‘Mahlo Ya Yehovha Lama Vangamaka’ Ma Kambela Vanhu Hinkwavo

“Mahlo [ya Yehovha] lama vangamaka ma kambela vana va vanhu.”—PS. 11:4.

1. I vanhu va njhani lava hi tsakelaka ku hanya na vona?

XANA u titwa njhani hi vanhu lava ku rhandzaka hi mbilu hinkwayo? Va ku byela mavonelo ya vona ya xiviri loko u va kombela. Loko u lava mpfuno va ku pfuna. Loko u fanele u layiwa, va ku laya hi rirhandzu. (Ps. 141:5; Gal. 6:1) Xana a wu titwi u tsakela ku hanya ni vanhu vo tano? Yehovha ni N’wana wakwe va ku rhandza hi mbilu hinkwayo. Va ku rhandza ku tlula vanhu hinkwavo, naswona a va ku rhandzi hikwalaho ko lava swo karhi eka wena; kambe vo lava ku ku pfuna leswaku u ta “khomelela swinene evuton’wini bya xiviri.”—1 Tim. 6:19; Nhlav. 3:19.

2. Yehovha u ma rhandza ku fikela kwihi malandza yakwe?

² Mupisalema Davhida u phofule ndlela leyi Yehovha a hi rhandzaka ha yona loko a ku: “Mahlo [ya Yehovha] ma vona, mahlo yakwe lama vangamaka ma kambela vana va vanhu.” (Ps. 11:4) Xikwembu a xi hi languti ntsena; kambe xi tlhela xi hi kambela. Davhida u tlhele a tsala a ku: “U kambele mbilu ya mina, u yi kamberile nivusiku . . . U kuma leswaku a ndzi bohanga kungu.” (Ps. 17:3) Swi le rivaleni leswaku Davhida a a yi xiya ndlela leyi Yehovha a a n’wi rhandza ha yona. A a swi tiva leswaku u ta twisa Yehovha ku vava loko a nga yi susi mianakanyo ni kungu ro biha embilwini yakwe. Xana wena u teka Yehovha a ri wa xiviri hilaha Davhida a a n’wi teka hakona?

Yehovha U Vona Leswi Nga eMbilwini

3. Yehovha u swi kombisa njhani leswaku wa hi anakanyela tanihi leswi hi nga hetisekangiki?

³ Yehovha u langutisa timbilu ta hina. (Ps. 19:14; 26:2) Leswi a nga ni rirhandzu a nga languti swihoxo swa hina leswitsongo. Hi xikombiso, loko Sara nkata Abrahama, a nga yi byelanga ntiyiso ntsumi leyi tihundzuleke munhu wa nyama, yi swi vonile leswaku a a chuhile naswona a a khomiwe hi tingana, hiloko yi n’wi laya hi ndlela ya musa. (Gen. 18:12-15) Loko kokwa wa hina Yobo a vule leswaku “moya-xiviri wakwe wu lulamile ematshan’weni ya Xikwembu,” Yehovha a nga tshikanga ku n’wi katekisa, hikuva a a swi tiva leswaku Sathana u n’wi xanise ngopfu. (Yobo 32:2; 42:12) Nakambe, Yehovha a nga yi hlundzukelanga noni ya le Sarepta hikwalaho ko rhwexa muprofeta Eliya nandzu. Xikwembu xi swi twisisile leswaku a yi ri ni gome hikwalaho ko feriwa hi n’wana la nga swakwe.—1 Tih. 17:8-24.

4, 5. Yehovha u wu kombise njhani musa loko a tamela mhaka ya Abimeleke?

⁴ Leswi Yehovha a kambisisaka timbilu, ni lava nga riki vapfumeri u va anakanyerile. Xiya ndlela leyi Yehovha a yi tameleke ha yona mhaka ya Abimeleke, hosi ya Mufilista ya le mutini wa Gerara. Leswi Abimeleke a a nga swi tivi leswaku Sara i nkata Abrahama, u teke Sara leswaku a ta va nsati wakwe. Hambiswiritano, loko Abimeleke a nga si n’wi khumba, Yehovha u vulavule na yena enorhweni a ku: “Na mina ndzi swi tivile leswaku leswi u swi endle hi mbilu ya wena yo tshembeka, a ndzi ku sivela leswaku u nga ndzi dyoheli. Hi yona mhaka leyi ndzi nga ku pfumelelangiki leswaku u n’wi khumba. Kambe sweswi, tlherisa nsati wa munhu loyi, hikuva i muprofeta, kutani u ta ku khongelela. Hikwalaho hambeta u hanya.”—Gen. 20:1-7.

⁵ Loko Yehovha a a swi lavile a ta va a avanyise Abimeleke hi ndlela yo vava, tanihi leswi a a ri mugandzeri wa swikwembu swa mavunwa. Kambe Xikwembu xi swi vonile leswaku a a nga tivi nchumu. Hikwalaho ka musa, Yehovha u byele hosi leyi leswi a yi fanele yi swi endla leswaku yi rivaleriwa  kutani yi ‘hambeta yi hanya.’ Xana lexi a hi xona Xikwembu lexi u lavaka ku xi gandzela?

6. Yesu u n’wi tekelele njhani Tata wakwe?

⁶ Yesu u tekelele Tata wakwe hilaha ku hetisekeke hikuva a a languta timfanelo letinene eka vadyondzisiwa vakwe, naswona a a va rivalela loko va endle swihoxo. (Mar. 10:35-45; 14:66-72; Luka 22:31, 32; Yoh. 15:15) Rirhandzu leri Yesu a nga na rona ri hlamuseriwe kahle hi marito lama nga eka Yohane 3:17, lama nge: “Xikwembu xi rhume N’wana wa xona emisaveni, ku nga ri leswaku a ta avanyisa misava, kambe leswaku misava yi ponisiwa ha yena.” Yehovha na Yesu va hi rhandza swinene naswona ndlela leyi va hi rhandzaka ha yona a yi cinci. Rirhandzu rolero ri vonaka hi leswi va navelaka leswaku hi kuma vutomi. (Yobo 14:15) Rirhandzu rolero ri xi veka erivaleni xivangelo xa ku va Yehovha a hi kambela ni ndlela leyi a hi tekaka ha yona ni ndlela leyi a ri tekaka ha yona goza hi ku ya hi leswi a swi vonaka etimbilwini ta vanhu.—Hlaya 1 Yohane 4:8, 19.

U Hi Kambela Hi Rirhandzu

7. Yehovha u hi kambela hi xikongomelo xihi?

⁷ A hi swinene ku fanisa Yehovha ni phorisa leri nga etilweni leri tshamaka ri hi xondzolotile leswaku ri ta hi khoma loko hi dyoha! Sathana hi yena loyi a hi hehlaka a vula leswaku hi lava leswi vuyerisaka hina vini. (Nhlav. 12:10) Hambiloko hi ri ni timfanelo letinene u lava ku hi chela moya wo biha! (Yobo 1:9-11; 2:4, 5) Mupisalema u vule leswi malunghana ni Xikwembu: “Loko a wu languta swihoxo, wena Yah, Oho Yehovha, i mani loyi a a ta yima?” (Ps. 130:3) Ntiyiso wa mhaka hileswaku a nga kona loyi a ta yima! (Ekl. 7:20) Ku ri na sweswo, Yehovha u hi rindza hi tintswalo, wa hi khathalela tanihi mutswari loyi a lavaka ku sirhelela vana vakwe lava a va rhandzaka leswaku va nga vavisiwi. Minkarhi yo tala wa hi xalamukisa leswaku hi nga dyohi hikwalaho ka leswi hi nga hetisekangiki ni leswi hi tsaneke.—Ps. 103:10-14; Mat. 26:41.

8. Yehovha u ma tshinya ni ku ma kongomisa njhani malandza yakwe?

⁸ Ndlela leyi Xikwembu xi hi rhandzaka ha yona hi yi vona eka ndlela leyi xi hi kongomisaka ni ku hi tshinya ha yona hi ku tirhisa Matsalwa, minhlangano swin’we ni hi minkandziyiso leyi sekeriweke eBibeleni leyi humesiwaka hi “hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha.” (Mat. 24:45; Hev. 12:5, 6) Nakambe Yehovha wa hi pfuna hi ku tirhisa vandlha ra Vukreste ni hi “tinyiko leti nga vanhu.” (Efe. 4:8) Ku tlula kwalaho, Yehovha u languta ndlela leyi hi wu tekaka ha yona ndzetelo lowu a hi nyikaka wona tanihi Tata wa hina, naswona u tiyimisele ku ya emahlweni a hi pfuna. Pisalema 32:8 yi ri: “Ndzi ta endla leswaku u va ni ku twisisa naswona ndzi ku letela hi ndlela leyi u faneleke u famba ha yona. Ndzi ta ku tsundzuxa ndzi veke tihlo ra mina ri ri ehenhla ka wena.” Hikwalaho i swa nkoka leswaku minkarhi hinkwayo hi yingisa Yehovha! Hi fanele hi titsongahata emahlweni ka yena, hi tsundzuka leswaku i Mudyondzisi ni Tata wa hina la nga ni rirhandzu.—Hlaya Matewu 18:4.

9. Hi yihi mikhuva leyi hi faneleke hi yi papalata, naswona ha yini?

⁹ Hi hala tlhelo, hi fanele hi papalata ku tiomisa tinhloko hikwalaho ko tikukumuxa ni hikwalaho ko pfumala ripfumelo kumbe hi ku hluriwa hi “matimba ya vuxisi ya xidyoho.” (Hev. 3:13; Yak. 4:6) Hakanyingi mikhuva yo tano yi sungula loko munhu a va ni mianakanyo yo biha kumbe ku navela ko biha. A nga ha hetelela a bakanye ni ndzayo leyi faneleke leyi humaka eMatsalweni. Xo biha ku tlula ni mpimo, a nga ha omelela etindleleni takwe to biha kutani a tiendla nala wa Xikwembu, ku nga xiyimo lexi chavisaka hakunene. (Swiv. 1:22-31)  Xiya xikombiso xa Kayini mativula ya Adamu na Evha.

Yehovha U Vona Hinkwaswo Naswona U Teka Goza Leri Faneleke

10. Ha yini Yehovha a nga ri amukelanga gandzelo ra Kayini, naswona Kayini u endle yini?

¹⁰ Loko Kayini na Avele va tise magandzelo eka Yehovha, U langute nyiko ya vona ni lexi va susumetelaka ku yi nyikela. Hikwalaho, Xikwembu xi amukele gandzelo ra Avele leri a ri kombisa leswaku u ni ripfumelo, kambe ra Kayini a xi ri amukelanga hikuva a ri kombisa ku pfumala ripfumelo. (Gen. 4:4, 5; Hev. 11:4) Ematshan’weni ya leswaku Kayini a dyondza swo karhi emhakeni yoleyo kutani a cinca mianakanyo yakwe, u hlundzukele makwavo.—Gen. 4:6.

11. Kayini u swi kombise njhani leswaku mbilu yakwe ya n’wi kanganyisa, naswona hi dyondza yini emhakeni leyi?

¹¹ Yehovha u swi vonile leswaku mianakanyo ya Kayini a a yi ri ni khombo, hiloko a n’wi byela leswaku loko a endla leswinene u ta vangamisiwa. Khombo ra kona, Kayini a nga yi amukelanga ndzayo ya Muvumbi wakwe hiloko a dlaya makwavo. Ku biha ka mbilu yakwe ku tlhele ku vonaka eka ndlela leyi a xi hlamuleke ha yona Xikwembu loko xi n’wi vutisa xi ku: “Avele makwenu u kwihi?” Kayini u te: “A ndzi tivi. Xana ndzi murindzi wa makwerhu?” (Gen. 4:7-9) Vona ndlela leyi mbilu yi nga n’wi kanganyisaka ha yona munhu lerova a honisa ni ndzayo ya Xikwembu leyi kongomeke! (Yer. 17:9) Hikwalaho, a hi dyondzeni swo karhi eka swiendlakalo sweswo naswona hi tiyimisela ku yi bakanya hi ku hatlisa mianakanyo yo biha ni ku navela loko biha. (Hlaya Yakobo 1:14, 15.) Loko hi nyikiwa ndzayo leyi humaka eMatsalweni, onge hi nga yi tlangela naswona hi yi teka yi ri xikombiso xa leswaku Yehovha wa hi rhandza.

A Ku Na Xidyoho Lexi Nga Vonakiki Eka Yehovha

12. Yehovha u va avanyisa njhani vanhu lava dyoheke?

¹² Van’wana va nga ha tibyela leswaku loko ku nga ri na munhu loyi a va vonaka loko va endla leswo biha, a va nge xupuriwi. (Ps. 19:12) Ntiyiso wa mhaka hileswaku, a xi kona xidyoho lexi nga xihundla. “Swilo hinkwaswo swi lo dla, swi paluxeka erivaleni ematihlweni ya loyi hi nga ta tihlamulela eka yena.” (Hev. 4:13) Yehovha i Muavanyisi loyi a kambelaka leswi nga embilwini ya munhu naswona u avanyisa hi ku ya hi vululami lebyi hetisekeke. I ‘Xikwembu xa tintswalo ni nsovo, lexi hlwelaka ku hlundzuka, lexi teleke musa wa rirhandzu ni ntiyiso.’ Kambe xi ‘nga ka xi nga tshiki ku xupula vanhu lava nga hundzukiki’ loko va endla “xidyoho hi vomu” kumbe va ri ni makungu yo biha. (Eks. 34:6, 7; Hev. 10:26) Leswi swi vonake eka ndlela leyi Yehovha a n’wi avanyiseke ha yona Akani, Ananiya na Safira.

13. Mianakanyo yo biha yi n’wi kucetele njhani Akani leswaku a dyoha?

¹³ Akani u tlule nawu wa Xikwembu hi ku kongoma hi ku teka swilo leswi nyikeriweke endzovisweni emutini wa Yeriko kutani a swi tumbeta entsongeni wakwe, kumbexana ndyangu wakwe na wona a wu yi tiva mhaka leyi. Loko xidyoho xakwe xi paluxiwile, Akani u swi kombisile leswaku wa swi tiva leswaku u endle xidyoho lexikulu, hikuva u te: “Ndzi dyohele Yehovha.” (Yox. 7:20) Akani a a ri ni mbilu yo biha ku fana na Kayini. Makwanga hi wona lama endleke leswaku Akani a nga tshembeki. Tanihi leswi swilo swa le Yeriko leswi nyikeriweke endzovisweni a swi ri swa Yehovha, Akani entiyisweni a a yivele Xikwembu, kutani sweswo swi endle leswaku yena ni ndyangu wakwe va dlayiwa.—Yox. 7:25.

14, 15. I yini lexi endleke leswaku Ananiya na Safira va nga ha amukeleki eka Xikwembu, naswona hi dyondza yini eka sweswo?

¹⁴ Ananiya ni nsati wakwe Safira a va ri swirho  swa vandlha ro sungula ra Vukreste eYerusalema. Endzhaku ka Pentekosta ya 33 C.E., ku hleriwe leswaku ku va ni nkwama wo khathalela vanhu lava ha ku hundzukaka lava humaka ematikweni ya le kule lava a va ha ri eYerusalema. Nkwama lowu a wu seketeriwa hi minyikelo ya ku tirhandzela. Ananiya u xavise nsimu ya yena kutani a nyikela hi xiphemunyana xa mali leyi a yi xaviseke ha yona. Kambe Ananiya u tiendle onge u nyikele hi mali hinkwayo hambileswi nsati wakwe a a wu tiva ntiyiso wa mhaka. A swi kanakanisi leswaku mpatswa lowu a wu lava ku tiviwa hileswaku wu nyikele hi mali yo tala evandlheni. Kambe sweswo a ku ri vukanganyisi. Hi singita, Yehovha u paluxe xidyoho xa vona eka muapostola Petro, loyi a vutiseke Ananiya leswaku ha yini a endle vukanganyisi byebyo. Endzhakunyana ka sweswo Ananiya u wele ehansi a timeka. Endzhakunyana ka sweswo Safira na yena u file.—Mint. 5:1-11.

¹⁵ Ananiya na Safira a va lo na swi pfuketana va va vanhu lava tsaneke. Va bohe kungu va tlhela va hemba leswaku va ta kanganyisa vaapostola. Xo biha no tlurisa, va ‘hembele moya lowo kwetsima wa Xikwembu.’ Ndlela leyi Yehovha a anguleke ha yona yi swi veka erivaleni leswaku u lunghekele ku sirhelela vandlha eka vakanganyisi. Hakunene “i nchumu lowu chavisaka ku wela emavokweni ya Xikwembu lexi hanyaka”!—Hev. 10:31.

Tshama U Tshembekile Minkarhi Hinkwayo

16. (a) Sathana u ringetisa ku yini ku endla vanhu va Xikwembu leswaku va nga tshembeki? (b) Hi wahi marhengu lawa Diyavulosi a ma tirhisaka leswaku a kanganyisa vanhu endhawini ya ka n’wina?

¹⁶ Sathana u endla hinkwaswo leswi a nga swi kotaka leswaku a hi endla hi nga tshembeki kutani hi nga ha amukeleki eka Yehovha. (Nhlav. 12:12, 17) Makungu yo biha ya Diyavulosi ma vonaka kahle emisaveni leyi pengisiwaka hi timhaka leti thyakeke ta masangu ni leyi rhandzaka madzolonga. Masiku lawa swifaniso swo navetisa timhaka ta masangu swi kumeka hi ku olova eka tikhompyuta ni swilo swin’wana swa elektroniki. Hi nga tshuki hi hluriwa hi marhengu ya Sathana. Ku ri na sweswo, onge na hina hi nga vula marito lama vuriweke hi mupisalema Davhida, loyi a tsaleke a ku: “Ndzi ta endla hi vutlhari hi ndlela leyi pfumalaka xihoxo. . . . Ndzi ta famba-famba hi ku tshembeka ka mbilu ya mina endzeni ka yindlu ya mina.”—Ps. 101:2.

17. (a) Ha yini Yehovha a hetelela a swi paluxile swidyoho leswi tumbeleke? (b) Hi fanele hi tiyimisela ku endla yini?

¹⁷ Namuntlha Yehovha a nga swi paluxi hi singita swidyoho leswikulu ni vukanganyisi bya vanhu hilaha a endleke hakona enkarhini lowu nga hundza. Kambe hinkwaswo leswi endlekaka wa swi vona naswona hi nkarhi wa yena ni hi ndlela ya yena u ta swi paluxa swidyoho leswi tumbeleke. Pawulo u te: “Swidyoho swa vanhu van’wana swi tikomba erivaleni, swi yisa eku avanyisiweni hi ku kongoma, kambe loko ku ri vanhu van’wana, swidyoho swa vona na swona swi vonaka endzhaku.” (1 Tim. 5:24) Rirhandzu hi rona ri endlaka leswaku Yehovha a paluxa swidyoho swa vanhu. U rhandza vandlha naswona u lava leswaku ri tshama ri tengile.  Ku tlula kwalaho, Yehovha u va komba tintswalo vanhu lava dyoheke ivi va hundzuka hi mbilu hinkwayo. (Swiv. 28:13) Kutani a hi tikarhateleni ku tirhela Xikwembu hi mbilu leyi heleleke naswona hi papalata minkucetelo hinkwayo yo biha.

Hlakulela Ku Va Ni Mbilu Leyi Heleleke

18. Hosi Davhida a a lava leswaku n’wana wakwe a titwa njhani hi Xikwembu?

¹⁸ Hosi Davhida u byele n’wana wakwe Solomoni a ku: “Tiva Xikwembu xa tata wa wena u xi tirhela hi mbilu leyi heleleke ni hi moya-xiviri lowu tsakeke; hikuva Yehovha u kambisisa timbilu hinkwato, naswona u xiya mboyamelo wun’wana ni wun’wana wa miehleketo.” (1 Tikr. 28:9) Davhida a a lava leswaku n’wana wakwe a pfumela eka Xikwembu ni ku endla leswi engetelekeke. A a lava leswaku Solomoni a swi tiva leswaku Yehovha u ma rhandza swinene malandza Yakwe. Xana na wena u rhandza Yehovha hi ndlela leyi fanaka?

19, 20. Hi ku ya hi Pisalema 19:7-11, i yini lexi pfuneke Davhida leswaku a tshinela eka Xikwembu, naswona hi nga n’wi tekelela njhani?

¹⁹ Yehovha wa swi tiva leswaku vanhu lava lavaka ku va ni vuxaka lebyinene na yena va ta tshinela eka yena naswona ku tiva timfanelo ta yena to saseka swi ta va endla va titwa va ri ekusuhi na yena. Hikwalaho, Yehovha u lava leswaku hi n’wi tiva hi tlhela hi tolovela vumunhu byakwe lebyinene. Hi swi endlisa ku yini sweswo? Hi ku dyondza Rito rakwe ni ku vona ndlela leyi a hi katekisaka ha yona evuton’wini bya hina.—Swiv. 10:22; Yoh. 14:9.

²⁰ Xana wa ri hlaya Rito ra Xikwembu siku ni siku u ri karhi u tsundzuka leswaku ri huma eka Xikwembu ni ku khongelela leswaku xi ku pfuna u tirhisa leswi u swi hlayaka? Xana wa wu vona nkoka wa ku hanya hi milawu ya Bibele leyi hi kongomisaka? (Hlaya Pisalema 19:7-11.) Loko swi ri tano, ripfumelo ra wena eka Yehovha ni ndlela leyi u n’wi rhandzaka ha yona swi ta ya swi tiya. Na yena u ta tshinela eka wena, a famba swin’we na wena hi ndlela yo fanekisela. (Esa. 42:6; Yak. 4:8) Ina, Yehovha u ta ku kombisa rirhandzu hi ku ku katekisa ni ku ku sirhelela leswaku u tshama u ri ekusuhi na yena loko u ri karhi u famba egondzweni ro lala leri yisaka evuton’wini.—Ps. 91:1, 2; Mat. 7:13, 14.

U Nga Hlamula Njhani?

• Ha yini Yehovha a hi kambela?

• I yini leswi endleke leswaku vanhu van’wana va hundzuka valala va Xikwembu?

• Hi nga swi kombisa njhani leswaku Yehovha i wa xiviri eka hina?

• Hi nga yi hlakulela njhani mbilu leyi heleleke eka Xikwembu?

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 4]

Xana Yehovha u hi rindza njhani ku fana ni tatana la nga ni rirhandzu?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 5]

Hi dyondza yini eka xikombiso xa Ananiya?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 6]

I yini lexi nga ta hi pfuna leswaku hi hambeta hi tirhela Yehovha hi mbilu leyi heleleke?