Vumbhoni Bya Rirhandzu, Ripfumelo Ni Ku Yingisa

RI PFUKE ri xe kahle hi May 16, 2005 eWatchtower Farms le Wallkill, eNew York. Byanyi lebyi a byi tsemetiwe kahle ni swiluva swo xonga a swi tsakile hikwalaho ka mpfula leyi a ya ha ku na. Sekwa leri a ri ri ni swisekwana swa nhungu a ri tiphina hi ku hlambela exidan’wanini. Vaendzi a va tikhome swilepfu hikwalaho ka ku saseka ka ndhawu. A va vulavulela ehansi onge hiloko va chava ku kavanyeta ku rhula ka mixo wolowo.

Vaendzi va kona a ku ri Timbhoni ta Yehovha leti humaka ematikweni ya 48. Kambe a va nga telanga ku ta vona mbango. A va lava ku vona leswi nga emuakweni lowukulu lowu akiweke hi switina swo tshwuka, ku nga muako lowa ha ku engeteriwaka eBethele ya le United States, le Wallkill. Endzeni ka muako lowu va tlhele va hlamarisiwa hi swin’wana hambileswi a ku ri ni huwa.

Vaendzi va hlalele nxaxamelo wa michini va yime endhawini leyi tlakukeke. Michini ya ntlhanu leyikulu yo kandziyisa a yi leme ndhawu leyi kuleke ku tlula timbala ta kaye ta ntlangu wa bolo. Hi kona laha ku kandziyisiwaka Tibibele, tibuku ni timagazini. Tirholo letikulu ta maphepha leti tikaka 1 700 wa tikhilogiramu ha yin’we, ti rhendzeleka ku fana ni mavhilwa ya lori leyi tsutsumaka hi rivilo lerikulu. Rholo yin’wana ni yin’wana leyi leheke tikhilomitara ta 23 yi hundza emuchinini yi hela hi 25 wa timinete ntsena. Hi nkarhi wolowo muchini wu tota inki wu tlhela wu yi omisa, naswona wu timula phepha leswaku ri kota ku petseka ri va timagazini leti tsutsumaka ehenhla ka mabandhi ivi ti nghenisiwa emabokisini kutani ti rhumeriwa emavandlheni. Michini yin’wana yi kandziyisa tibuku, leti hi ku hatlisa ti paketeriwaka ku suka ehansi ku ya fika le henhla-henhla ti yimela ku yisiwa eka muchini wo hlanganisa tibuku. Matirhelo ya kona ma kongomisiwa hi tikhomphyuta.

Loko va suka emichinini yo kandziyisa, vaendzi  va valange endhawini leyi ku hlanganisiwaka tibuku eka yona. Kwalaho ku ni michini yo hlanganisa tibuku leti nga ni xifunengeto xo tsindziyela ni Tibibele ta xifunengeto lexo olova, naswona ku endliwa tikopi to fika eka 50 000 hi siku. Maphepha ya tibuku leti lavaka ku hlanganisiwa ya hlengeletiwa hi ku ya hi ndlela ya kona ivi ma hlanganisiwa kutani ma tsemiwa kahle. Endzhaku ka sweswo ku vekeriwa swifunengeto swa kona. Tibuku leti se ti endliweke ti hoxiwa emabokisini. Mabokisi ma pfariwa hi muchini wu tlhela wu nameka tiadirese ivi ma pakiwa ephaletini. Ku engetela kwalaho, muchini wo hlanganisa tibuku ta swifunengeto swo olova wu endla tibuku ta kwalomu ka 100-000 hi siku wu tlhela wu ti paka. Muchini lowu na wona i wukulu swinene—wu vumbiwa hi michini yo tala, mabandhi yo kongomisa tibuku ni mavhilwa—hinkwaswo swi tsutsuma hi rivilo leri chavisaka leswaku swi kandziyisa tibuku ta Bibele.

Muchini lowu wa hlamarisa swinene hileswi wu tirhaka hi ndlela leyi pakanisaka ni hi rivilo lerikulu. Nakambe hilaha hi nga ta swi vona hakona, leswi i vumbhoni bya rirhandzu, ripfumelo ni ku yingisa ka vanhu va Xikwembu. Kambe, ha yini ntirho wo kandziyisa wu rhurhisiwe eBrooklyn, le New York wu yisiwa eWallkill?

Wu endliwa endhawini yin’we hikwalaho ka xivangelo-nkulu xa ku olovisa ntirho wo kandziyisa ni ku rhumela tibuku. Eka makume ya malembe lama hundzeke, tibuku a ti kandziyisiwa ni ku rhumeriwa ti suka eBrooklyn naswona timagazini a ti kandziyisiwa ni ku rhumeriwa ti suka eWallkill. Ku hlanganisa ntirho lowu a swi ta hunguta vatirhi ni ku antswisa matirhiselo ya timali leti nyikeriweke. Ku engetela kwalaho, leswi michini yo kandziyisa eBrooklyn a yi ya yi karhala, ku xaviwe michini leyintshwa yimbirhi yo kandziyisa ya MAN Roland Lithoman eJarimani. Michini leyi a yi ri yikulu swinene lerova a yi nga ta enela evugandliselweni bya le Brooklyn.

Yehovha A Seketela Ntirho

Xikongomelo xo kandziyisa a ku ri ku hangalasa mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu. Ku sukela eku sunguleni, swi ve erivaleni leswaku Yehovha wa wu katekisa ntirho lowu. Ku sukela hi 1879 ku ya eka 1922, tibuku a ti kandziyisiwa eka tifeme ta misava. Hi 1922, ku qachiwe muako wa swithezi swa tsevu le 18 Concord Street eBrooklyn kutani ku xaviwa michini yo gandlisa tibuku. Enkarhini wolowo, van’wana a va tivutisa loko vamakwerhu va ta swi kota ku endla ntirho wolowo.

Un’wana wa lava kanakanaka a ku ri mufambisi wa khampani leyi kandziyiseke tibuku ta hina to tala. Loko a ta eConcord Street, u te: “Mi ni muchini wo gandlisa wa xiyimo xa le henhla kambe a mi na munhu loyi a kotaka ku wu tirhisa. Ku nga si hela tin’hweti ta tsevu wu ta va wu tshovekile; kutani mi ta swi vona leswaku vanhu lava faneleke ku mi kandziyisela hi lava a va mi endlela ntirho lowu ku sukela eku sunguleni, naswona va ni vutshila eka wona.”

Robert J. Martin loyi a a ri mulanguteri wa vugandliselo hi nkarhi wolowo, u te: “Sweswo a swi twala loko u nga ehleketi hi Hosi; naswona a yi kalanga yi hi tshika ni siku ni rin’we. . . . Endzhakunyana ka sweswo hi sungule ku endla tibuku.” Eka malembe ya 80 lama landzeleke, Timbhoni ta Yehovha ti kandziyise tibuku ta tibiliyoni hi michini ya tona.

Kutani hi October 5, 2002, eka nhlangano wa lembe ni lembe wa Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, ku tivisiwe leswaku Huvo leyi Fumaka yi pfumerile leswaku ntirho wo kandziyisa wu rhurhisiwa erhavini ra le United States wu yisiwa eWallkill. Kutani ku xaviwe michini yimbirhi leyintshwa leyi a yi ta tisiwa hi February 2004. Vamakwerhu a va fanele ku mpfampfarhuta ni ku ndlandlamuxa vugandliselo kutani va lunghekela ku amukela michini leyintshwa ku nga si hela tin’hweti ta 15. Kutani ku nghenisiwa ka muchini lowuntshwa wo hlanganisa tibuku ni fambiselo ro rhumela tibuku a swi fanele ku hetiwa ku nga si hela tin’hweti ta kaye  leti landzelaka. Van’wana a va kanakana loko wu ta hetiwa hi nkarhi ntirho lowu—a wu tikomba wu nga ta koteka. Kambe, vamakwerhu a va swi tiva leswaku hikwalaho ko katekisiwa hi Yehovha, ntirho lowu a wu ta hetiwa.

“Moya Lowunene Wa Ntirhisano”

Vamakwerhu va sungule ntirho hi ku tiva leswaku vanhu va Yehovha a va ta tinyikela hi ku tirhandzela. (Pisalema 110:3) Ntirho lowu a wu ri wukulu lerova a wu lava vatirhi lava engetelekeke ku tlula lava se a va ri kona eka tindzawulo to aka ta le Bethele. Vamakwerhu lava kotaka ku aka vo tlula 1 000 va le United States ni le Canada va tirhe hi ku tirhandzela va tirha vhiki rin’we ku ya eka tin’hweti tinharhu va tirha eka nongonoko wa vanhu lava tirhaka hi ku tirhandzela swa xinkarhana. Van’wana lava humaka ematikweni man’wana va komberiwe ku ta hoxa xandla entirhweni lowu. Tikomiti to Aka ta Xifundzha na tona ti pfune ngopfu.

Eka vo tala, ku ya pfuna le Wallkill a swi koxa timali to tala ta swo famba ni ku teka masiku entirhweni wo tihanyisa. Kambe sweswo va swi endle hi mbilu yo basa. Ndyangu wa Bethele wu hoxe xandla swinene entirhweni lowu hi ku rhurhela vunyingi bya vamakwerhu lava ni ku va lunghiselela swakudya. Vamakwerhu vo tlula 535 lava nga swirho swa ndyangu wa Bethele ya le Brooklyn, Patterson ni le Wallkill a va pfuneta hi Migqivela, hambileswi exikarhi ka vhiki a va tirha mintirho leyi va averiweke yona. Nseketelo lowukulu lowu nyikeriweke hi vanhu va Xikwembu wu humelerile hikwalaho ka leswi Yehovha a seketeleke ntirho lowu.

Van’wana va nyikele hi timali. Hi xikombiso, vamakwerhu va amukele papila leri humaka eka Abby la nga ni malembe ya kaye. U tsarile: “Ndzi wu tlangela swinene ntirho lowu mi wu endlaka ni tibuku hinkwato letinene leti mi ti endlaka. Swi nga endleka ndzi mi endzela ku nga ri khale. Tatana u vule leswaku hi ta mi endzela lembe leri taka! Ndzi ta vehela beji leswaku mi ndzi tiva. Na mina ndzi hoxa xandla eka michini leyintshwa hi ku nyikela R140! I mali leyi vatswari va ndzi nyikeke yona leswaku ndzi yi tirhisa, kambe ndzi tsakela ku yi nyika n’wina vamakwerhu.”

Makwerhu un’wana wa xisati u tsarile: “Ndzi kombela mi amukela nyiko ya mina ya swihuku leswi ndzi swi lukeke hi ndzexe. Ndzi tsakela leswaku swihuku leswi swi nyikiwa vanhu lava tirhaka eka ntirho wo aka wa le Wallkill. Va ta maxelo va vula leswaku xirhami xi ta vuyisa ni n’wana evukatini. Leswaku va vhumbhe swona kumbe e-e, a ndzi swi tivi. Kambe lexi ndzi xi tivaka hileswaku ntirho wo tala wa le Wallkill wu ta endleriwa ehandle, kutani ndzi lava ku tiyiseka leswaku vamakwerhu va kufumeta tinhloko ta vona. A ndzi na byona vutshila lebyi vamakwerhu va byi lavaka, kambe ndzi kota ku luka, kutani ndzi tiendlele xiboho xo tirhisa vutshila bya mina leswaku ndzi nyikela hi leswi ndzi nga swi kotaka.” U rhumele papila leri swin’we ni swihuku swa 106 leswi a swi lukeke!

Vugandliselo byi hetiwe hi nkarhi lowu vekiweke. John Larson, loyi a nga mulanguteri wa vugandliselo, u te: “A ku ri ni moya lowunene wa ntirhisano. I mani loyi a nga alaka leswaku Yehovha a a katekisa ntirho lowu? Ntirho lowu wu endliwe  hi ku hatlisa. Ndzi tsundzuka siku leri a ndzi yime ehenhla ka ndzhope hi May 2003 ndzi ri karhi ndzi hlalela vamakwerhu loko va endla masungulo ya muako. Ku nga si hela ni lembe, ndzi tlhele ndzi yima endhawini leyi fanaka ndzi hlalela muchini wo kandziyisa wu ri eku tirheni.”

Nongonoko Wo Nyiketela

Nongonoko wo nyiketela vugandliselo lebyintshwa, swin’we ni miako yinharhu yo tshama eka yona wu khomeriwe eWallkill hi Musumbhunuku wa May 16, 2005. Lava a va ri eBethele ya le Patterson ni le Brooklyn xikan’we ni va le Bethele ya le Canada a va swi vona eka tithelevhixini. Vanhu hinkwavo lava a va ri kona enongonokweni a va ri 6 049. Theodore Jaracz, loyi a nga xirho xa Huvo leyi Fumaka ya Timbhoni ta Yehovha hi yena a ri mutshama-xitulu naswona u katsakanye matimu ya ntirho wo kandziyisa. John Larson na John Kikot lava nga swirho swa Komiti ya Rhavi va pfuxete matimu ya ntirho wo aka ni wa ku gandlisa eUnited States hi ku tirhisa mimbulavurisano ni minkombiso ya tivhidiyo. John Barr wa Huvo leyi Fumaka u nyikele nkulumo yo gimeta, a nyiketela vugandliselo lebyintshwa swin’we ni miako yinharhu yo tshama eka yona eka Yehovha Xikwembu.

Evhikini leri landzeleke, vamakwerhu va le Bethele ya le Patterson ni ya le Brooklyn va nyikiwe lunghelo ro valanga miako leyintshwa. Hinkwavo lava teke ku ta valanga enkarhini wolowo a va ri 5 920.

Xana Hi Byi Languta Njhani Vugandliselo?

Eka nkulumo yo nyiketela, Makwerhu Barr u tsundzuxe vayingiseri vakwe leswaku kahle-kahle lexi endlaka leswaku muako lowu wu xiyeka a hi michini. Kambe i vanhu. Tibuku leti hi ti kandziyisaka ti ni nsusumeto lowukulu evuton’wini bya vanhu.

Eka michini leyintshwa, wun’we wu nga kandziyisa swiphephana swa miliyoni hi nkarhi lowu tlulakanyana awara! Kambe xiphephana xin’we xi nga byi khumba swinene vutomi bya munhu. Hi xikombiso, hi 1921  ntlawa wa vavanuna lava lunghisaka xiporo eAfrika Dzonga a va ri karhi va tirha exiporweni. Christiaan loyi a a tirha entlaweni wolowo u vone xiphephana xi ri ehansi ka xiporo. A ku ri xin’wana xa swiphephana swa hina. Christiaan u xi hlaye hi ku hiseka lokukulu. U tsutsumele eka mukon’wana wakwe kutani a n’wi tivisa a tsakile a ku: “Namuntlha ndzi kume ntiyiso!” Endzhaku ka sweswo, va tsalele erhavini va lava ku tiva rungula leri engetelekeke. Rhavi ra Afrika Dzonga ri va rhumele tibuku leti engetelekeke leti sekeriweke eBibeleni. Vavanuna lava vambirhi va dyondzeriwile, va khuvuriwa ivi va sungula ku chumayela van’wana ntiyiso wa Bibele. Hikwalaho ka sweswo vanhu vo tala va amukele ntiyiso. Entiyisweni, eku sunguleni ka va-1990, vatukulu va vona lava tlulaka dzana va ve Timbhoni ta Yehovha—vuyelo lebyi hinkwabyo byi tisiwe hileswi wanuna un’we a kumeke xiphephana xin’we exiporweni xa xitimela!

Makwerhu Barr u vule leswaku tibuku leti hi ti kandziyisaka ti nghenisa vanhu entiyisweni, ti endla leswaku va tshama va ri entiyisweni, ti endla leswaku va hiseka swinene naswona ti kondletela vun’we eka vamakwerhu. Nakambe nchumu wa nkoka swinene, tibuku leti hinkwerhu hi hoxaka xandla eku ti fambiseni ti vangamisa Xikwembu xa hina, Yehovha!

Xana Yehovha U Byi Languta Njhani Vugandliselo?

Makwerhu Barr u tlhele a kombela vayingiseri leswaku va kambisisa ndlela leyi Yehovha a byi langutaka ha yona vugandliselo. Entiyisweni a nga titsheganga hi byona. A nga endla leswaku maribye ma chumayela mahungu lamanene! (Luka 19:40) Ku tlula kwalaho, a nga hlamarisiwi hi ku rharhangana ka michini, vukulu bya yona, rivilo ra yona, kumbe leswi yi kotaka ku swi endla. Phela u tumbuluxe vuako hinkwabyo! (Pisalema 147:10, 11) Yehovha u tiva tindlela to antswa to endla tibuku, ku nga tindlela leti nga siki tshuburiwaka hambi ku ri ku ehleketiwa hi vanhu. Kutani ke, xana i yini leswi Yehovha a swi vonaka, leswi a swi tekaka swi ri swa nkoka? Entiyisweni, leswi a swi vonaka evugandliselweni lebyi i timfanelo ta risima ta vanhu va yena—rirhandzu, ripfumelo ni ku yingisa ka vona.

Ku nyikeriwe xikombiso xa rirhandzu. Nhwanyana u bakela vatswari vakwe khekhe. Entiyisweni vatswari va ta tsaka. Ku nga khathariseki leswaku khekhe ra kona ri huma njhani, vatswari va khumbiwa hi rirhandzu ra n’wana wa vona leri a ri kombiseke hi xiendlo xa ku hanana. Hilaha ku fanaka, loko Yehovha a languta vugandliselo lebyi byintshwa, u vona leswi tlulaka muako ni michini. Entiyisweni, u swi teka swi ri xikombiso xa rirhandzu evitweni rakwe.—Vaheveru 6:10.

Ku engetela kwalaho, tanihi leswi Yehovha a languteke ngalava yi ri xikombiso xa ripfumelo ra Nowa, u languta vugandliselo lebyi tanihi vumbhoni lebyi tiyeke bya ripfumelo ra hina. Xana hi pfumela eka yini? Nowa a a pfumela leswaku leswi Yehovha a swi profeteke swi ta hetiseka. Hina hi ni ripfumelo ra leswaku hi hanya emasikwini ya makumu, leswaku mahungu lamanene i rungula ra nkoka swinene leri chumayeriwaka emisaveni ni leswaku i swa nkoka leswaku vanhu va ma twa. Ha swi tiva leswaku rungula ra Bibele ri nga ponisa vutomi.—Varhoma 10:13, 14.

Nakambe a swi kanakanisi leswaku Yehovha u vona vugandliselo lebyi byi ri xikombiso xa ku yingisa ka hina. Ha swi tiva leswaku ku rhandza ka yena hileswaku mahungu lamanene ma chumayeriwa emisaveni hinkwayo makumu ma nga si fika. (Matewu 24:14) Ndhawu leyi yo kandziyisela eka yona swin’we ni tin’wana leti nga kona emisaveni hinkwayo, ti ta pfuna eku hetisiseni ka ntirho wolowo.

Ina, rirhandzu, ripfumelo ni ku yingisa leswi kombisiweke hi ku seketela hi timali, ku aka ni ku tirhisiwa ka tindhawu leti swi tlhele swi kombisiwa hi ku gingiriteka ka vanhu va Yehovha, kun’wana ni kun’wana loko va hambeta va chumayela ntiyiso eka hinkwavo lava nga ta yingisa.

[Bokisi/Swifaniso leswi nga eka tluka 11]

KU NDLANDLAMUXIWA KA NDHAWU YA VUGANDLISELO LE UNITED STATES

1920: Timagazini ti kandziyisiwa hi muchini wo sungula wo gandlisa, le 35 Myrtle Avenue, eBrooklyn.

1922: Vugandliselo byi rhurhiseriwa emuakweni lowu nga ni swithezi swa tsevu le 18 Concord Street. Se a ku kandziyisiwa ni tibuku.

1927: Vugandliselo byi rhurhiseriwa emuakweni lowuntshwa lowu akiweke le 117 Adams Street.

1949: Ku engeteriwa ka muako wa swithezi swa kaye ku endle leswaku vugandliselo byi kula hi mpimo lowu andzisiweke kambirhi.

1956: Vugandliselo bya le Adams Street byi tlhele byi ndlandlamuxiwa hi mpimo lowu andzisiweke kambirhi loko ku akiwa muako lowuntshwa le 77 Sands Street.

1967: Ku akiwe muako wa swithezi swa khume ivi swi koteka ku wu hlanganisa ni miako leyin’wana hi mabuloho, kutani mpimo wa vugandliselo wu kula hilaha ku andzisiweke ka khume eka muako wo sungula.

1973: Ku akiwe vugandliselo byo pfuneta eWallkill, ngopfu-ngopfu leswaku ku kandziyisiwa timagazini.

2004: Ntirho hinkwawo wo kandziyisa, wo hlanganisa tibuku ni wo rhumela minkandziyiso eUnited States wu yisiwe eWallkill.