EHLEKETA u ri ni bege leyi nga ni mbhovo, naswona u ni ntirho wo endla leswaku yi tshama yi tele hi moya. U nga swi endlisa ku yini sweswo? Loko ntsena moya lowu u wu fufutelaka endzeni ka bege wu ringana ni lowu humaka laha yi nga boxeka kona, u nga swi kota ku endla leswaku bege ya wena yi tshama yi tele hi moya.

Xikombiso xexo xi kombisa ndlela leyi ku hanya hileswi hi nga na swona swi vulaka swona. Muholo wa wena wu nga fanisiwa ni moya lowu u wu fufutelaka endzeni ka bege. Leswi u swi xavaka swi fana ni moya lowu humaka hi mbhovo. Ntlhontlho hileswaku a wu fanelanga u pfumelela leswaku leswi u swi xavaka swi hundza mali leyi u yi holaka.

Hambileswi vonelo rero ri vonakaka ri olova, ku swi endla swa tika. Loko vanhu va tikarhatela ku landzela vonelo leri a va ta papalata swiphiqo swo tala swa mali. Swi nga endliwa njhani sweswo? Xana hi nga wu kuma kwihi nkongomiso lowu tirhaka hakunene? Bibele i xihlovo xa rungula leri nga hi pfunaka emhakeni leyi. A hi voneni leswi yi swi vulaka.

Bibele yi tamele milawu yo tala leyi nga ku pfunaka leswaku u yi tirhisa kahle mali ya wena. Hi ta kambisisa yin’wana ya yona. Vona loko u pfumela leswaku milawu leyi yi nga swi kota ku ku pfuna leswaku u hanya hi mali leyi u nga na yona.

Hlela mali ya wena.

Leswaku u kota ku tirhisa mali ya wena hi ndlela leyinene, u fanele u tiva leyi u yi holaka ni leswi u yi tirhiselaka swona. Bibele yi ri: “Makungu ya lava va gingiritekaka ma endla leswi pfunaka, kambe un’wana ni un’wana la hatlisaka ngopfu, hakunene u ta wela eku pfumaleni.” (Swivuriso 21:5) Van’wana va tirhisa timvhilopho leswaku ti va pfuna ku hlela ndlela leyi va yi tirhisaka ha yona mali ya vona. Eka mvhilopho ha yin’we va tsala swilo leswi va lavaka ku swi xava swo tanihi, “Swakudya,” “Rhente” kumbe “Swiambalo.” Ku nga khathariseki leswaku u tirhisa endlelo leri ro olova kumbe rin’wana, xa nkoka hileswaku wa ku tiva laha mali ya wena yi helelaka kona minkarhi hinkwayo rhangisa swilo swa nkoka ku nga ri swilo leswi vonakaka.

Papalata mavondzo.

Vanhu vo tala ematikweni lama sweleke va navela swilo leswi vanhu lava nga ematikweni lama fuweke va nga na swona. Vanhu vo tala va navela swilo leswi vaakelani va vona va nga na swona. Leswi swi nga ha va ntlhamu. Swi nga ha endleka leswaku vaakelani volavo na vona a va swi koti ku swi fikelela. Ha yini ku landzela un’wana eka vuphukuphuku byakwe swi hetelela swi vange swiphiqo swa mali? Bibele yi hi tsundzuxa leswi: “Munhu wa tihlo leri xondzolotaka u tiyimisela ku kuma  swilo swa nkoka, kambe a nga swi tivi leswaku u ta pfumala.”—Swivuriso 28:22.

Hanya vutomi byo olova.

Yesu u tsundzuxe valandzeri vakwe leswaku va va ni tihlo ro “olova.” (Matewu 6:22) U nga papalata ku va ni xiphiqo xa mali hi ku va u hlawula ku xava nhlampfi leyi omisiweke ni ku nwa mati ematshan’weni yo va u xava nhlampfi leyi vuriwaka hanti ni vhinyo. Hi ku ya hi xiviko xin’wana xa Banki leyi Hluvukisaka Tiko ra le Asia, vanhu va kwalomu ka un’we eka vanharhu va le Philippines ni lava tlulaka hafu ya lava tshamaka eIndiya va hanya hi swimalana swa kwalomu ka R9.80 hi siku. Loko vanhu va kuma swimalana swo tano, i vutlhari leswaku va xava swilo leswi lavekaka ntsena. Hambiswiritano, hambi ku ri ematikweni lama fuweke, mhaka leyi yi nga pfuna vanhu leswaku va nga vi ni xiphiqo xa mali.

Eneriseka hileswi lavekaka hakunene.

Leswi swi fambisana kahle ni ndzayo yo olovisa vutomi bya wena. Bibele yi nyikela ndzayo leyi eka 1 Timotiya 6:8: “Loko hi ri ni swakudya ni swifunengeto, hi ta eneriseka hi swilo leswi.” Vanhu lava tsakeke swinene emisaveni va ni swimalana; nilokoswiritano, va enerisiwa hileswi va nga na swona ku nga ri hi swilo leswi vonakaka, kambe hi rirhandzu ra ndyangu ni vanghana.—Swivuriso 15:17.

Papalata swikweleti leswi nga bohiki.

Hakunene marito lawa ya Bibele ma tiyisile: “La fuweke hi loyi a fumaka lava va pfumalaka, naswona mulombi i nandza wa mulombisi”! (Swivuriso 22:7) Hambileswi ku nga ni swiyimo swa ku tihoxa eswikweletini leswi tikombaka swi nga papalateki, lava va tihoxaka eswikweletini leswi nga bohiki ntsena leswaku va xava leswi va swi lavaka hakanyingi va tikuma va nghene hi nhloko eswikweletini leswikulu. Leswi swi tala ku humelela loko va tirhisa khadi ro xava hi xikweleti. Magazini wa Time wu te: “Loko ntsena hi khome khadi ra hina hi twa hi lava ku xava.” Eric la tshamaka ePhilippines u ri: “Loko ndzi tirhisa khadi ro xava hi xikweleti, ndzi xava swilo swo tala ku tlula leswi a ndzi ta swi xava loko ndzi tirhisa mali. Loko ndzi lava ku hakela swikweleti swi endla leswaku ndzi pfumala mali.” Hakunene i vutlhari ku va ni vuxiyaxiya loko u xava hi khadi ra xikweleti!—2 Tihosi 4:1; Matewu 18:25.

Hlayisa mali u nga si xava.

Hambileswi swi nga ha vonakaka swi hundzeriwe hi nkarhi, ku hlayisa mali u nga si xava i ndlela yin’wana ya vutlhari yo endla leswaku u nga vi ni xiphiqo xa mali. Ku endla tano, swi ta endla leswaku u nga vi na swikweleti swo tala leswi nga endlaka leswaku u hakela ni ntswalo kumbe swi ku endla u xava swilo hi mali ya le henhla. EBibeleni, vusokoti byi hlamuseriwa tanihi lebyi ‘tlhariheke’ hikwalaho ko “hlengeleta swakudya swa byona hi nkarhi wa ntshovelo” leswaku byi ta swi tirhisa enkarhini lowu taka.—Swivuriso 6:6-8; 30:24, 25.

Ndzayo hinkwayo ya Bibele leyi hi yi kambisiseke yi nga ha vonaka yi ri yinene, kambe xana hakunene yi pfuna vanhu leswaku va hanya hileswi va nga na swona? A hi kambisiseni mintokoto ya van’wana lava landzeleke ndzayo yoleyo kutani va kota ku langutana ni swiphiqo swa mali.

Diosdado, tatana la nga ni vana va mune, wa pfumela leswaku ku wa ka ikhonomi ka sweswinyana ku endle leswaku swi tika ku va a khathalela swilaveko swa ndyangu wakwe. Nilokoswiritano, u vone nkoka wa ku hlela mali yakwe. U ri:  “Ndzi hlela mali hinkwayo leyi ndzi yi holaka. Ndzi swi tsala ehansi swilo leswi ndzi nga ta swi xava.” Danilo na yena u endla hilaha ku fanaka. Xibindzwana xa yena ni nghamu yakwe xi wile. Hambiswiritano, va swi kota ku hakela swilo leswi va swi lavaka hi ku va va yi hlela kahle mali ya vona. U ri: “Ha swi tiva leswaku i mali muni leyi hi yi kumaka n’hweti ni n’hweti naswona ha swi tiva leswaku i mali muni leyi hi yi tirhisaka. Hi ku endla tano, hi vulavula swo tala malunghana ni mali leyi hi nga ta yi tirhisa.”

Leswaku va landzela leswi va swi hleleke, van’wana va kume swi ri swa nkoka ku tshika ku tirhisa mali yo tala eka swixavaxavani swin’wana. Myrna, noni leyi kurisaka vana vanharhu u ri: “Ematshan’weni yo va hi tirhisa xo famba leswaku hi ya eminhlanganweni ya Vukreste, sweswi mina ni vana va mina hi famba hi milenge.” Myrna u endle matshalatshala ya leswaku a pfuna vana vakwe va dyondza nkoka wa ku hanya vutomi byo olova. U ri: “Ndzi ringete ku veka xikombiso lexinene hi ku tirhisa nawu lowu nga eka 1 Timotiya 6:8-10, leyi kombaka nkoka wa ku eneriseka hileswi hi nga na swona.”

Gerald, tatana la nga ni vana vambirhi u endle leswi fanaka. U ri: “Hi nkarhi wa dyondzo ya hina ya ndyangu ya Bibele, hi bula hi mintokoto ya Vakreste lava dzikisaka mianakanyo ya vona eka swilo swa nkoka, ku nga swilo swa moya. Vuyelo bya kona bya khutaza hikuva vana va hina a va hi kombeli swilo leswi nga riki swa nkoka.”

Janet i manana la nga swakwe loyi hi ku tirhandzela a ngheneleke ntirho wa nkarhi hinkwawo wo va mudyondzisi wa Bibele ePhilippines. Wa ha ku heleriwa hi ntirho, kambe u ya emahlweni a hanya hileswi a nga na swona. U ri: “Sweswo ndzi swi endla hi ku va ndzi hlela hi vukheta leswi ndzi nga ta yi tirhisela swona mali ya mina. Ematshan’weni yo xava eswitolo swo durha, ndzi ya eka leswi nga chipa. Ha yini ndzi fanele ndzi hakela mali yo tala ku ri hi leswaku ndzi nga xava swilo hi mali ya le hansi? Nakambe ndzi papalata ku xava swilo ndzi nga si ehleketa.” Janet u vone vutlhari byo hlela mali ka ha ri emahlweni. U ri: “Loko ndzi ri ni mali leyi nga sala, hambi yi ri yitsongo, ndzi yi vekela etlhelo ku endlela leswaku ndzi ta yi tirhisa loko ko tshuka ku humelela swilo swa xihatla.”

Malunghana ni ku tirhisa khadi ra xikweleti, Eric la boxiweke eku sunguleni u ri: “Ndzi tibyele leswaku a ndzi nge ri tirhisi khadi ra mina ra xikweleti handle ka loko ku ri ni swilo swa xihatla.” Diosdado na yena u ri: “Leswaku ndzi kota ku tilawula, hi ntolovelo ndzi siya khadi ra mina ra xikweleti ehofisini.”

Vanhu vo tala va kume leswaku hambileswi Bibele yi nga buku leyi vulavulaka ngopfu hi swilo swa moya, yi tlhela yi nyikela swiletelo leswi nga ta hi vuyerisa hi tlhelo ra nyama. (Swivuriso 2:6; Matewu 6:25-34) Hi ku tirhisa milawu ya Bibele leyi ku buriweke ha yona eka xihloko lexi ni ku dyondza eka van’wana lava vuyeriweke hi ku landzela milawu leyi, na wena u nga swi kota ku hanya hileswi u nga na swona. Hi ku endla tano, u ta swi kota ku balekela ku tipeta eswikweletini leswi vanhu va timiliyoni va tipeteke eka swona.