1921—Malembe Ya Dzana Lama Hundzeke

TLANGA

XIHONDZO XO RINDZA xa January 1, 1921, xi vutise swichudeni swa Bibele xivutiso lexi: “Hi wihi ntirho wa nkoka lowu hi faneleke hi tikarhata eka wona lembe leri?” Loko Xihondzo xi hlamula xivutiso lexi, xi tshahe Esaya 61: 1, 2, leyi tsundzuxeke swichudeni ntirho wa swona wa nkoka wo chumayela. Ri ri: “Hikuva Yehovha u ndzi hlawule ku twarisa mahungu lamanene eka lavo rhula . . . , ku huwelela lembe ra Yehovha ra ntwelavusiwana ni siku ra ku rihisela ka Xikwembu xa hina.”

VACHUMAYERI LAVA NGA NA XIVINDZI

Leswaku swi kota ku chumayela, swichudeni swa Bibele a swi fanele swi va ni xivindzi. A swi fanele swi twarisa “mahungu lamanene” eka lavo rhula ni ku twarisa “siku ra ku rihisela ka Xikwembu” eka lavo homboloka.

Makwerhu J. H. Hoskin loyi a a tshama eCanada, a a nga chavi ku chumayela hambiloko a kanetiwa. Hi ximun’wana xa 1921, u hlangane ni mufundhisi wa kereke ya Methodist. Makwerhu Hoskin u sungule bulo na yena hi ndlela leyi: “A hi buli hileswi hi pfumelelanaka ha swona eBibeleni kambe loko ku ri ni leswi hi nga pfumelelaniki ha swona, hi ta herisa bulo ra hina hi ku rhula naswona hi ta tama ha ha ri vanghana.” Kambe a swi vanga tano. Makwerhu Hoskin, u ri: “Hi lo vulavula timinete ti nga ri tingani ivi hi ku hatlisa a huma a pfala rivanti hi matimba, ndzi twa onge ni nghilazi leyi a yi ri erivantini se a yi wele ehansi hinkwayo.”

Mufundhisi yoloye u huwelele a ku: “Hikwalahokayini u nga chumayeli vanhu lava nga riki Vakreste?” Makwerhu Hoskin a nga hlamulanga kambe loko a ri karhi a famba u vulavule a ri yexe a ku, ‘ndlela leyi a tikhomeke hayona onge a hi Mukreste!’

Loko mufundhisi luya a ya chumayela ekerekeni yakwe, u vulavule mavunwa hi Makwerhu Hoskin. Makwerhu Hoskin u ri: “U byele va le kerekeni yakwe leswaku ndzi muhembi lonkulu naswona a ku na munhu wo fana na mina edorobeni rero, ndzi fanele ndzi dlayiwa.” Kambe sweswo a swi n’wi tshikisanga ku chumayela, u chumayele vanhu vo tala. U ri: “A ndzi tiphina hi ku chumayela kwalaho. Van’wana va kale va ku: ‘Ha swi tiva leswaku u endla ntirho wa Xikwembu!’ va ndzi vutisile loko ndzi lava ku pfuniwa hi swo karhi.”

TINYIKE NKARHI WO DYONDZA BIBELE NI KU VA NI VUGANDZERI BYA NDYANGU

Swichudeni swa Bibele swi humese magazini wa The Golden Age leswaku swi pfuna lava tsakelaka ku dyondza Bibele, lowu sweswi wu vitaniwaka Xalamuka! a wu ri ni swivutiso ni tinhlamulo ta le Bibeleni. A ku ri ni swivutiso swa vantshwa leswi vatswari va nga bulaka na vona ha swona. A va ta vutisa swivutiso leswi ivi va va pfuna ku kuma tinhlamulo eBibeleni. Swivutiso swo fana ni leswi nge, “I tibuku tingani leti nga eBibeleni?” a swi va pfuna ku hatla va tiva Bibele. Ni swin’wana swo fana ni leswi nge, “Xana Vakreste va fanele va tiyimisela ku xanisiwa?,” swi pfuna vantshwa leswaku va chumayela handle ko chava.

Nakambe a ku ri ni swivutiso ni tinhlamulo swa lava a va ri ni vutivi lebyikulu hi Bibele, tinhlamulo ta kona a ti kumeka eka vholumu yo sungula ya buku leyi nge, Studies in the Scriptures. Magidi ya vanhu lava a va hlaya nxaxamelo wa swihloko swa Xalamuka! a va vuyeriwa swinene kambe hi December 21, 1921 ku tivisiwe leswaku a swi nge he humesiwi. I yini lexi endleke ku va ni ku cinca loku?

BUKU LEYINTSHWA!

Buku ya The Harp of God

Khadi leri a ri komba laha xichudeni xi faneleke xi hlaya kona

Makhadi lama a ma ri na swivutiso

Lava a va rhangela va xiye leswaku swichudeni swa Bibele a swi fanele swi dyondza ntiyiso hi ndlela leyi hlelekeke. Hi November 1921 ku humesiwe buku leyi nge, The Harp of God. Lava yi tsakeleke va joyine Khoso yo Tidyondzela Bibele va ri voxe. Khoso yoleyo yi pfune vanhu leswaku va tiva hi “xikongomelo xa Xikwembu xo katekisa vanhu hi ku va nyika vutomi lebyi nga heriki.” Xana khoso leyi a yi tirha njhani?

Lava a va nyikiwa buku yoleyo, a va kuma ni xikhadana endzeni ka yona lexi a xi va kongomisa laha va faneleke va hlaya kona. Vhiki ni vhiki a va rhumeriwa makhadi ya swivutiso leswi va swi hlayeke. Emakumu ka swivutiso swa khadi, a ku kombisiwe laha a va fanele va hlaya kona hi vhiki leri landzelaka.

Eka mavhiki ya 12, vhiki ni vhiki xichudeni a xi rhumeriwa khadi leri a ri huma eka vandlha ra le kusuhi ni laha xi tshamaka kona. Mikarhi yo tala makhadi lawa a ma rhumeriwa hi lava kuleke kumbe lava nga kotiki ku chumayela hi yindlu ni yindlu. Hi xikombiso, Anna K. Gardner, wa le Millvale, ePennsylvania le U.S.A u te: “Loko buku ya The Harp of God yi humesiwa, swi nyike sesi wa mina Thayle ntirho wo rhumela makhadi lawa a ma ri na swivutiso vhiki na vhiki, loyi a a famba hi wheelchair.” Loko xichudeni xi heta khoso, a xi endzeriwa hi makwerhu un’wana wa le vandlheni loyi a a fika a xi pfuna leswaku xi dyondza swo tala hi Bibele.

Thayle Gardner a ri eka wheelchair

NTIRHO LOWU A WU HI RINDZERILE

Eku heleni ka lembe, Makwerhu J.F. Rutherford u rhumele mapapila emavandlheni hinkwawo. U te: “Ntirho wo chumayela hi Mfumo wa lembe leri wu fikelele ni ku tlhela wu pfuna vanhu vo tala ku tlula malembe lama nga hundza.” U engete a ku: “Ka ha ri ni ntirho wo tala wo wu endla. Khutazani vanhu vo tala leswaku va katseka eka ntirho lowu wo tsakisa.” Swichudeni swa Bibele swi nambe swi endla tano. A ku ri ro sungula hi 1922 loko va twarisiwa Mfumo hi ndlela yo hlamarisa.

Vanghana Lava Nga Ni Xivindzi

Swichudeni swa Bibele swi kombise rirhandzu ra vamakwerhu hi ku pfunana. A swi ri vanghana va ntiyiso lava nga ni xivindzi loko swi ri ‘emaxangwini,’ hilaha hi nga ta swi vona hakona.—Swiv. 17:17.

Hi Ravumbirhi hi ti 31 ta may 1921, ku ve ni ku dlayeteriwa ka vanhu hi ku ya hi tinxaka ta vona eTulsa, eOklahoma le U.S.A., endzhaku ka loko wanuna wa muntima a yisiwe ejele hileswi a hlaseleke wansati wa mulungu. Loko ntshungu wo tlula 1000, wa valungu wu hlangana leswaku wu lwa ni ntlawa lowutsongo wa vantima, nyimpi yi hangalake hi ku hatlisa yi fika emakaya ya vanhu vantima va le Greenwood naswona makaya yo tlula 1 400 ni mabindzu swi phanghiwile ni ku tlhela va hiseriwa nhundzu. Swiviko swi kombisa leswaku ku dlayiwe 36 wa vanhu kambe entiyisweni swi nga endleka ku dlayiwe kwalomu ka 300 wa vona.

Makwerhu Richard J. Hill, loyi a a ri Xichudeni xa Bibele xa muntima wa le Greenwood, u hlamusele leswi endlekeke, u te: “Hi siku leri ku veke na nyimpi a hi khome tinhlengeletano ta vandlha tanihi ntolovelo. Loko se ti herile, hi twe ku duvuriwa swibamu edorobeni ra Tulsa. Pongo rolero hi ri twe kukondza hi ya etlela.” Hi ti 1 ta June hi Ravunharhu xiyimo xi nyanyile. Makwerhu Hill u ri: “Vamakwerhu va te ekaya va fika va hi byela leswaku loko hi lava ku hlayiseka hi fanele hi ya eHolweni ya kwalaho.” Makwerhu Hill, nsati ni vana vakwe va ntlhanu va nambe va ya kwalaho eHolweni ya le Tulsa. A ku ri ni vantima ni valungu va kwalomu ka 3 000, lava a va sirheleriwa hi masocha lawa a ma rhumiwe hi mfumo wa kwalaho leswaku va ta herisa nyimpi leyi a yi ri kona exikarhi ka vantima ni valungu.

Hi nkarhi wolowo, Makwerhu Arthur Claus loyi a a ri mulungu u teke xiboho lexi a xi lava xivindzi. U ri: “Loko ndzi twa leswaku nyimpi a yi ya yi hangalaka etindhawini hinkwato ta le Greenwood ni ku phangiwa nhundzu ku tlhela ku hisiwa makaya yo tala, ndzi nambe ndzi ya kamba munghana wa mina loyi ndzi n’wi rhandzaka, Makwerhu Hill.”

Makwerhu Arthur Claus u dyondzise vana va 14 Bibele hi ku tirhisa buku ya The Harp of God

Loko a fika ekaya ra makwerhu Hill, u vone muakelani wakwe loyi a a ri mulungu a khome xibamu xo leha. A a ri munghana wa makwerhu Hill naswona a ehleketa leswaku makwerhu Arthur hi un’wana wa vahlaseri. U huwelele hi ku hlundzuka a ku: “U lava yini kwalaho?”

Arthur u te: “Loko a ndzi nga n’wi hlamulanga kahle a a ta va a ndzi duvurile. Ndzi n’wi byele leswaku ndzi munghana wa makwerhu Hill naswona ndza n’wi endzela mikarhi yo tala.” Makwerhu Arthur ni muakelani yoloye va toke ku sirhelela kaya rolero eka vahlaseri.

Endzhakunyana, Arthur u twe leswaku Makwerhu Hill ni ndyangu wakwe va le Holweni. Arthur u byeriwe leswaku vantima a va nga pfumeleriwi ku huma handle ka mpfumelelo lowu sayiniweke hi ndhuna ya masocha Barrett. Arthur u te: “A swi tika ku vulavula na yona. Loko ndzi n’wi byela leswaku a ndzi lava ku humesa Makwerhu Hill ni ndyangu wakwe, u ndzi vutise a ku: ‘Xana u ta va sirhelela ni ku va khathalela hileswi va swi lavaka?’ Ndzi te, ina.”

Hi ku hatlisa Arthur u tsutsumele eHolweni ni maphepha ya mpfumelelo. U fike a nyika socha maphepha wolawo leri vuleke leswi: “Maphepha lawa ma sayiniwe hi ndhuna hi yoxe, swa hlamarisa! Xana wa swi tiva leswaku hi wena wo sungula ku humesa vanhu endhawini leyi namuntlha?” Hi ku hatlisa, Makwerhu Hill ni ndyangu wakwe va landziwe laha a va ri kona. Hinkwavo va nghene emovheni wa Arthur ivi va famba na yena ekaya.

Makwerhu Claus u endle hinkwaswo leswi nga ematimbeni yakwe leswaku Makwerhu Hill ni ndyangu wakwe va hlayiseka. Loko van’wana va vona xivindzi xexo, swi va khumbe timbilu. Arthur u te: “Muakelani loyi a pfuneteke eka ku sirhelela kaya ra Makwerhu Hill u sungule ku rhandza Timbhoni ta Yehovha ku tlula eku sunguleni. Loko vanhu va xiya leswaku a hi na xihlawuhlawu naswona hinkwerhu ha ringana emahlweni ka Xikwembu, va sungule ku tsakela ntiyiso.”

XIHONDZO XO RINDZA (NKANDZIYISO WA VANDLHA)