‘Tikhome Eka Leswo Biha’

“Hlonga ra Hosi a ri fanelanga ri lwa, kambe ri fanele ri olova eka hinkwavo, . . . ri tikhoma eka leswo biha.”—2 TIMOTIYA 2:24.

1. Ha yini minkarhi yin’wana hi hlangana ni vanhu lava hi karihelaka loko hi ri evutirhelini bya Vukreste?

XANA u endla yini loko u hlangana ni vanhu lava nga ku laviki kumbe lava nga yingisiki leswi u teke ha swona? Loko a hlamusela masiku yo hetelela, muapostola Pawulo u vule ka ha ri emahlweni leswaku vanhu a va ta va “vasandzi, . . . valumbeti, lava nga tikhomiki, lava nga ni tihanyi.” (2 Timotiya 3:1-5, 12) U nga ha hlangana ni vanhu vo tano ensin’wini kumbe emintirhweni yin’wana.

2. I matsalwa wahi lama nga hi pfunaka ku tirhisana hi vutlhari ni vanhu lava hi karihelaka?

² A hi vanhu hinkwavo lava karihaka lava nga swi tsakeriki swilo leswinene. Maxangu lamakulu kumbe ku karhateka swi nga vangela vanhu ku karihela munhu un’wana ni un’wana la nga kusuhi na vona. (Eklesiasta 7:7) Vo tala va endla tano hileswi va hanyaka va tlhela va tirha endhawini leyi swi tolovelekeke ku tirhisa ririmi leri thyakeke. Leswi a swi endli leswaku ririmi ro tano ri amukeleka eka hina Vakreste, kambe swa hi pfuna ku twisisa leswaku ha yini vanhu van’wana va ri tirhisa. Xana hi fanele hi endlisa ku yini loko hi kariheriwa? Swivuriso 19:11 yi ri: “Kunene ku twisisa ka munhu ku vohlisa ku hlundzuka kakwe.” Naswona Varhoma 12:17, 18 ya hi tsundzuxa: “Mi nga tlheriseli swo biha hi swo biha hambi eka mani. . . . Loko swi koteka, swi titshege hi n’wina, vanani ni ku rhula ni vanhu hinkwavo.”

3. Ku va la rhuleke swi katseka njhani eka rungula leri hi ri chumayelaka?

³ Loko hi rhurile hakunene, leswi swi ta tikomba hi moya lowu hi wu kombisaka. Swi ta kombisiwa eka leswi hi swi vulaka ni leswi hi swi endlaka, kumbexana ndlela leyi hi langutekaka  ha yona exikandzeni ni ndlela leyi rito ra hina ri twalaka ha yona. (Swivuriso 17:27) Loko a rhumela vaapostola vakwe leswaku va ya chumayela, Yesu u va tsundzuxile: “Loko mi nghena endlwini, xewetani va ndyangu [“navelelani ndyangu ku rhula,” The New English Bible]; kutani loko yindlu ya kona swi yi fanela, ku rhula loku mi yi navelelaka kona a ku ve eka yona; kambe loko swi nga yi faneli, ku rhula ka n’wina a ku tlhelele eka n’wina.” (Matewu 10:12, 13) Rungula leri hi ri rhwaleke i mahungu lamanene. Bibele yi ri vitana “mahungu lamanene ya ku rhula,” “mahungu lamanene ya musa lowu nga faneriwiki wa Xikwembu,” ni “mahungu lamanene lawa ya mfumo.” (Vaefesa 6:15; Mintirho 20:24; Matewu 24:14) Xikongomelo xa hina a hi ku xopaxopa tidyondzo ta munhu loyi hi vulavulaka na yena kumbe ku holovisana na yena hi mavonelo yakwe, kambe i ku n’wi byela mahungu lamanene lama humaka eRitweni ra Xikwembu.

4. Xana u nga ku yini loko munhu a ku “A ndzi na wona nkarhi wa n’wina,” u nga si vula na leswaku u te hi yini?

⁴ Handle ko yingiserisisa kahle, n’wini wa muti a nga ha hatla a ku: “A ndzi na wona nkarhi wa n’wina.” Hakanyingi, u nga ha ku: “A ndzi tsakela ku ku hlayela ndzimana yin’we yo koma ya le Bibeleni.” Swi nga endleka a nga ali. Minkarhi yin’wana swi nga va swi fanerile ku vula leswaku: “A ndzi lava ku ku byela hi nkarhi lowu ku nga ta va ku nga ha ri na vuhomboloki naswona vanhu hinkwavo va nga ta dyondza ku rhandzana.” Loko n’wini wa muti a nga tikombi a lava ku twa leswi engetelekeke, u nga ha engetela: “Kambe ndzi ta tlhela ndzi vuya siku rin’wana.” Hambiloko nhlamulo ya n’wini wa muti yi nga kombisi ku rhula, xana hi fanele hi gimeta hi leswaku a ‘nga faneleki’? Ku nga khathariseki leswaku u angula njhani, tsundzuka xitsundzuxo xa le Bibeleni xa ku “olova eka hinkwavo, [u] tikhoma eka leswo biha.”—2 Timotiya 2:24.

A A Ri Ni Tihanyi Kambe A A Lahlekile

5, 6. Sawulo u va khome njhani valandzeri va Yesu, naswona ha yini a va khome tano?

⁵ Hi lembe-xidzana ro sungula, wanuna la vuriwaka Sawulo a a tiviwa swinene hikwalaho ka mavulavulelo yakwe yo delela, na hikwalaho ka tihanyi ta yena. Bibele yi vula leswaku a a “ha ri ni mahika ya nxungeto ni ku va dlaya hi vomu vadyondzisiwa va Hosi.” (Mintirho 9:1, 2) Endzhakunyana u pfumerile leswaku a a ri “musandzi ni muxanisi ni murhukani.” (1 Timotiya 1:13) Hambileswi  van’wana va maxaka yakwe swi nga ha endleka se a a va ri Vakreste, u vule leswi landzelaka malunghana ni langutelo rakwe eka valandzeri va Kreste: “Leswi a ndzi va hlundzukele ngopfu, ndzi kale ndzi va xanisa hambi ehandle ka miti.” (Mintirho 23:16; 26:11; Varhoma 16:7, 11) A ku na vumbhoni bya leswaku vadyondzisiwa va ringete ku phikizana na Sawulo erivaleni loko a ha karihe hi ndlela yoleyo.

⁶ Ha yini Sawulo a endle tano? Endzhaku ka malembenyana, u tsarile: “A ndzi pfumala vutivi naswona a ndzi endla hi ku pfumala ripfumelo.” (1 Timotiya 1:13) A a ri Mufarisi la dyondzisiweke “hi ku ya hi rilondzo ra Nawu wa vakokwana.” (Mintirho 22:3) Hambileswi Gamaliyele, mudyondzisi wa Sawulo a a anakanyela, Kayafasi muprista lonkulu loyi Sawulo a a tirhisana na yena, a hisekela etlhelo. Kayafasi hi yena a a ri murhangeri eka rhengu leri yiseke eku dlayiweni ka Yesu Kreste. (Matewu 26:3, 4, 63-66; Mintirho 5:34-39) Endzhaku ka sweswo, Kayafasi u tiyisekile leswaku vaapostola va Yesu va biwa, kutani a va lerisa leswaku va tshika ku chumayela hi vito ra Yesu. Kayafasi a a rhangela Sanedri ehubyeni leyi a yi hlundzukile laha Stefano a nga tekiwa a ya khandliwa hi maribye. (Mintirho 5:27, 28, 40; 7:1-60) Sawulo a a hlalerile loko va n’wi khandla hi maribye, naswona Kayafasi u n’wi nyike mpfumelelo wo ya emahlweni a sivela valandzeri va Yesu hi ku va khoma ni le Damaska. (Mintirho 8:1; 9:1, 2) Sawulo a a ehleketa leswaku nhlohlotelo wolowo a wu nyikela vumbhoni bya leswaku u hisekela Xikwembu, kambe kahle-kahle a a pfumala ripfumelo ra xiviri. (Mintirho 22:3-5) Hikwalaho, Sawulo u tsandzekile ku swi xiya leswaku Yesu a a ri Mesiya wa ntiyiso. Kambe Sawulo u tianakanyisisile loko Yesu la pfuxiweke a vulavula na yena hi singita loko a ri endleleni yo ya eDamaska.—Mintirho 9:3-6.

7. Sawulo u humeleriwe hi yini loko a ri endleleni yo ya eDamaska endzhaku ko vona Yesu?

⁷ Endzhakunyana ka leswi, mudyondzisiwa Ananiya u rhumiwile leswaku a ya nyikela vumbhoni eka Sawulo. Xana a wu ta swi tsakela ku ya nyikela vumbhoni byebyo? Ananiya a a chava, kambe u vulavule na Sawulo hi tintswalo. Langutelo ra Sawulo a a ri cincile hikwalaho ka leswi a voneke Yesu hi singita endleleni yo ya eDamaska. (Mintirho 9:10-22) Endzhakunyana u tiviwe tanihi muapostola Pawulo, murhumiwa la nga Mukreste la hisekaka.

A A Ri Ni Moya Wo Rhula Kambe A Ri Ni Xivindzi

8. Yesu u ri kombise njhani langutelo ra Tata wakwe eka vanhu lava a va endla swilo swo biha?

⁸ Yesu a a ri muhuweleri wa Mfumo loyi a a ri ni moya wo rhula kambe a a ri ni xivindzi loko a tirhisana ni vanhu. (Matewu 11:29) U kombise moya wa Tata wakwe wa le tilweni, loyi a kombelaka lavo homboloka leswaku va hundzuka etindleleni ta vona to biha. (Esaya 55:6, 7) Eka vadyohi, Yesu a a languta loko ku ri ni vumbhoni bya ku hundzuka, kutani a khutaza vadyohi volavo. (Luka 7:37-50; 19:2-10) Ematshan’weni yo avanyisa van’wana hi ndlela leyi va langutekaka ha yona ehandle, Yesu u tekelele musa wa Tata wa yena ni ku lehisa mbilu a ri ni ntshembo wa leswaku va ta hundzuka. (Varhoma 2:4) Ku rhandza ka Yehovha hileswaku vanhu va tinxaka hinkwato va hundzuka kutani va ponisiwa.—1 Timotiya 2:3, 4.

9. Hi nga dyondza yini eka ndlela leyi Esaya 42:1-4 yi hetisekeke ha yona eka Yesu?

⁹ Loko a hlamusela langutelo leri Yehovha a ri na rona hi Yesu Kreste, Matewu mutsari wa Evhangeli u tshaha marito lawa ya vuprofeta: “Maswivo! Nandza wa mina loyi ndzi n’wi hlawuleke, la rhandzekaka eka mina, loyi moya-xiviri wa mina wu n’wi amukeleke! Ndzi ta veka moya wa mina ehenhla ka yena, naswona vululami u ta byi hlamusela kahle eka matiko. A nge holovi, hambi ku ri ku huwelela hi matimba, naswona ku hava loyi a nga ta twa rito rakwe etindleleni to anama. Ku hava rihlanga leri khinyekeke leri a nga ta ri pfotlosa, naswona ku hava rivoni ra ngoti leri ketimelaka leri a nga ta ri tima, ku fikela loko a humesa vululami hilaha ku humelelaka. Hakunene, matiko ma ta tshemba vito rakwe.” (Matewu 12:17-21; Esaya 42:1-4) Hi ku pfumelelana ni marito wolawo ya vuprofeta, Yesu a nga katsekanga etimholoveni. Niloko a ri ehansi ka ntshikilelo, u vulavule ntiyiso hi ndlela leyi a yi tsakisa vanhu va timbilu letinene.—Yohane 7:32, 40, 45, 46.

10, 11. (a) Hambileswi vakaneti van’wana va Yesu a ku ri Vafarisi, ha yini a chumayele van’wana va vona? (b) Minkarhi yin’wana Yesu a a va hlamula njhani vakaneti va yena, kambe i yini lexi a nga xi endlangiki?

 ¹⁰ Hi nkarhi wa vutirheli byakwe, Yesu u vulavule ni Vafarisi vo tala. Hambileswi van’wana va vona a va lava ku n’wi phasa hi mavulavulelo yakwe, Yesu a nga gimetanga hileswaku hinkwavo ka vona a va ri ni nsusumeto wo biha. Simoni, loyi a a ri Mufarisi loyi a a xopaxopa, handle ko kanakana a a lava ku n’wi tiva kahle Yesu, hiloko a n’wi rhamba leswaku a ta dya swakudya na yena. Yesu u xi amukerile xirhambo xexo kutani a nyikela vumbhoni eka vanhu lava a va ri kona. (Luka 7:36-50) Hi nkarhi wun’wana, Mufarisi loyi a a dumile loyi a a vitaniwa Nikodema u te eka Yesu ni vusiku. Yesu a nga n’wi solanga hileswi a nga rindza kukondza ri sikula. Ku ri na sweswo, u nyikele vumbhoni eka Nikodema malunghana ni rirhandzu leri kombisiweke hi Xikwembu hi ku rhumela N’wana wa xona leswaku a ta pfulela lava nga ta kombisa ripfumelo ndlela yo ya eku ponisiweni. Yesu hi ku titsongahata u tlhele a kombisa nkoka wa ku xixima lunghiselelo ra Xikwembu. (Yohane 3:1-21) Endzhakunyana Nikodema u vulavulele Yesu loko Vafarisi van’wana va xi tekele ehansi xiviko lexi vulavulaka hi Yesu.—Yohane 7:46-51.

¹¹ Yesu a a swi kota ku vona vukanganyisi bya lava a va ringeta ku n’wi phasa. A nga pfumelanga ku kanetana ni vakaneti va yena. Hambiswiritano, loko swi fanerile u nyikele tinhlamulo to koma, leti nga ni matimba hi ku kombisa nsinya wa nawu, a tirhisa xifaniso, kumbe a tshaha tsalwa. (Matewu 12:38-42; 15:1-9; 16:1-4) Minkarhi yin’wana, loko swi tikomba leswaku a ku nge vi na vuyelo lebyinene Yesu o timiyelela.—Marka 15:2-5; Luka 22:67-70.

12. Yesu u swi kote njhani ku pfuna vanhu hambiloko va n’wi huwelela?

¹² Minkarhi yin’wana, Yesu a a huweleriwa hi vanhu lava a va lawuriwa hi mimoya leyi thyakeke. Loko sweswo swi humelela, a a tikhoma naswona a a tirhisa matimba ya yena lama humaka eka Xikwembu leswaku a va ntshunxa eka yona. (Marka 1:23-28; 5:2-8, 15) Loko vanhu van’wana va hi hlundzukela kutani va hi huwelela loko hi ri ensin’wini, na hina hi fanele hi tikhoma, naswona hi fanele hi tikarhatela ku tamela swiyimo swo tano hi musa na hi vuxiyaxiya.—Vakolosa 4:6.

Ku Tikhoma eNdyangwini

13. Ha yini vanhu minkarhi yin’wana va kaneta xirho xa ndyangu lexi sungulaka ku dyondza Bibele ni Timbhoni ta Yehovha?

¹³ Hakanyingi endyangwini ku va ni xilaveko xa leswaku valandzeri va Yesu va tikhoma. Munhu loyi mbilu ya yena yi khumbiwaka swinene hi ntiyiso wa Bibele u navela leswaku ndyangu wa yena na wona wu va tano. Kambe hilaha Yesu a vuleke hakona, swirho swa ndyangu swi nga ha va ni rivengo. (Matewu 10:32-37; Yohane 15:20, 21) Ku ni swivangelo swo hambana-hambana leswi vangelaka sweswo. Hi xikombiso, hambileswi tidyondzo ta le Bibeleni ti nga hi pfunaka leswaku hi va lava tshembekeke hi tlhela hi va ni xichavo, Matsalwa ma tlhela ma hi dyondzisa leswaku exiyin’weni xihi na xihi hi ni vutihlamuleri lebyikulu eka Muvumbi wa hina. (Eklesiasta 12:1, 13; Mintirho 5:29) Xirho xa ndyangu lexi vonaka onge a ha ha byi xiximi vulawuri bya xona endyangwini hikwalaho ka leswi hi tshembekaka eka Yehovha xi nga ha khunguvanyeka. Loko hi langutane ni xiyimo xo tano, i swa nkoka swinene leswaku hi landzela xikombiso xa Yesu xa ku tikhoma!—1 Petro 2:21-23; 3:1, 2.

14-16. I yini lexi vangeleke leswaku swirho swa ndyangu leswi tshameke swi kaneta swi hundzuka?

 ¹⁴ Vo tala lava sweswi va tirhelaka Yehovha a va ri ni munghana wa vukati kumbe swirho swin’wana swa ndyangu leswi a swi lwisana ni ku hundzuka loku a va ku endla loko va sungula ku dyondza Bibele. Vakaneti lava swi nga ha endleka va twe swiviko swo biha malunghana ni Timbhoni ta Yehovha, naswona minkarhi yin’wana va nga ha va va chava leswaku endyangwini ku nga ha va ni nkucetelo wo biha. I yini lexi vangeleke leswaku va hundzula langutelo ra vona? Hakanyingi, nchumu lowu va khumbaka swinene i xikombiso lexinene xa mupfumeri. Leswi mupfumeri a tirhiseke ndzayo ya Bibele hi ku tshembeka—a ya eminhlanganweni ya Vukreste nkarhi na nkarhi a tlhela a ya ensin’wini a ri karhi a endla mintirho ya le ndyangwini naswona a tikhoma loko a rhukaniwa—minkarhi yin’wana nkaneto wa ndyangu wa hunguteka.—1 Petro 2:12.

¹⁵ Mukaneti a nga ha va a tlhele a ala ku yingisela nhlamuselo yihi na yihi leyi humaka eBibeleni hikwalaho ka rivengo kumbe ku tikukumuxa. Sweswo swi humelerile eka wanuna un’wana wa le United States loyi a vuleke leswaku a a rhandza ngopfu tiko ra ka vona. Siku rin’wana, loko nsati wa yena a ye entsombanweni, u teke swiambalo swa yena hinkwaswo a famba. Nkarhi wun’wana u suke ni xibalesa ekaya a ri karhi a vula leswaku u lava ku tidlaya. U vule leswaku xin’wana ni xin’wana lexi a a xi endla lexi humeke endleleni a a vangeriwa hi vukhongeri bya nsati wakwe. Kambe nsati wakwe u tikarhatele ku hambeta a tirhisa misinya ya milawu ya Bibele. Endzhaku ka malembe ya 20 nsati wa yena a ri Mbhoni ya Yehovha, na yena nuna loyi u ve yona. Le Albania wansati un’wana u hlundzukile hileswi n’wana wa yena wa xisati a dyondzeke Bibele ni Timbhoni ta Yehovha kutani a khuvuriwa. Manana loyi u hise 12 wa Tibibele ta n’wana wa yena. Kutani siku rin’wana u pfule Bibele leyintshwa leyi n’wana wa yena a a yi siye ehenhla ka tafula. Yi pfuleke eka Matewu 10:36, naswona manana loyi u swi xiyile leswaku leswi a swi vuriwa kwalaho a swi kombetela eka yena. Nilokoswiritano, leswi a a karhateka hi vuhlayiseki bya n’wana wa yena, manana loyi u n’wi heleketile loko a ya khandziya byatso ni Timbhoni tin’wana va ya entsombanweni eItaly. Loko manana loyi a vone rirhandzu, ku angarhana ni ku n’wayitela ka ntlawa lowu kutani a twa xihleko xa vona xa ku tsaka, ndlela leyi a titwa ha yona yi sungule ku cinca. Endzhakunyana ka leswi, u pfumerile ku dyondza Bibele. Namuntlha u tikarhatela ku pfuna van’wana lava na vona va tshameke va kaneta.

¹⁶ Eka xikombiso xin’wana, wanuna un’wana u ye eka nsati wa yena a khome mukwana a n’wi hehla hi ndlela ya tihanyi loko a ri karhi a tshinela eHolweni ya Mfumo. Nsati wakwe u n’wi hlamule a rhurile a ku: “Nghena eHolweni ya Mfumo, u ta tivonela.” U nghenile naswona hi ku famba ka nkarhi u ve nkulu la nga Mukreste.

17. Loko ku pfa ku va ni timholovo endyangwini wa Vukreste, i xitsundzuxo xihi xa le Matsalweni lexi nga pfunaka?

¹⁷ Hambiloko swirho hinkwaswo swa ndyangu swi ri Vakreste, ku nga ha va ni minkarhi leyi xiyimo xa ndyangu xi tikaka swinene naswona ku nga vulavurisaniwi kahle hikwalaho ka leswi vanhu va nga hetisekangiki. I swa nkoka leswi Vakreste va le Efesa wa khale va tsundzuxiweke leswaku: “Ku leva hinkwako ni ku hlundzuka ni vukarhi ni huwa ni mavulavulelo ya nhlambha a  swi susiwe eka n’wina swin’we ni vubihi hinkwabyo.” (Vaefesa 4:31) Handle ko kanakana, Vakreste va le Efesa a va lawuriwa hi xiyimo lexi a va hanya eka xona, ku nga hetiseki ka vona naswona eka van’wana, ndlela leyi a va hanya ha yona khale. I yini lexi a xi ta va pfuna leswaku va hundzuka? A va fanele va “endliwa [va] va lavantshwa ematimbeni lama susumetaka mianakanyo ya [vo]na.” (Vaefesa 4:23) Loko va ri karhi va dyondza Rito ra Xikwembu, va anakanyisisa hi ndlela leyi a ri fanele ri kucetela vutomi bya vona ha yona, va hlanganyela ni Vakreste-kulobye naswona va khongela hi mbilu hinkwayo, mihandzu ya moya wa Xikwembu a yi ta vonaka swinene evuton’wini bya vona. A va ta dyondza ku ‘kombana musa, va tsetselelana swinene, va rivalelana hi ku ntshunxeka tanihi leswi Xikwembu na xona xi va rivaleleke hi ku ntshunxeka hi Kreste.’ (Vaefesa 4:32) Ku nga khathariseki leswaku van’wana va endla yini, hi fanele hi tikhoma, hi va ni musa, ntwela-vusiwana hi tlhela hi rivalelana. Hakunene, hi fanele hi “nga tlheriseli swo biha hi swo biha hambi eka mani.” (Varhoma 12:17, 18) Minkarhi hinkwayo ku tekelela Xikwembu hi ku kombisa rirhandzu ra xiviri i nchumu lowunene lowu hi faneleke hi wu endla.—1 Yohane 4:8.

Xitsundzuxo Eka Vakreste Hinkwavo

18. Ha yini xitsundzuxo lexi kumekaka eka 2 Timotiya 2:24 a xi fanerile eka nkulu wa le Efesa wa khale, naswona xi nga va vuyerisa njhani Vakreste hinkwavo?

¹⁸ Xitsundzuxo xa leswaku hi “tikhoma eka leswo biha” xi tirha eka Vakreste hinkwavo. (2 Timotiya 2:24) Kambe xi rhange xi kongomisiwa eka Timotiya, loyi a a xi lava hi nkarhi lowu a ri nkulu aEfesa. Van’wana evandlheni a va ma vula erivaleni mavonelo ya vona naswona a va dyondzisa tidyondzo leti hoxeke. Leswi a va nga xi twisisi hi ku hetiseka xikongomelo xa Nawu wa Muxe, va tsandzekile ku twisisa nkoka wa ripfumelo, rirhandzu ni ripfalo lerinene. Ku tikukumuxa ku vange madzolonga loko va ri karhi va phikizana hi marito, naswona va tsandzeke ku twisisa nkoka wa tidyondzo ta Kreste ni wa ku tinyiketela eka Xikwembu. Leswaku a lulamisa xiyimo lexi, Timotiya a a fanele a wu namarhela swinene ntiyiso wa le Matsalweni kambe a tirhisana ni vamakwavo hi ku rhula. Ku fana ni vakulu va namuntlha, a a swi tiva leswaku ntlhambi a wu nga ri wa yena ni leswaku a a fanele a tirhisana ni van’wana hi ndlela leyi a yi ta kondletela rirhandzu ni vun’we bya Vukreste.—Vaefesa 4:1-3; 1 Timotiya 1:3-11; 5:1, 2; 6:3-5.

19. Ha yini swi ri swa nkoka leswaku hinkwerhu ka hina hi “lav[a] ku rhula”?

¹⁹ Xikwembu xi khutaza vanhu va xona leswaku va “lav[a] ku rhula.” (Sofaniya 2:3) Rito ra Xiheveru ra “ku rhula” ri vula xiyimo lexi endlaka munhu a kota ku tiyisela mbanga hi ku lehisa mbilu, a nga nyangatseki naswona a nga rihiseli. Onge hi nga kombela Yehovha hi mbilu hinkwayo leswaku a hi pfuna leswaku hi tikhoma naswona hi n’wi yimela hi ndlela leyi faneleke, ni le hansi ka swiyimo swo tika.

Xana U Dyondze Yini?

• Loko u rhukaniwa, i matsalwa wahi lama nga ku pfunaka?

• Ha yini Sawulo a ve ni tihanyi?

• Xikombiso xa Yesu xi hi pfuna njhani ku tirhisana ni vanhu va mixaka hinkwayo hi ndlela leyi faneleke?

• Ku nga va ni vuyelo byihi loko hi tikhoma eka mavulavulelo ya hina ekaya?

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 26]

Ku nga khathariseki ndhuma ya Sawulo, Ananiya u n’wi khome hi musa

[Xifaniso lexi nga eka tluka 29]

Mukreste la hetisisaka vutihlamuleri byakwe hi ku tshembeka a nga hunguta nkaneto wa le ndyangwini

[Xifaniso lexi nga eka tluka 30]

Vakreste va kondletela rirhandzu ni vun’we