Xana Vakreste Va Fanele Va Tlangela Lembe Lerintshwa Ra Ndhavuko Wa Machayina?

LEMBE rin’wana ni rin’wana hi January kumbe hi February, tiko ra Asia ri amukela vanhu vo tala lava humaka etindhawini to hambana-hambana emisaveni hinkwayo. Madzana ya vaaka-tiko va le Asia va tlhelela eka rikwavo leswaku va ya tlangela Lembe Lerintshwa ra Ndhavuko wa Machayina. *

Nkhuvo wa ku tlangela Lembe Lerintshwa ra Ndhavuko wa Machayina i wa nkoka swinene eka khalendara ya le Asia. Mutsari un’wana wa Muamerika u ri: “[Swi] fana ni Siku ro Sungula ra Lembe, Siku ra Vumune ra N’hweti ya July, Siku ra Swikhenso swin’we ni Siku ra Khisimusi loko swi hlanganisiwe endhawini yin’we.” Nkhuvo lowu wu sungula eku sunguleni ka ku thwasa ka n’weti hi ku ya hi khalendara ya Machayina kumbe exikarhi ka January 21 na February 20 hi ku ya hi khalendara ya le Vupela-dyambu. Wu heta masiku ma nga ri mangani ku ya eka mavhiki mambirhi.

Xikongomelo-nkulu xa ku tlangela Lembe Lerintshwa i ku sungula hi vuntshwa, ku leriwa lembe ra khale kutani ku amukeriwa lembe lerintshwa. Leswaku vanhu va ti lunghiselela ku tlangela nkhuvo lowu, va basisa va tlhela va khavisa makaya ya vona, va xava swiambalo leswintshwa, va sweka kumbe ku lunghiselela swakudya leswi nga ni marito lama yelanaka ni lama nge “hi ku navelela leswinene” kumbe “swi ku fambela kahle,” va tlhela va hakela swikweleti swa vona naswona lava tlulaneke milenge va rivalelana. Hi Siku ro Sungula ra Lembe, va nga ha nyikana tinyiko swin’we ni ku navelelana leswinene, hi ntolovelo va navelelana rifuwo swin’we ni ku va swilo swi va fambela kahle evuton’wini, va nyikana timvhilopho to tshwuka leti nga ni mali leyi vuriwaka mali ya nkateko, va dya swakudya swo hlawuleka, va bulusela tikhrikete, va hlalela ncino wa dragona leyi vumbiweke ya mivalavala kumbe wa nghala leyi vumbiweke kumbe va tiphina hi masiku yo wisa swin’we ni swirho swa ndyangu ni vanghana.

Mikhuva leyi yi hlamusela swo tala. Buku leyi nge Mooncakes and Hungry Ghosts: Festivals of China yi ri: “Xikongomelo-nkulu xa mindyangu, vanghana ni maxaka i ku lava ku kuma mikateko, ku xixima swikwembu ni mimoya ni ku navelela lembe lerintshwa leswinene.” Tanihi leswi ku katsekaka mindhavuko swin’we ni swiendlo swo karhi swa vukhongeri, xana Vakreste va fanele va ku languta njhani ku tlangeriwa ka nkhuvo lowu? Xana va fanele va fambisana ni mikhuva leyi? Xana nkhuvo lowu i wa Vakreste?

Tsundzuka Laha Wu Sunguleke Kona

Xivuriso xa Xichayina lexi dumeke xi ri: “Loko u nwa mati tsundzuka laha ma humaka kona.” Leswi swi kombisa xichavo xo enta lexi vanhu va le Asia hi ndhavuko va nga na xona eka vatswari va vona ni vakokwa wa vona. Leswi vatswari va vona va va nyikeke vutomi, i swa ntumbuluko leswaku vana va kombisa xichavo xo tano, ku nga leswi hoxaka xandla swinene eka ku tlangeriwa ka nkhuvo wa Lembe Lerintshwa.

A swi kanakanisi leswaku mindyangu yo tala ya le Asia yi ma tlangela swinene Madyambu ya le Mahlweni ka Lembe Lerintshwa. Hi vusiku byebyo, mindyangu yo tala ya hlangana leswaku yi va ni  nkhuvo wa swakudya swo hlawuleka. Lexi i xiendlakalo lexi hlanganisaka mindyangu naswona vanhu va endla hinkwaswo leswi va nga swi kotaka leswaku va nga kayeli xiendlakalo lexi. Eka tafula rero ra swakudya swo hlawuleka, a ku vekiwi switulu swa swirho swa ndyangu leswi nga kona ntsena kambe ni swa vanhu lava va ha ku faka lava ku tshembiwaka leswaku va kona hi moya. Encyclopedia yin’wana yi vula leswaku eka xiendlakalo xexo “swirho swa ndyangu swi vulavula ni vakokwana.” Buku yin’wana yi ri: “Vuxaka lebyi nga kona exikarhi ka lava hanyaka ni lava feke bya tiyisiwa, kutani lava feke va ta sirhelela ndyangu lembe hinkwaro.” Xana Vakreste va fanele va wu languta njhani mukhuva lowu?

Ku rhandza vatswari ni ku va xixima i swa nkoka ni le ka Vakreste. Va yingisa ndzayo ya Xikwembu leyi nge: “Yingisa tata wa wena la ku velekeke, naswona u nga n’wi languteli ehansi mana wa wena hileswi a kuleke.” (Swivuriso 23:22) Nakambe va yingisa xileriso lexi nga eBibeleni lexi nge: “‘Xixima tata wa wena ni mana wa wena’; ku nga xileriso xo sungula lexi nga ni xitshembiso: ‘Leswaku swi ku fambela kahle ni leswaku u tshama nkarhi wo leha emisaveni.’” (Vaefesa 6:2, 3) Hakunene, Vakreste va ntiyiso va lava ku rhandza ni ku xixima vatswari va vona!

Nakambe Bibele yi khutaza ku hlangana ka mindyangu loku akaka. (Yobo 1:4; Luka 15:22-24) Hambiswiritano, Yehovha u lerise a ku: “Ku nga tshuki ku kumiwa munhu ni un’we eka wena . . . la vutisaka mimoya . . . ni la vutisaka vafi.” (Deteronoma 18:10, 11, Bibele Ya Xitsonga) Ha yini Yehovha a nga swi pfumeleli leswi? Xivangelo hileswi Bibele yi paluxaka ntiyiso malunghana ni xiyimo xa vafi. Yi ri: “Lava hanyaka va swi tiva leswaku va ta fa; kambe loko ku ri lava feke, a va tivi nchumu nikatsongo.” Leswi vafi va nga tiviki nchumu nikatsongo, a va nge yi endli mintirho leyi endliwaka hi vanhu lava hanyaka; nakambe va nge hi pfuni kumbe ku hi vavisa. (Eklesiasta 9:5, 6, 10) N’wana wa Xikwembu, Yesu Kreste, u fanise rifu ni vurhongo lebyikulu naswona vafi va ta pfuxiwa ntsena evurhongweni byebyo eku pfuxiweni ka vafi loku nga ta va kona.—Yohane 5:28, 29; 11:11, 14.

Ku engetela kwalaho, Bibele yi kombisa leswaku, “swipuku” swin’we ni “mimoya” ya vafi, hinkwaswo i mimoya yo biha leyi tiendlaka vanhu lava feke. Hi xikongomelo xihi? Leswaku yi xisa vanhu ni ku va lawula ehansi ka matimba ya yona yo biha! (2 Vatesalonika 2:9, 10) Entiyisweni swileriso swa Xikwembu swi hi sirhelela leswaku hi nga vaviseki. Hikwalaho ka rirhandzu leri Vakreste va nga na rona hi Yehovha swin’we ni ku navela ku sirheleleka, hi vutlhari va papalata mindhavuko hinkwayo leyi katsaka ku gandzeriwa ka “mimoya” ya ndyangu kumbe leyi yi lavaka leswaku va titshega ha yona leswaku va ta sirheleleka.—Esaya 8:19, 20; 1 Vakorinto 10:20-22.

Hi hala tlhelo, Vakreste va lava ku xixima “Tatana, loyi vito ra ndyangu wun’wana ni wun’wana etilweni ni le misaveni ri humaka eka yena.” (Vaefesa 3:14, 15) Hi wihi Tatana loyi? I Muvumbi wa hina tlhelo Munyiki wa Vutomi, Yehovha Xikwembu. (Mintirho 17:26) Nilokoswiritano, loko hi anakanya hi mikhuva ya ku tlangeriwa ka Lembe Lerintshwa ra Ndhavuko wa Machayina, hi fanele hi tivutisa xivutiso lexi nge: Xana Yehovha u yi languta njhani mikhuva leyi? Xana wa yi amukela?—1 Yohane 5:3.

Ku Xixima Swikwembu Swa Ndyangu

Ku tlangeriwa ka Lembe Lerintshwa ra Ndhavuko wa Machayina swi katsa mihiva-hivani leyi dumeke leyi kombisaka ku xixima swikwembu ni swikwembu-kati swo hambana-hambana, swo tanihi xikwembu xa nyangwa, xikwembu xa misava kumbe moya lowu sirhelelaka, xikwembu xa rifuwo kumbe mikateko swin’we ni xikwembu xa le xitangeni kumbe xa xitofu. Anakanya hi mukhuva lowu dumeke wa ku xixima xikwembu xa le xitangeni. * Va tshemba leswaku masiku ma nga ri mangani emahlweni ka Lembe Lerintshwa, xikwembu lexi xi ya etilweni xi heleketa swiviko malunghana ni mindyangu eka Jade Emperor, loyi a nga xikwembu lexikulu eka swikwembu hinkwaswo swa Machayina. Emahlweni ko va xikwembu xa le xitangeni xi famba xi ya etilweni, ndyangu wu xi lunghiselela swakudya swo hlawuleka, magandzelo ya swilo swo tsokombela ni swilo swin’wana leswi bakiweke wu ri ni ntshembo wa leswaku xi ta fambisa xiviko lexinene. Ndyangu wu kombisa leswaku wu navela leswaku riendzo ra xona ri va ra  xihatla hi ku tota nomu wa xifaniso xexo hi swiwitsi kutani va xi humesela ehandle va xi hisa. Hi Madyambu ya le Mahlweni ka Lembe Lerintshwa, va veka xifaniso lexintshwa xa xikwembu lexi ehenhla ka xitofu lexi nga exitangeni, va xi rhamba leswaku xi tlhela xi va na vona eka lembe leri taka.

Hambileswi mikhuva yo tala yi nga ha vonakaka yi nga bihanga, Vakreste va lava ku landzela leswi Rito ra Xikwembu ri swi vulaka loko swi ta emhakeni ya ku gandzela. Malunghana ni mhaka leyi, Yesu Kreste u te: “U fanele ku gandzela Yehovha Xikwembu xa wena, naswona u fanele ku endlela yena ntsena ntirho wo kwetsima.” (Matewu 4:10) Swi le rivaleni leswaku Xikwembu xi lava leswaku hi gandzela xona ntsena. Ha yini? Anakanya hi leswi: Yehovha i Tata wa hina wa le tilweni. Xana tatana wihi na wihi a nga titwa njhani loko vana vakwe va n’wi fularhela kutani va ya eka tatana un’wana? Xana sweswo a swi nge n’wi vavisi mbilu?

Yesu u swi xiyile leswaku Tata wakwe wa le tilweni hi yena “Xikwembu xi ri xin’we xa ntiyiso” naswona Yehovha hi byakwe u byele vagandzeri vakwe leswaku va nga ‘tshuki va va ni swikwembu swimbe’ handle ka yena. (Yohane 17:3; Eksoda 20:3) Hikwalaho Vakreste va ntiyiso va lava ku tsakisa Yehovha ku nga ri ku n’wi khomisa tingana ni ku n’wi vavisa hi ku gandzela swikwembu swin’wana.—1 Vakorinto 8:4-6.

Vukholwa-hava Ni Vungoma

Lembe Lerintshwa ra Ndhavuko wa Machayina ri yelana swinene ni vungoma bya swilo swa le mpfhukeni. Lembe ni lembe khalendara ya Machayina yi thyiwa rin’wana ra mavito ya swiharhi swa 12 leswi nga kona eka zodiac ya Machayina—ku nga dragona, yingwe, nkawu, mpfundla ni swin’wana. Ku vuriwa leswaku xiharhi lexi ha xin’we xi kombisa vumunhu ni mahanyelo ya vanhu lava velekiweke hi lembe rero kumbe swi nyika ntshembo wa leswaku loko u endla swo karhi hi lembe rero swi nga ha ku fambela kahle. Kasi mikhuva yin’wana yo tala ya ku tlangeriwa ka Lembe Lerintshwa yi katsa ku xixima xikwembu xa rifuwo kumbe xa tinjombo ngopfu-ngopfu leswaku va va ni “mikateko leyinene.” Xana Vakreste va fanele va yi languta njhani mikhuva leyi?

ERitweni rakwe, ku nga Bibele, Yehovha u sole “lava gandzelaka matilo, lava langutaka tinyeleti, lava nyikaka vutivi hi ku thwasa ka n’weti malunghana ni swilo leswi nga ta [va] wela.” U tlhele a sola vugandzeri bya “xikwembu xa Nkateko” ni “xikwembu xa ku Kunguhateriwa.” (Esaya 47:13; 65:11, 12) Ematshan’weni yo tshembela eka swilo leswi nga twisisekiki kumbe eka minkucetelo leyi nga vonakiki leyi fambisanaka ni vungoma kumbe tinyeleti, vagandzeri va ntiyiso va byeriwa leswi: “Tshemba Yehovha hi mbilu ya wena hinkwayo naswona u nga titshegi hi ku twisisa ka wena n’wini. N’wi tivise tindlela ta wena hinkwato, kutani yena u ta lulamisa tindlela ta wena.” (Swivuriso 3:5, 6) Hakunene vukholwa-hava byi endla vanhu mahlonga, kambe ntiyiso wa Bibele wa va ntshunxa.—Yohane 8:32.

Rhandza Xikwembu

Ku va munhu a tiva laha mikhuva ya ku tlangela Lembe Lerintshwa ra Ndhavuko wa Machayina yi humaka kona a swi enelanga; kambe xa nkoka swinene i ku endla xiboho xa ku nga yi tlangeli. Loko u tshama endhawini leyi ku nga mukhuva ku tlangela Lembe Lerintshwa ra Ndhavuko wa Machayina kumbe loko ku tlangela Lembe Lerintshwa ku ri ndhavuko endyangwini wa ka n’wina, a swi olovi ku endla xiboho xa ku nga katseki.

I ntiyiso leswaku swi lava xivindzi ni ku tiyimisela ku yima u tiyile loko u langutane ni ntshikilelo. Wansati un’wana loyi a nga Mukreste loyi a tshamaka eAsia u ri: “A ndzi titwa ndzi chava swinene tanihi leswi un’wana ni un’wana endhawini leyi a ndzi tshama eka yona a a tlangela nkhuvo wa Lembe Lerintshwa, kasi mina a ndzi nga wu tlangeli.” I yini lexi n’wi pfuneke? U ri: “Ku kurisa rirhandzu ra mina eka Xikwembu hi swona leswi nga ndzi pfuna ndzi yima ndzi tiyile.”—Matewu 10:32-38.

Xana na wena u rhandza Yehovha hi ndlela leyi fanaka? U ni xivangelo lexi twalaka xo n’wi rhandza. Vutomi bya wena a byi humi eka xikwembu lexi nga twisisekiki, kambe byi huma eka Yehovha Xikwembu, loyi Bibele yi vulaka leswi ha yena: “Hi wena u nga ni xihlovo xa vutomi; hi ku vonakala loku humaka eka wena hi nga vona ku vonakala.” (Pisalema 36:9) A hi xikwembu xa tinjombo kumbe xikwembu xa xitanga, kambe i Yehovha loyi a ku khathalelaka ni ku endla leswaku u hanya vutomi lebyi tsakisaka. (Mintirho 14:17; 17:28) Hikwalaho ka sweswo, xana u ta n’wi rhandza? Tiyiseka leswaku loko u n’wi rhandza, Yehovha u ta ku katekisa swinene.—Marka 10:29, 30.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

 [Bokisi/Xifaniso lexi nga eka tluka 23]

Leswi U Nga Swi Byelaka Vanghana Ni Maxaka

Swa twisiseka leswaku loko xirho xa ndyangu xi tshika ku tlangela Lembe Lerintshwa ra Ndhavuko wa Machayina, swi nga ha va tsema nhlana vanghana ni maxaka ya xona. Va nga ha hlundzuka, va twa ku vava kumbe va vona onge xirho xexo xa ndyangu a xi tshembekanga. Hambiswiritano, swi tele swilo leswi nga endliwaka leswaku ku kondleteriwa vuxaka bya ndyangu lebyi tsakisaka. Xiya leswi hlamuseriweke hi Vakreste lava tshamaka eswiphen’wini swo hambana-hambana swa Asia:

Jiang u ri: “Loko Lembe Lerintshwa ri nga si fika, ndzi endzele maxaka ya mina kutani hi vutlhari ndzi ma hlamusela xivangelo lexi endlaka leswaku ndzi nga ha hlanganyeli na wona eka mikhuva yo karhi leyi nga ya ndhavuko. Hi vuxiyaxiya ndzi papalate ku sola leswi ma swi pfumelaka kutani hi xichavo ndzi hlamula swivutiso swa wona hi ku tirhisa Bibele. Sweswo swi endle leswaku hi va ni mabulo lamanene lama sekeriweke eBibeleni.”

Li u ri: “Loko Lembe Lerintshwa ra Ndhavuko wa Machayina ri nga si fika, hi vuxiyaxiya ni hi xichavo ndzi byele nuna wa mina leswaku ndzi fanele ndzi yingisa ripfalo ra mina leswaku ndzi va ni ntsako wa xiviri. Ndzi tlhele ndzi n’wi tshembisa leswaku a ndzi nge n’wi khomisi tingana loko hi endzela maxaka yakwe hi nkarhi wa masiku yo wisa. Lexi nga ndzi hlamarisa hileswaku hi siku leri maxaka yakwe a ma endla swiendlo swo gandzela vakokwana, u ndzi tekile a ndzi yisa endhawini yin’wana leswaku ndzi ya eminhlanganweni ya Vukreste.”

Xie u ri: “Ndzi tiyisekise maxaka ya mina leswaku ndza ma rhandza ni ku ma byela leswaku ripfumelo ra mina ri ta antswisa mahanyelo ya mina. Hikwalaho, ndzi tirhe hi matimba leswaku ndzi kombisa timfanelo teto ta Vukreste to tanihi vunene, vuxiyaxiya ni rirhandzu. Hakatsongo-tsongo, va sungule ku xixima vukhongeri bya mina. Hi ku famba ka nkarhi, nuna wa mina u dyondze Bibele kutani a va Mukreste wa ntiyiso.”

Min u ri: “Ndzi vulavule ni vatswari va mina hi ndlela yo rhula ni xichavo. Ematshan’weni yo va navelela ‘tinjombo’ ndzi va byele leswaku minkarhi hinkwayo ndzi va khongelela eka Yehovha Muvumbi wa hina, leswaku a va katekisa ni ku va endla va va ni ku rhula ni ntsako.”

Fuong u ri: “Ndzi byele vatswari va mina leswaku a swi bohi leswaku ndzi rindza Lembe Lerintshwa leswaku ndzi kota ku endzela maxaka ya mina. Nkarhi na nkarhi a ndzi tshama ndzi ri karhi ndzi va endzela. Leswi swi endle leswaku vatswari va mina va tsaka swinene naswona va tshike ku ndzi sapatela. Ndzisana ya mina ya mufana na yona yi tsakele ku dyondza ntiyiso lowu nga eBibeleni.”

[Laha Xifaniso Xi Humaka Kona eka tluka 20]

Panorama Stock/​age Fotostock