U Nga Tixisi Hi Mianakanyo Ya Mavunwa

ENDZHAKU ka loko Evha a dye mbhandzu wa murhi lowu yirisiweke, Xikwembu xi n’wi vutise xi ku: “Xana i yini leswi u swi endleke?” U hlamule a ku: “I nyoka—hi yona yi nga ndzi xisa hiloko ndzi dya.” (Gen. 3:13) Sathana, loyi a nga nyoka leyi nga ni mano leyi endleke leswaku Evha a nga xi yingisi Xikwembu, u hetelele a vitaniwa “nyoka ya khale, . . . leyi xisaka misava hinkwayo leyi akiweke.”—Nhlav. 12:9.

Mhaka leyi leyi nga eka Genesa yi kombisa Sathana tanihi mukanganyisi loyi a hangalasaka mavunwa hi xikongomelo xo xisa lava nga riki na ntokoto. Hakunene Evha u xisiwe hi mano ya Sathana. Nilokoswiritano, a hi fanelanga hi ehleketa leswaku Sathana hi yena ntsena loyi a nga hi xisaka. Bibele yi tlhela yi hi lemukisa hi khombo ra ku va hi ‘tixisa hi mianakanyo ya mavunwa.’—Yak. 1:22.

Hi nga ha tibyela leswaku a swi twali ku pfumela leswaku hi nga tixisa nileswaku a swi nge pfuki swi endlekile eka hina. Hambiswiritano, swi le rivaleni leswaku xilemukiso lexi xa Xikwembu xi tsariwe hi xikongomelo. Kutani hi fanele hi kambisisa ndlela leyi hi nga tixisaka ha yona nileswaku i mianakanyo yihi ya mavunwa leyi nga hi xisaka. Xikombiso lexi nga eMatsalweni xi nga hi pfuna.

Leswi Hi Nga Swi Dyondzaka Eka Van’wana Lava Tixiseke

Hi lembe ra kwalomu ka 537 B.C.E., Korexe Lonkulu wa le Peresiya u humese xileriso xa leswaku Vayuda lava a va ri evukhumbini eBabilona va tlhelela eYerusalema leswaku va aka tempele. (Ezra 1:1, 2) Elembeni leri landzeleke, Vayuda volavo va ake masungulo ya tempele leyintshwa hi ku ya hi xikongomelo xa Yehovha. Va tsakile va tlhela va dzunisa Yehovha hileswi a katekiseke xiphemu xo sungula xa ntirho lowu wa nkoka. (Ezra 3:8, 10, 11) Kambe hi ku hatlisa ntirho wo aka wu sungule ku siveriwa naswona vanhu va hele matimba. (Ezra 4:4) Endzhaku ka malembe ya 15 va tlhelele etikweni ra rikwavo, valawuri va le Peresiya va yirise ntirho hinkwawo wo aka eYerusalema. Leswaku valawuri va le Peresiya va tiyisekisa ku yirisiwa koloko ka ntirho, va fike eYerusalema kutani “va tshikisa [Vayuda] hi matimba ya matlhari.”—Ezra 4:21-24.

Leswi Vayuda a va langutane ni xihinga lexi lexikulu, va tixisile hi mianakanyo ya mavunwa. Va tibyele va ku: “Nkarhi a wu si fika, nkarhi wa leswaku yindlu ya Yehovha yi akiwa.” (Hag. 1:2) Va gimete hileswaku Xikwembu a xi lavi leswaku tempele yi akiwa hi xihatla. Ematshan’weni yo lava ndlela yo endla ku rhandza ka xona, va tshike ntirho wa vona wo kwetsima kutani va khomeka swinene hi ku hluvukisa makaya ya vona. Hagayi muprofeta wa Xikwembu u va vutise hi ku kongoma a ku: “Xana i nkarhi wa leswaku n’wina mi tshama etindlwini ta mapulanga, kasi yindlu leyi [tempele ya Yehovha] yi onhakile?”—Hag. 1:4.

Xana wa swi vona leswi hi swi dyondzaka eka xikombiso lexi? Ku va ni langutelo leri hoxeke malunghana ni nkarhi lowu xikongomelo xa Xikwembu xi faneleke xi hetiseka ha wona, swi nga hi endla hi honisa mintirho ni swiavelo leswi fambisanaka ni vugandzeri bya hina. Hi xikombiso, a hi nge u rindze vaendzi. Leswi u va languteleke hi mahlo-ngati swi nga ha endla leswaku u khomeka swa xinkarhana loko u ri karhi u endla mintirho ya nkoka ya le kaya leyi fambisanaka ni riendzo ra vona. Hambiswiritano, hiloko u byeriwa leswaku vaendzi va wena va ta hlwela. Xana u ta tshika ku va lunghiselela?

Kambe tsundzuka leswaku Hagayi na Zakariya va pfune Vayuda ku twisisa leswaku Yehovha a a ha lava leswaku tempele yi akiwa hi ku hatlisa. Hagayi u va khutaze a ku: “Vanani ni matimba, n’wina hinkwenu vanhu va tiko, . . . mi tirha.”  (Hag. 2:4) A va fanele va ya emahlweni ni ntirho lowu a va langutane na wona, va tiyiseka leswaku moya wa Xikwembu wu ta va pfuna. (Zak. 4:6, 7) Xana xikombiso lexi xi nga hi pfuna ku papalata ku fikelela swiboho leswi hoxeke malunghana ni siku ra Yehovha?—1 Kor. 10:11.

Ku Siva Mianakanyo Ya Mavunwa Hi Mianakanyo Leyinene

Epapileni rakwe ra vumbirhi, muapostola Petro u vulavule hi nkarhi wa Yehovha wa ku tisa “matilo lamantshwa ni misava leyintshwa.” (2 Pet. 3:13) U vule leswaku vahlekuri van’wana a va tshembi leswaku Xikwembu xi ta kala xi nghenelela etimhakeni ta vanhu. Va hoxisile va vula leswaku a ku nge humeleli nchumu naswona “swilo hinkwaswo [a] swa ha tshame hilaha a swi ri hakona eku sunguleni ka ntumbuluko.” (2 Pet. 3:4) Petro a a lava ku lulamisa mianakanyo yoleyo leyi hoxeke. U tsale a ku: “Ndzi [pfuxa] matimba ya n’wina ya ku ehleketisisa, hi ku mi tsundzuxa.” U tsundzuxe Vakreste-kulobye leswaku vahlekuri volavo a va hoxisile. Xikwembu xi nghenelerile etimhakeni ta vanhu enkarhini lowu hundzeke kutani xi tisa ndhambi leyi dlayeke vanhu emisaveni hinkwayo.—2 Pet. 3:1, 5-7.

Hagayi u nyike Vayuda lava heleke matimba xikhutazo lexi fanaka hi 520 B.C.E. U va khutaze a ku: “Vekani mbilu ya n’wina etindleleni ta n’wina.” (Hag. 1:5) Leswaku a tlhontlha mianakanyo ya vagandzeri-kulobye, u va tsundzuxe hi swikongomelo swa Xikwembu ni switshembiso leswi xi swi endleke malunghana ni vanhu va xona. (Hag. 1:8; 2:4, 5) Endzhakunyana ka xikhutazo xexo, ntirho wo aka wu tlhele wu sunguriwa ku nga khathariseki xileriso xa le nawini lexi wu yiriseke. Vakaneti va tlhele va ringeta ku yimisa ntirho wo aka, kambe va tsandzekile. Xileriso xo yirisa ku akiwa ka tempele xi susiwile naswona ntirho wu hetiwile endzhaku ka malembe ya ntlhanu.—Ezra 6:14, 15; Hag. 1:14, 15.

Ku Veka Timbilu Ta Hina eTindleleni Ta Hina

Xana u ehleketa leswaku loko hi langutana ni swiphiqo hi nga hela matimba ku fana ni Vayuda va le nkarhini wa Hagayi? Loko sweswo swo endleka, swi nga ha hi tikela ku hambeta hi hisekela ku chumayela mahungu lamanene. Kambe i yini leswi nga ha hi hetaka matimba? Hi nga ha tikuma hi xaniseka hikwalaho ka vuhomboloki bya mafambiselo lawa ya swilo. Ehleketa hi Habakuku loyi a vutiseke a ku: “Xana ndzi ta kombela ku pfuniwa ku fikela rini, kambe u nga yingisi? Xana ndzi ta kombela leswaku u ndzi pfuna emadzolongeni ku fikela rini, kambe u nga ndzi ponisi?” (Hab. 1:2) Mukreste a nga ha tshika ku hiteka kutani a rhangisa ku hanya vutomi bya vulovolovo hileswi van’wana va vulaka leswaku makumu ma hlwela. Xana sweswo swa endleka eka wena? Loko ho landzela mavonelo lawa, hi ta va hi tixisa. Hakunene i swa nkoka ku yingisa ndzayo ya le Matsalweni ya leswaku hi ‘veka mbilu ya hina etindleleni ta hina’ ni ku ‘pfuxa matimba ya hina ya ku ehleketisisa’! Hi fanele hi tivutisa, ‘Xana swi fanele swi ndzi hlamarisa leswi mafambiselo lawa ya swilo ma heteke nkarhi wo leha ku tlula lowu a ndzi wu languterile?’

Bibele Yi Profete Leswaku A Ku Ta Va Ni Nkarhi Wo Rindza

Kambisisa marito ya Yesu malunghana ni makumu ya mafambiselo lawa ya swilo. Xiviko xa  Marka xa vuprofeta bya Yesu bya masiku yo hetelela xi kombisa leswaku Yesu u hi khutaze hi ku phindha-phindha leswaku hi tshama hi rindzile. (Mar. 13:33-37) Hi kuma xitsundzuxo lexi fanaka eka nhlamuselo leyi nga ya vuprofeta ya siku lerikulu ra Yehovha eArmagedoni. (Nhlav. 16:14-16) Ha yini ku phindha-phindhiwa switsundzuxo leswi? Switsundzuxo sweswo swa laveka loko vanhu va ri ekhombyeni ro tshika ku hiteka hikwalaho ka leswi va rindzeke nkarhi lowu vonakaka wu lehe ngopfu.

Yesu u endle xifaniso ku kombisa leswaku hi fanele hi tshama hi xalamukile loko hi ri karhi hi rindzele makumu ya mafambiselo ya swilo. U vulavule hi n’wini wa yindlu loyi yindlu yakwe yi ngheneriweke. A a fanele a endle yini leswaku a nga ngheneriwi? A a fanele a tshame a xalamukile vusiku hinkwabyo. Yesu u gimete xifaniso lexi hi ku hi khutaza a ku: “Tshamani mi lunghekile, hikuva N’wana wa munhu u ta ta hi nkarhi lowu mi nga wu ehleketiki.”—Mat. 24:43, 44.

Xifaniso xexo xi kombisa leswaku hi fanele hi lunghekela ku rindza, hambi ku ri ku ringana nkarhi wo leha. A hi fanelanga hi karhateka ku tlula mpimo hileswaku mafambiselo lawa yo biha ya swilo ma nga ha teka nkarhi wo leha ku tlula lowu a hi wu languterile. A hi fanelanga hi tixisa hi mianakanyo ya mavunwa ya leswaku ‘nkarhi wa Yehovha a wu si fika.’ Mianakanyo yoleyo yi nga tsanisa ku navela ka hina ko chumayela mahungu lamanene ya Mfumo.—Rhom. 12:11.

Ku Tsuvula Mianakanyo Ya Mavunwa

Malunghana ni mianakanyo ya mavunwa, nawu lowu nga eka Vagalatiya 6:7 wa tirha: “Mi nga tshuki mi hambukisiwa . . . Hikuva xin’wana ni xin’wana lexi munhu a xi byalaka, u ta tlhela a tshovela xona.” Loko ku nga byariwi nchumu ensin’wini, mfava wu mila hi ku olova. Hilaha ku fanaka, loko hi nga ma pfuxi matimba ya hina ya ku ehleketisisa, mianakanyo ya mavunwa yi nga sungula ku mila emiehleketweni ya hina. Hi xikombiso, hi nga ha tibyela hi ku, ‘Siku ra Yehovha ri ta fika hakunene kambe ri ta hlwela.’ Ku va ni langutelo ro tano swi nga endla leswaku hi nga yi hisekeli mintirho ya Vukreste. Hi ku famba ka nkarhi, hi nga tshika ku hiseka evugandzerini bya hina. Xisweswo siku ra Yehovha ri nga hi wela hi xitshuketa.—2 Pet. 3:10.

Hambiswiritano, mianakanyo ya mavunwa a yi nge mili emiehleketweni ya hina loko hi tshamela ku titiyisekisa “hi ku rhandza ka Xikwembu loku nga kunene ni loku amukelekaka ni loku hetisekeke.” (Rhom. 12:2) Ndlela leyinene yo endla sweswo i ku dyondza Rito ra Xikwembu nkarhi na nkarhi. Matsalwa ma nga tiyisa ripfumelo ra hina ra leswaku minkarhi hinkwayo Yehovha u teka goza hi nkarhi lowu faneleke.—Hab. 2:3.

Ku dyondza, ku khongela, ku ya eminhlanganweni nkarhi na nkarhi, ku chumayela ni ku endlela vanhu swiendlo swa musa, swi ta hi pfuna leswaku hi ‘tshama hi tsundzuka vukona bya siku ra Yehovha.’ (2 Pet. 3:11, 12) Yehovha u ta ku xiya ku tshembeka ka hina. Muapostola Pawulo wa hi tsundzuxa: “Hi nga tshiki ku endla leswi nga swinene, hikuva hi nguva leyi faneleke hi ta tshovela loko hi nga karhali.”—Gal. 6:9.

Lowu a hi wona nkarhi wo pfumelela mianakanyo ya mavunwa leswaku yi hi xisa hi ehleketa leswaku siku ra Yehovha ri ta hlwela. Kambe i nkarhi wo tiyisa timbilu ta hina hikuva siku ra Yehovha ri tshinele.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 4]

Hagayi na Zakariya va khutaze Vayuda ku aka tempele

[Xifaniso lexi nga eka tluka 5]

Loko n’wini wa muti a a swi tivile leswaku khamba ri le ku teni, a a ta va a endle yini?