SWIHARHI swo tala leswi mamisaka leswi tshamaka ematini yo titimela swi ni mafurha yo tala enyameni ya swona lama swi pfunaka leswaku swi kufumela. Kambe otter ya le lwandle yona yi tirhisa ndlela yin’wana leswaku yi kota ku kufumela, ku nga voya bya yona byo tala.

Xiya: Voya bya otter byi tele ngopfu ku tlula bya swiharhi swin’wana leswi mamisaka. Loko yi hlambela voya bya yona byi humesa swibolwana swa moya leswi damarhelaka miri wa yona. Moya wolowo wu yi pfuna leswaku mati yo titimela ma nga yi khumbi ni ku endla leswaku miri wa yona wu tshama wu kufumela.

Vativi va sayense va tshemba leswaku ku ni leswi nga dyondziwaka eka voya bya otter ya le lwandle. Va ringete ku tekelela xiharhi lexi hi ku endla majazi yo tala lama nga ni voya byo hambana hi ku leha. Valavisisi va gimete hi leswaku “loko voya byi tele ngopfu byi tlhela byi leha, mati a ma nge swi koti ku nghena.” Hi ndlela yin’wana, van’wasayense va nga endla majazi yo kufumela ni lama nga ngheniwiki hi mati loko vo tekelela voya bya xiharhi lexi.

Valavisisi va tshemba leswaku vulavisisi bya vona byi ta endla leswaku va kuma tindlela to endla malapi lama nga ngheniwiki hi mati. Leswi swi endla van’wana va anakanya leswaku vanhu lava hlambelaka ematini yo titimela a swi ta va kahle loko va ambala swiambalo leswi nga ni voya byo fana ni bya otter ya le lwandle!

U anakanya yini? Xana voya bya otter lebyi yi pfunaka leswaku yi kufumela byi lo tiendlekela kumbe byi lo endliwa?