Vantshwa—Kongomisiwani Hi Rito Ra Xikwembu

“Kuma vutlhari, kuma ku twisisa.”—SWIV. 4:5.

1, 2. (a) I yini leswi pfuneke muapostola Pawulo leswaku a langutana ni xiphiqo lexi a a ri na xona? (b) U nga byi kuma njhani vutlhari ni ku twisisa?

“LOKO ndzi navela ku endla leswi lulameke, leswo biha swi kona eka mina.” Xana wa n’wi tiva munhu la vuleke marito wolawo? I muapostola Pawulo. Hambileswi Pawulo a a rhandza Yehovha, a ku ri ni minkarhi leyi a swi n’wi tikela ku endla leswi lulameke. U titwe njhani hi xiphiqo lexi a a ri na xona? U tsale a ku: “Mina munhu wa maxangu!” (Rhom. 7:21-24) Xana wa yi twisisa ndlela leyi Pawulo a titweke ha yona? Xana minkarhi yin’wana swa ku tikela ku endla leswi lulameke? Xana sweswo swi ku endla u hela matimba ku fana na Pawulo? Loko swi ri tano, u nga heli matimba. Pawulo u swi kotile ku langutana ni xiphiqo xexo, na wena u nga swi kota.

² Pawulo u kote ku langutana ni xiphiqo xexo hikuva u pfumele ku kongomisiwa hi “marito lama nga ni rihanyo.” (2 Tim. 1:13, 14) Hikwalaho, u kume vutlhari ni ku twisisa leswi a swi laveka leswaku a kota ku langutana ni swiphiqo ni ku endla swiboho leswinene. Yehovha Xikwembu a nga ku pfuna leswaku u kuma vutlhari ni ku twisisa. (Swiv. 4:5) U hi nyike xitsundzuxo lexinene ngopfu eRitweni ra yena ku nga Bibele. (Hlaya 2 Timotiya 3:16, 17.) Xiya ndlela leyi milawu leyi kumekaka eMatsalweni yi nga ku vuyerisaka ha yona loko u tirhisana ni vatswari va wena, loko u tirhisa mali ni loko u ri wexe.

Ku Kongomisiwa Hi Rito Ra Xikwembu eNdyangwini

3, 4. Ha yini swi nga ha ku tikelaka ku yingisa milawu ya vatswari va wena, kambe ha yini vatswari va veka milawu?

³ Xana swa ku tikela ku hanya hi milawu leyi vatswari va wena va ku vekelaka yona? Ha yini u nga ha titwaka hi ndlela yoleyo? Xivangelo xin’wana ku nga ha va leswaku u navela ku va ni ntshunxeko lowu engetelekeke. Swi tolovelekile ku titwa hi ndlela yoleyo. Swi tano loko u ri karhi u kula. Kambe, loko wa ha ri ekaya, u fanele u yingisa vatswari va wena.—Efe. 6:1-3.

⁴ Ku twisisa leswaku ha yini vatswari va wena va ku vekela milawu ni swilo leswi u faneleke u swi endla, swi nga ku pfuna leswaku u swi amukela. Minkarhi yin’wana u nga ha titwa ku fana na Brielle * la nga ni malembe ya 18, la vuleke leswi hi vatswari vakwe: “Va rivale hi ku helela leswaku swi njhani ku va eka malembe lawa ndzi nga eka wona. A va ndzi pfumeleli ku phofula ndlela leyi ndzi titwaka ha yona, ku tiendlela swiboho kumbe ku kombisa leswaku se ndzi kurile.” Ku fana na Brielle, u nga ha titwa onge vatswari va wena va ku sivela ku va ni ntshunxeko lowu eneleke. Hambiswiritano, vatswari va wena va ku vekela milawu hi leswi va khathalaka swinene ha wena. Ku engetela kwalaho, vatswari lava nga Vakreste va swi tiva leswaku va ni vutihlamuleri eka Yehovha malunghana ni ndlela leyi va ku khathalelaka ha yona.—1 Tim. 5:8.

5. Ku yingisa vatswari va wena swi nga ku vuyerisa njhani?

⁵ Entiyisweni, ku yingisa milawu ya vatswari va wena swi fana ni ku hakela xikweleti lexi u xi kolotaka ebangi—loko u xi hakela hi ku tshembeka, bangi a yi nge kanakani ku ku lomba mali yin’wana. Hilaha ku fanaka, u kolota vatswari va wena xichavo ni ku va yingisa. (Hlaya Swivuriso 1:8.) Loko u hambeta u yingisa vatswari va wena, va ta ya va ku nyika ntshunxeko lowu engetelekeke. (Luka 16:10) Entiyisweni, loko u tshamela ku tlula milawu leyi vatswari va wena va ku vekelaka yona, u nga hlamali loko va ku hungutela ntshunxeko lowu u nga na wona kumbe va nga ha ku endleli swilo swo karhi.

6. Vatswari va nga va pfuna njhani vana va vona leswaku va yingisa?

 ⁶ Ndlela yin’wana leyi vatswari va nga pfunaka vana va vona ha yona leswaku va yingisa milawu leyi va va vekelaka yona i ku va vekela xikombiso. Ku tiyimisela ka vona ku yingisa leswi Yehovha a swi languteleke eka vona swi fanele swi kombisa leswaku milawu ya Xikwembu a yi tiki. Leswi swi ta pfuna vantshwa ku twisisa leswaku swi fanerile ku yingisa milawu leyi vatswari va vona va va vekelaka yona. (1 Yoh. 5:3) Ku tlula kwalaho, Bibele yi vulavula hi swiendlakalo leswi eka swona Yehovha a nyikeke malandza yakwe nkarhi wo vula leswi ma swi ehleketaka hi timhaka to karhi. (Gen. 18:22-32; 1 Tih. 22:19-22) Xana swi nga koteka leswaku vatswari va nyika vana va vona nkarhi wo vula vonelo ra vona etimhakeni to hambana-hambana?

7, 8. (a) Hi swihi swiphiqo leswi vantshwa van’wana va langutanaka na swona? (b) I yini lexi nga ta ku pfuna leswaku u vuyeriwa hi ndzayo leyi u nyikiwaka yona?

⁷ Vantshwa va nga ha tlhela va vona onge vatswari va vona va tshamela ku va xopaxopa. Minkarhi yin’wana u nga ha va u titwe ku fana ni jaha leri vuriwaka Craig, leri nga te, “Manana a a tiendla fokisi—minkarhi hinkwayo a a languta swihoxo swa mina.”

⁸ Hakanyingi loko munhu a tshinyiwa wa soriwa. Bibele ya pfumela leswaku ku tshinyiwa, hambiloko ku fanerile, swa tika ku ku amukela. (Hev. 12:11) I yini lexi nga ku pfunaka leswaku u vuyeriwa loko u tshinyiwa? Yinhla ya nkoka leyi u faneleke u yi tsundzuka hileswaku vatswari va wena va ku laya hileswi va ku rhandzaka. (Swiv. 3:12) Va lava ku ku pfuna leswaku u papalata ku va ni mikhuva yo biha kutani u hlakulela mikhuva leyinene. Vatswari va wena va swi xiya leswaku loko va nga ku tshinyi, swi fana niloko va ku venga! (Hlaya Swivuriso 13:24.) Nakambe, tiva leswaku munhu u dyondza hi ku endla swihoxo. Hikwalaho loko u nyikiwa ndzayo, ha yini u nga ehleketi hi ndlela leyi yi nga ku vuyerisaka ha yona? “Ku byi pindzula [vutlhari] swa antswa ku ri ni ku pindzula silivhere ni ku byi kuma swi tlula ku kuma nsuku.”—Swiv. 3:13, 14.

9. Ematshan’weni yo va vantshwa va tshamela ku anakanya hi leswaku ndlela leyi vatswari va vona va va tshinyaka ha yona yi hoxile, i yini leswi va nga swi endlaka?

⁹ Hambiswiritano, vatswari va swi endla swihoxo. (Yak. 3:2) Minkarhi yin’wana, loko va ku tshinya va nga ha vulavula va nga rhanganga va ehleketa. (Swiv. 12:18) I yini lexi nga endlaka leswaku vatswari va wena va vulavula hi ndlela yoleyo? Va nga ha va va tshikilelekile kumbe va teka swihoxo swa wena swi ri leswi kombisaka leswaku va tsandzekile. Ematshan’weni yo tshamela ku anakanya hi leswaku ndlela leyi va ku tshinyaka ha yona yi hoxile, ha yini u nga tlangeli matshalatshala lamakulu lawa va ma endlaka leswaku va ku pfuna? Loko u amukela ndzayo, swi ta ku pfuna loko se u kurile.

10. I yini lexi nga ku pfunaka leswaku u yingisa milawu leyi vatswari va wena va ku vekelaka yona?

¹⁰ Xana wa swi lava leswaku swi ku olovela ku amukela ni ku vuyeriwa hi milawu leyi vatswari va wena va ku vekelaka yona? Loko swi ri tano, u fanele u antswisa ndlela leyi u vulavulaka ha yona. U nga swi endlisa ku yini sweswo? Goza ro sungula i ku yingisela. Bibele yi ri: “Hatlisa emhakeni yo twa, [u] nonoka emhakeni yo vulavula, [u] nonoka emhakeni ya vukarhi.” (Yak. 1:19) Ematshan’weni yo hatlisela ku tiyimelela, ringeta ku lawula ndlela leyi u titwaka ha yona naswona u yingisa leswi vatswari va wena va ku byelaka swona. Anakanya hi leswi vatswari va wena va swi vuleke, ku nga ri hi ndlela leyi va swi vuleke ha yona. Kutani, tlhela u vula leswi vatswari va wena va swi vuleke, kambe u va byela swona hi ndlela leyi hambaneke ni hi xichavo. Loko u endla tano u ta va tiyisekisa leswaku leswi va swi vuleke u swi twile. Ku vuriwa yini loko u lava ku hlamusela leswaku ha yini u vulavule hi ndlela yo karhi kumbe u endle swilo swo karhi? Hakanyingi, u ta va u tlharihile loko u ‘kambela milomu ya wena’ ku fikela loko u ta va u endle ku rhandza ka vatswari va wena. (Swiv. 10:19) Loko vatswari va wena va vona leswaku u va yingisile, na wena va ta ku yingisela. Ku vulavula na vona hi ndlela yoleyo swi ta kombisa leswaku u kongomisiwa hi Rito ra Xikwembu.

Ku Kongomisiwa Hi Rito Ra Xikwembu Loko U Tirhisa Mali

11, 12. (a) Rito ra Xikwembu ri hi khutaza ku endla yini malunghana ni mali naswona ha yini? (b) Vatswari va wena va nga ku pfuna njhani leswaku u kota ku tirhisa mali?

¹¹ Bibele yi ri: “Mali [i] xisirhelelo.” Kambe  ndzimana leyi yi kombisa leswaku vutlhari i bya nkoka swinene ku tlula mali. (Ekl. 7:12) Rito ra Xikwembu ri hi khutaza ku va ni langutelo lerinene hi mali, ku nga ri ku yi rhandza. Ha yini u fanele u papalata ku rhandza mali? Anakanya hi xikombiso lexi: Mukwana lowu karihaka i xitirhisiwa lexi pfunaka eka musweki la nga ni vutshila. Kambe loko mukwana wolowo wo tirhisiwa hi munhu la nga khathaliki, wu nga vanga khombo lerikulu. Mali na yona yi nga pfuna loko yi tirhisiwa hi vutlhari. Hambiswiritano, vanhu lava “tiyimiseleke ku fuwa,” hakanyingi a va na mhaka ni vanghana va vona, vuxaka lebyi va nga na byona ni mindyangu ya vona hambi ku ri vuxaka bya vona ni Xikwembu. Hikwalaho, va titlhave “hinkwako-nkwako hi switlhavi swo tala.”—Hlaya 1 Timotiya 6:9, 10.

¹² U nga dyondza njhani ku tirhisa mali hi vutlhari? Ha yini u nga kombeli vatswari va wena leswaku va ku pfuna ku hlela ndlela leyi u nga ta yi tirhisa ha yona mali ya wena? Solomoni u tsarile a ku: “Munhu wo tlhariha u ta yingisa a tlhela a amukela swiletelo leswi engetelekeke, munhu la twisisaka hi loyi a amukelaka nkongomiso wa vutshila.” (Swiv. 1:5) Nhwanyana la vuriwaka Anna u kombele vatswari vakwe leswaku va n’wi pfuna. U ri, “Tata wa mina u ndzi dyondzise ku hlela ndlela leyi ndzi nga yi tirhisaka ha yona mali ya mina ni ku hleleka eka ndlela leyi ndzi yi tirhisaka ha yona ni ku tiva leswaku ndzi yi tirhise njhani.” Mana wa Anna na yena u n’wi dyondzise swilo swa nkoka malunghana ni ku tirhisa mali. Anna u ri: “U ndzi kombe ndlela leyi swi nga swa nkoka ha yona ku kambisisa minxavo eswitolo swo hambana-hambana loko ndzi nga si xava.” Anna u vuyeriwe njhani? U ri: “Sweswi ndza swi kota ku tirhisa mali ya mina. Ndzi lawula ndlela leyi ndzi yi tirhisaka ha yona mali ya mina, hikwalaho ndzi ni ntshunxeko ni ku rhula ka mianakanyo leswi tisiwaka hi ku papalata swikweleti leswi nga bohiki.”

13. U nga tikhoma njhani loko swi ta emhakeni ya ku tirhisa mali?

¹³ Loko u xava swilo leswi a wu nga tiyimiselanga ku swi xava kumbe u tirhisa mali leswaku u tsakisa vanghana va wena, u nga ha tikuma u ri exikweletini lexikulu. I yini lexi nga ha ku pfunaka leswaku u papalata mintlhamu yoleyo? U fanele u dyondza ku tikhoma loko swi ta emhakeni yo tirhisa mali. Leswi hi leswi Ellena la nga ni malembe ya va-20 a swi endlaka. U ri: “Loko ndzi tihumesa ni vanghana va mina, ndzi hlela ka ha ri emahlweni kutani ndzi tibyela leswaku ndzi ta tirhisa mali muni. . . . Nakambe ndzi vona ku ri vutlhari ku ya eswitolo ni vanghana va mina lava va kotaka ku tirhisa mali, lava nga ta ndzi khutaza ku rhanga ndzi kambisisa minxavo eswitolo swo hambana-hambana, ku nga ri ku fika ndzi vona xilo ivi ndzi xi xava.”

14. Ha yini u fanele u tivonela eka “matimba ya vuxisi bya rifuwo”?

¹⁴ I swa nkoka ku kuma mali ni ku yi tirhisa. Hambiswiritano, Yesu u vule leswaku ntsako wa xiviri wu kumiwa hi lava “khathalaka hi xilaveko xa vona xa moya.” (Mat. 5:3) U lemuxile leswaku swilo swo tanihi “matimba ya vuxisi bya rifuwo” swi nga kamanyeta ku tsakela ka munhu swilo swa moya (Mar. 4:19) Hikwalaho, i swa nkoka ku pfumela ku kongomisiwa hi Rito ra Xikwembu naswona u tshama u ri ni langutelo lerinene hi mali!

Ku Kongomisiwa Hi Rito Ra Xikwembu Loko U Ri Wexe

15. Hi rini laha ku tshembeka ka wena eka Xikwembu ku nga ringiwaka ngopfu?

¹⁵ Hi rini laha u anakanyaka leswaku ku tshembeka ka wena eka Xikwembu ku nga ringiwa ngopfu—loko u ri ni van’wana kumbe loko u ri wexe? Loko u ri exikolweni kumbe entirhweni, u tshama u xalamukele nchumu wun’wana ni  wun’wana lowu nga onhaka vuxaka bya wena ni Xikwembu. Loko u tiwiserile naswona u nga xalamukelanga nchumu, swa olova leswaku milawu ya wena ya mahanyelo yi ringiwa.

16. Ha yini u fanele u lava ku yingisa Yehovha hambiloko u ri wexe?

¹⁶ Ha yini u fanele u lava ku yingisa Yehovha hambiloko u ri wexe? Tsundzuka leswi: U nga swi kota ku twisa Yehovha ku vava kumbe u tsakisa mbilu yakwe. (Gen. 6:5, 6; Swiv. 27:11) Swiendlo swa wena swa n’wi khumba Yehovha hikuva ‘wa khathala ha wena.’ (1 Pet. 5:7) U lava leswaku u n’wi yingisa leswaku u ta vuyeriwa. (Esa. 48:17, 18) Loko malandza man’wana ya Yehovha ya le Israyele wa khale ma honise ndzayo yakwe, ma n’wi twise ku vava. (Ps. 78:40, 41) Hi hala tlhelo, Yehovha a a n’wi rhandza swinene muprofeta Daniyele hikuva ntsumi yi vule leswaku i “munhu la navelekaka.” (Dan. 10:11) Ha yini? Daniyele u tshame a tshembekile eka Xikwembu ku nga ri loko a ri exikarhi ka vanhu ntsena kambe ni loko a ri yexe.—Hlaya Daniyele 6:10.

17. Hi swihi swivutiso leswi u nga tivutisaka swona loko u hlawula vuhungasi?

¹⁷ Leswaku u tshama u tshembekile eka Xikwembu loko u ri wexe, u fanele u letela “matimba ya [wena] ya ku twisisa . . . leswaku [u] hambanisa leswi lulameke ni leswi hoxeke,” kutani u letela matimba wolawo “hi ku ma tirhisa” hi ku endla leswi u tivaka leswaku swi lulamile. (Hev. 5:14) Hi xikombiso, loko u hlawula vuyimbeleri lebyi u byi yingiselaka, tifilimi leti u ti hlalelaka, kumbe rungula leri u ri pfulaka eka Internet, swivutiso leswi landzelaka swi ta ku pfuna ku hlawula leswi lulameke kutani u papalata leswi hoxeke. Tivutise swivutiso leswi landzelaka: ‘Xana nchumu lowu wu ta ndzi pfuna leswaku ndzi va ni ntwela-vusiwana lowukulu kumbe wu ta ndzi kucetela leswaku ndzi tsaka “loko un’wana a weriwa hi khombo”?’ (Swiv. 17:5) ‘Xana wu ta ndzi pfuna leswaku ndzi “rhandza leswinene” kumbe wu ta endla leswaku swi ndzi tikela ku “[venga] leswo biha”?’ (Amo. 5:15) Leswi u swi endlaka loko u ri wexe swi kombisa leswi u swi rhandzaka hakunene.—Luka 6:45.

18. U fanele u endla yini loko u ri eku endleni ka swilo leswi u swi tivaka leswaku swi hoxile exihundleni, naswona ha yini?

¹⁸ U fanele u endla yini loko u ri eku endleni ka swilo leswi u swi tivaka leswaku swi hoxile exihundleni? Tsundzuka, “loyi a fihlaka ku tlula nawu kakwe a nge humeleli, kambe loyi a tiphofulaka kutani a tshika, u ta kombiwa tintswalo.” (Swiv. 28:13) U ta va u nga tlharihanga loko u hambeta u famba endleleni yo biha kutani u “[hlunamisa] moya lowo kwetsima wa Xikwembu”! (Efe. 4:30) U ni vutihlamuleri eka Xikwembu, eka vatswari va wena ni le ka wena n’wini, bya ku vula xidyoho xihi na xihi lexi u xi endleke. Emhakeni leyi, “vakulukumba va vandlha” va nga ku pfuna swinene. Mudyondzisiwa Yakobo u ri: “A va n’wi khongelele [mudyohi] va n’wi tota mafurha hi vito ra Yehovha. Kutani xikhongelo xa ripfumelo xi ta hanyisa la nga pfukiki swinene, naswona Yehovha u ta n’wi pfuxa. Nakambe, loko a lo endla swidyoho, u ta rivaleriwa swona.” (Yak. 5:14, 15) Entiyisweni, leswi swi nga ha ku khomisa tingana naswona swi nga ha endla leswaku ku va ni vuyelo lebyi nga tsakisiki. Kambe loko u ri ni xivindzi xo kombela mpfuno, u ta tipfuna leswaku u nga ha weriwi hi khombo rin’wana naswona u ta titwa u ntshunxekile hikwalaho ka leswi u tlheleke u va ni ripfalo leri baseke.—Ps. 32:1-5.

 Tsakisa Mbilu Ya Yehovha

19, 20. I yini leswi Yehovha a lavaka leswaku u swi kuma, kambe u fanele u endla yini?

¹⁹ Yehovha i “Xikwembu lexi tsakeke” naswona u lava leswaku u tsaka. (1 Tim. 1:11) Wa khathala swinene ha wena. Hambiloko a nga ri kona loyi a xiyaka matshalatshala lawa u ma endlaka leswaku u endla leswinene, yena wa ma xiya. A xi kona lexi tumbeleke ematihlweni ya Yehovha. A nga languti swihoxo kambe u lava ku ku pfuna leswaku u endla leswinene. “Mahlo [ya Xikwembu] ma famba-famba emisaveni hinkwayo leswaku [xi] kombisa ntamu [wa xona] eka lava mbilu ya vona yi hetisekeke eka [xona].”—2 Tikr. 16:9.

²⁰ Hikwalaho, pfumela ku kongomisiwa hi Rito ra Xikwembu, naswona u tirhisa xitsundzuxo xa rona. Xisweswo, u ta kuma vutlhari ni ku twisisa leswi nga ta ku pfuna leswaku u hlula swiphiqo leswi tikaka naswona u ta kota ku endla swiboho leswi tikaka evuton’wini. A wu nge tsakisi vatswari va wena na Yehovha ntsena kambe u ta tlhela u hanya vutomi lebyi tsakisaka hakunene.

[Nhlamuselo ya le hansi]

U Nga Hlamula Njhani?

• Vantshwa va nga endla yini leswaku va vuyeriwa eka milawu leyi vatswari va vona va va vekelaka yona?

• Ha yini swi ri swa nkoka ku va ni langutelo lerinene hi mali?

• I yini lexi nga ku pfunaka leswaku u tshama u tshembekile eka Yehovha hambiloko u ri wexe?

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 6]

Xana u ta tshama u tshembekile eka Xikwembu loko u ri wexe?