MARKA u tsale yin’wana ya tibuku ta mune ta Bibele leti vulavulaka hi vutomi bya Yesu. Buku ya Marka yi komile naswona yi hlayeka hi ku olova. Marka a a ri mani? Xana u ehleketa leswaku a a n’wi tiva Yesu?— * A hi vone swiphiqo leswi a langutaneke na swona kutani hi dyondza leswaku ha yini a nga tshikanga ku va Mukreste.

Marka u boxiwa ro sungula eBibeleni endzhaku ka loko Hosi Heroda Agripa a pfalele muapostola Petro ekhotsweni. Kutani siku rin’wana ntsumi yi ntshunxe Petro nivusiku, hiloko a namba a ya endlwini ya Mariya, mana wa Marka, loyi a a tshama eYerusalema. Loko Petro a ntshunxiwa ekhotsweni se a ku hundze malembe ya kwalomu ka khume Yesu a dlayiwile hi Paseka ya 33 C.E.—Mintirho 12:1-5, 11-17.

Xana wa swi tiva leswaku ha yini Petro a ye endlwini ya Mariya?— Kumbexana hileswi a a wu tiva ndyangu wolowo naswona a a swi tiva leswaku vadyondzisiwa va Yesu va khoma minhlangano kwalaho. Barnaba muzala wa Marka, i khale a ri mudyondzisiwa wa Yesu ku sukela hi Nkhuvo wa Pentekosta ya 33 C.E. Bibele yi vula leswaku a a ri ni tintswalo swinene eka vadyondzisiwa lava ha ku sungulaka ku hlanganyela. Kutani swi nga endleka leswaku Yesu a a n’wi tiva Barnaba swin’we ni hahani wakwe Mariya ni n’wana wakwe Marka.—Mintirho 4:36, 37; Vakolosa 4:10.

Eka buku yakwe, Marka u tsale leswaku hi vusiku lebyi Yesu a khomiweke ha byona, a ku ri ni jaha leri a ri ambale nguvu “emirini wa rona lowu nga ambexiwangiki.” Marka u tsale leswaku loko valala va khoma Yesu, jaha leri ri suke ri tsutsuma. Xana u ehleketa leswaku jaha leri a ku ri mani?— Swi nga ha endleka leswaku a ku ri Marka! Kutani loko Yesu ni vadyondzisiwa va yena va suka hi vusiku byebyo, Marka u ambele nguvu a va landzela.—Marka 14:51, 52.

Hakunene Marka u dyondze swo tala hi Xikwembu evutsongwanini bya yena. Swi nga ha endleka leswaku a a ri kona loko moya lowo kwetsima wu chululeriwa lava a va ri kona hi Pentekosta ya 33 C.E. naswona u hlangane ni malandza ya Xikwembu yo tshembeka yo fana na Petro. Kambe u tlhele a famba ni muzala wakwe Barnaba, loyi a pfuneke Sawulo hi ku n’wi hlanganisa na Petro kwalomu ka malembe manharhu endzhaku ka loko Yesu a humelele eka Sawulo hi xivono. Endzhakunyana ka malembe, Barnaba u ye eTarso leswaku a ya lava Sawulo.—Mintirho 9:1-15, 27; 11:22-26; 12:25; Vagalatiya 1:18, 19.

Hi lembe ra 47 C.E., Barnaba na Sawulo va hlawuriwe ku endla ntirho wa vurhumiwa.  Va fambe na Marka, kambe hikwalaho ka swivangelo swin’wana leswi nga boxiwangiki, Marka u va siyile a tlhelela ekaya eYerusalema. Sawulo loyi se a a tiviwa hi vito ra yena ra Xirhoma leri nge Pawulo, u hlundzuke ngopfu. U tsandzeke ku tikhoma hikwalaho ka leswi a a ehleketa leswaku leswi Marka a swi endleke hi ku tlhelela ekaya i xihoxo lexikulu.—Mintirho 13:1-3, 9, 13.

Loko Pawulo na Barnaba va vuya eka maendzo ya vona ya vurhumiwa, va vike leswaku hinkwaswo swi fambe kahle. (Mintirho 14:24-28) Endzhaku ka tin’hweti to hlayanyana, va kunguhate ku tlhelela laha va chumayeleke kona leswaku va ya vona vadyondzisiwa lava ha ku dyondzaka ntiyiso. Barnaba a a lava leswaku Marka a famba na vona kambe Pawulo a a nga swi lavi, xana wa swi tiva leswaku hikwalaho ka yini?— U “vone swi nga fanelanga” hikuva Marka u suke a va siya a tlhelela ekaya hi nkarhi lowu va fambeke na yena. Leswi endlekeke endzhaku ka sweswo swi fanele swi khunguvanyise Marka!

Pawulo na Barnaba va tsandzeke ku tikhoma hiloko ku ‘pfuka mholovo yo chavisa’ kutani va hetelela va hambanile. Barnaba u teke Marka a famba na yena va ya eKipra, kasi Pawulo u teke Silasi kutani va endzela vadyondzisiwa lavantshwa hilaha a va kunguhate hakona na Barnaba. Marka u fanele a twe ku vava hileswi a lwiseke Pawulo na Barnaba!—Mintirho 15:36-41.

A hi swi tivi leswaku i yini leswi endleke Marka a va siya a tlhelela ekaya. Swi nga endleka a a ri ni xivangelo lexi twalaka. Hambiswiritano, Barnaba a a tiyiseka leswaku Marka a a nga ha ta tlhela a va siya a tlhelela ekaya. Naswona a a vurisile. Marka  a nga lan’wanga! Hi ku famba ka nkarhi, u endle ntirho wa vurhumiwa na Petro le Babilona, laha a ku ri ekule swinene ni le kaya. Loko va ri kwalaho, Petro u rhumele marungula a ku: “Na Marka n’wana wa mina wa mi rungula.”—1 Petro 5:13.

Hakunene Petro na Marka va ve vanghana lavakulu hileswi a va gandzela Yehovha swin’we! Leswi swa tikomba ni loko hi hlaya buku ya Marka. Petro a a ri ni vuxiya-xiya hi nkarhi lowu Yesu a a ri laha misaveni kutani Marka u kote ku hlamusela leswi Petro a n’wi byeleke swona mayelana ni swilo leswi a swi voneke. Hi xikombiso, xiya xiendlakalo xa xidzedze lexikulu lexi veke kona eLwandle ra Galeliya. Marka u hlamusela hi vuenti laha Yesu a a etlele kona ebyatsweni ni leswaku a a khigele yini, ku nga swilo leswi nga xiyiwaka hi vaphasi va tinhlampfi vo fana na Petro. A hi tivonele hi hexe hi ku hlaya hi tlhela hi ringanisa timhaka leti ta le Bibeleni leti vulavulaka hi xiendlakalo lexi eka Matewu 8:24; Marka 4:37, 38; na Luka 8:23.

Hi ku famba ka nkarhi loko Pawulo a ri ekhotsweni le Rhoma, u bumabumele Marka hikwalaho ka mintirho ya yena leyinene. (Vakolosa 4:10, 11) Loko Pawulo a khomiwile nakambe kona kwale, u tsalele Timotiya a n’wi kombela leswaku a ta na Marka a ku: “Wa ndzi pfuna eku tirheleni.” (2 Timotiya 4:11) Marka u tiphinile hakunene hi malunghelo lawa a veke na wona, hikuva a nga lan’wanga!