Kondletelani Moya Lowunene eVandlheni

“Musa lowu nga faneriwiki wa Hosi Yesu Kreste a wu ve ni moya lowu mi wu kombisaka.”—FILP. 4:23.

HI NGA WU KONDLETELA NJHANI MOYA LOWUNENE EVANDLHENI . . . 

loko hi tihungasa ni vamakwerhu?

hi ku hiseka ensin’wini?

hi ku vika swidyoho leswikulu?

1. Ha yini vandlha ra le Filipiya ni ra le Tiyatira ma bumabumeriwile?

VAKRESTE va le Filipiya va lembe-xidzana ro sungula a va ri swisiwana. Kambe a va hanana naswona a va rhandza vapfumeri-kulobye hi mbilu hinkwayo. (Filp. 1:3-5, 9; 4:15, 16) Hi yona mhaka leyi loko muapostola Pawulo a gimeta papila leri a va tsaleleke rona, a vuleke marito lawa: “Musa lowu nga faneriwiki wa Hosi Yesu Kreste a wu ve ni moya lowu mi wu kombisaka.” (Filp. 4:23) Kutani leswi Vakreste va le Tiyatira va kombiseke moya lowu fanaka, Yesu Kreste u va byele a ku: “Ndzi tiva swiendlo swa [n’wina], ni rirhandzu ni ripfumelo ni vutirheli ni ku tiyisela ka [n’wina], ni leswaku swiendlo swa [n’wina] swa sweswi swi tlula leswo sungula.”—Nhlav. 2:19.

2. Hi nga hoxa xandla hi ndlela yihi leswaku vandlha ra hina ri hlakulela moya lowunene?

² Hilaha ku fanaka, vandlha rin’wana ni rin’wana ra Timbhoni ta Yehovha namuntlha ri kombisa moya wo karhi kumbe mfanelo leyi xiyekaka ngopfu. Hi xikombiso, mavandlha man’wana ngopfu-ngopfu ma tiveka hi musa ni rirhandzu. Kasi man’wanyana ma tiveka ngopfu hi ku hisekela ntirho wo chumayela ni ku phayona. Loko un’wana ni un’wana wa hina a tikarhatela ku va ni moya lowunene, u pfuna vandlha leswaku ri tshama ri ri nyandza yin’we ni ku va ni moya lowunene minkarhi hinkwayo. (1 Kor. 1:10) Kambe loko un’wana ni un’wana wa hina a ri ni moya wo biha a nga kucetela swirho swa vandlha leswaku swi nga endli nhluvuko, swi koka milenge ensin’wini naswona swi kala swi honisa swidyoho leswikulu leswi endliwaka evandlheni. (1 Kor. 5:1; Nhlav. 3:15, 16) Hi wihi moya lowu vandlha ra ka n’wini ri wu kombisaka? I yini leswi wena u nga swi endlaka leswaku u kondletela moya lowunene evandlheni?

 KHUTAZA MOYA LOWUNENE EVANDLHENI

3, 4. Hi nga n’wi ‘vonga njhani Yehovha enhlengeletanweni leyikulu’?

³ Mupisalema u yimbelele a ku: “Ndzi ta ku vonga [Yehovha] enhlengeletanweni leyikulu; ndzi ta ku dzunisa exikarhi ka vanhu vo tala.” (Ps. 35:18) Mupisalema a nga tshikanga ku yimbelelela Yehovha loko a ri ni malandza man’wana Yakwe. Minhlangano ya vandlha ya vhiki ni vhiki, ku katsa ni Dyondzo ya Xihondzo xo Rindza, yi hi pfulela nkarhi wo kombisa ripfumelo ni ku hiseka ka hina hi ku nyikela tinhlamulo. Hinkwerhu hi fanele hi tivutisa: ‘Xana ndzi hlamula ko tala eminhlanganweni hilaha ndzi kotaka hakona? Xana ndzi lunghiselela kahle leswaku ndzi nyikela tinhlamulo leti akaka? Tanihi nhloko ya ndyangu, xana ndza va pfuna vana va mina leswaku va lunghiselela ka ha ri emahlweni ni ku va dyondzisa ku hlamula hi marito ya vona?’

⁴ Mupisalema Davhida u vule leswaku ku yimbelela swi fambisana ni mbilu leyi tiyimiseleke ku endla leswinene. U te: “Oho Xikwembu, mbilu ya mina yi yime yi tiya, mbilu ya mina yi yime yi tiya. Ndzi ta yimbelela ndzi ba miloti.” (Ps. 57:7) Tinsimu leti tirhisiwaka eminhlanganweni ti hi pfulela nkarhi lowunene wo ‘yimbelela hi bela Yehovha miloti’ hi mbilu leyi tiyimiseleke ku endla leswinene. Loko tinsimu tin’wana hi nga ti tivi, ha yini hi nga ti yimbeleli hi nkarhi wa Vugandzeri bya Ndyangu bya nimadyambu leswaku hi titoloveta tona? Onge hi nga tiyimisela ku ‘yimbelelela Yehovha vutomi bya hina hinkwabyo naswona hi n’wi yimbelelela miloti loko ntsena ha ha ri kona.’—Ps. 104:33.

5, 6. Hi nga ma kombisa njhani malwandla ni moya wo hanana eka van’wana naswona sweswo swi nga khutaza vandlha ku endla yini?

⁵ Ku kombisa vamakwerhu malwandla i ndlela yin’wana leyi khutazaka rirhandzu evandlheni. Eka ndzima yo hetelela ya papila leri Pawulo a ri tsaleleke Vaheveru, u va khutaze a ku: “Rirhandzu ra n’wina ra vumakwerhu a ri ye emahlweni. Mi nga rivali malwandla.” (Hev. 13:1, 2) Ku rhamba valanguteri va swifundza ni va muganga swin’we ni vasati va vona kumbe vamakwerhu lava nga entirhweni wa nkarhi hinkwawo leswaku va ta dya na hina, i ndlela leyinene ngopfu yo kombisa malwandla. Minkarhi yin’wana hi nga ha rhamba tinoni, mindyangu leyi nga ni mutswari un’we kumbe van’wana leswaku va ta dya na hina kumbe va ta hlanganyela na hina eka vugandzeri bya ndyangu.

⁶ Pawulo u lerise Timotiya leswaku a  tsundzuxa van’wana leswaku “va endla leswinene, va fuwa hi mintirho leyinene, va hanana, va tiyimisela ku avelana ni van’wana, va tivekela hi ku hlayiseka masungulo lamanene ya nkarhi lowu taka, leswaku va ta khomelela swinene evuton’wini bya xiviri.” (1 Tim. 6:17-19) Pawulo a a khutaza vagandzeri-kulobye leswaku va dyondza ku va ni voko leri pfulekeke. Hambi eminkarhini yo nonon’hwa ya ku tsekatseka ka ikhonomi, hi nga va ni moya wo hanana. Hi xikombiso, loko hi ri ni movha, hi nga landza van’wana lava lavaka mpfuno hi va yisa ensin’wini kumbe eminhlanganweni ni ku va tlherisela emakaya ya vona. I yini leswi lava pfuniwaka va nga swi endlaka? Va ta va va khutaza moya lowunene evandlheni loko va tlangela mpfuno wolowo, kumbexana hi ku humesa mali leyi va nga yi kotaka leswaku va pfuna n’wini wa movha ku xava petirolo leyi se yi durhaka swinene. Ku tlula kwalaho, ndlela yin’wana leyi hi nga kombisaka ha yona leswaku ha va rhandza vamakwerhu i ku hlela minkarhi leyi engetelekeke yo tihungasa na vona. Loko hi va endlela leswinene “lava nga swin’we na hina eripfumelweni” naswona hi tiyimisela ku tirhisa nkarhi ni swilo swa hina leswaku hi va pfuna, hi ta ya hi va rhandza ngopfu naswona sweswo swi ta susumetela van’wana evandlheni leswaku va va ni moya lowunene.—Gal. 6:10.

7. Ku hlayisa timhaka ta van’wana leti nga xihundla swi nga ri pfuna njhani vandlha leswaku ri va ni moya lowunene?

⁷ Ku va ni xinakulobye swin’we ni ku va ni xifuva i tindlela tin’wana leti nga tiyisaka rirhandzu exikarhi ka vamakwerhu. (Hlaya Swivuriso 18:24.) Vanghana va xiviri va hlayisa timhaka ta vona leti nga xihundla. Loko vamakwerhu va hi phofulela swihundla swa vona naswona va tiyiseka leswaku a hi nge swi byeli munhu, ndlela leyi hi rhandzanaka ha yona yi ta kula swinene. Onge hi nga tikarhatela ku va munghana loyi a nga ni xifuva naswona hi pfuna vandlha leswaku ri fana ni ndyangu lowu nga ni rirhandzu!—Swiv. 20:19.

HISEKELANI NTIRHO WO CHUMAYELA

8. Hi yihi ndzayo leyi nyikiweke Valawodikiya naswona ha yini?

⁸ Yesu u byele vandlha ra Lawodikiya a ku: “Ndzi tiva swiendlo swa wena, leswaku a wu titimeli naswona a wu hisi. Ndzi navela onge u ngo titimela kumbe u hisa. Leswi u kufumelaka kambe u nga hisiki naswona u nga titimeliki, ndzi ta ku hlanta enon’wini wa mina.” (Nhlav. 3:15, 16) Valawodikiya a va nga wu hisekeli ntirho wo chumayela. Sweswo swi nga ha va swi khumbe ni vuxaka bya vona vini. Kutani hi rirhandzu Yesu u va tshinye a ku: “Hinkwavo lava ndzi nga ni xinakulobye eka vona ndza va tshinya ni ku va laya. Hikokwalaho [hisekani, mi] hundzuka.”—Nhlav. 3:19.

9. Ndlela leyi hi wu hisekelaka ha yona ntirho wo chumayela wu ri khumba njhani vandlha?

⁹ Leswaku hi kondletela moya lowunene evandlheni, hi fanele hi hisekela ntirho wo chumayela. Xikongomelo xin’wana xa vandlha i ku lava vanhu lava fanaka ni tinyimpfu ensin’wini kutani va dyondzisiwa ntiyiso. Hi yona  mhaka leyi hi faneleke hi hlanganyela hi ku hiseka entirhweni wo endla vadyondzisiwa, hilaha Yesu a endleke hakona. (Mat. 28:19, 20; Luka 4:43) Loko hi ya hi wu hisekela ngopfu ntirho wo chumayela, hi ta ya hi va ni vun’we lebyikulu tanihi “vatirhi-kulobye ni Xikwembu.” (1 Kor. 3:9) Loko hi vona ndlela leyi van’wana va ri lwelaka ha yona ripfumelo ra vona ni ndlela leyi va n’wi rhandzaka ha yona Yehovha ni ntiyiso ensin’wini, swi hi susumetela ku va rhandza ni ku va xixima swinene. Nakambe ku tirha “hi mbilu yin’we” ensin’wini swi endla leswaku ku va ni vun’we evandlheni.—Hlaya Sofaniya 3:9.

10. Matshalatshala ya hina yo antswisa ndlela leyi hi chumayelaka ha yona ma nga va khutaza njhani van’wana evandlheni?

¹⁰ Nakambe matshalatshala lawa hi ma endlaka yo antswisa ndlela leyi hi chumayelaka ha yona ma nga khutaza van’wana. Loko hi kombisa leswaku ha khathala swinene hi vanhu lava hi hlanganaka na vona ensin’wini naswona hi tikarhatela ku fikelela timbilu ta vona, hi ta wu hisekela swinene ntirho wo chumayela. (Mat. 9:36, 37) Hakanyingi ku hiseka ka hina ku tlulela lava hi tirhaka na vona ensin’wini. Yesu u rhume vadyondzisiwa vakwe entirhweni wo chumayela hi vambirhi-mbirhi ematshan’weni yo va rhuma ha un’we-un’we. (Luka 10:1) Endlelo rero a ri va pfunanga leswaku va khutazana ni ku letelana ntsena kambe ri tlhele ri endla leswaku va wu hisekela swinene ntirho wo chumayela. Xana a hi swi tsakeli ku tirha swin’we ni vahuweleri va Mfumo lava hisekaka? Ku hiseka ka vona ka hi khutaza naswona ku hi pfuna leswaku hi hambeta hi chumayela.—Rhom. 1:12.

PAPALATANI KU GUNGULA NI KU FIHLA SWIDYOHO

11. Hi wihi moya lowu Vaisrayele van’wana va le nkarhini wa Muxe va veke na wona naswona wu va kucetele ku endla yini?

¹¹ Endzhaku ka mavhiki ma nga ri mangani Yehovha a endle leswaku Vaisrayele va va rixaka, va sungule ku va ni moya wo gungula. Moya wolowo wu endle leswaku va xandzukela Yehovha swin’we na Muxe na Aroni. (Eks. 16:1, 2) A hi vangani Vaisrayele lava humeke aEgipta lava pfumeleriweke ku nghena eTikweni leri Tshembisiweke. Hambi ku ri Muxe a nga pfumeleriwanga ku nghena etikweni rero hikwalaho ka leswi a swi vuleke malunghana ni ku gungula ka Vaisrayele. (Det. 32:48-52) I yini leswi hi nga swi endlaka namuntlha leswaku hi papalata ku gungula?

12. Hi nga swi papalata njhani ku ngheniwa hi moya wo gungula?

¹² Hi fanele hi tivonela leswaku hi nga ngheniwi hi moya wo gungula. Ku titsongahata ni ku xixima vulawuri swi ta hi pfuna leswaku hi papalata moya wolowo. Nchumu wun’wana lowu wu nga hi pfunaka ku endla tano i ku hlawula vanghana va hina hi vukheta. Ku hlawula vuhungasi byo biha kumbe ku heta nkarhi wo tala ni vatirhi-kulorhi kumbe swichudeni-kulorhi leswi nga n’wi chaviki Yehovha, swi nga va ni nkucetelo wo biha eka hina. Hi ta va hi tlharihile loko hi tshika ku aka xinghana ni vanhu lava nga ni moya wo gungula kumbe lava kucetelaka moya wa ku tilawula.—Swiv. 13:20.

13. Hi swihi swiendlo swo biha leswi moya wo gungula lowu nga ni khombo wu nga kucetela van’wana leswaku va swi endla evandlheni?

¹³ Moya wo gungula lowu nga ni khombo wu nga kucetela van’wana leswaku va endla swiendlo swo biha leswi nga dlayaka vuxaka bya vona na Yehovha. Hi xikombiso, ku gungula ku nga kavanyeta ku rhula ni vun’we lebyi nga kona evandlheni. Ku tlula kwalaho, ku gungula hi vapfumeri-kulorhi a swi nge va twisi ku vava ntsena kambe swi nga ha tlhela swi rhwexa lava gungulaka xidyoho xa ku onha vapfumeri-kulorhi vito ni ku va rhukana. (Lev. 19:16; 1 Kor. 5:11) Vanhu van’wana lava a va rhandza ku gungula hi lembe-xidzana ro sungula a va “honisa vuhosi naswona [a] va tseketsela  lava vangamaka.” (Yudha 8, 16) Ku gungula ko tano hi vavanuna lava nga ni vutihlamuleri evandlheni a ku xi tsakisanga nikatsongo Xikwembu.

14, 15. (a) I yini leswi nga humelelaka evandlheni loko swidyoho leswikulu swi biwa hi makatla? (b) Hi fanele hi endla yini loko hi kuma leswaku makwerhu un’wana u endla xidyoho lexikulu exihundleni?

¹⁴ Hi nga endla yini loko hi kuma leswaku makwerhu un’wana u endla xidyoho lexikulu exihundleni, kumbexana u nwa byala ku tlula mpimo, u langutisa swifaniso leswi pfuxaka ku navela ka rimbewu kumbe u hanya vutomi bya vudlakuta? (Efe. 5:11, 12) Loko hi xi ba hi makatla xidyoho xexo, Yehovha a nga susa moya wakwe lowo kwetsima evandlheni kutani ku nga ha vi na vun’we eka rona. (Gal. 5:19-23) Ku fana ni Vakreste vo sungula va le Korinto lava a va lerisiwe ku susa vanhu lava nga ni mahanyelo yo biha evandlheni, ninamuntlha hi fanele hi endla tano leswaku hi sirhelela moya lowunene wa vandlha. U nga endla yini leswaku vandlha ri tshama ri ri ni ku rhula?

¹⁵ Hilaha swi kombisiweke hakona eku sunguleni ka xihloko lexi, i swa nkoka ku va ni xifuva etimhakeni tin’wana, ngopfu-ngopfu loko van’wana va hi phofulele swihundla swa vona. Swi hoxile naswona a swi kombisi musa ku boxa swihundla swa van’wana. Hambiswiritano, loko un’wana a endle xidyoho lexikulu, hi fanele hi byela vakulu ha xona hikuva hi ku ya hi Matsalwa hi vona lava byarhisiweke vutihlamuleri byo tenga mhaka yoleyo. (Hlaya Levhitika 5:1.) Kutani loko hi tiva makwerhu loyi a weleke exidyohweni, hi fanele hi n’wi khutaza leswaku a ya tivika eka vakulu ni ku kombela mpfuno wa vona. (Yak. 5:13-15) Kambe loko a nga yi kukondza ku hundza nkarhi wo karhi, hina hi fanele hi ya n’wi vika.

16. Hi nga ri sirhelela njhani vandlha hi ku vika swidyoho leswi hi swi tivaka eka vakulu?

¹⁶ Vanhu va fanele va titwa va sirhelelekile evandlheni naswona hi fanele hi ri sirhelela hi ku vika swidyoho leswikulu eka vakulu. Loko vakulu va pfuna makwerhu loyi a dyoheke leswaku a twisisa vukulu bya xidyoho xakwe kutani a hundzuka a tlhela a amukela ndzayo, ku rhula ka vandlha a ku nge vi ekhombyeni. Kambe i yini leswi vakulu va nga swi endlaka loko a nga hundzuki a tlhela a nga yi amukeli ndzayo ya vona ya rirhandzu? Va ta n’wi susa evandlheni, xisweswo nkucetelo wo biha wu “lovisiwa” kumbe wu susiwa exikarhi ka hina kutani ku sirheleriwa vandlha. (Hlaya 1 Vakorinto 5:5.) Kutani hinkwerhu hi ni vutihlamuleri byo vikela vakulu swidyoho leswi endliwaka hi van’wana, byo yingisa nkongomiso wa vona ni byo sirhelela vamakwerhu leswaku vandlha ri tshama ri ri ni ku rhula.

KHUTAZANI “VUN’WE BYA MOYA”

17, 18. I yini leswi nga ta hi pfuna leswaku hi “hlayisa vun’we bya moya”?

¹⁷ Valandzeri vo sungula va Yesu va pfune vandlha leswaku ri va ni vun’we hi ku “tinyiketela edyondzweni ya vaapostola.” (Mint. 2:42) A va yi tekela enhlokweni ndzayo ni nkongomiso wa Matsalwa lowu a va wu kuma eka vakulukumba. Ninamuntlha, leswi vakulu va tirhisanaka ni hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha, swirho hinkwaswo swa vandlha swa khutaziwa ni ku pfuniwa leswaku swi tshama swi ri ni ku rhula. (1 Kor. 1:10) Kutani loko hi yingisa swileriso leswi sekeriweke eBibeleni leswi humaka enhlengeletanweni ya Yehovha ni ku landzela nkongomiso wa vakulu, hi va hi kombisa leswaku hi “[tiyimisele] hi mbilu hinkwayo ku hlayisa vun’we bya moya exibohweni lexi hlanganisaka xa ku rhula.”—Efe. 4:3.

¹⁸ Kutani a hi endleni hinkwaswo leswi hi nga swi kotaka leswaku hi pfuna vandlha ri tshama ri ri ni moya lowunene. Loko hi endla tano, hi nga tiyiseka leswaku ‘musa lowu nga faneriwiki wa Hosi Yesu Kreste wu ta va ni moya lowu hi wu kombisaka.’—Filp. 4:23.

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 19]

Xana u kondletela moya lowunene hi ku lunghiselela tinhlamulo leti akaka?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 20]

Kondletela moya lowunene hi ku titoloveta tinsimu ta hina