Xana Diyavulosi I Wa Xiviri Eka Wena Ku Fikela Kwihi?

MATSALWA ma hlamusela Diyavulosi tanihi munhu wa xiviri. Tanihi leswi Xikwembu xi nga vonakiki ematihlweni ya vanhu, na yena a nga vonaki eka vona. Bibele yi ri: “Xikwembu i Moya.” (Yohane 4:24) Diyavulosi i xivumbiwa xa moya. Hambiswiritano, ku hambana ni Muvumbi, Diyavulosi u ni masungulo.

Khale swinene emahlweni ko va Yehovha Xikwembu a vumba vanhu, u vumbe swivumbiwa swo tala swa moya. (Yobo 38:4, 7) EBibeleni swivumbiwa leswi swa moya swi vuriwa tintsumi. (Vaheveru 1:13, 14) Xikwembu xi ti vumbe hinkwato ti hetisekile—a yi kona ni yin’we leyi a yi ri diyavulosi kumbe leyi a yi ri ni mboyamelo wo biha. Kutani, xana Diyavulosi u huma kwihi? Rito leri nge, “diyavulosi” ri vula “mulumbeti,” naswona ri kombetela eka munhu loyi a vulavulaka mavunwa hi van’wana. Kasi leri nge “Sathana” ri vula “Mukaneti.” Tanihi leswi wanuna la tshameke a tshembeka a tiendlaka khamba hi ku yiva, un’wana wa vana va Xikwembu va moya lava hetisekeke u hlakulele ku navela ko biha kutani a tiendla Sathana Diyavulosi. Bibele yi hlamusela ku ngheniwa hi ku navela ko biha hi ndlela leyi: “Un’wana ni un’wana u ringiwa hi ku kokiwa ni ku wongiwa hi ku navela ka yena n’wini. Kutani ku navela, loko ku xurhe, ku veleka xidyoho; kutani, xidyoho, loko xi hetisekile, xi tswala rifu.”—Yakobo 1:14, 15.

Kahle-kahle leswi hi swona leswi humeleleke. Loko Yehovha Xikwembu a vumbe mpatswa wo sungula, Adamu na Evha, ntsumi leyi a yi ri kusuhi ni ku xandzukela Xikwembu a yi ri ku swi voneni. A yi swi tiva leswaku Yehovha a a lerise Adamu na Evha leswaku va tata misava hi vanhu lava lulameke, lava a va ta gandzela Muvumbi. (Genesa 1:28) Ntsumi leyi yi swi vonile leswaku a yi ta swi kota ku endla leswaku yi xiximiwa ni ku va ya nkoka. Hi ku susumeteriwa hi makwanga yi ve ni ku navela lokukulu ka leswi swi fanelaka Muvumbi ntsena—ku gandzeriwa hi vanhu. Ematshan’wini yo bakanya ku navela koloko ko biha, n’wana loyi wa Xikwembu  wa moya u hlakulele ku navela loku kukondza ku n’wi susumetela ku vulavula mavunwa kutani eku heteleleni a xandzuka. Xiya leswi a swi endleke.

Ntsumi leyi xandzukeke yi tirhise nyoka leswaku yi vulavula ni wansati wo sungula, Evha. Nyoka yi vutise Evha yi ku: “Xana hakunene i ntiyiso leswaku Xikwembu xi vule leswaku mi nga tshuki mi dya eka murhi wun’wana ni wun’wana wa ntanga?” Loko Evha a vule xileriso xa Xikwembu ni xigwevo xa ku nga yingisi xileriso xexo, nyoka yi te: “Entiyisweni mi nga ka mi nga fi. Hikuva Xikwembu xi tiva leswaku siku mi nga ta dya eka [murhi lowu nga exikarhi ka ntanga], mahlo ya n’wina ma ta pfuleka kutani mi ta fana ni Xikwembu, mi ta tiva leswinene ni leswo biha.” (Genesa 3:1-5) Xikwembu a xi hehliwa hileswaku a xi nga va byelanga ntiyiso Adamu na Evha. A ku vuriwe leswaku loko Evha o dya mbhandzu wa murhi lowuya, a a ta fana ni Xikwembu, a va ni mfanelo yo endla xiboho xa leswi lulameke ni leswi biheke. Wolawo a ku ri mavunwa yo sungula lama tshameke ma vuriwa. Ntsumi yoleyo yi hundzuke mulumbeti hikwalaho ko vula mavunwa wolawo. Nakambe yi tlhele yi va mukaneti wa Xikwembu. Xisweswo, Bibele yi hlamusela nala loyi wa Xikwembu tanihi “nyoka ya khale, leyi vuriwaka Diyavulosi na Sathana.”—Nhlavutelo 12:9.

‘Hitekani’

Vunwa lebyi Diyavulosi a byi byeleke Evha byi tirhe hilaha a a kunguhate hakona. Bibele yi ri: “Kutani wansati a vona leswaku murhi a wu fanelekela ku dyiwa nileswaku a wu navetisa mahlo, ina, murhi a wu languteka wu naveleka. Hiloko a teka mbhandzu wa wona a dya. Endzhaku ka sweswo a teka wun’wana a nyika nuna wakwe loko a ri na yena, na yena a dya.” (Genesa 3:6) Evha u tshembe Sathana ivi a nga yingisi Xikwembu. U tlhele a kota ku endla leswaku na Adamu a tlula nawu wa Xikwembu. Xisweswo, Diyavulosi u humelerile eku endleni ka leswaku mpatswa wo sungula wa vanhu wu xandzukela Xikwembu. Ku sukela enkarhini wolowo, Sathana u tirhise nkucetelo lowu nga vonakiki etimhakeni ta vanhu. Xana xikongomelo xakwe hi xihi? I ku tshikisa vanhu ku gandzela Xikwembu xa ntiyiso kutani va gandzela yena. (Matewu 4:8, 9) Kutani hi xivangelo lexinene, Matsalwa ma tsundzuxa: “Hlayisani mianakanyo ya n’wina leyi hlutekeke, mi hiteka. Xirha xa n’wina, Diyavulosi, xa famba-famba ku fana ni nghala leyi vombaka, yi lava wa ku n’wi dya.”—1 Petro 5:8.

Bibele yi swi veka kahle leswaku Diyavulosi i munhu wa moya—ntsumi leyi onhakeke ni leyi nga ni khombo! Goza ro sungula ra nkoka leri nga hi pfunaka hi tshama hi hitekile i ku lemuka leswaku u kona hakunene. Kambe ku hlayisa mianakanyo ya hina yi hlutekile ni ku tshama hi hitekile swi katsa ni swin’wana. Nakambe i swa nkoka ku nga honisi “makungu” ni tindlela ta Sathana to kanganyisa vanhu. (2 Vakorinto 2:11) Hi wahi marhengu ya yena? Naswona hi nga yima njhani hi tiyile eka wona?

Diyavulosi U Tlanga Hi Xilaveko Xa Munhu Xa Ntumbuluko

Hi mpfhuka vanhu va vumbiwa, Diyavulosi a a lo va nhwii! U tiva ndlela leyi vanhu va vumbiweke ha yona—swilaveko swa vona, swilo leswi va swi tsakelaka ni leswi va swi navelaka. Sathana u swi tiva kahle leswaku munhu u vumbiwe a ri ni xilaveko xa swilo swa moya, naswona Diyavulosi hi vutlhari u tlange hi xilaveko lexi. Njhani? Hi ku phamela vanhu tidyondzo ta vukhongeri leti nga mavunwa. (Yohane 8:44) Tidyondzo to tala ta vukhongeri leti vulavulaka hi Xikwembu ta kanetana naswona ta pfilunganya. Xana u anakanya leswaku sweswo swi tsakisa mani? Tidyondzo leti kanetanaka a ti nge vi ta ntiyiso hinkwato. Kutani, xana a swi le rivaleni leswaku tidyondzo to tala ta vukhongeri ti kunguhatiwe hi Sathana leswaku a kanganyisa vanhu? Entiyisweni, Bibele yi kombetela eka yena tanihi “xikwembu xa mafambiselo lawa ya swilo” lexi dlayeke mianakanyo ya vanhu.—2 Vakorinto 4:4.

Ntiyiso wa Xikwembu wu sirhelela vanhu eka vuxisi bya vukhongeri. Bibele yi fanisa ntiyiso wa  Rito ra Xikwembu ni vamba leri socha ra le minkarhini ya khale a ri tikhama hi rona leswaku ri sirhelela masenge ya rona. (Vaefesa 6:14) Loko u nghenisa vutivi bya Bibele naswona u hanya hi rungula ra yona ku fana niloko u tikhama hi yona, Rito ra Xikwembu ri ta ku sirhelela eku xisiweni hi mavunwa ni swihoxo swa vukhongeri.

Leswi munhu a nga ni torha ra swilo swa moya u susumeteleke ku kambisisa ni swilo leswi nga tiviwiki. Sweswo swi n’wi pete eka marhengu man’wana lawa Sathana a ma tirhisaka ku kanganyisa. Sathana u tirhise vungoma leswaku a lawula vanhu vo tala xisweswo a tlanga hi ku navela ka munhu ko tiva swilo leswi nga tolovelekangiki ni leswi nga xihundla. Tanihi muhloti loyi a tirhisaka ntlhamu ku koka mahlo ya leswi a swi hlotaka, Sathana u tirhisa mintlhamu yo tanihi ku vhumbha, vungoma bya swilo swa le mpfhukeni, vuloyi, ku nyanga xandla ni masalamusi leswaku a kota ku koka a tlhela a phasa vanhu emisaveni hinkwayo.—Levhitika 19:31; Pisalema 119:110.

Xana u nga tisirhelela njhani eku phasiweni hi vungoma? Deteronoma 18:10-12 yi ri: “Ku nga tshuki ku kumiwa eka wena munhu un’wana ni un’wana la hundzisaka n’wana wakwe wa jaha kumbe wa nhwanyana endzilweni, un’wana ni un’wana la hlahluvaka, la endlaka masalamusi kumbe un’wana ni un’wana la endlaka mihlolo kumbe noyi, kumbe la loyaka van’wana kumbe un’wana ni un’wana la vutisaka mungoma kumbe muvhumbhi lonkulu wa swiendlakalo kumbe un’wana ni un’wana la vutisisaka lava feke. Hikuva vanhu hinkwavo lava endlaka swilo leswi i nchumu lowu nyenyetsaka eka Yehovha, naswona hikwalaho ka swilo leswi nyenyetsaka, Yehovha Xikwembu xa wena wa ma hlongola emahlweni ka wena.”

Xitsundzuxo lexi humaka eMatsalweni xi kongomile: Tihambanise ni vungoma hi ku helela. Ku vuriwa yini loko a wu endla yin’wana ya mikhuva ya vungoma naswona sweswi se u lava ku tshika? U nga landzela xikombiso xa Vakreste vo sungula va le mutini wa Efesa. Loko va amukele “rito ra Yehovha,” Bibele yi ri, “vo hlaya swinene lava a va hanya hi masalamusi va hlengeleta tibuku ta vona kutani va ti hisa emahlweni ka vanhu hinkwavo.” Tibuku teto a ti durha. A ti ringana swiphemu swa silivhere swa 50 000. (Mintirho 19:19, 20) Hambiswiritano, Vakreste va le Efesa a va kanakananga ku ti herisa.

Sathana U Hlasela Vanhu Hi Ku Tsana Ka Vona

Ntsumi leyi hetisekeke yi hundzuke Sathana Diyavulosi hikuva yi hluriwe hi ku navela ka yona ko titlakusa. Yi tlhele yi pfuxa ku navela ko tikukumuxa ni vutianakanyi eka Evha ko lava ku fana ni Xikwembu. Namuntlha, Sathana u hambeta a lawula vo tala hi ku pfuxa moya wa vutianakanyi eka vona. Hi xikombiso, van’wana va anakanya leswaku rixaka ra vona, kumbe tiko ra ka vona ri antswa ku tlula ra van’wana. Wa nga vona ku hambana ka mhaka leyi ni leswi Bibele yi swi dyondzisaka! (Mintirho 10:34, 35) Bibele yi swi veka erivaleni yi ku: “Hi munhu un’we [Xikwembu] xi endle matiko hinkwawo ya vanhu.”—Mintirho 17:26.

Ndlela leyi tirhaka ya ku tisirhelela eka matshalatshala ya Sathana yo pfuxa moya wa vutianakanyi eka vanhu i ku titsongahata. Bibele yi hi tsundzuxa  “leswaku [hi] nga tiehleketeleli ku tlula mpimo lowu [hi] faneleke ku tiehleketelela ha wona.” (Varhoma 12:3) Yi ri: “Xikwembu xi kaneta lava titlakusaka, kambe xi nyika lava titsongahataka musa lowu nga faneriwiki.” (Yakobo 4:6) Ndlela yin’we ntsena leyi nga ku pfunaka ku lwisana ni matshalatshala ya Sathana i ku kombisa mfanelo ya ku titsongahata evuton’wini bya wena n’wini, swin’we ni timfanelo tin’wana leti amukeriwaka hi Xikwembu.

Diyavulosi u tsakela ku tlanga hi mboyamelo wa vanhu wa ku wela eku naveleni ko biha ka nyama. Yehovha Xikwembu a a lava leswaku vanhu va tiphina hi vutomi. Loko vanhu va tsakela vutomi hi ndlela leyi Xikwembu xi lavaka ha yona, va kuma ntsako wa ntiyiso. Kambe Sathana u ringa vanhu leswaku va enerisa ku navela ka vona hi ku tikhoma hi ndlela yo biha. (1 Vakorinto 6:9, 10) Swa antswa ku anakanyisisa hi swilo leswi tengeke. (Vafilipiya 4:8) Leswi swi ta ku pfuna ku kota ku lawula miehleketo ni minsusumeto ya wena.

Hambeta U Kaneta Diyavulosi

Xana u nga swi kota ku kaneta Diyavulosi? Ina u nga swi kota. Bibele ya hi tiyisekisa: “Mi kaneta Diyavulosi, kutani u ta mi balekela.” (Yakobo 4:7) Hambiloko u kaneta Sathana, a nge ku sukeli hi nkarhi wolowo naswona a nge tshiki ku ku vangela swiphiqo leswi engetelekeke tanihi leswi u hambetaka u nghenisa vutivi hi Xikwembu. E-e, Diyavulosi u ta ringeta nakambe ‘enkarhini wun’wana lowu faneleke.’ (Luka 4:13) Hambiswiritano, a wu fanelanga u n’wi chava Diyavulosi. Loko u hambeta u n’wi kaneta a nge swi koti ku ku hambukisa eka Xikwembu xa ntiyiso.

Xisweswo, leswaku u lwisana na Diyavulosi u fanele u n’wi tiva leswaku i mani naswona u va xisa njhani vanhu swin’we ni magoza lawa u nga ma tekaka leswaku u ti sirhelela ha wona eka marhengu yakwe. Ku ni xihlovo xin’we ntsena xa vutivi byolebyo lebyi kongomeke—Rito ra Xikwembu, Bibele. Kutani u fanele ku tiya eku tiyimiseleni ka wena ku dyondza Matsalwa lama huhuteriweke, naswona u tirhisa leswi u swi dyondzaka eka wona evuton’wini bya wena. Timbhoni ta Yehovha endhawini ya ka n’wina ti ta tsakela ku ku pfuna mahala hi dyondzo yoleyo hi nkarhi lowu ku pfumelelaka. U nga ha yima-yimi, vulavurisana na tona kumbe u tsalela vakandziyisi va magazini lowu.

Tanihi leswi u ringetaka ku dyondza Bibele, u fanele ku tiva leswaku Sathana a nga ha tirhisa nkaneto kumbe nxaniso leswaku a ku tshikisa ku dyondza ntiyiso eRitweni ra Xikwembu. Van’wana va varhandziwa va wena va nga ha ku hlundzukela hileswi u dyondzaka Bibele. Leswi va nga ha swi endla hileswi va nga yi tiviki mintiyiso leyi hlamarisaka leyi kumekaka eka yona. Van’wana va nga ha ku hlekula. Kambe, xana ku tshikisiwa hi mintlhontlho yoleyo swa xi tsakisa Xikwembu? Diyavulosi u lava ku ku heta matimba leswaku u ta tshika ku dyondza hi Xikwembu xa ntiyiso. Xana u ta tshika Sathana a ku hlula? (Matewu 10:34-39) Sathana a wu n’wi koloti nchumu. U kolota Yehovha vutomi bya wena. Kutani tiyimisele ku lwisana na Diyavulosi naswona ‘u tsakisa mbilu ya Yehovha.’—Swivuriso 27:11.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 6]

Lava va hundzukeke Vakreste va hise tibuku ta vona ta vungoma

[Xifaniso lexi nga eka tluka 7]

Endla xiboho lexi tiyeke xo dyondza Bibele