“Ku Chava Yehovha—Sweswo I Vutlhari”

“LOKO hinkwaswo swi twiwile, makumu ya mhaka hi lawa: Chava Xikwembu xa ntiyiso u hlayisa swileriso swa xona. Hikuva leyi hi yona mfanelo hinkwayo ya munhu.” (Eklesiasta 12:13) Mawaku xiboho lexi khutazaka lexi Hosi Solomoni wa le Israyele wa khale a xi fikeleleke loko a huhuteriwe hi Xikwembu! Mupatriyaka Yobo na yena u twisise nkoka wo chava Xikwembu, hikuva u te: “Waswivo! Ku chava Yehovha—sweswo i vutlhari, naswona ku fularhela vubihi i ku twisisa.”—Yobo 28:28.

Bibele yi kandziyisa ndlela leyi swi nga swa nkoka ha yona ku chava Yehovha. Hikwalaho ka yini ku hlakulela ka hina ku chava Xikwembu ku ri ndlela ya vutlhari? Xana ku chava Xikwembu swi hi pfuna njhani—hi munhu ha un’we niloko hi ri ntlawa wa vagandzeri va ntiyiso? Tindzimana 26 ku ya eka 35 ta buku ya Swivuriso ndzima 14 ti hlamula swivutiso leswi. *

Xihlovo Xa “Ntshembo Lowukulu”

Solomoni u ri: “Ku chava Yehovha ku tisa ntshembo lowukulu, naswona ku ta va ni vutumbelo bya vana vakwe.” (Swivuriso 14:26) Yehovha Xikwembu xo tshembeka ni xa matimba hinkwawo, hi yena ntsena xihlovo xa ntshembo eka munhu la n’wi chavaka. A swi hlamarisi leswi munhu yoloye a langutelaka vumundzuku hi ntshembo lowukulu! Vumundzuku byakwe a byi nge heli naswona bya tsakisa.

Kambe, xana ku vuriwa yini hi vumundzuku bya lava va vekaka ntshembo wa vona eka misava leyi—makungu ya yona, minhlangano ya yona, tidyondzo ta yona ni swilo swa yona? Vumundzuku byin’wana ni byin’wana lebyi va byi languteleke a byi nge tlhaveriwi hi dyambu, hikuva Bibele yi ri: “Misava ya hundza ni ku navela ka yona, kambe loyi a endlaka ku rhandza ka Xikwembu u tshama hi masiku.” (1 Yohane 2:17) Kutani, xana xi kona xivangelo xa leswaku hina hi “rhandz[a] misava kumbe swilo leswi nga emisaveni”?—1 Yohane 2:15.

Xana hi wahi magoza lawa vatswari lava chavaka Xikwembu va nga ma tekaka ku tiyisekisa leswaku “ku ta va ni vutumbelo” bya vana va vona? Mupisalema u yimbelerile a ku: “N’wina vana tanani, ndzi yingiseni; ndzi ta mi dyondzisa ku chava Yehovha.” (Pisalema 34:11) Loko vana va dyondzisiwa ku chava Xikwembu hi xikombiso lexinene xa vatswari na hi ku leteriwa, hakanyingi va kula va va vavanuna ni vavasati lava titshegaka hi ku helela hi Yehovha.—Swivuriso 22:6.

Solomoni u ya emahlweni a ku: “Ku chava Yehovha i xihlovo xa vutomi, leswaku u fularhela mintlhamu ya rifu.” (Swivuriso 14:27) Ku chava Yehovha i “xihlovo xa vutomi” hikuva Xikwembu xa ntiyiso i “xihlovo xa mati lama hanyaka.” (Yeremiya 2:13) Ku nghenisa vutivi hi Yehovha na Yesu Kreste swi nga endla leswaku hi kuma vutomi lebyi nga heriki. (Yohane 17:3) Naswona ku chava Xikwembu swi endla hi fularhela mintlhamu ya rifu. Njhani? Swivuriso 13:14 yi ri: “Nawu wa lowo tlhariha i xihlovo xa vutomi, leswaku wu kendlusa munhu entlhan’wini wa rifu.” Loko hi chava Yehovha, hi yingisa nawu wakwe, hi tlhela hi pfumelela Rito rakwe ri kongomisa mikondzo ya hina, xana a hi sirheleriwi eka mikhuva ni minsusumeto yo biha leswi nga hi vangelaka ku fa ha ha ri vatsongo?

 “Hosi Ya Saseka”

Exiphen’wini lexikulu xa nkarhi wa ku fuma kakwe, Solomoni a a ri hosi leyi chavaka Yehovha yi tlhela yi n’wi yingisa. Sweswo swi endle vuhosi byakwe byi kateka. Xana i yini lexi kombisaka loko hosi yi fuma hi ndlela leyinene? Swivuriso 14:28 ya hlamula: “Loko vanhu va tele, hosi ya saseka, kambe loko vaaki va nga ri kona, ndhuna leyi tlakukeke ya lovisiwa.” Loko hosi yi fuma hi ndlela leyinene swi vonaka hi ku hlayiseka ka vanhu lava yi va fumaka. Loko nhlayo leyikulu ya vanhu yi tsakela ku va ehansi ka vulawuri bya yona sweswo swi kombisa leswaku i mufumi lonene. Solomoni u ‘fume ku suka elwandle ro Tshwuka ku ya elwandle ra Mediteraniya ni ku suka eNambyeni wa Yufrata ku ya emakumu ka misava.’ (Pisalema 72:6-8) Hi nkarhi wa ku fuma kakwe a ku ri ni ku rhula lokukulu naswona tiko a ri nyuka. (1 Tihosi 4:24, 25) Ku fuma ka Solomoni a ku katekile. Hi hala tlhelo, loko tiko ri nga n’wi tsakeli mufumi wa rona a swi n’wi chicha xiyimo.

Emhakeni leyi, xana ku nga vuriwa yini malunghana ni ku vangama ka Solomoni Lonkulu, ku nga Hosi leyi nga Mesiya, Yesu Kreste? Anakanya hi vanhu lava a va fumaka namuntlha. Emisaveni hinkwayo vavanuna ni vavasati vo tlula timiliyoni ta tsevu lava chavaka Xikwembu va hlawule ku hanya ehansi ka vulawuri bya Kreste. Va kombisa ripfumelo eka Yesu naswona va ni vun’we eka vugandzeri bya ntiyiso bya Xikwembu lexi hanyaka. (Yohane 14:1) Loko Mfumo wa Gidi ra Malembe wu hela, hinkwavo lava nga emianakanyweni ya Xikwembu va ta va va pfuxiwile. Kutani misava leyi nga paradeyisi yi ta va yi tele hi vanhu lava lulameke ni lava tsakeke lava kombiseke ku tlangela Hosi ya vona. Byebyo byi ta va vumbhoni lebyinene swonghasi bya ku humelela ka vulawuri bya Kreste! A hi khomeleleni swi tiya eka ntshembo wa hina lowu hlamarisaka wa Mfumo.

Vuyelo Bya Moya Ni Bya Nyama

Ku chava Xikwembu swi nga hi pfuna ku va ni ku rhula ka mbilu ni miehleketo. Leswi swi tano hikuva timfanelo to tala ta vutlhari ti katsa langutelo lerinene ni ku twisisa. Swivuriso 14:29 yi ri: “Loyi a hlwelaka ku hlundzuka u ni ku twisisa lokukulu, kambe loyi a helaka mbilu u engetela vuphukuphuku.” Ku twisisa swi hi pfuna ku vona leswaku ku hlundzuka loku nga lawulekiki ku onha vumoya bya hina. “Vulala, dzolonga, mavondzo, swifafa, ku kanetana” swi longoloxiwe eka mintirho leyi nga hi sivelaka ku ‘dya ndzhaka ya mfumo wa Xikwembu.’ (Vagalatiya 5:19-21) Hi tsundzuxiwa ku papalata ku fukamela vukarhi hambiloko hi ri ni xivangelo lexi twalaka xa ku kariha. (Vaefesa 4:26, 27) Naswona ximbilwambilwana xi nga hi endla hi tikuma hi vulavule marito ya vuphukuphuku ni swiendlo leswi hi nga tisolaka hi swona endzhaku.

Loko yi kombisa vuyelo byo biha bya ku hlundzuka, hosi ya Israyele yi ri: “Mbilu yo rhula i vutomi bya xivumbiwa xa nyama lexi hanyaka, kambe mavondzo i ku bola ka marhambu.” (Swivuriso 14:30) Vuvabyi lebyi vangiwaka hi ku hlundzuka byi katsa ku heleriwa hi moya, ku tlakuka ka nsusumeto wa ngati, mavabyi ya xivindzi ni rivengwana. Nakambe madokodela ma vula leswaku ku hlundzuka ni ku kariha swi nga nyanyisa kumbe swi vanga mavabyi yo tanihi swilondza swa le ndzeni ka khwiri, swirhumbana, phika, vuvabyi bya nhlonge ni swiphiqo swa ku gayela swakudya. Hi hala tlhelo, “mbilu yo rhula i vutomi bya xivumbiwa xa nyama lexi hanyaka.” (Swivuriso 14:30) Kutani hi ta va hi tlharihile loko hi “lavisis[a] swilo leswi endlaka ku rhula ni swilo leswi akaka eka van’wana.”—Varhoma 14:19.

Ku Chava Xikwembu Swi Hi Pfuna Ku Papalata Xihlawuhlawu

Solomoni u ri: “Loyi a dyelelaka xisiwana u rhukana Muendli wa xona, kambe loyi a kombisaka tintswalo eka xisiwana wa N’wi vangamisa.” (Swivuriso 14:31) Munhu la chavaka Xikwembu wa swi tiva leswaku vanhu hinkwavo va vumbiwe hi Muendli un’we, Yehovha Xikwembu. Hikokwalaho, xisiwana na xona i munhu naswona ndlela leyi xi khomiwaka ha yona yi khumba Muvumbi wa vanhu. Leswaku hi dzunisa Xikwembu hi fanele hi nga vi na xihlawuhlawu eka vanhu van’wana. Vakreste lava pfumalaka va fanele ku khomiwa ku fana ni van’wana etimhakeni ta moya. Hi fanele ku vula mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu eka swisiwana ni le ka lava fuweke.

 Hosi yo tlhariha loko yi kombisa ndlela yin’wana leyi ku chava Xikwembu swi vuyerisaka ha yona, yi ri: “Lowo homboloka u ta susumeteriwa ehansi hikwalaho ka vubihi byakwe, kambe lowo lulama u ta kuma vutumbelo eku tshembekeni kakwe.” (Swivuriso 14:32) Xana lowo biha u susumeteriwa ehansi hi ndlela yihi? Ku ringanyetiwe leswaku marito lawa ma vula leswaku loko a weriwa hi khombo hakanyingi a nga ha hlakarheli. Hi hala tlhelo, munhu la chavaka Xikwembu loko a weriwa hi khombo u kuma vutumbelo eku tshembekeni kakwe eka Xikwembu. Leswi a tshembaka Yehovha hi ku helela hambiloko a langutane ni rifu, u tiyimisele ku fana na Yobo loyi a nga te: “Ndzi nga ka ndzi nga tshiki vutshembeki bya mina kukondza ndzi timeka!”—Yobo 27:5.

Leswaku hi tshama hi tshembekile hi fanele hi chava Xikwembu hi tlhela hi va ni vutlhari bya xona. Kutani, xana vutlhari byi nga kumiwa kwihi? Swivuriso 14:33 ya hlamula: “Ku ni vutlhari embilwini ya loyi a twisisaka, naswona swihunguki swa byi tiva.” Ina, vutlhari byi nga kumiwa embilwini ya wanuna la nga ni ku twisisa. Kutani, xana swihunguki swi nga byi tiva njhani? Hi ku ya hi buku yin’wana ya tinhlamuselo, “leswi xiphukuphuku xi lavaka ku vonakala xi tlharihile, a xi miti ni marha hi ku hisekela ku vula swilo leswi xi anakanya leswaku i vutlhari kambe eku heteleleni swi kumeka swi ri vuphukuphuku.”

‘Ku Tlakusa Tiko’

Endzhaku ko hlamusela ndlela leyi munhu ha un’we a khumbekaka ha yona hi ku chava Xikwembu, hosi ya Israyele yi hlamusele ndlela leyi sweswo swi khumbaka tiko hinkwaro ha yona, yi ku: “Ku lulama hi kona ku tlakusaka tiko, kambe xidyoho i nchumu lowu nyumisaka eka vanhu va matiko.” (Swivuriso 14:34) Nsinya lowu wa nawu wu kombisiwe kahle swonghasi eka tiko ra Israyele! Ku namarhela milawu leyi tlakukeke ya Xikwembu swi endle leswaku Vaisrayele va tlakusiwa exikarhi ka matiko lama va rhendzeleke. Hambiswiritano, Yehovha u khomise Vaisrayele tingana naswona endzhaku ka nkarhi u va lahlile hileswi va phikeleleke va nga n’wi yingisi. Nsinya lowu wa nawu wa tirha namuntlha eka vanhu va Xikwembu. Vandlha ra Vukreste ri hambanile ni misava hikuva rona ri namarhela milawu ya Xikwembu leyi lulameke. Leswaku vandlha ri tshama ri ri exiyin’weni lexi tlakukeke, un’wana ni un’wana wa hina u fanele a hanya vutomi lebyi tengeke. Ku hanya hi xidyoho swi hi vangela tingana ntsena swi tlhela swi tisa ndzhukano evandlheni ni le ka Xikwembu.

Loko a kombisa leswi nyikaka hosi ntsako, Solomoni u ri: “Ku tsaka ka hosi ku le ka nandza la endlaka hi ku twisisa, kambe ku hlundzuka kakwe ku va ehenhla ka loyi a endlaka hi ndlela leyi nyumisaka.” (Swivuriso 14:35) Naswona Swivuriso 16:13 yi ri: “Milomu ya ku tshembeka yi tsakisa hosi leyikulu; naswona u rhandza munhu la vulavulaka swilo leswinene.” Ina, Murhangeri tlhelo Hosi ya hina, Yesu Kreste, wa tsaka loko hi endla swilo hi ndlela leyinene ni hi vutlhari naswona hi tirhisa milomu ya hina entirhweni wa ku chumayela hi Mfumo ni wa ku endla vadyondzisiwa. Hikwalaho, a hi tshameni hi khomekile entirhweni wolowo hi ri karhi hi tiphina hi mikateko leyi hi yi kumaka hi ku chava Xikwembu xa ntiyiso.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 15]

Munhu a nga dyondzisiwa ku chava Xikwembu