Byongo bya munhu bya swi kota ku xiya ku saseka ka nchumu wo karhi hi ndlela leyi swi tikelaka vanhu ku yi twisisa. Bibele a yi hi byeli leswaku leswi swi endleka njhani, kambe yi boxa xivangelo lexi endlaka hi tlangela swilo swo saseka—Xikwembu xi hi vumbe hi ri ni timfanelo ta xona. (Genesa 1:27; Eklesiasta 3:11) Nakambe, xi vumbe miri wa munhu lowu rharhanganeke swinene, leswi endlaka leswaku xivumbeko ni ndlela leyi wu tirhaka ha yona swi hlamarisa. Hikwalaho, mutsari wa tinsimu wa khale u te: “Ndzi ta ku dzunisa [Xikwembu] hikuva ndzi endliwe hi ndlela yo hlamarisa, leyi chavisekaka.”—Pisalema 139:14.

Hambiswiritano, namuntlha langutelo leri vanhu va nga na rona hi ku saseka ri hundzeletiwile, sweswo swi vangiwa hi nkucetelo wa va n’watifexeni ni swihaxamahungu leswi tolovelekeke. Buku leyi nge Body Image, yi vula leswaku ndzavisiso lowu endliweke eka mindhavuko ya valungu, “wu komba leswaku vanhu hambiloko va ri lavanene va karhateka ngopfu hi ndlela leyi va langutekaka ha yona.” Kambe langutelo ro tano ri endla leswaku u honisa nchumu wa nkoka swinene ku nga mbilu ya munhu.—1 Samuwele 16:7.

Langutelo leri ri ya ri andza ngopfungopfu eka vavasati hileswi va ambalaka swiambalo leswi siyaka miri ehandle. Xiviko xa American Psychological Association (APA) xa 2007 xi vula leswaku ndzavisiso lowu endliweke wu komba leswaku, “swihaxamahungu swo tala, loko swi endla xinavetiso swi vekela xifaniso xa vavasati lava a ambaleke hi ndlela leyi pfuxaka ku navela ka timhaka ta masangu,” eka thelevhixini, eka vuyimbeleri ni le ka Internet. Bibele yi hi khutaza leswaku hi papalata ku kuceteriwa hi mikhuva yo tano naswona ku ni xivangelo lexi twalaka xo endla tano!—Vakolosa 3:5, 6.

“Mi nga endli ku tisasekisa ka n’wina ku va ka le handle . . . , kambe a ku ve ka munhu la nge xihundleni wa mbilu, la ambaleke swiambalo leswi nga onhakiki swa moya wo rhula ni wo olova, lowu nga ni risima lerikulu emahlweni ka Xikwembu.”—1 Petro 3:3, 4.

Loko van’wana va vulavula hi ku saseka ka le handle, va ri: “Loko u yimekile navetisa miri wa wena!” Xiviko xa APA xi vula leswaku, eka mindhavuko leyi langutelo leri ri tolovelekeke, swinhwanyetana le swa ha riki vantshwa hambi ku ri leswi nga si fikaka emalembeni ya vuntshwa swi tivona “tanihi leswi faneleke swi naveriwa hi van’wana . . . , swi langutiwa ni ku bumabumeriwa hi ndlela leyi swi langutekaka ha yona.” Vonelo rero ri nga ha va ni khombo.  APA yi vula leswaku leswi swi ve xiphiqo lexikulu eka ndlela leyi va hanyaka ha yona ni le ka rihanyo ra vona, naswona swi nga ha va vangela “ntshikilelo wa mianakanyo ni gome.” Leswi swi nga ha katsa ku vilela ni ku va “munhu a nga titsakeli . . . , a nga dyi hi ndlela leyinene, a titekela ehansi a tlhela a tshikileleka swinene.”

“Susa mbitsi embilwini ya wena, naswona u bakanya khombo enyameni ya wena; hikuva vuntshwa ni nkarhi lowu u hanyeke kahle ha wona evuton’wini i vuhava.”—Eklesiasta 11:10.

Bibele yi fanisa “mianakanyo yo hluteka” kumbe ku twisisa ni xichavo. (1 Timotiya 2:9) Tsundzuka: Vanhu lava nga ni xichavo a va tinyungubyisi kumbe ku tikukumuxa, ku karhateka hi ndlela leyi va langutekaka ha yona kambe va ni langutelo lerinene hileswi va nga xiswona. Nakambe va khathala hi ndlela van’wana va titwaka ha yona naswona sweswo swi endla leswaku va xiximiwa, ku engetela eka sweswo hinkwaswo va tsakeriwa hi Xikwembu. (Mikiya 6:8) Hakanyingi va tala ku va ni vanghana va ntiyiso ni ku tsakeriwa hi lava va nga ha tekanaka na vona, lava nga laviki timhaka ta masangu ntsena kambe va lava ku tsaka na vona vutomi hinkwabyo.

Hikwalaho ka swivangelo leswi twalaka, Bibele yi hi khutaza leswaku hi khathala swinene hi munhu wa le ndzeni, ku nga “munhu la nge exihundleni wa mbilu.” (1 Petro 3:3, 4) Ku saseka ka le ndzeni a ku nge pfuki ku onhakile. Entiyisweni, ku ta ya ku antswa hi ku famba ka nkarhi. Swivuriso 16:31 yi ri: “Misisi ya mpunga i harhi ya ku saseka loko yi kumeka endleleni ya ku lulama.” Hikwalaho, ku nga khathariseki leswaku u muntshwa kumbe se u dyuharile, vanhu lava yingisaka xitsundzuxo xa Bibele va ta saseka, va va ni xindzhuti va tlhela va eneriseka hi la ha ku nga heriki.

“Vuxongi byi nga ha va vunwa, ku saseka ku nga ha va vuhava; kambe wansati la chavaka Yehovha hi yena loyi a tikumelaka ku dzunisiwa.”—Swivuriso 31:30.