NDLELA YO KUMA NTSAKO

Eneriseka Hileswi U Nga Na Swona U Tlhela U Hanana

TLANGA

I KANGANI U TWA KU VURIWA LESWAKU MUNHU U TSAKA LOKO A RI XIFUMI? Hikwalaho ka sweswo, vanhu va timiliyoni va tirha tiawara to tala leswaku va hola mali yo nyawula. Kambe, xana mali ni rifuwo swi tisa ntsako? Xana vukambisisi byin’wana byi vula yini?

Buku leyi nge, Journal of Happiness Studies yi vula leswaku loko hi ri ni swilo leswi hi swi lavaka a hi lavi mali yo tala leswaku hi va ni ntsako. Mali a hi yona yi nga ni xiphiqo. Xihloko xin’wana eka magazini wa Monitor on Psychology xi vula leswaku ku “tikarhatela ku va ni [mali yo tala] swi endla leswaku vanhu va nga tsaki.” Marito lawa ma fambisana ni xitsundzuxo xa le Bibeleni lexi tsariweke eka malembe yo tala lama hundzeke lexi nge: “Ku rhandza mali i rimitsu ra mixaka hinkwayo ya swilo swo biha, naswona hi ku lwela ku fikelela rirhandzu leri, van’wana va . . . titlhave hinkwako-nkwako hi switlhavi swo tala.” (1 Timotiya 6:9, 10) Switlhavi sweswo swi katsa yini?

KU VILELA NI KU NGA ETLELI HIKWALAHO KO LAVA KU HLAYISA RIFUWO LERI MUNHU A NGA NA RONA. “Bya nandziha vurhongo bya loyi a tirhelaka un’wana, ku nga khathariseki leswaku u dya leswitsongo kumbe swo tala; kambe swo tala swa loyi a fuweke a swi n’wi pfumeleli leswaku a etlela.”—Eklesiasta 5:12.

KU HELA MATIMBA LOKO LESWI MUNHU A SWI LANGUTELEKE SWI NGA ENDLEKI. Sweswo swi endla hileswi vanhu vo tala va lavaka mali yo tala naswona va nga enerisekiki. “La rhandzaka silivhere ntsena a nge enerisiwi hi silivhere, hambi ku ri la rhandzaka rifuwo a nge enerisiwi hi vuyelo. Leswi na swona i vuhava.” (Eklesiasta 5:10) Loko munhu a lava ku va ni mali yo tala swi nga endla leswaku a honisa swilo swa nkoka leswi nga endlaka leswaku a tsaka, swo tanihi ku tinyika nkarhi wo va ni ndyangu ni vanghana vakwe kumbe ku gandzela Xikwembu.

KU TSHOVEKA MBILU LOKO SWA TIMALI KUMBE VUVEKISI SWI NGA FAMBI KAHLE. “U nga tirhi hi matimba leswaku u kuma rifuwo. Tshika ku twisisa ka wena. Xana u endle leswaku mahlo ya wena ma ri languta, loko ku nga ri na nchumu? Handle ko kanakana ri ta tiendlela timpapa ku fana ni ta gama kutani ri haha ri ya ematilweni.”—Swivuriso 23:4, 5.

LESWI NGA ENDLAKA LESWAKU U TSAKA

ENERISEKA HILESWI U NGA NA SWONA. “A hi tanga na nchumu emisaveni, naswona a hi nge fambi na nchumu. Kutani, loko hi ri ni swakudya ni swifunengeto, hi ta eneriseka hi swilo leswi.” (1 Timotiya 6:7, 8) Vanhu lava tsakeke hileswi va nga na swona a va talanga ku vilela kumbe ku gungula naswona swi va pfuna leswaku va nga vi ni mavondzo. Nakambe leswi va nga laviki ku va na swilo leswi va nga swi kotiki ku swi xava va papalata ku vilela ni ku karhateka.

HANANA. “Ku nyika swi tisa ntsako lowukulu ku tlula ku amukela.” (Mintirho 20:35) Vanhu lava hananaka va tsakile hileswi va endlaka leswaku van’wana va tsaka, hambiloko va tirhisa matimba ni nkarhi wutsongo. Va vuyeriwa swinene tanihi leswi mali yi nga swi kotiki ku xava rirhandzu, ku xiximiwa ni vanghana va ntiyiso lava na vona va va nyikaka swo karhi!—Luka 6:38.

RHANGISA VANHU EVUTON’WINI BYA WENA KU TLULA SWILO. “Matsavu ma antswa laha ku nga ni rirhandzu ematshan’weni ya nkunzi leyi wundleriweke exidyelweni kambe ku ri ni rivengo.” (Swivuriso 15:17) Xana mongo wa ndzimana leyi hi wihi? Ku va ni vuxaka lebyinene ni van’wana i swa nkoka swinene ku tlula mali. Nakambe hilaha u nga ta swi vona hakona loko u ya emahlweni u hlaya magazini lowu, rirhandzu i ra nkoka naswona ri endla leswaku munhu a tsaka.

Sabina, wansati un’wana wa le Amerika Dzonga u dyondze ku hanya hi milawu ya le Bibeleni. Leswi nuna wakwe a n’wi sukerile yena ni tintombhi takwe timbirhi a va nga swi koti ku xava leswi lavekaka siku ni siku. A a tirha mitirho yimbirhi naswona masiku hinkwawo a pfuka hi matakuxa hi awara ya mune. Hambileswi a tshama a khomekile, Sabina u dyondze Bibele. U pfuneke njhani?

Hambileswi a ha kuma mali leyi fanaka kambe vutomi byakwe byi cincile. Hi xikombiso, u sungule ku va ni ntsako hikwalaho ka leswi a sunguleke ku hanya hi milawu ya le Bibeleni. (Matewu 5:3) U kume vanghana va ntiyiso eka vanhu lava a gandzelaka na vona. Nakambe u tlhele a tsaka hileswi a byela van’wana leswi a swi dyondzeke eBibeleni.

Bibele yi ri: “Vutlhari byi kombisiwa byi ri lebyi lulameke hi mintirho ya byona.” (Matewu 11:19) Emhakeni yoleyo ku eneriseka hileswi u nga na swona ni ku hanana ni ku rhangisa van’wana ku tlula ku va ni mali swi nga hi endla hi tsaka!