Xana Wa Ku Venga Ku Kala Nawu?

“[Yesu] u venge ku kala nawu.”—HEV. 1:9.

1. I yini leswi Yesu a swi dyondziseke malunghana ni rirhandzu?

LOKO Yesu Kreste a kandziyisa ndlela leyi rirhandzu ri nga ra nkoka ha yona, u byele vadyondzisiwa vakwe a ku: “Ndzi mi nyika xileriso lexintshwa, leswaku mi rhandzana; tanihi leswi ndzi mi rhandzeke, rhandzanani na n’wina. Hinkwavo va ta tiva leswaku mi vadyondzisiwa va mina, loko mi rhandzana.” (Yoh. 13:34, 35) Yesu u lerise valandzeri vakwe leswaku va rhandzana swinene. Rirhandzu rero a ri ta va mfungho lowu a va ta tiviwa ha wona. Yesu u tlhele a va khutaza a ku: “Hambetani mi rhandza valala va n’wina, mi khongelela lava mi xanisaka.”—Mat. 5:44.

2. I yini leswi valandzeri va Kreste va faneleke va hlakulela ku swi venga?

² Yesu a nga dyondzisanga vadyondzisiwa vakwe leswaku va rhandzana ntsena, u tlhele a va dyondzisa leswi a va fanele va swi venga. Ku tshame ku vuriwa leswi hi Yesu: “U rhandze ku lulama, naswona u venge ku kala nawu [vubihi].” (Hev. 1:9; Ps. 45:7) Leswi swi kombisa leswaku a hi fanelanga hi hlakulela ku rhandza ku lulama ntsena, kambe hi fanele hi tlhela hi venga xidyoho kumbe ku kala nawu. Swa twisiseka leswi muapostola Yohane a vuleke hi ku kongoma a ku: “Mani na mani la hanyaka hi ku endla xidyoho u tlhela a hanya hi ku kala nawu, xisweswo xidyoho i ku kala nawu.”—1 Yoh. 3:4.

3. Malunghana ni ku venga ku kala nawu, hi tihi timhaka ta vutomi leti hi nga ta ti kambisisa exihlokweni lexi?

 ³ Kutani leswi hi nga Vakreste hi fanele hi tivutisa: ‘Xana ndza ku venga ku kala nawu?’ A hi kambisiseni ndlela leyi hi nga swi kombisaka ha yona leswaku ha swi venga swilo swo biha etimhakeni leti landzelaka ta vutomi: (1) langutelo ra hina hi ku nwa byala ku tlula mpimo, (2) hi vungoma (3) hi mahanyelo yo biha ni (4) hi vanhu lava rhandzaka ku kala nawu.

U Nga Vi Hlonga Ra Byala

4. Ha yini Yesu a a ri ni ntshunxeko wo vulavula loko a lemukisa hi ta ku nwa vhinyo ku tlula mpimo?

⁴ Minkarhi yin’wana Yesu a a nwa vhinyo hikuva a a yi teka yi ri nyiko leyi humaka eka Xikwembu. (Ps. 104:14, 15) Hambiswiritano, a nga pfukanga ni siku ni rin’we a tirhisa nyiko leyi hi ndlela yo biha hi ku nwa ku tlula mpimo. (Swiv. 23:29-33) Hikwalaho, Yesu a a ri ni ntshunxeko wo vulavula loko a tshinya vanhu malunghana ni mukhuva wolowo. (Hlaya Luka 21:34.) Ku nwa byala ku tlula mpimo swi nga susumetela vanhu ku endla swidyoho swin’wana leswikulu. Hikokwalaho, muapostola Pawulo u tsale a ku: “Mi nga dakwiwi hi vhinyo, yi vangela manyala, kambe hambetani mi tala moya.” (Efe. 5:18) Nakambe u tsundzuxe vavasati lava kuleke evandlheni leswaku va nga vi “mahlonga ya vhinyo yo tala.”—Tito 2:3.

5. Hi swihi swivutiso leswi lava hlawulaka ku nwa byala va nga tivutisaka swona?

⁵ Loko u hlawula ku nwa byala, u fanele u tivutisa: ‘Xana ndzi ni langutelo leri fanaka ni ra Yesu malunghana ni ku nwa byala ku tlula mpimo? Xana ndzi na wona ntshunxeko wo vulavula loko ndzi lava ku nyika van’wana ndzayo hi mhaka leyi? Xana ndzi nwa byala leswaku ndzi rivala hi swiphiqo kumbe ndzi herisa ntshikilelo? Xana ndzi nwa byala bya mpimo wo tanihi kwihi vhiki na vhiki? Xana ndzi endla yini loko un’wana a ndzi byela leswaku ndzi nwa ku tlula mpimo? Xana ndza tiyimelela kumbe ndza hlundzuka?’ Ku pfumelela ku va mahlonga ya byala byo tala swi nga khumba vuswikoti bya hina byo kambisisa timhaka hi vukheta ni byo endla swiboho leswinene. Valandzeri va Kreste va tikarhatela ku hlayisa vuswikoti byo ehleketa.—Swiv. 3:21, 22.

Papalata Mikhuva Ya Vungoma

6, 7. (a) Yesu u n’wi endle yini Sathana ni madimona? (b) Ha yini mikhuva ya vungoma yi tinyike matimba namuntlha?

⁶ Loko Yesu a ri laha misaveni u kanete Sathana ni madimona hi ku helela. U bakanye miringo leyi kongomeke ya Sathana leyi ringeke vutshembeki byakwe. (Luka 4:1-13) Nakambe u xiye miringo leyi tumbeleke yo kucetela mianakanyo ni swiendlo swakwe kutani a yi kaneta. (Mat. 16:21-23) Yesu u pfune lava fanelekaka leswaku va ntshunxeka eka vulawuri bya nsele bya madimona.—Mar. 5:2, 8, 12-15; 9:20, 25-27.

⁷ Endzhaku ka loko Yesu a vekiwe ku va Hosi hi 1914, u basise matilo eka nkucetelo wa Sathana ni madimona. Hikwalaho ka sweswo, Sathana u tiyimisele ngopfu sweswi ku ‘xisa misava hinkwayo leyi akiweke.’ (Nhlav. 12:9, 10) Kutani a swi fanelanga swi hi hlamarisa leswi vungoma byi tinyikeke matimba namuntlha. I yini leswi hi faneleke hi swi endla leswaku hi tisirhelela?

8. Hi kwihi ku tikambisisa loku ha un’we wa hina a faneleke a ku endla malunghana ni vuhungasi lebyi a byi hlawulaka?

⁸ Bibele yi hi lemukisa ngopfu hi makhombo lama fambisanaka ni vungoma. (Hlaya Deteronoma 18:10-12.) Namuntlha Sathana ni madimona va kucetela miehleketo ya vanhu hi ku tirhisa tifilimi, tibuku ni mintlangu ya vhidiyo leyi  kucetelaka mikhuva ya vungoma. Hikwalaho, ha un’we wa hina u fanele a tivutisa swivutiso leswi loko a hlawula vuhungasi: ‘Xana eka tin’hweti leti hundzeke, ndzi hlawule ku hungasiwa hi tifilimi, minongonoko ya TV, mintlangu ya vhidiyo, tibuku kumbe timagazini leti kombisaka mikhuva leyi nga tolovelekangiki? Xana ndza yi twisisa ndlela leyi swi nga swa nkoka ha yona ku papalata minkucetelo ya vungoma kumbe ndzi honisa makhombo ya byona? Xana ndzi kale ndzi ehleketa ndlela leyi Yehovha a titwaka ha yona hi vuhungasi lebyi ndzi byi hlawulaka? Loko ndzi pfumelele minkucetelo ya Sathana evuton’wini bya mina, xana ndlela leyi ndzi n’wi rhandzaka ha yona Yehovha ni milawu yakwe yo lulama yi nga ndzi susumetela ku papalata minkucetelo yoleyo?’—Mint. 19:19, 20.

Yingisa Xilemukiso Xa Yesu Malunghana Ni Mahanyelo Yo Biha

9. Munhu a nga ku hlakulela njhani ku rhandza ku kala nawu?

⁹ Yesu u seketele milawu ya Yehovha leyi solaka ku tikhoma ko biha. U te: “Xana a mi hlayanga leswaku loyi a va tumbuluxeke eku sunguleni u va endle va va waxinuna ni waxisati kutani a ku, ‘Hikwalaho ka sweswo, wanuna u ta siya tata wakwe ni mana wakwe naswona u ta namarhela nsati wakwe, kutani lavambirhi va ta va nyama yin’we’? Kutani a va ha ri vambirhi, kambe i nyama yin’we. Hikokwalaho, leswi Xikwembu xi swi paneke swin’we, ku nga tshuki ku va ni munhu la swi hambanisaka.” (Mat. 19:4-6) Yesu a a swi tiva leswaku leswi hi swi vonaka swi nga kucetela mbilu ya hina. Hikokwalaho, u vule marito lawa eDyondzweni yakwe ya le Ntshaveni: “Mi swi twile leswaku ku vuriwe leswi, ‘U nga tshuki u endla vuoswi.’ Kambe ndza mi byela leswaku un’wana ni un’wana la tshamelaka ku languta wansati lerova a n’wi navela, ana se u endle vuoswi na yena embilwini yakwe.” (Mat. 5:27, 28) Kahle-kahle lava honisaka xilemukiso xa Yesu va hlakulela ku rhandza ku kala nawu.

10. Vula ntokoto lowu kombisaka leswaku munhu a nga swi kota ku tshika ku hlalela swifaniso leswi navetisaka rimbewu.

¹⁰ Sathana u kucetela ku tikhoma ko biha hi ku tirhisa swifaniso swo navetisa rimbewu. Misava leyi yi tele hi swifaniso sweswo. Lava swi hlalelaka va kuma leswaku swa tika ku swi sula emianakanyweni ya vona. Va nga kala va godzomberiwa ha swona. Xiya leswi humeleleke eka Mukreste un’wana. U ri: “A ndzi hlalela swifaniso leswi navetisaka rimbewu exihundleni. A ndzi hanya etikweni ra milorho, ndzi nga anakanyi hi Yehovha. A ndzi swi tiva leswaku mukhuva lowu wu bihile kambe a ndzi tibyela leswaku ntirho wa mina eka Xikwembu wa ha amukeleka.” I yini leswi cinceke langutelo ra makwerhu loyi? U ri: “Ndzi endle xiboho xo byela vakulu hi xiphiqo xa mina hambileswi sweswo a swi tika swinene.” Eku heteleleni makwerhu loyi u swi kotile ku chupula eka mukhuva lowu lowu nyamisaka. U ri: “Endzhaku ka loko ndzi tibasise exidyohweni lexi, ndzi sungule ku xiya leswaku se ndzi ni ripfalo leri baseke.” Lava vengaka ku kala nawu va fanele va dyondza ku venga swifaniso swo navetisa rimbewu.

11, 12. Hi nga swi kombisa njhani leswaku hi venga ku kala nawu emhakeni ya vuyimbeleri lebyi hi byi hlawulaka?

¹¹ Vuyimbeleri ni marito ya byona swi nga yi kucetela swinene mintlhaveko ya hina ni mbilu ya hina yo fanekisela. Vuyimbeleri i nyiko leyi humaka eka Xikwembu naswona i khale byi tirhisiwa evugandzerini bya ntiyiso. (Eks. 15:20, 21; Efe. 5:19) Kambe misava yo homboloka ya Sathana yi hangalasa vuyimbeleri lebyi khutazaka ku tikhoma ko biha. (1 Yoh. 5:19) U nga swi tiva njhani loko vuyimbeleri lebyi u byi yingiselaka  byi ri ni nkucetelo wo biha kumbe byi nga ri na wona?

¹² U nga ha sungula hi ku tivutisa: ‘Xana tinsimu leti ndzi ti yingiselaka ti khutaza ku dlaya, vuoswi, vumbhisa ni ku sandza? Loko ndzo hlayela un’wana marito ya tinsimu to karhi, xana munhu yoloye a a ta ehleketa leswaku ndzi venga ku kala nawu kumbe a a ta ehleketa leswaku mbilu ya mina yi thyakile?’ A hi nge vuli leswaku hi venga ku kala nawu kasi hi hlawula ku yingisela vuyimbeleri lebyi ku khutazaka. Yesu u te: “Swilo leswi humaka enon’wini swi huma embilwini, kutani swilo sweswo hi swona leswi nyamisaka munhu. Hi xikombiso, embilwini ku huma ku anakanya ko homboloka, ku dlaya hi vomu, vuoswi, vumbhisa, vukhamba, vumbhoni bya mavunwa ni swisandzu.”—Mat. 15:18, 19; ringanisa Yakobo 3:10, 11.

Vana Ni Langutelo Ra Yesu Hi Vanhu Lava Rhandzaka Ku Kala Nawu

13. Yesu u va teke njhani lava sihalalaka exidyohweni?

¹³ Yesu u vule leswaku u tele ku ta vitanela vadyohi kumbe vanhu lava kalaka nawu eku hundzukeni. (Luka 5:30-32) Kambe u va langute njhani lava a va sihalala exidyohweni? Yesu u nyikele swilemukiso leswi kongomeke malunghana ni nkucetelo lowu vanhu volavo va nga na wona. (Mat. 23:15, 23-26) U tlhele a ku: “A hi hinkwavo lava nge eka mina, ‘Hosi, Hosi,’ lava nga ta nghena emfun’weni wa matilo, kambe ku ta nghena la endlaka ku rhandza ka Tata wa mina la nge matilweni. Vo tala va ta ku eka mina hi siku rero [loko Xikwembu xi avanyisa vanhu], ‘Hosi, Hosi, xana a hi profetanga hi vito ra wena, hi hlongola madimona hi vito ra wena ni ku endla mintirho yo tala ya matimba hi vito ra wena ke?’” Hambiswiritano, u ta va hlongola vaendli va leswo kala nawu lava nga hundzukiki a ku: “Sukani eka mina, n’wina vaendli va leswo kala nawu.” (Mat. 7:21-23) Ha yini va avanyisiwa hi ndlela leyi? Hikuva va delela Xikwembu naswona va vavisa van’wana hi swiendlo swa vona swo kala nawu.

14. Ha yini vadyohi lava nga hundzukiki va susiwa evandlheni?

¹⁴ Rito ra Xikwembu ri lerisa leswaku vadyohi lava nga hundzukiki va fanele va susiwa evandlheni. (Hlaya 1 Vakorinto 5:9-13.) Sweswo swa fanela hikwalaho ka swivangelo swin’wana swinharhu: (1) leswaku vito ra Yehovha ri nga rhukaniwi, (2) leswaku vandlha ri tshama ri basile ni (3) leswaku ku pfuniwa mudyohi leswaku a hundzuka loko swi koteka.

15. Loko hi lava ku tshama hi tshembekile eka Yehovha, hi swihi swivutiso swa nkoka leswi hi faneleke hi tivutisa swona?

¹⁵ Xana hi teka vanhu lava sihalalaka emahanyelweni ya vona yo biha hilaha Yesu a a va teka hakona? Hi fanele hi anakanyisisa hi swivutiso leswi: ‘Xana ndzi nga hlawula ku tihlanganisa nkarhi na nkarhi ni munhu loyi a susiweke evandlheni kumbe loyi a tihambaniseke ni vandlha ra Vukreste? Ku vuriwa yini loko munhu yoloye a ri xaka naswona a nga ha tshami na hina ekaya?’ Xiyimo xexo xi nga ringa ku tshembeka ka hina eka Xikwembu ni ndlela leyi hi ku rhandzaka hakona ku lulama. *

16, 17. Hi xihi xiphiqo lexi manana un’wana wa Mukreste a langutaneke na xona naswona i yini lexi n’wi pfuneke ku seketela lunghiselelo ra ku susiwaka ka vadyohi lava nga hundzukiki evandlheni?

¹⁶ Xiya ntokoto wa makwerhu un’wana wa xisati loyi n’wana wakwe wa jaha a tshameke a tirhela Yehovha. Hambiswiritano, endzhaku ka nkarhi u sungule ku hanya hi ndlela yo biha a nga  hundzuki. Kutani u susiwe evandlheni. Mana wakwe a a n’wi rhandza Yehovha, kambe a a n’wi rhandza ni n’wana wakwe, kutani a swi n’wi tikela swinene ku tirhisa xileriso xa Matsalwa xa leswaku a papalata ku tihlanganisa na yena.

¹⁷ Hi xihi xitsundzuxo lexi a wu ta xi nyika makwerhu loyi wa xisati? Nkulu un’wana u n’wi pfune ku xiya leswaku Yehovha wa ku twisisa ku vava loku a ku twaka. U n’wi kombele leswaku a ehleketa hi ku vava loku Yehovha a faneleke a ku twile loko tintsumi tin’wana ti xandzuka. U tlhele a n’wi hlamusela leswaku hambileswi Yehovha a swi tivaka leswaku sweswo swi vava njhani, u lava leswaku vadyohi lava nga hundzukiki va susiwa evandlheni. Makwerhu yoloye wa xisati u swi tekele enhlokweni switsundzuxo sweswo naswona u ri seketele hi ku tshembeka lunghiselelo ra ku susiwa ka mudyohi evandlheni. * Ku tshembeka ko tano ku tsakisa mbilu ya Yehovha.—Swiv. 27:11.

18, 19. (a) Ku tihambanisa ni mudyohi swi nyikela vumbhoni bya leswaku hi venga yini? (b) Hi byihi vuyelo lebyi nga vaka kona loko hi tshembeka eka Xikwembu ni le ka lunghiselelo ra xona?

¹⁸ Loko wo langutana ni xiyimo lexi fanaka, tsundzuka leswaku Yehovha wa ku twela. Loko u tshika ku tihlanganisa ni lava susiweke kumbe lava tihambaniseke ni vandlha, u kombisa leswaku u venga langutelo ni swiendlo leswi endleke leswaku va va exiyin’weni xexo. Hambiswiritano, u tlhela u kombisa leswaku wa n’wi rhandza mudyohi naswona u endla leswi nga ta n’wi vuyerisa. Ku tshembeka ka wena eka Yehovha ku nga ha endla leswaku munhu loyi a tshinyiweke a hundzuka ivi a tlhelela eka Yehovha.

¹⁹ Munhu un’wana loyi a a susiwe evandlheni ivi endzhaku ka nkarhi a vuyiseriwa u tsale a ku: “Ndza tsaka leswi Yehovha a rhandzaka vanhu vakwe lerova wa tiyiseka leswaku nhlengeletano yakwe yi tshama yi basile. Xiendlo lexi nga ha tekiwaka xi ri xa nsele hi vanhu lava nga ehandle ka vandlha, i goza leri faneleke ni leri kombisaka rirhandzu.” Xana u ehleketa leswaku munhu loyi a a ta va a pfuniwile lerova a vula marito wolawo loko swirho swa vandlha ku katsa ni swirho swa ndyangu wakwe a swi lo hambeta swi tihlanganisa na yena enkarhini lowu a a susiwe ha wona evandlheni? Ku seketela lunghiselelo ra Matsalwa ra ku susiwa ka mudyohi evandlheni swi nyikela vumbhoni bya leswaku hi rhandza ku lulama naswona ha yi xixima mfanelo ya Yehovha yo vekela vanhu milawu ya mahanyelo.

“Vengani Leswo Biha”

20, 21. Ha yini swi ri swa nkoka ku dyondza ku venga ku kala nawu?

²⁰ Muapostola Petro u lemukise a ku: “Hlayisani mianakanyo ya n’wina leyi hlutekeke, mi hiteka.” Ha yini? Hikuva “xirha xa n’wina, Diyavulosi, xa famba-famba ku fana ni nghala leyi vombaka, yi lava wa ku n’wi dya.” (1 Pet. 5:8) Xana munhu yoleyo ku ta va wena? Sweswo swi titshege hileswaku u dyondza ku venga ku kala nawu ku fikela kwihi.

²¹ Ku hlakulela ku venga swilo swo biha a swi olovi. Hi velekeriwe exidyohweni naswona hi tshama emisaveni leyi yi hi khutazaka ku enerisa ku navela ka nyama. (1 Yoh. 2:15-17) Hambiswiritano, loko hi tekelela Yesu Kreste naswona hi hlakulela rirhandzu lerikulu hi Yehovha Xikwembu, hi nga swi kota ku hlakulela ku venga ku kala nawu. Kutani a hi tiyimiseleni ku ‘venga leswo biha,’ hi tiyiseka hi ku helela leswaku Yehovha “u rindza . . . lava tshembekeke vakwe; wa va kutsula evokweni ra lavo homboloka.”—Ps. 97:10.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

U Nga Hlamula Njhani?

• I yini leswi nga hi pfunaka ku kambisisa langutelo ra hina hi byala?

• Hi nga tisirhelela njhani eka mikhuva ya vungoma?

• Ha yini swifaniso swo navetisa rimbewu swi ri ni khombo?

• Hi swi kombisa njhani leswaku hi venga ku kala nawu loko munhu loyi hi n’wi rhandzaka a susiwa evandlheni?

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 29]

Loko u hlawula ku nwa byala, i yini leswi u faneleke u swi kambisisa?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 30]

Xalamukela nkucetelo wa Sathana eka vuhungasi

[Xifaniso lexi nga eka tluka 31]

I rirhandzu ra yini leri muhlaleri wa swifaniso swo navetisa rimbewu a ri hlakulelaka?