I Yini Leswi Yehovha A Swi Languteleke Eka Hina?
I Yini Leswi Yehovha A Swi Languteleke Eka Hina?
“Xana Yehovha u kombela leswaku u n’wi tlherisela yini, loko ku nga ri ku kombisa vululami ni ku rhandza musa ni ku titsongahata loko u famba ni Xikwembu xa wena?”—MIKIYA 6:8.
1, 2. Ha yini malandza man’wana ya Yehovha ma hele matimba, kambe i yini lexi nga ma pfunaka?
VERA i Mukreste wo tshembeka la nga ni malembe ya kwalomu ka 75 hi vukhale naswona u karhatiwa hi mavabyi. U ri: “Minkarhi yin’wana ndzi languta ehandle hi fasitere kutani ndzi vona Vakreste-kulorhi va ri karhi va chumayela hi yindlu ni yindlu. Loko ndzi va vona ndza karhateka swinene hikuva ndza swi navela ku va na vona, kambe vuvabyi bya mina byi kavanyeta ndlela leyi ndzi rhandzaka ku tirhela Yehovha ha yona.”
2 Xana na wena u tshame u titwa hi ndlela yoleyo? Ina, hinkwavo lava rhandzaka Yehovha va swi lava ku famba hi vito ra yena, va endla leswi a swi languteleke eka vona. Kambe, ku vuriwa yini loko hi nga ri na rihanyo lerinene, loko hi dyuhele kumbe hi ri ni vutihlamuleri bya ndyangu? Hi nga hela matimba hi ku vona swiyimo swo tano swi hi sivela ku tirhela Xikwembu hilaha timbilu ta hina ti lavaka hakona. Loko hi ri eka xiyimo xo tano, hi nga khutazeka swinene hi ku kambisisa Mikiya tindzima 6 na 7. Tindzima leti ti kombisa leswaku leswi Yehovha a swi languteleke eka hina swi fanerile naswona swa koteka.
Ndlela Leyi Xikwembu Xi Khomaka Vanhu Va Xona Ha Yona
3. Yehovha u va khome njhani Vaisrayele lava tsemeke mibya?
3 Xo sungula a hi kambisiseni Mikiya 6:3-5 kutani hi xiya ndlela leyi Yehovha a va khomeke ha yona vanhu vakwe. Tsundzuka leswaku enkarhini wa Mikiya Vaisrayele a va tseme mibya. Hambiswiritano, Yehovha hi ntwela-vusiwana u vulavule na vona hi marito lama nge “N’wina vanhu vanga.” U va komberile a ku: “N’wina vanhu vanga, ndzi kombela mi tsundzuka.” Ematshan’weni ya ku va holovela hi ndlela ya tihanyi, u ringete ku fikelela timbilu ta vona hi ku va vutisa a ku, “Xana ndzi mi endle yini?” U tlhele a va khutaza leswaku va ‘humesa vumbhoni byo n’wi kaneta ha byona.’
4. Xikombiso xa Xikwembu xa ntwela-vusiwana xi fanele xi hi khumba njhani?
4 Xikwembu xi hi vekele xikombiso lexinene hinkwerhu ka hina! Hikwalaho ka ntwela-vusiwana wa xona xi vitane Vaisrayele ni Vayuda lava tsemeke mibya va le nkarhini wa Mikiya xi ku “vanhu vanga” xi tlhela xi vulavula na vona hi marito lama nge ‘ndza mi kombela.’ Kutani hi fanele hi kombisa ntwela-vusiwana ni musa hakunene eka lava nga swirho swa vandlha. Ina, van’wana swi nga ha tika ku va ni vuxaka lebyinene na vona kumbe va nga va va tsanile emoyeni. Kambe loko va rhandza Yehovha, hi fanele hi va pfuna hi tlhela hi va ni ntwela-vusiwana eka vona.
5. Hi yihi yinhla-nkulu ya Mikiya 6:6, 7?
5 Sweswi a hi hlayeni Mikiya 6:6, 7. Mikiya u vutisa nxaxamelo wa swivutiso, a ku: “Xana ndzi ta langutana na Yehovha ndzi ri na yini? Xana ndzi ta nkhinsama eka Xikwembu xa le henhla ndzi ri na yini? Xana ndzi fanele ndzi langutana na xona ndzi ri ni magandzelo yo hisiwa lama heleleke, ndzi ri ni marhole ya lembe rin’we hi vukhale? Xana Yehovha u ta tsakisiwa hi magidi ya makhuna, hi makume ya magidi ya swinambyana swa mafurha? Xana ndzi fanele ndzi nyikela n’wana wa mina wa mativula hikwalaho ka swiendlo swa mina swa ku pfukela, mbhandzu wa khwiri ra mina hikwalaho ka xidyoho xa moya-xiviri wa mina?” Doo, a swi koteki ku tsakisa Yehovha “hi magidi ya makhuna, hi makume ya magidi ya swinambyana swa mafurha.” Kambe swi kona leswi n’wi tsakisaka. Xana i yini?
Hi Fanele Hi Kombisa Vululami
6. Hi swihi swilaveko swinharhu swa Xikwembu leswi nga eka Mikiya 6:8?
6 Eka Mikiya 6:8 hi dyondza leswi Yehovha a swi languteleke eka hina. Mikiya wa vutisa: “Xana Yehovha u kombela leswaku u n’wi tlherisela yini, loko ku nga ri ku kombisa vululami ni ku rhandza musa ni ku titsongahata loko u famba ni Xikwembu xa wena?” Swilaveko leswi swinharhu swi katsa ndlela leyi hi titwaka ha yona, ndlela leyi hi anakanyaka ni ku endla swilo ha yona. Hi fanele hi titwa hi ri ni mboyamelo wa ku kombisa timfanelo leti, hi anakanya hi ndlela leyi hi nga ti kombisaka ha yona, ni ku teka goza ra ku ti kombisa. A hi kambisiseni swilaveko leswi swinharhu ha xin’we-xin’we.
7, 8. (a) “Ku kombisa vululami” swi vula yini? (b) Hi byihi vuhomboloki lebyi a byi tinyike matimba enkarhini wa Mikiya?
7 “Ku kombisa vululami” swi vula ku endla leswi lulameke. Xikwembu xi veke xikombiso xa vululami hi ndlela leyi a xi endla swilo ha yona. Hambiswiritano, vanhu lava a va hanya enkarhini wa Mikiya a va nga tirhisi vululami kambe a va tirhisa vuhomboloki. Hi tindlela tihi? Languta Mikiya 6:10. Eku heteleleni ka ndzimana yoleyo, van’wamabindzu va hlamuseriwa va ri lava tirhisaka “mpimo wa efa wa vuxisi,” ku nga mpimo lowutsongo ngopfu. Ndzimana 11 yi hlamusela leswaku a va tirhisa “mimpimo ya maribye ya vuxisi.” Naswona hi ku ya hi ndzimana 12 “ririmi ra vona [a ri ri] ni mano.” Xisweswo mimpimo ni swikalo swa vuxisi kun’we ni ririmi ra mavunwa a swi andzile etimhakeni ta mabindzu enkarhini wa Mikiya.
8 Vuxisi a byi nga tirhisiwi eka mabindzu ntsena. A byi tirhisiwa ni le hubyeni. Mikiya 7:3 yi kombisa leswaku “hosana yi kombela swo karhi, ni loyi a avanyisaka u swi endlela ku kuma hakelo.” Vaavanyisi a va nyikiwa swifumbarheriso leswaku va nyika vanhu lava nga riki na nandzu swigwevo leswi nga fanelangiki. “Lonkulu” kumbe muaka-tiko la nga ni nkucetelo na yena a a hlanganyela eka vuhomboloki lebyi. Entiyisweni Mikiya u vula leswaku hosana, muavanyisi ni munhu lonkulu a va ‘tsondzelana’ kumbe va khomisana eka swiendlo swa vona swo biha.
9. Vayuda ni Vaisrayele va khumbiwe njhani hi vuhomboloki lebyi a byi endliwa hi vanhu lavo biha?
9 Vuhomboloki lebyi a byi endliwa hi varhangeri vo homboloka a byi khumba Vayuda ni Vaisrayele hinkwavo. Mikiya 7:5 yi kombisa leswaku ku pfumaleka ka vululami swi endle leswaku ku nga ha vi ni vutshembeki exikarhi ka vanghana va xiviri hambi ku ri vanghana va vukati. Ndzimana 6 yi hlamusela leswaku sweswo swi byale moya wa ku delelana exikarhi ka maxaka ya le kusuhi yo fana na tatana ni n’wana wakwe wa xinuna, manana ni n’wana wakwe wa xisati.
10. Vakreste va tikhoma njhani exikarhi ka vanhu va namuntlha lava hombolokeke?
10 Ku vuriwa yini hi namuntlha? Xana a hi voni xiyimo lexi fanaka? Ku fana na Mikiya, na hina hi hanya ni vanhu lava pfumalaka vululami, lava nga tshembaniki, naswona mahanyelo ya vanhu ni ya ndyangu ma hohlokile. Kambe tanihi malandza ya Xikwembu lama hanyaka exikarhi ka misava leyi yo biha, a hi pfumeleli moya wa misava leyi lowu hombolokeke wu nghena evandlheni ra Vukreste. Ematshan’weni ya sweswo, hi lwela ku namarhela misinya ya milawu ya vutshembeki evuton’wini bya hina. Ina, hi “tikhoma hi ku tshembeka eka swilo hinkwaswo.” (Vaheveru 13:18) Xana a wu pfumeli leswaku loko hi kombisa vululami hi kuma mikateko leyi fuweke hileswi hi tshembanaka hakunene tanihi vamakwerhu?
Vanhu Va Ri Twa Njhani “Rito Ra Yehovha”?
11. Mikiya 7:12 yi hetiseka njhani?
11 Mikiya u profete leswaku hambiloko vuhomboloki byi tinyike matimba, vululami byi ta fikela vanhu va mixaka hinkwayo. Muprofeta loyi u profete leswaku vanhu a va ta hlengeletana “ku suka elwandle ku ya fika elwandle, ni ku suka entshaveni ku ya fika entshaveni” leswaku va va vagandzeri va Yehovha. (Mikiya 7:12) Namuntlha, laha vuprofeta byebyo byi hetisekaka ro hetelela, a ku na tiko ro karhi leri vuyeriwaka hi vululami bya Xikwembu, kambe ku vuyeriwa vanhu vo karhi ematikweni hinkwawo. (Esaya 42:1) Njhani?
12. “Rito ra Yehovha” ri twiwa njhani namuntlha?
12 Leswaku u kuma nhlamulo, xiya marito ya ndzima leyi hundzeke ya Mikiya. Mikiya 6:9 yi ri: “Rito ra Yehovha ra huwelela emutini, kutani munhu wa vutlhari lebyi pfunaka u ta chava vito ra wena.” Xana vanhu va matiko hinkwawo va twa “rito ra Yehovha” hi ndlela yihi, naswona sweswo swi fambisana njhani ni ku kombisa ka hina vululami? Ina, vanhu a va twi rito ra Xikwembu hi ku kongoma namuntlha. Kambe hikwalaho ka ntirho wa hina wo chumayela emisaveni hinkwayo, rito ra Yehovha ri twiwa hi vanhu va tinxaka hinkwato ni va swiyimo hinkwaswo. Hikwalaho lava yingisaka va ‘chava vito ra Xikwembu,’ va ri xixima swinene. Tanihi vachumayeri va Mfumo lava hisekaka entiyisweni hi kombisa vululami ni rirhandzu. Hi “kombisa vululami” hi ku twarisa vito ra Xikwembu hi nga hlawuli munhu.
Hi Fanele Hi Rhandza Musa
13. Musa wa rirhandzu wu hambana njhani ni rirhandzu?
13 Sweswi a hi vulavuleni hi xilaveko xa vumbirhi lexi boxiweke eka Mikiya 6:8. Yehovha u lava leswaku hi “rhandza musa.” Rito ra Xiheveru leri hundzuluxeriweke ri va “musa” nakambe ri vula “musa wa rirhandzu” kumbe “rirhandzu ra ntiyiso.” Musa wa rirhandzu swi vula ku khathala swinene hi van’wana ni ku va ni ntwela-vusiwana eka vona. Musa wa rirhandzu ni rirhandzu a swi fani. Njhani? Rirhandzu ri hlanganisa swo tala, hikuva ri nga kombisiwa ni le ka swilo swo karhi. Hi xikombiso, Matsalwa ma vulavula hi munhu la “rhandzaka vhinyo ni mafurha” ni loyi a “rhandzaka vutlhari.” (Swivuriso 21:17; 29:3) Hi hala tlhelo musa wa rirhandzu wu tirha eka vanhu ntsena, ngopfu-ngopfu lava tirhelaka Xikwembu. Hikwalaho, Mikiya 7:20 yi vulavula hi “musa wa rirhandzu lowu wu nyikiweke Abrahama”—munhu loyi a a tirhela Yehovha Xikwembu.
14, 15. Musa wa rirhandzu wu kombisiwa njhani, naswona hi byihi vumbhoni bya kona?
14 Hi ku ya hi Mikiya 7:18, muprofeta u vula leswaku Xikwembu “xi tsakela musa wa rirhandzu.” Eka Mikiya 6:8 a hi byeriwi ku kombisa musa wa rirhandzu ntsena kambe ni ku rhandza mfanelo yoleyo. Hi dyondza yini eka matsalwa lawa? Hi dyondza leswaku hi kombisa musa wa rirhandzu hi ku tirhandzela swi suka embilwini. Ku fana na Yehovha ha tsaka loko hi kombisa musa wa rirhandzu eka lava va wu lavaka.
15 Namuntlha musa wo tano wa rirhandzu wu hlawulekisa vanhu va Xikwembu. Xiya xikombiso xin’we ntsena. Hi June 2001, mpfula yi vange ndhambhi leyikulu le Texas, U.S.A., yi onha makaya ya magidi, ku katsa ni madzana ya makaya ya Timbhoni ta Yehovha. Leswaku ti pfuna Vakreste-kulobye, Timbhoni ta kwalomu ka 10 000 ti tirhise nkarhi wa tona hi ku tirhandzela ti ya phalala. Vapfuneti va hete nkarhi lowu endlaka hafu ya lembe, va tirha swi vava vusiku ni nhlikanhi ni hi mahelo-vhiki, va pfuxa Tiholo ta Mfumo ta nhungu ni makaya yo tlula 700 ya Vakreste-kulobye. Lava a va nga swi koti ku pfuna eku akeni va nyikele hi swakudya, mali ni swin’wana. Hikwalaho ka yini Timbhoni leti hinkwato ta magidi ti tinyiketele ku ta pfuna vamakwavo? Hikuva ti “rhandza musa.” Nakambe a hi ku tsakisa ka swona ku tiva leswaku swiendlo swo tano swa musa wa rirhandzu swi kombisiwa hi vamakwerhu emisaveni hinkwayo! Ina, ku fikelela xilaveko xa “ku rhandza musa” a hi ndzhwalo kambe swa tsakisa!
Famba Ni Xikwembu Hi Ku Titsongahata
16. I xifaniso xihi lexi hi pfunaka ku twisisa xilaveko xa ku famba ni Xikwembu hi ku titsongahata?
16 Xilaveko xa vunharhu lexi kumekaka eka Mikiya 6:8 i “ku titsongahata loko u famba ni Xikwembu xa wena.” Leswi swi vula ku tiva lomu hi tsandzekaka kona kutani hi titshega hi Xikwembu. Hi xikombiso: Ehleketa hi xinhwanyetana lexi khomeleleke voko ra tata wa xona loko va ri karhi va famba endhawini leyi nga ni xidzedze. Xinhwanyetana lexi xa swi tiva leswaku a xi na matimba kambe xi tshembe tata wa xona. Na hina hi fanele hi tiva lomu hi tsandzekaka kona kambe hi tshemba Tata wa hina wa le tilweni. Xana hi nga swi kotisa ku yini ku tshemba yena minkarhi hinkwayo? Ndlela yin’wana i ku tsundzuka leswaku ha yini ku ri vutlhari ku namarhela Xikwembu. Mikiya u hi tsundzuxa swivangelo swinharhu: Yehovha i Mukutsuri, Mukongomisi ni Musirheleri wa hina.
17. Yehovha u xi hetisise njhani xitshembiso xa yena xa ku kutsula, ku kongomisa ni ku sirhelela vanhu vakwe va le nkarhini wa khale?
17 Hi ku ya hi Mikiya 6:4, 5, Xikwembu xi te: “Ndzi mi humese etikweni ra Egipta.” Ina, Yehovha u ve Mukutsuri wa Israyele. Yehovha u tlhele a ku: “Emahlweni ka n’wina ndzi rhume Muxe, Aroni na Meriyamu.” Muxe na Aroni va tirhisiwe ku kongomisa tiko naswona Meriyamu u kongomise vavasati va Vaisrayele eku cineni loku veke kona endzhaku ka loko va hlurile. (Eksoda 7:1, 2; 15:1, 19-21; Deteronoma 34:10) Yehovha u nyike nkongomiso hi ku tirhisa malandza ya yena. Eka ndzimana 5, Yehovha u tsundzuxe Vaisrayele leswaku u va sirhelerile eka Balaka na Balama nileswaku u sirhelele Vaisrayele exiphen’wini xo hetelela xa riendzo ra vona ku suka eXitimi le Mowabu ku ya fika eGiligala eTikweni leri Tshembisiweke.
18. Xana Xikwembu i Mukutsuri, Mukongomisi ni Musirheleri hi ndlela yihi namuntlha?
18 Loko hi famba ni Xikwembu xa hi kutsula emisaveni ya Sathana, xi hi kongomisa hi Rito ni nhlengeletano ya xona xi tlhela xi hi sirhelela tanihi ntlawa eka lava va lwisanaka na hina. Hikwalaho hi ni xivangelo lexikulu xa ku khomelela swinene exandleni xa Tata wa hina wa le tilweni loko hi ri karhi hi famba na yena xiphen’wini xo hetelela xa riendzo ra hina leri nga ni swidzedze, ro ya endhawini yo antswa swinene ku tlula Tiko ra khale leri Tshembisiweke—ku nga misava leyintshwa yo lulama ya Xikwembu.
19. Ku titsongahata ku nghena njhani eku tsandzekeni ka hina ku endla swo karhi?
19 Ku titsongahata loko hi famba ni Xikwembu swi hi pfuna leswaku hi va ni vonelo lerinene hi swiyimo swa hina. Xivangelo xa kona hileswi ku titsongahata swi katsaka ku tiva leswi swi hi tsandzaka ku swi endla. Ku dyuhala kumbe vuvabyi swi nga endla leswaku hi tsandzeka ku endla leswi engetelekeke entirhweni wa Yehovha. Kambe ematshan’weni ya ku pfumelela leswaku sweswo swi hi heta matimba, i swinene ku tsundzuka leswaku Xikwembu xi amukela matshalatshala lawa hi ma endlaka ‘hi ku ya hi leswi hi nga na swona, ku nga ri hi leswi hi nga riki na swona.’ (2 Vakorinto 8:12) Entiyisweni, Yehovha u langutele leswaku hi n’wi tirhela hi moya-xiviri hinkwawo, hi endla leswi swiyimo swa hina swi hi pfumelelaka ku endla swona. (Vakolosa 3:23) Loko hi hisekela ku endla hinkwaswo leswi hi nga swi kotaka entirhweni wa xona, Xikwembu xa hi katekisa swinene.—Swivuriso 10:22.
Moya Wa Ku Rindza Wa Vuyerisa
20. I yini leswi hi faneleke hi swi lemuka leswaku hi kombisa moya wa ku rindza wo fana ni wa Mikiya?
20 Ku vona mikateko ya Yehovha swi hi susumetela ku tekelela moya wa Mikiya. U te: “Ndzi ta kombisa moya wo rindza eka Xikwembu lexi xi ndzi ponisaka.” (Mikiya 7:7) Xana marito lawa ma yelana njhani ni ku titsongahata ka hina loko hi famba ni Xikwembu? Ku va ni moya wa ku rindza kumbe ku lehisa mbilu swi hi pfuna leswaku hi nga heli matimba hileswi siku ra Yehovha ri nga si fikaka. (Swivuriso 13:12) Entiyisweni, hinkwerhu hi ku langutele hi mahlo-ngati ku herisiwa ka misava leyi yo homboloka. Hambiswiritano, vhiki rin’wana ni rin’wana vanhu va magidi va sungula ku famba ni Xikwembu. Ku tiva sweswo swi hi nyika xivangelo xa ku kombisa moya wo rindza. Mbhoni yin’wana ya khale yi vule leswi landzelaka malunghana ni mhaka leyi: “Loko ndzi anakanya hi malembe ya 55 lama hundzeke ndzi ri entirhweni wo chumayela, ndza khorwiseka leswaku a ndzi lahlekeriwanga hi nchumu hikwalaho ko rindza Yehovha. Ku ri na sweswo, ndzi papalate ku weriwa hi maxangu yo tala.” Xana na wena u tshama u swi xiya sweswo?
21, 22. Mikiya 7:14 yi hetiseka njhani namuntlha?
21 Ku famba na Yehovha swa hi vuyerisa hakunene. Hilaha hi hlayaka hakona eka Mikiya 7:14, Mikiya u fanisa vanhu va Xikwembu ni tinyimpfu leti tshamaka ti hlayisekile loko ti ri ni murisi wa tona. Malunghana ni ku hetiseka lokukulu ka vuprofeta lebyi namuntlha, masalela ya Israyele wa moya kun’we ni “tinyimpfu tin’wana” ma kuma ku hlayiseka eka Murisi wa wona la tshembekaka, ku nga Yehovha. Ma tshama ma ri “[woxe] ekhwatini—exikarhi ka ntanga wa mihandzu,” ma tihambanisa hi tlhelo ra moya ni misava leyi, leyi nyanyaka ku biha.—Yohane 10:16; Deteronoma 33:28; Yeremiya 49:31; Vagalatiya 6:16.
22 Nakambe vanhu va Yehovha va tiphina, hilaha Mikiya 7:14 yi profeteke hakona. Loko a vulavula hi tinyimpfu kumbe vanhu va Xikwembu, Mikiya u te: “A va dye eBaxani ni le Giliyadi.” Tanihi leswi tinyimpfu leti a ti dya emadyelweni yo nona ya le Baxani ni le Giliyadi a ti kula kahle, ni vanhu va Xikwembu namuntlha va humelela hi tlhelo ra moya—ku nga nkateko wun’wana lowu kumiwaka hi lava va fambaka ni Xikwembu hi ku titsongahata.—Tinhlayo 32:1; Deteronoma 32:14.
23. I yini leswi hi nga swi dyondzaka loko hi kambisisa Mikiya 7:18, 19?
23 Eka Mikiya 7:18, 19, muprofeta u kandziyisa ku navela ka Yehovha ka ku rivalela vanhu lava hundzukaka. Ndzimana 18 yi vula leswaku Yehovha u “[rivalela] xihoxo” naswona u “[honisa] ku tlula nawu.” Hi ku ya hi ndzimana 19, u ta ‘teka swidyoho hinkwaswo swa vanhu a swi lahlela evuentweni bya lwandle.’ Hi yihi dyondzo leyi hi yi kumaka laha? Hi nga tivutisa loko hi tekelela Yehovha emhakeni leyi. Xana ha va rivalela van’wana loko va hi dyohela? Loko vanhu vo tano va hundzuka kutani va kombela ku rivaleriwa, hi ta tekelela Yehovha hi ku tiyimisela ku va rivalela hilaha ku heleleke.
24. Xana vuprofeta bya Mikiya byi ku pfune yini?
24 Xana hi vuyeriwe njhani eka nkambisiso lowu wa vuprofeta bya Mikiya? Byi hi tsundzuxe leswaku Yehovha u va nyika ntshembo wa ntiyiso lava va tshinelaka eka yena. (Mikiya 2:1-13) Hi khutaziwe ku endla hinkwaswo leswi nga ematimbeni ya hina leswaku hi yisa vugandzeri bya ntiyiso emahlweni, hi famba hi vito ra Xikwembu hilaha ku nga heriki. (Mikiya 4:1-4) Nakambe byi hi tiyisekise leswaku hi nga swi kota ku fikelela swilaveko swa Yehovha, ku nga khathariseki leswaku swiyimo swa hina swi njhani. Ina, vuprofeta bya Mikiya bya hi tiyisa hakunene leswaku hi famba hi vito ra Yehovha.
A Wu Ta Hlamurisa Ku Yini?
• Hi ku ya hi Mikiya 6:8, Yehovha u langutele yini eka hina?
• I yini lexi lavekaka leswaku hi “kombisa vululami”?
• Hi nga swi kombisa njhani leswaku hi “rhandza musa”?
• “Ku titsongahata loko u famba ni Xikwembu” swi katsa yini?
[Swivutiso Swa Dyondzo]
[Swifaniso leswi nga eka tluka 21]
Mikiya u namarhele swilaveko swa Yehovha, ku nga khathariseki swiyimo swo homboloka swa le nkarhini wa yena. Na wena u nga swi kota
[Xifaniso lexi nga eka tluka 23]
Kombisa vululami hi ku chumayela vanhu va swiyimo hinkwaswo
[Swifaniso leswi nga eka tluka 23]
Kombisa leswaku u rhandza musa hi ku khathalela swilaveko swa van’wana
[Xifaniso lexi nga eka tluka 23]
Endla leswi u nga swi kotaka kambe u nga rivali leswaku ku ni laha u tsandzekaka kona