha.—Matewu 24:14.

Hinkwavo lava va endlaka ntirho lowu wa misava hinkwayo wo chumayela ni wa ku dyondzisa i vatirhi vo tirhandzela. Hi ku ya hi langutelo ra misava, va nga ha vonaka va nga faneleki nikatsongo entirhweni lowu. Kutani, i yini lexi va endlaka va va ni xivindzi naswona va humelela? Matimba ya mahungu lamanene ya Mfumo i nchumu wa nkoka, hikuva i mahungu ya mikateko leyi nga ta tiseriwa vanhu. Leyi i mikateko leyi vanhu hinkwavo va yi navelaka—ntsako, ku ntshunxeka eka maxangu ya ikhonomi, hulumendhe leyinene, ku rhula ni nsirhelelo ni swin’wana leswi vo tala va nga kaliki va swi ehleketa—leswaku va kuma vutomi lebyi nga heriki! Lawa i mahungu lamanene hakunene eka vanhu lava lavaka xikongomelo xa vutomi. Ina, mikateko leyi hinkwayo ni yin’wana yo tala u nga yi kuma loko u yingisa u tlhela u amukela mahungu lamanene ya Mfumo.

Mfumo I Yini?

Xana i yini Mfumo lowu chumayeriwaka tanihi mahungu lamanene? I Mfumo lowu timiliyoni ti dyondzisiweke ku wu khongelela hi marito lama tolovelekeke lama nge: “Tata wa hina la nge matilweni, vito ra wena a ri kwetsimisiwe. Mfumo wa wena a wu te. Ku rhandza ka wena a ku endleke emisaveni, hilaha ku endlekaka hakona etilweni.”—Matewu 6:9, 10.

I Mfumo lowu muprofeta wa Muheveru ku nga Daniyele a vulavuleke ha wona malembe-xidzana ya 25 lama hundzeke loko a tsala a ku: “Xikwembu xa le tilweni xi ta veka mfumo lowu wu nga ta ka wu nga lovisiwi. Mfumo lowu wu nga ka wu nga hundziseriwi eka vanhu van’wana. Wu ta pfotlosa kutani wu herisa mimfumo leyi hinkwayo, kambe wona wu ta tshama hilaha ku nga riki na makumu.”—Daniyele 2:44.

Xisweswo, mahungu lamanene ma vulavula hi Mfumo kumbe hulumendhe ya Xikwembu leyi nga ta herisa vubihi hinkwabyo kutani wu fuma emisaveni hinkwayo hi ku rhula. Wu ta hetisisa xikongomelo xo sungula xa Muvumbi hi vanhu ni hi misava.—Genesa 1:28.

 “Mfumo Wa Matilo Wu Tshinele”

Kwalomu ka malembe ya 2 000 lama hundzeke, mahungu lamanene ya Mfumo ma sungule ku chumayeriwa evanhwini hi wanuna loyi xiyimo xa yena ni mahanyelo ya yena swi kokeke nyingiso. Wanuna loyi a ri Yohane Mukhuvuri, n’wana wa muprista wa Muyuda Zakariya ni nsati wakwe, Elizabeta. Yohane a a ambala nguvu leyi endliweke hi voya bya kamela, a boha vamba ra dzovo emasengeni ya yena, ku fana na muprofeta Eliya, loyi a fanekisela yena. Kambe i rungula ra yena leri kokeke nyingiso wa vo tala. A a chumayela a ku: “Hundzukani, hikuva mfumo wa matilo wu tshinele.”—Matewu 3:1-6.

Vayingiseri va Yohane a ku ri Vayuda, lava a va tivula vagandzeri va Xikwembu xa ntiyiso, Yehovha. Tanihi tiko, a va amukele ntwanano wa Nawu hi ku tirhisa Muxe malembe ya kwalomu ka 1 500 lama hundzeke. Ni le Yerusalema a ka ha ri ni tempele ya xiyimo xa le henhla, laha magandzelo a ma nyikeriwa kona hi ku pfumelelana ni Nawu. Vayuda a va tiyiseka leswaku vugandzeri bya vona a byi amukeleka ematihlweni ya Xikwembu.

Hambiswiritano, loko vanhu van’wana va yingisele Yohane va sungule ku vona leswaku vukhongeri bya vona a byi nga ri byona lebyi a va hleketa leswaku hi byona. Ndhavuko ni filosofi ya Magriki a swi ngungumele swi nghena edyondzweni ya vukhongeri bya Vayuda. Nawu lowu va wu kumeke wu huma eka Xikwembu hi ku tirhisa Muxe se a wu nyamisiwile, wu nga ha pfuni nchumu, hikwalaho ka tidyondzo ni mindhavuko ya vanhu. (Matewu 15:6) Hi ku hambukisiwa hi varhangeri va vona va vukhongeri lava tlanyaleke timbilu va tlhela va pfumala tintswalo, vo tala a va nga ha gandzeli Xikwembu hi ndlela leyi amukelekaka. (Yakobo 1:27) A swi lava va hundzuka eka swidyoho leswi va dyoheleke Xikwembu ni ntwanano wa Nawu ha swona.

Hi nkarhi wolowo, Vayuda vo tala a va langutele ku ta ka Mesiya la tshembisiweke kumbe Kreste, naswona van’wana a va tivutisa loko ku nga ri Yohane: “Xana a nga va a ri Kreste?” Hambiswiritano, Yohane a nga pfumelanga leswaku a a ri yena, ku ri na sweswo u va kongomise eka un’wana, loyi a vuleke leswi ha yena: “Tingoti ta maphaxani ya yena [a ndzi fanelanga] ku ti ntshunxa.” (Luka 3:15, 16) Loko a tivisa vadyondzisiwa va yena eka Yesu, Yohane u te: “Vonani, Xinyimpfana xa Xikwembu lexi susaka xidyoho xa misava!”—Yohane 1:29.

Wolawo hakunene a ku ri mahungu lamanene, hikuva Yohane entiyisweni a a komba vanhu hinkwavo ndlela ya vutomi ni ntsako—Yesu, loyi “a tekaka swidyoho swa misava.” Tanihi vatukulu va Adamu na Evha, vanhu hinkwavo va tswaleriwa ehansi ka tihanyi ta xidyoho ni rifu. Varhoma 5:19 ya hlamusela: “Tanihi leswi vo tala va veke vadyohi hi ku ka munhu un’we [Adamu] a nga yingisanga, hi ku fanana, vo tala va ta va lava lulameke hikwalaho ka ku yingisa ka munhu un’we [Yesu].” Yesu, ku fana ni xinyimpfana lexi ku endliwaka gandzelo ha xona a a ta ‘susa xidyoho’ kutani a tlherisela vanhu exiyin’weni lexinene a va susa ka lexo biha. Bibele ya hlamusela: “Hakelo leyi tisiwaka hi xidyoho i rifu, kambe nyiko leyi nyikiwaka hi Xikwembu i vutomi  lebyi nga heriki ha Kreste Yesu Hosi ya hina.”—Varhoma 6:23.

Tanihi munhu la hetisekeke—entiyisweni, nghwazi leyi tshameke yi hanya—Yesu u sungule ku chumayela mahungu lamanene. Rungula ra Bibele eka Marka 1:14, 15 ri ri: “Endzhaku ka loko Yohane a khomiwile, Yesu a ya eGaleliya, a chumayela mahungu lamanene ya Xikwembu a ku: ‘Nkarhi lowu vekiweke wu hetisekile, naswona mfumo wa Xikwembu wu tshinele. Hundzukani, mi va ni ripfumelo eka mahungu lamanene.’”

Lava va amukeleke rungula ra Yesu kutani va kombisa ripfumelo eka mahungu lamanene va katekisiwile swinene. Yohane 1:12 yi ri: “Hinkwavo lava n’wi amukeleke, u va nyike mfanelo yo va vana va Xikwembu, hikuva a va kombisa ripfumelo evitweni ra yena.” Leswi a va ri vana va Xikwembu, a va langutele ku kuma hakelo ya vutomi lebyi nga heriki.—1 Yohane 2:25.

Kambe lunghelo ro kuma mikateko ya Mfumo a ri nga nyikiwi vanhu va lembe-xidzana ro sungula ntsena. Hilaha swi vuriweke hakona eku sunguleni, mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu ma karhi ma hangalasiwa ni ku dyondzisiwa emisaveni hinkwayo leyi akiweke namuntlha. Kutani mikateko ya Mfumo ya ha ri kona. Xana u fanele u endla yini leswaku u kuma mikateko yoleyo? Xihloko lexi landzelaka xi ta hlamusela.