1, 2. Yehovha u nyike Muxe xiavelo xihi, naswona hi xihi xitiyisekiso lexi A n’wi nyikeke xona?

A WU ta titwa njhani loko a wu fanele u ya yima emahlweni ka mufumi la nga ni matimba swinene emisaveni leswaku u ta vulavulela vanhu va Yehovha? A swi kanakanisi leswaku a wu ta titwa u chava, u nga faneleki naswona u chava ku vulavula. A wu ta swi lunghiselela njhani leswi a wu ta swi vula? A wu ta endla yini leswaku leswi u nga ta swi vula swi va ni matimba swi tikomba leswaku u muyimeri wa Xikwembu xa matimba hinkwawo?

² Muxe a a ri exiyin’weni xo tano. Yehovha u byele Muxe, loyi “a a rhule ku tlula vanhu hinkwavo lava a va ri ehenhla ka vuandlalo bya misava,” leswaku u n’wi rhuma eka Faro leswaku a ya kutsula vanhu va Yena evuhlongeni ni le ku tshikileriweni aEgipta. (Tinhl. 12:3) Faro a a delela naswona a a titlakusa. (Eks. 5:1, 2) Kambe, Yehovha a a lava leswaku Muxe a ya lerisa Faro leswaku a ntshunxa mahlonga ya yena ya timiliyoni ti nga ri tingani. A swi hlamarisi leswi Muxe a vutiseke Yehovha a ku: “Ndzo va mani mina leswaku ndzi nga ya eka Faro nileswaku ndzi ya humesa vana va Israyele aEgipta?” A swi kanakanisi leswaku Muxe a a tivona a nga ri na vuswikoti byo vulavula na Faro. Kambe Xikwembu xi n’wi tiyisekisile leswaku a a nga ta va yexe. Yehovha u te: “Ndzi ta va na wena.”—Eks. 3:9-12.

3, 4. (a) Ha yini Muxe a a chava? (b) Ha yini ndlela leyi u titwaka ha yona yi nga ha yelanaka ni ndlela leyi Muxe a a titwa ha yona?

 ³ Ha yini Muxe a a chava? A swi kanakanisi leswaku a a chava leswaku Faro a a nga ta n’wi amukela muyimeri wa Yehovha Xikwembu kumbe ku n’wi yingisa. Nakambe Muxe a a chava leswaku vanhu va rikwavo a va nga ta tshemba leswaku Yehovha u n’wi veke leswaku a va rhangela ku huma aEgipta. Hikwalaho, Muxe u byele Yehovha a ku: “A hi nge, a va ndzi kholwi va tlhela va nga ri yingisi rito ra mina, hikuva va ta ku, ‘Yehovha a nga humelelanga eka wena.’”—Eks. 3:15-18; 4:1.

⁴ Ndlela leyi Yehovha a n’wi hlamuleke ha yona Muxe swin’we ni swiendlakalo leswi humeleleke endzhaku ka kwalaho swi nga hi dyondzisa dyondzo ya nkoka. Swi nga ha endleka u nga boheki ku ya vulavula ni mufumi la nga ni matimba. Kambe xana swa ku tikela ku vulavula hi Xikwembu ni hi Mfumo wa xona hambi ku ri eka vanhu lava tolovelekeke lava u hlanganaka na vona siku ni siku? Loko swi ri tano, xiya leswi u nga swi dyondzaka eka leswi humeleleke Muxe.

5. Yehovha u veke yini evokweni ra Muxe, naswona swi n’wi pfune njhani leswaku a va ni xivindzi? (Vona xifaniso lexi nga eku sunguleni ka xihloko lexi.)

⁵ Loko Muxe a vule leswaku a a chava leswaku vanhu va rikwavo a va nge n’wi tshembi, Xikwembu xi n’wi endle a lunghekela ku langutana ni leswi a swi ta endleka. Rungula leri tsariweke eka Eksoda ri ri: “Yehovha a ku eka [Muxe]: ‘I yini lexi nga evokweni ra wena?’ yena a ku: ‘I nhonga.’ A tlhela a ku: ‘Yi lahlele ehansi.’ A yi lahlela ehansi, kutani yi hundzuka nyoka; Muxe a yi baleka. Yehovha a byela Muxe a ku: ‘Tshambuluta voko u yi khoma hi ncila.’ A tshambuluta voko a yi khoma, kutani yi hundzuka nhonga exandleni xakwe. Hi ku vula ka yena, ‘Va ta kholwa leswaku Yehovha . . . u humelele eka wena.’” (Eks. 4:2-5) Xikwembu xi veke evokweni ra Muxe vumbhoni lebyi a byi ta kombisa leswaku rungula rakwe a ri huma eka Yehovha. Nchumu lowu a wo va nhonga ntsena wu sungule ku hanya hikwalaho ka matimba ya Xikwembu! Singita rolero a ri ta endla leswaku marito ya Muxe ma va ni ntikelo, ri swi tiyisekisa hi ku helela leswaku a a seketeriwa hi Yehovha! Hikwalaho, Yehovha u te: “Nhonga leyi u ta yi khoma hi voko leswaku u endla swikombiso hi yona.” (Eks. 4:17) Leswi Muxe a a ri ni vumbhoni bya matimba ya Xikwembu evokweni rakwe, a a ta ya a ya yimela Xikwembu xa ntiyiso emahlweni ka vanhu va xona ni le mahlweni ka Faro.—Eks. 4:29-31; 7:8-13.

6. (a) Hi fanele hi khoma yini hi voko loko hi chumayela, naswona ha yini? (b) Hlamusela ndlela leyi ‘rito ra Xikwembu ri hanyaka ha yona’ ni ndlela leyi ri ‘nga ni matimba ha yona.’

⁶ Na hina hi nga ha vutisiwa xivutiso xolexo loko hi ya chumayela van’wana rungula ra le Bibeleni: “I yini lexi nga evokweni ra wena?” Hakanyingi hi va hi khome Bibele, hi lunghekele ku yi tirhisa. Hambileswi van’wana va nga ha tekaka Bibele tanihi buku leyinene ntsena, Yehovha u vulavula na hina hi Rito rakwe leri tsariweke ri tlhela ri huhuteriwa. (2 Pet. 1:21) Ri ni switshembiso swa Xikwembu ri tlhela ri hi byela swilo leswi nga ta endleka ehansi ka Mfumo wa xona. Hi yona mhaka muapostola Pawulo a tsaleke a ku: “Rito ra Xikwembu ra hanya naswona ri ni matimba.” (Hlaya Vaheveru 4:12.) Switshembiso hinkwaswo swa Yehovha swi ya eku hetisekeni naswona swi ta hetiseka hinkwaswo. (Esa. 46:10; 55:11) Loko munhu a kala a twisisa swoleswo malunghana ni Rito ra Yehovha, leswi a swi hlayaka eBibeleni swi nga byi khumba swinene vutomi byakwe.

7. Hi nga ri ‘tamela njhani khwatsi rito ra ntiyiso’?

⁷ Yehovha u hi nyike Rito rakwe leri hanyaka, leri tsariweke, leri hi nga kombisaka van’wana ha rona leswaku leswi hi swi vulaka swa tshembeka naswona swi huma eka yena. A swi hlamarisi leswi Pawulo, endzhaku ka loko a tsalele Vaheveru a khutazeke Timotiya loyi a leteriweke hi yena, leswaku a ‘endla hinkwaswo leswi a nga swi kotaka leswaku a ri tamela khwatsi rito ra ntiyiso.’ (2 Tim. 2:15) Hi nga yi tirhisa njhani ndzayo ya Pawulo? Hi ku ma hlayela ehenhla matsalwa lawa hi ma hlawuleke kahle lama nga khumbaka timbilu ta vanhu lava nga ta hi yingisela. Swiphephana leswi humesiweke hi 2013 swi endleriwe ku hi pfuna ku endla tano.

8. I yini leswi mulanguteri un’wana wa ntirho a swi vuleke malunghana ni swiphephana?

⁸ Swiphephana hinkwaswo leswintshwa swi endliwe hi ndlela leyi fanaka. Hikwalaho loko hi dyondze ku tirhisa xin’we, hi ta kota ku tirhisa ni leswin’wana. Xana swa olova ku swi fambisa? Mulanguteri un’wana wa ntirho wa le Hawaii, eU.S.A., u tsale a ku: “A hi nga swi xiyi leswaku switirhisiwa leswi leswintshwa swi ta hi pfuna swinene loko hi chumayela hi yindlu ni yindlu ni loko hi chumayela erivaleni.” U xiye leswaku ndlela leyi swiphephana leswi swi tsariweke ha yona yi khutaza vanhu ku hlamula hi ku ntshunxeka, naswona leswi hakanyingi swi endla leswaku ku va ni mabulo lama tsakisaka. U vona onge sweswo swi endliwa hi leswi ku nga ni xivutiso ni tinhlamulo to hlayanyana leti nga le ka tluka ro sungula ra swiphephana leswi. N’wini wa muti a nga kali a karhateka hi leswaku u ta vula nhlamulo leyi hoxeke.

9, 10. (a) Swiphephana swa hina swi hi pfuna njhani ku tirhisa Bibele? (b) Hi swihi swiphephana leswi u swi tirhiseke ngopfu, naswona ha yini?

⁹ Xiphephana xin’wana ni xin’wana xi ni tsalwa leri hlawuriweke kahle leri hi nga ri hlayelaka n’wini wa muti. Hi xikombiso, languta xiphephana lexi nge, Xana Ku Xaniseka Ku Ta Kala Ku Hela? Ku nga khathariseki leswaku n’wini wa muti u hlamula xivutiso xexo a ku “ina,” “nikatsongo,” kumbe a ku “kumbexana,” handle ko engetela swin’wana pfula endzeni ka xona kutani u ku, “Hi leswi leswi Bibele yi swi vulaka.” Endzhaku ka sweswo hlaya Nhlavutelo 21:3, 4.

¹⁰ Hilaha ku fanaka, loko u fambisa xiphephana lexi nge, Xana U Yi Teka Njhani Bibele? a swi na mhaka leswaku n’wini wa muti u hlawule nhlamulo yihi eka tinhlamulo tinharhu leti nga le ka tluka ro sungula ra xiphephana lexi. Pfula endzeni ka xona kutani u ku, “Bibele yi vula leswaku ‘Matsalwa hinkwawo ma huhuteriwe hi Xikwembu.’” U nga ha tlhela u ku, “Entiyisweni ndzimana yoleyo yi tlhela yi vula swin’wana.” Kutani pfula Bibele ya wena, ivi u hlaya 2 Timotiya 3:16, 17.

11, 12. (a) I yini lexi ku tsakisaka hi ntirho wa nsimu? (b) Swiphephana swi nga ku pfuna njhani ku lunghiselela maendzo yo vuyela?

¹¹ Ndlela leyi n’wini wa muti a angulaka ha yona hi yona yi nga ta ku byela leswaku u nga n’wi hlayela u tlhela u n’wi hlamusela rungula ro tanihi kwihi. Kambe, handle ko siyela vanhu swiphephana, u ta tsaka hi leswi u va hlayeleke Rito ra Xikwembu—hambiloko u hlaye ndzimana yin’we kumbe timbirhi eka riendzo ro sungula. Endzhaku ka nkarhi, u nga tlhelela leswaku mi ta ya emahlweni ni bulo.

 ¹² Tluka ro hetelela ra xiphephana xin’wana ni xin’wana ri ni xivutiso ehansi ka nhloko-mhaka leyi nge, “Xivutiso Xo Anakanyisisa Ha Xona” ni matsalwa lawa mi nga bulaka ha wona loko u endla riendzo ro vuyela. Eka xiphephana lexi nge, Xana U Byi Languta Njhani Vumundzuku? xivutiso lexi nga hlamuriwaka eka riendzo ro vuyela hi lexi nge, “Xikwembu xi ta yi cinca njhani misava ya hina yi va leyinene?” Ku kombisiwe Matewu 6:9, 10 na Daniyele 2:44. Eka xiphephana lexi nge Xana Vafi Va Ta Tlhela Va Hanya Hakunene? xivutiso lexi nga hlamuriwaka eka riendzo ro vuyela hi lexi nge, “Ha yini hi dyuhala hi tlhela hi fa?” Ku kombisiwe Genesa 3:17-19 na Varhoma 5:12.

13. Hlamusela ndlela leyi u nga swi tirhisaka ha yona swiphephana leswaku u sungula tidyondzo ta Bibele.

¹³ Tirhisa swiphephana ku sungula tidyondzo ta Bibele. Loko munhu a skena khodi leyi nga le ka tluka ro hetelela ra xiphephana, yi ta ya n’wi nghenisa endhawini yo karhi eka Web site ya hina laha a nga ta khutaziwa ku dyondza Bibele. Eka swiphephana leswi ku tlhele ku kombisiwa broxara leyi nge, Mahungu Lamanene Lama Humaka Eka Xikwembu! ni dyondzo yo karhi leyi nga le ka broxara yoleyo. Hi xikombiso, eka xiphephana lexi nge, I Mani Loyi Hakunene A Fumaka Misava? ku kombisiwe dyondzo 5 ya broxara yoleyo. Eka xiphephana lexi nge, I Yini Lexi Nga Endlaka Leswaku Hi Va Ni Ntsako eNdyangwini? ku kombisiwe dyondzo 9. Loko u fambisa swiphephana leswi hi ndlela leyi swi faneleke swi fambisiwa ha yona, u ta va u landzela ndlela leyinene yo tirhisa Bibele eka maendzo yo sungula ni le ka maendzo yo vuyela. Sweswo swi nga ha endla leswaku u sungula tidyondzo to tala ta Bibele. I yini swin’wana leswi u nga swi endlaka leswaku u tirhisa Rito ra Xikwembu hi ndlela leyinene loko u ri ensin’wini?

14, 15. U nga ri tekelela njhani langutelo ra Pawulo loko u ri ensin’wini?

¹⁴ Pawulo a a swi tsakela swinene ku twisisa ndlela leyi “vanhu vo tala” lava a a va chumayela a va anakanya ha yona. (Hlaya 1 Vakorinto 9:19-23.) Xiya leswaku Pawulo a a navela ku “koka Vayuda; [ku] koka lava va nga ehansi ka nawu, [ku] koka lava va nga riki na nawu [ni ku] koka lava tsaneke.” A a lava ku fikelela “vanhu va mixaka hinkwayo, leswaku [a] ponisa van’wana hi tindlela hinkwato.” (Mint. 20:21) Hi nga ri tekelela njhani langutelo ra Pawulo loko hi tilunghiselela ku chumayela ntiyiso eka “vanhu va mixaka hinkwayo” ensin’wini ya hina?—1 Tim. 2:3, 4.

¹⁵ N’hweti yin’wana ni yin’wana eka Vutirheli Bya Hina Bya Mfumo ku va ku ri ni swingheniso leswi hi nga swi tirhisaka. Ringeta ku swi tirhisa. Kambe loko ku ri ni timhaka tin’wana leti karhataka vanhu va le nsin’wini ya n’wina, lunghiselela swingheniso leswi nga ta endla leswaku va tsakela rungula ra wena. Anakanya hi ndhawu leyi u tshamaka eka yona, vanhu lava tshamaka kwalaho ni hi leswi swi va karhataka ngopfu. Kutani anakanya hi tsalwa leri vulavulaka hi swilaveko swa vona. Mulanguteri un’wana wa muganga u vula leswi malunghana ni ndlela leyi yena ni nsati wakwe va yi tirhisaka ha yona Bibele: “Vini va miti vo tala va hi pfumelela ku hlaya ndzimana yin’we loko hi komisa rungula ra hina hi tlhela hi nghena emhakeni. Endzhaku ko va xeweta hi khome Bibele hi voko naswona hi pfule laha hi lavaka ku hlaya kona, hi va hlayela ndzimana yin’we.” Xiya swikombiso swi nga ri swingani swa tinhloko-mhaka, swivutiso ni matsalwa leswi u nga ha swi tirhisaka ensin’wini ya n’wina, leswi tirhaka.

16. Hlamusela ndlela leyi Esaya 14:7 yi nga tirhisiwaka ha yona ensin’wini.

¹⁶ Loko u tshama endhawini leyi ku nga ni vugevenga ni madzolonga, u nga ha vutisa munhu loyi u vulavulaka na yena u ku: “Xana u anakanya leswaku swi ta kala swi endleka leswaku hungu-nkulu ra phepha-hungu ri hlayeka hi ndlela leyi: ‘Misava hinkwayo yi wisile, a yi kavanyeteki. Vanhu va khana hi minkulungwana’? Bibele yi vula sweswo eka Esaya 14:7. Entiyisweni, Bibele yi ni switshembiso swo tala swa Xikwembu swa minkarhi leyi rhuleke leyi nga ta va kona ku nga ri khale.” Kutani kombela ku n’wi hlayela xin’wana xa switshembiso swoleswo eBibeleni.

17. U nga yi tirhisa njhani Matewu 5:3 loko u ri karhi u bula ni n’wini wa muti?

¹⁷ Xana swa va tikela vavanuna vo tala ku khathalela  mindyangu ya vona endhawini ya ka n’wina? Loko swi va tikela, u nga ha sungula bulo hi ku vutisa xivutiso lexi nge: “Wanuna u fanele a hola mali muni leswaku ndyangu wakwe wu ta tsaka?” Endzhaku ka loko munhu yoloye a hlamurile u nga ha ku: “Vavanuna vo tala va hola mali yo tlula yoleyo, kambe mindyangu ya vona a yi enerisekanga. Kahle-kahle ku laveka yini?” Endzhaku ka sweswo hlaya Matewu 5:3 kutani u kombela ku va ni dyondzo ya Bibele na yena.

18. U nga yi tirhisa njhani Yeremiya 29:11 leswaku u chavelela van’wana?

¹⁸ Xana vanhu va le ndhawini ya ka n’wina va ha ku hlaseriwa hi khombo ro karhi? U nga ha sungula xingheniso xa wena hi ku: “Ndzi te laha kaya ka wena leswaku ndzi ta ku chavelela. (Hlaya Yeremiya 29:11.) Xana u swi xiyile swilo swinharhu leswi Xikwembu xi lavaka leswaku hi va na swona? I ‘ku rhula,’ ‘vumundzuku’ ni ‘ntshembo.’ Xana a swi tsakisi ku tiva leswaku xi lava leswaku hi va ni vutomi lebyi tsakisaka? Kambe sweswo swi nga endlekisa ku yini?” Kutani pfula eka dyondzo leyi faneleke eka broxara leyi nge Mahungu Lamanene.

19. Hlamusela ndlela leyi hi nga yi tirhisaka ha yona Nhlavutelo 14:6, 7 loko hi vulavula ni vanhu lava rhandzaka vukhongeri.

¹⁹ Xana u tshama endhawini leyi vanhu va kona va rhandzaka vukhongeri? Loko swi ri tano, u nga ha sungula bulo hi ku vutisa xivutiso lexi nge: “Loko ntsumi a yo vulavula na wena, xana a wu ta swi yingisela leswi a yi ta swi vula? (Hlaya Nhlavutelo 14:6, 7.) Leswi ntsumi leyi yi nge ‘chavani Xikwembu,’ xana a hi swa nkoka ku tiva leswaku yi vulavula hi Xikwembu xihi xa kona? Ntsumi leyi yi vula leswaku hi ‘Loyi a endleke tilo ni misava.’ I mani munhu yoloye?” Kutani hlaya Pisalema 124:8, leyi nge: “Mpfuno wa hina wu le vitweni ra Yehovha, Muendli wa tilo ni misava.” Endzhaku ka sweswo, n’wi byele leswaku u nga n’wi hlamusela leswi engetelekeke hi Yehovha Xikwembu.

20. (a) Swivuriso 30:4 yi nga tirhisiwa njhani ku dyondzisa munhu vito ra Xikwembu? (b) Xana ku ni tsalwa ro karhi leri u ri tirhisaka ivi ku va ni vuyelo lebyinene?

²⁰ U nga ha sungula bulo ni muntshwa u ku: “Ndzi tsakela ku ku hlayela tsalwa leri vutisaka xivutiso xa nkoka swinene. (Hlaya Swivuriso 30:4.) A nga kona munhu wa nyama la faneriwaka hi nhlamuselo yoleyo, hikwalaho ri fanele ri vulavula hi Muvumbi wa hina. * Hi nga ri tivisa ku yini vito ra yena? Ndzi nga tsakela ku ku komba rona eBibeleni.”

21, 22. (a) Tsalwa leri hlawuriweke kahle ri nga byi cinca njhani vutomi bya munhu? (b) U tiyimisele ku endla yini loko u ri karhi u tirha nsimu?

²¹ A wu swi tivi leswaku vanhu va ta angula njhani loko u va hlayela tsalwa leri u ri hlawuleke kahle. Hi xikombiso, Timbhoni timbirhi ta le Australia ti fike ti gongondza ekaya ka wansati un’wana. Yin’wana ya tona yi n’wi vutisile yi ku, “Xana wa ri tiva vito ra Xikwembu?” kutani yi n’wi hlayela tsalwa rin’we, ku nga Pisalema 83:18. Wansati loyi u te: “A ndzi hlamarile! Loko va fambile, ndzi fambe hi movha tikhilomitara ta 56 ndzi ya endhawini leyi ku xavisiwaka tibuku ndzi ya kamba vuhundzuluxeri byin’wana bya Tibibele, endzhaku ka sweswo ndzi kambe vito rero ni le ka xihlamusela-marito. Leswi se a ndzi khorwiseka leswaku vito ra Xikwembu i Yehovha, ndzi tivutisile leswaku i yini swin’wana leswi a ndzi nga swi tivi.” Endzhakunyana ka kwalaho, yena ni nuna loyi a a ta tekana na yena va sungule ku dyondza Bibele naswona hi ku famba ka nkarhi va khuvuriwile.

²² Rito ra Xikwembu ri hundzula vutomi bya vanhu lava ri hlayaka va tlhela va va ni ripfumelo eka switshembiso swa Yehovha. (Hlaya 1 Vatesalonika 2:13.) Rungula ra Bibele ri ni matimba swinene ku tlula mhaka yihi na yihi leyi hi nga ha yi vulaka leswaku hi ringeta ku fikelela mbilu ya munhu wo karhi. Hi yona mhaka hi faneleke hi tiyimisela ku tirhisa Rito ra Xikwembu hilaha hi nga kotaka hakona. Ra hanya!