JONATHAN loyi a velekiweke eAmerika hi vatswari va le Korea a a vengiwa hikwalaho ka rixaka rakwe loko a ha ri n’wana. Loko a ri karhi a kula, u lave ndhawu leyi eka yona vanhu a va nga ta n’wi venga hikwalaho ka ndlela leyi a langutekaka ha yona kumbe rixaka rakwe. U ve dokodela edorobeni ra le n’walungwini wa Alaska le U.S.A., laha ku languteka kakwe a ku fana ni ka swigulana swakwe swo tala. A a ri ni ntshembo wa leswaku kumbexana kwale u ta va a xi balekele hi ku helela xihlawuhlawu.

Ntshembo wolowo wu xaxile loko a ri karhi a tshungula wansati loyi a nga ni malembe ya 25. Loko xigulana xexo lexi a xi titivarile xi pfuka, xi langute Jonathan kutani xi n’wi rhuketela hikwalaho ka leswi xi dyondzisiweke ku sukela loko xa ha ri xitsongo ku venga vanhu va le Korea. Eka Jonathan xiendlakalo xexo xi n’wi tsundzuxe mhaka yo vava ya leswaku matshalatshala hinkwawo lawa a ma endleke yo rhurha a ma n’wi pfunanga ku balekela xihlawuhlawu.

Handle ko ba mariri, leswi Jonathan a langutaneke na swona evuton’wini swi swi kombisa kahle leswaku xihlawuhlawu xi kona hakunene. Xi kumeka emisaveni hinkwayo. Swi vonaka onge kun’wana ni kun’wana laha ku nga ni vanhu, ku ni xihlawuhlawu.

 Hambileswi xihlawuhlawu xi andzeke, vanhu vo tala va hatlisa va xi sola. Hakunene leswi a swi fambisani. Swi ta njhani leswaku nchumu lowu vengiwaka wu va lowu hangalakeke emisaveni hinkwayo? Entiyisweni, vanhu vo tala lava vengaka xihlawuhlawu va tsandzeka ku xiya leswaku na vona va na xona. Xana swi tano ni le ka wena? Xana a wu ta xi hlamula njhani xivutiso xo tano?

Ku nga khathariseki leswaku ha swi xiya kumbe a hi swi xiyi, swa hi tikela ku vona loko hi ri ni xihlawuhlawu etimbilwini ta hina. Bibele yi hlamusela xivangelo xa kona loko yi ku: “Mbilu yi kanganyisa ngopfu ku tlula hinkwaswo.” (Yeremiya 17:9) Xisweswo, hi nga ha tixisa hi ku tibyela leswaku hi rhandza vanhu va tinxaka hinkwato. Kumbe hi nga ha tiyimelela hi ku vula leswaku hi ni xivangelo lexi twalaka xo va ni vonelo leri hoxeke hi vanhu va mintlawa yo karhi.

Ku kombisa mhaka ya leswaku swi nga ha endleka hi ri ni xihlawuhlawu hi ndlela yo karhi, anakanya hi xiendlakalo lexi: A hi nge u le ku fambeni exitarateni nivusiku u ri wexe. U hlangana ni majaha mambirhi lawa u nga ma tiviki. Ma vonaka ma ri ni matimba naswona un’we wa wona u vonaka onge u khome xo karhi.

Xana u gimeta hileswaku majaha wolawo ma lava ku ku vavisa? I ntiyiso leswaku leswi u langutaneke na swona enkarhini lowu hundzeke swi nga ku lemukisa leswaku u fanele u va ni vuxiyaxiya, kambe xana sweswo swi nga ku endla u gimeta hi ku vula leswaku majaha wolawo ma ni khombo? Xivutiso lexi tlhontlhaka mianakanyo hi lexi nge, Xana a wu ehleketa leswaku majaha wolawo i ya rixaka rihi? Nhlamulo ya xivutiso lexi yi nga ha paluxa mhaka ya nkoka. Yi nga ha kombisa leswaku hi ndlela yo karhi, u ni xihlawuhlawu.

Loko hi tikambisisa kahle, hi ta pfumela leswaku hinkwerhu hi na xihlawuhlawu. Hambi ku ri Bibele yi hlamusela muxaka lowu tolovelekeke wa xihlawuhlawu loko yi ku: “Vanhu va avanyisa vanhu van’wana hikwalaho ka ndlela leyi va langutekaka ha yona.” (1 Samuwele 16:7, Contemporary English Version) Leswi hinkwerhu hi nga ni mboyamelo lowu—lowu hakanyingi wu nga ni vuyelo lebyi nga ni khombo—xana wu kona ntshembo wa leswaku hi nga hlula kumbe ku herisa xihlawuhlawu evuton’wini bya hina? Xana hi ta kala hi wu vona nkarhi lowu eka wona misava hinkwayo yi nga ta va yi nga ha ri ni xihlawuhlawu?