1. Hlamusela rungula ra le Bibeleni leri kombisaka ndlela leyi vanhu van’wana va Xikwembu va tixiseke ha yona. (Vona xifaniso lexi nga eku sunguleni ka xihloko lexi.)

SIKU rin’wana nimixo, Muprista Lonkulu Aroni a a yime enyangweni ya tabernakela ya Yehovha a khome xo tamela ndzilo lexi a xi ri ni murhi wa risuna lowu a wu ri eku hisiweni. Eka tlhelo lerin’wana, a ku yime Kora ni vavanuna va 250 lava na vona a va hisela Yehovha murhi wa risuna, un’wana ni un’wana a ri ni xo tamela ndzilo xakwe. (Tinhl. 16:16-18) Vavanuna lava hinkwavo a va tikomba va ri vagandzeri va Yehovha lava tshembekaka. Hambiswiritano, ku hambana na Aroni, lavan’wana a va ri vaxandzuki lava tikurisaka lava a va ringeta ku teka vuprista. (Tinhl. 16:1-11) A va tixisile va anakanya leswaku Xikwembu xi ta amukela vugandzeri bya vona. Kambe sweswo a ku ri xisandzu eka Yehovha loyi a kotaka ku vona timbilu naswona a a byi vona vukanganyisi bya vona.—Yer. 17:10.

2. Muxe u profete yini, naswona xana leswi a swi vuleke swi hetisekile?

² Tolo xa kona, Muxe a a profetile a ku: “Nimixo Yehovha u ta tivisa loyi a nga wa yena.” (Tinhl. 16:5) Kunene, Yehovha u kombise ku hambana exikarhi ka vagandzeri vakwe va xiviri ni va mavunwa loko “ku ta ndzilo wu huma eka Yehovha kutani wu herisa [Kora ni] vavanuna lava va 250 lava a va nyikela murhi wa risuna.” (Tinhl. 16:35; 26:10) Kambe, Yehovha a nga n’wi dlayanga Aroni, leswi a swi kombisa leswaku  a a ri muprista tlhelo mugandzeri wa yena wa ntiyiso.—Hlaya 1 Vakorinto 8:3.

3. (a) Ku humelele yini evandlheni ra Vukreste enkarhini wa muapostola Pawulo? (b) Yehovha u veke xikombiso xihi eka madzana ya malembe lama hundzeke xa ndlela leyi vaxandzuki va faneleke va khomiwa ha yona?

³ Ku ve ni xiyimo lexi fanaka endzhaku ka malembe ya kwalomu ka 1 500 enkarhini wa muapostola Pawulo. Vanhu van’wana lava a va tivula Vakreste va sungule ku dyondzisa tidyondzo ta mavunwa; kambe a va ya emahlweni va hlanganyela ni vandlha. Eka munhu la nga tiviki nchumu, swi nga ha endleka vagwinehi lava a va nga vonaki va hambanile ni van’wana evandlheni. Kambe vugwinehi bya vona a byi ri ni khombo eka Vakreste lava tshembekaka. Timhisi leti leti a ti ambale tinguvu ta tinyimpfu ti sungule ku “onha ripfumelo ra van’wana.” (2 Tim. 2:16-18) Hambiswiritano, Yehovha a a ri ku swi voneni, naswona Pawulo a a swi tiva leswi hikwalaho ka leswi Xikwembu xi swi endleke eka Kora ni vaseketeri vakwe lava xandzukeke madzana ya malembe emahlweni ka kwalaho. Emhakeni leyi, a hi kambisiseni rungula leri tsakisaka ra le Matsalweni kutani hi vona leswi hi nga swi dyondzaka eka rona.

4. I yini lexi Pawulo a a khorwiseka ha xona, naswona u swi kombise njhani eka Timotiya leswaku wa khorwiseka?

⁴ Pawulo a a tiyiseka leswaku Yehovha wa swi kota ku vona loko munhu a n’wi gandzela hi ndlela ya vukanganyisi, naswona a a khorwiseka leswaku Yehovha wa swi kota ku vona lava N’wi yingisaka. Pawulo u kombise ku khorwiseka ka yena hi marito lawa a huhuteriweke ku ma tsalela Timotiya. Endzhaku ko vulavula hi khombo ra moya leri vagwinehi a va ri ku ri vangeni eka van’wana evandlheni, Pawulo u tsale a ku: “Eka sweswo hinkwaswo, masungulo lama tiyeke ya Xikwembu ma tshama ma yimile, ma ri ni mfungho lowu: ‘Yehovha wa va tiva lava nga vakwe,’ naswona: ‘Un’wana ni un’wana la vitanaka vito ra Yehovha a a fularhele leswi nga lulamangiki.’”—2 Tim. 2:18, 19.

5, 6. Hi dyondza yini eka marito lama tirhisiweke hi Pawulo lama nge “masungulo lama tiyeke ya Xikwembu,” naswona ma fanele ma n’wi khumbe njhani Timotiya?

⁵ Hi dyondza yini eka marito lawa Pawulo a ma tirhiseke eka ndzimana leyi? Marito lama nge “masungulo lama tiyeke ya Xikwembu” ma tirhisiwe eka ndzimana leyi ntsena eBibeleni. Bibele yi tirhisa rito leri nge “masungulo” ku hlamusela swilo swo hambana-hambana, ku katsa na Yerusalema wa xiviri tanihi ntsindza wa Israyele wa khale. (Ps. 87:1, 2) Xiphemu lexi Yesu a xi hetisisaka eka xikongomelo xa Yehovha na xona xi fanisiwa ni masungulo. (1 Kor. 3:11; 1 Pet. 2:6) Pawulo a a anakanya hi yini loko a tsala hi “masungulo lama tiyeke ya Xikwembu”?

⁶ Pawulo u vulavule hi “masungulo lama tiyeke ya Xikwembu” eka mongo lowu fanaka laha a tshaheke marito ya Muxe lama kumekaka eka Tinhlayo 16:5, laha a a vulavula hi Kora ni vaseketeri vakwe. Swi le rivaleni leswaku Pawulo a a vulavula hi swiendlakalo swa le nkarhini wa Muxe leswaku a khutaza Timotiya a tlhela a n’wi tsundzuxa hi vuswikoti bya Yehovha byo vona ni ku sivela swiendlo swa vuxandzuki. Vagwinehi va le vandlheni a va nga ta sivela xikongomelo xa Yehovha leswaku xi hetiseka tanihi leswi na Kora a tsandzekeke ku xi sivela eka madzana ya malembe ya le mahlweni ka kwalaho. Pawulo a nga hlamuselanga hi vuenti leswaku “masungulo lama tiyeke ya Xikwembu” ma yimela yini. Kambe leswi a swi vuleke swi pfune Timotiya ku tshemba tindlela ta Yehovha.

7. Ha yini hi nga tiyisekaka leswaku Yehovha u ta kombisa ku lulama ni ku tshembeka minkarhi hinkwayo?

⁷ Milawu ya Yehovha leyi tlakukeke leyi kongomisaka a yi cinci. Pisalema 33:11 yi ri: “Xikongomelo xa Yehovha xi ta yima hilaha ku nga riki na makumu; miehleketo ya mbilu yakwe yi suka eka xitukulwana xin’wana yi ya eka xitukulwana xin’wana.” Matsalwa man’wana ma vulavula hi vuhosi bya Yehovha, musa wakwe wa rirhandzu, ku lulama ka yena ni ku tshembeka ka yena tanihi loku tshamaka hilaha ku nga heriki. (Eks. 15:18; Ps. 106:1; 112:9; 100:5) Malakiya 3:6 yi ri: “Hi mina Yehovha; a ndzi hundzukanga.” Hilaha ku  fanaka, Yakobo 1:17 yi vula leswaku Yehovha “a nga cinca-cinci ku fana ni ku hundzuluka ka ndzhuti.”

8, 9. Hi nga dyondza yini eka “mfungho” lowu tirhisiweke eka xifaniso xa Pawulo?

⁸ Xifaniso lexi Pawulo a xi tirhiseke eka 2 Timotiya 2:19 xi hlamusela masungulo lama tsariweke rungula ro karhi eka wona, onge hiloko ma ri ni mfungho. Eminkarhini ya khale, a swi tolovelekile ku tsala marito yo karhi eka masungulo ya muako, kumbexana ku kombisa leswaku i mani loyi a wu akeke kumbe i wa mani. Pawulo hi yena mutsari wa Bibele wo sungula ku tirhisa xifaniso lexi. * Mfungho lowu nga eka “masungulo lama tiyeke ya Xikwembu” wu tsariwe swiga swimbirhi. Xo sungula xi ri, “Yehovha wa va tiva lava nga vakwe,” naswona xa vumbirhi xi ri, “Un’wana ni un’wana la vitanaka vito ra Yehovha a a fularhele leswi nga lulamangiki.” Leswi swi hi tsundzuxa leswi hi swi hlayaka eka Tinhlayo 16:5.—Yi hlaye.

⁹ Hi nga dyondza yini eka “mfungho” lowu tirhisiweke eka xifaniso xa Pawulo? Eka lava nga va Xikwembu, mimpimanyeto ni milawu leyi kongomisaka ya Yehovha yi sekeriwe eka tidyondzo timbirhi ta nkoka: (1) Yehovha u rhandza lava tshembekaka eka yena na (2) Yehovha u venga swilo leswi nga lulamangiki. Dyondzo leyi yi fambisana njhani ni mhaka ya vugwinehi bya le vandlheni?

10. Swiendlo swa vagwinehi swi va khumbe njhani vanhu vo tshembeka enkarhini wa Pawulo?

¹⁰ A swi kanakanisi leswaku Timotiya ni vanhu van’wana vo tshembeka a va khunguvanyisiwa hi swiendlo swa vagwinehi lava a va ri kona exikarhi ka vona. Vakreste van’wana va nga ha va va vutisile leswaku ha yini vagwinehi volavo a va pfumeleriwa ku va kona evandlheni. Vanhu vo tshembeka va nga ha va va tivutisile loko Yehovha a swi kota ku vona ku hambana exikarhi ka ku tshembeka ka vona lokukulu ni vugandzeri bya vukanganyisi bya vagwinehi.—Mint. 20:29, 30.

11, 12. Papila ra Pawulo ri fanele ri ri tiyise njhani ripfumelo ra Timotiya?

¹¹ Papila ra Pawulo ri fanele ri tiyise ripfumelo ra Timotiya hi ku n’wi tsundzuxa leswi humeleleke loko swi vekiwe erivaleni leswaku Aroni wo tshembeka a a amukeleka kasi Kora loyi a a ri ni vukanganyisi ni vanghana vakwe a va hombolokile, a va nga amukeleki naswona va lovisiwile. Entiyisweni, Pawulo a a vula leswaku hambileswi a ku ri ni Vakreste va mavunwa exikarhi ka vona, Yehovha a a ta swi kombisa leswaku i vamani va nga va yena hakunene, hilaha a endleke hakona enkarhini wa Muxe.

 ¹² Yehovha a nga cinci; wa tshembeka. U venga vuhomboloki naswona hi nkarhi lowu faneleke u ta tshinya vadyohi lava nga hundzukiki. Tanihi leswi Timotiya a a “[vitana] vito ra Yehovha,” u tlhele a tsundzuxiwa hi vutihlamuleri byakwe byo fularhela nkucetelo wo biha wa Vakreste va mavunwa. *

13. I yini lexi hi nga tiyisekaka ha xona?

¹³ Na hina marito ya Pawulo lama huhuteriweke ma nga hi khutaza. Xo sungula, swa chavelela ku tiva leswaku Yehovha wa swi vona loko hi tshembeka eka yena. A nga swi voni ntsena ivi a nga endli nchumu. Ku ri na sweswo, Yehovha wa khathala swinene hi lava nga va yena. Bibele yi ri: “Loko ku ri Yehovha, mahlo yakwe ma famba-famba emisaveni hinkwayo leswaku a kombisa ntamu wakwe eka lava mbilu ya vona yi hetisekeke eka yena.” (2 Tikr. 16:9) Hikwalaho, hi nga tiyiseka leswaku leswi hi swi endlelaka Yehovha ‘hi mbilu yo basa’ a hi swa hava.—1 Tim. 1:5; 1 Kor. 15:58.

14. I vugandzeri bya muxaka muni lebyi Yehovha a nga byi amukeliki?

¹⁴ Nakambe i swa nkoka ku tiva leswaku Yehovha wa byi venga vugandzeri bya vukanganyisi naswona a nga byi amukeli. Tanihi leswi mahlo yakwe “ma [famba-fambaka] emisaveni hinkwayo,” wa swi kota ku vona lava mbilu ya vona yi nga “[hetisekangiki] eka yena.” Swivuriso 3:32 yi ri: “Munhu la kanganyisaka i nchumu lowu nyenyetsaka eka Yehovha,” tanihi munhu loyi a endlaka onge u yingisa Yehovha kasi u endla xidyoho exihundleni. Hambileswi munhu la nga tshembekiki a nga swi kotaka ku kanganyisa vanhu van’wana ku ringana nkarhi wo karhi, Yehovha loyi a nga ni matimba hinkwawo a tlhela a lulama wa hi tiyisekisa leswaku “loyi a fihlaka ku tlula nawu kakwe a nge humeleli.”—Swiv. 28:13; hlaya 1 Timotiya 5:24; Vaheveru 4:13.

15. I yini leswi hi faneleke hi swi papalata, naswona ha yini?

¹⁵ Vanhu vo tala va Yehovha va tinyiketele hi timbilu ta vona hinkwato eka yena. Evandlheni a va talanga vanhu lava ringetaka ku xisa Yehovha hi vugandzeri bya vona bya vukanganyisi. Nilokoswiritano, loko sweswo swi endlekile enkarhini wa Muxe ni le vandlheni ro sungula ra Vukreste, swi nga endleka ninamuntlha. (2 Tim. 3:1, 5) Hambiswiritano, xana hi fanele hi nga va tshembi Vakreste-kulorhi, hi tivutisa loko va tshembeka eka Yehovha hi mbilu hinkwayo? Nikatsongo! Swi ta va swi hoxile ku ehleketelela vamakwerhu swilo swo biha leswi hi nga riki na vumbhoni bya swona. (Hlaya Varhoma 14:10-12; 1 Vakorinto 13:7.) Ku engetela kwalaho, loko hi nga va tshembi vamakwerhu hi ta onha vuxaka bya hina na Yehovha.

16. (a) I yini lexi un’wana ni un’wana wa hina a nga xi endlaka leswaku a nga vi na vukanganyisi embilwini yakwe? (b) Hi nga dyondza yini eka bokisi leri nge “ Tshamani Mi Ri Karhi Mi Tikambela . . . Tshamani Mi Tikombisa . . . ”?

¹⁶ Mukreste un’wana ni un’wana u fanele a “[kombisa] leswi ntirho wa yena wu nga swona.” (Gal. 6:4) Leswi hi nga ni mboyamelo wa ku endla xidyoho, hi nga ha sungula ku gandzela Yehovha hi swivangelo leswi hoxeke hi nga swi xiyi. (Hev. 3:12, 13) Hikwalaho nkarhi na nkarhi, hi nga ha kambisisa swivangelo swa hina swo tirhela Yehovha. Hi nga ha tivutisa: ‘Xana ndzi gandzela Yehovha hileswi ndzi n’wi rhandzaka ni hileswi ndzi xiximaka vuhosi byakwe? Kumbe xana ndzi lava ngopfu mikateko leyi ndzi nga ta yi kuma eParadeyisini?’ (Nhlav. 4:11) Entiyisweni hinkwerhu hi nga vuyeriwa loko hi kambisisa swiendlo swa hina kutani hi susa vukanganyisi byihi na byihi lebyi nga ha vaka byi ri kona etimbilwini ta hina.

17, 18. Ha yini hi fanele hi gandzela Yehovha hi mbilu hinkwayo?

¹⁷ Hi ta vuyeriwa ngopfu loko hi tikarhatela ku gandzela Yehovha hi mbilu hinkwayo. Mupisalema  u ri: “Wa tsaka munhu loyi Yehovha a nga vekiki xidyoho evitweni rakwe, loyi ku nga riki na vuxisi emoyeni wakwe.” (Ps. 32:2) Lava va susaka vukanganyisi byihi na byihi lebyi nga ha vaka byi ri kona etimbilwini ta vona va tsakile naswona va ta va ni ntsako lowu hetisekeke enkarhini lowu taka.

¹⁸ Ku nga ri khale, Yehovha u ta paluxa vanhu hinkwavo vo homboloka kumbe lava hanyaka vutomi bya mikoka yimbirhi, a kombisa “ku hambana exikarhi ka lowo lulama ni lowo homboloka, exikarhi ka loyi a tirhelaka Xikwembu ni loyi a nga xi tirheliki.” (Mal. 3:18) Swa chavelela ku tiva leswaku “mahlo ya Yehovha ma le ka lavo lulama, naswona tindleve ta yena ti yingisela swikombelo swa vona.”—1 Pet. 3:12.