NHLOKOMHAKA LEYI DYONDZIWAKA 43
U Nga Karhali!
“Kutani hi nga tshiki ku endla leswinene.”—GAL. 6:9.
RISIMU 68 Hambetani Mi Chumayela Mfumo!
LESWI HI NGA TA SWI DYONDZA *
1. Ha yini hi tsaka ni ku tinyungubyisa hileswi hi nga Timbhoni ta Yehovha?
HA TSAKA ni ku tinyungubyisa hileswi hi nga Timbhoni ta Yehovha! Hi malandza ya Xikwembu naswona hi kombisa leswaku hi Timbhoni ta xona loko hi chumayela ni ku endla vadyondzisiwa. Ha tsaka swinene loko hi pfuna vanhu lava ‘kombisaka leswaku va lava ku kuma vutomi lebyi nga heriki’ hi ku va vapfumeri. (Mit. 13:48) Hi titwa hilaha Yesu a ti tweke hakona loko “moya lowo kwetsima wu n’wi endla a tsaka” hileswi vadyondzisiwa vakwe va n’wi byeleke mbuyelo wo tsakisa lowu va wu kumeke loko va ri karhi va chumayela.—Luka 10:1, 17, 21.
2. Hi nga swi kombisa njhani leswaku hi wu teka wu ri wa nkoka ntirho wa hina wo chumayela?
2 Hi wu teka wu ri wa nkoka ntirho wa hina wo chumayela. Muapostola Pawulo u khutaze Timotiya a ku: “Tikarhatele ku va xikombiso lexinene ni ku va mudyondzisi lonene.” U engete a ku: “Hikuva loko u endla tano u ta tiponisa u tlhela u ponisa ni lava ku yingisaka.” (1 Tim. 4:16) Ntirho wo chumayela wu ponisa vutomi bya vanhu. Leswi hi nga vaakatiko eMfun’weni wa Xikwembu, hi tikarhatela ku va xikombiso lexinene. Nakambe hi tikarhatela ku hanya hi ndlela leyi yisaka ku dzuneka eka Yehovha ni leyi fambisanaka nileswi hi swi chumayelaka. (Filp. 1:27) Hi tlhela hi kombisa leswaku hi ‘tikarhatela ku va vadyondzisi lavanene’ hi ku lunghiselela ni ku khongela eka Yehovha loko hi nga se ya chumayela van’wana.
3. Xana hi fanele hi langutela leswaku vanhu va tsakela loko hi va chumayela mahungu lamanene ya Mfumo? Nyika xikombiso.
3 Hambiloko hi tikarhata entirhweni wo chumayela kambe van’wana swi nga endleka va nga tsakeli. Xiya xikombiso xa makwerhu Georg Lindal, loyi a heteke malembe a ri karhi a chumayela a ri yexe etindhawini ta le Iceland ku sukela hi 1929 ku ya eka 1947. U nyike vanhu tibuku ta kwalomu ka 20 000 kambe a nga kona ni u’nwe loyi a amukeleke ntiyiso. U ri: “Vo tala a va yi kaneta Bibele kasi van’wana a va nga lavi ku twa nchumu.” Hambi ku ri vamakwerhu lava thwaseke exikolweni xa Giliyadi lava yeke ku ya n’wi pfuneta ku chumayela etindhawini ta le Iceland, swi va tekele kwalomu ka malembe ya kaye leswaku va kuma vanhu lava tinyiketeleke eka Yehovha ivi va khuvuriwa. *
4. Hi nga titwa njhani loko van’wana va nga tsakeli loko hi va chumayela?
4 A swi hi khomi kahle loko hi chumayela vanhu kambe va nga tsakeli. Hi nga titwa ku fana na Pawulo loyi a veke ni “gome lerikulu ni xitlhavi lexi nga heriki” hileswi Vayuda va aleke ku amukela Yesu tanihi Mesiya loyi a tshembisiweke. (Rhom. 9:1-3) A hi nge u boheka ku tshika ku dyondza ni xichudeni xa wena xa Bibele lexi u tikarhataka swinene ni ku tlhela u xi khongelela kambe swo fana ni kwala. Kumbe hi mpfhuka u sungula ku chumayela a wu se tshama u pfuna munhu leswaku a khuvuriwa. Xana u fanele u titwa nandzu ivi u gimeta hi ku vula leswaku Yehovha a nga wu katekisi ntirho wa wena wo chumayela? Eka nhlokomhaka leyi, hi ta hlamula swivutiso swimbirhi: (1) I yini leswi kombisaka leswaku ntirho wa hina wo chumayela wu tswala mihandzu? (2) I yini leswi hi fanele hi swi langutela loko hi chumayela van’wana?
LESWI KOMBISAKA LESWAKU NTIRHO WO CHUMAYELA WU TSWALA MIHANDZU
5. Hikwalahokayini ntirho lowu hi wu endlelaka Yehovha mikarhi yin’wana wu nga tswali mihandzu hilaha a hi langutele hakona?
5 Loko Bibele yi vulavula hi munhu loyi a endlaka ku rhandza ka Xikwembu, yi ri: “Hinkwaswo leswi a swi endlaka swi ta humelela.” (Ps. 1:3) Kambe sweswo a swi vuli swona leswaku hinkwaswo leswi hi swi endlelaka Yehovha swi ta humelela hilaha a hi langutele hakona. Vutomi bya vanhu byi “taleriwe hi maxangu” hileswi hi velekiweke ni xidyoho. (Yobo 14:1) Nakambe vakaneti va nga hi tshikisa ku chumayela hilaha a hi tolovele hakona. (1 Kor. 16:9; 1 Tes. 2:18) Loko swi ri tano, i yini lexi endlaka Yehovha a teka ntirho wa hina tanihi lowu humelelaka? Xiya switsundzuxo swa le Bibeleni leswi hi pfunaka ku hlamula xivutiso lexi.
Yehovha wa swi tlangela loko hi tikarhata leswaku hi chumayela van’wana swi nga ri na mhaka leswaku hi va chumayela hi foni kumbe hi ku tirhisa papila (Vona ndzimana 6)
6. I yini lexi endlaka Yehovha a teka ntirho wa hina tanihi lowu humelelaka?
6 Yehovha u languta ku tikarhata ni ku tiyisela ka hina entirhweni wakwe. Yehovha u teka ntirho wa hina tanihi lowu humelelaka loko hi tikarhata hi matimba naswona hi wu rhandza hambiloko hi kanetiwa. Pawulo u te: “Xikwembu xi lulamile naswona a xi nge wu rivali ntirho wa n’wina ni rirhandzu leri mi ri kombiseke hikwalaho ka vito ra xona, hi ku tirhela vakwetsimi naswona ma ha ya emahlweni mi va tirhela.” (Hev. 6:10) Yehovha wa yi tsundzuka ndlela leyi hi tikarhateke hayona entirhweni wakwe ni rirhandzu leri hi ri kombiseke hambiloko hi nga ri na xona xichudeni lexi endleke nhluvuko ivi xi khuvuriwa. Tsundzukani leswi Pawulo a swi byeleke Vakorinto, “Ntirho wa n’wina a hi wa hava eHosini” hambiloko wu nga tswali mihandzu hilaha a mi langutele hakona.—1 Kor. 15:58.
7. Hi dyondza yini eka ndlela leyi muapostola Pawulo a wu hlamuseleke hayona ntirho wakwe wo chumayela?
7 Muapostola Pawulo a a ri murhumiwa loyi a nga ni vuswikoti naswona u sungule mavandlha emadorobeni yo tala. Kambe loko van’wana va sungula ku n’wi kaneta hi ku vula leswaku a a nga ri mudyondzisi lonene, a nga vulavulanga hi vanhu lava a va pfuneke leswaku va va Vakreste. Ematshan’weni yo kanetana na vona, Pawulo u te: “Ndzi endle ntirho wo tala.” (2 Kor. 11:23) Ku fana na Pawulo, tsundzuka leswaku ku tirha hi matimba ni ku tiyisela, hi swona swa nkoka eka Yehovha.
8. Hi fanele hi tsundzuka yini hi ntirho wa hina wo chumayela?
8 Ntirho wa hina wo chumayela wu tsakisa Yehovha. Yesu u rhume vadyondzisiwa va 70 leswaku va ya chumayela mahungu lamanene ya Mfumo naswona endzhaku ka ntirho wa vona, ‘va vuye va tsakile.’ A va tsakise hi yini? Va te: “Hambi ku ri madimona ma hi yingisa loko hi tirhisa vito ra wena.” Kambe Yesu u lulamise ndlela leyi a va ehleketa hayona, u te: “Mi nga tsaki hikwalaho ka leswi madimona ma mi yingisaka, kambe tsakani hikwalaho ka leswi mavito ya n’wina ma tsariweke etilweni.” (Luka 10:17-20) Yesu a a swi tiva leswaku a hi mikarhi hinkwayo a va ta kuma mbuyelo lowunene entirhweni wa vona wo chumayela. Entiyisweni, a hi swi tivi leswaku i vanhu vangani lava veke vapfumeri endzhaku ka loko vadyondzisiwa va Yesu va va chumayerile. Vadyondzisiwa va Yesu a va fanele va tsaka, ku nga ri hikwalaho ka nhlayo ya vanhu lava va va chumayeleke kambe hi ku tiva leswaku Yehovha wa tsaka hi ku tikarhata ka vona entirhweni wakwe.
9. Hi ku ya hi Vagalatiya 6:7-9, hi ta vuyeriwa hi yini loko hi tiyisela entirhweni wo chumayela?
9 Loko hi tiyisela entirhweni wo chumayela hi ta kuma vutomi lebyi nga heriki. Loko hi byala ni ku hlakulela mbewu ya Mfumo, hi va hi byala hi ndlela leyi “landzelaka moya wa Xikwembu” hi ku wu pfumelela leswaku wu kongomisa vutomi bya hina. Loko “hi nga tshiki” kumbe “hi nga karhali,” Yehovha u hi tshembisa ku tshovela vutomi lebyi nga heriki hambiloko hi nga kalanga hi pfuna xichudeni leswaku xi tinyiketela eka yena.—Hlaya Vagalatiya 6:7-9.
HI FANELE HI LANGUTELA YINI LOKO HI CHUMAYELA VAN’WANA?
10. Hikwalahokayini van’wana va yingisa loko hi va chumayela kasi van’wana va nga yingisi?
10 Ku angula ka vayingiseri va hina swi titshege hi timbilu ta vona. Yesu u boxe ntiyiso wa mhaka leyi hi ku tirhisa xifaniso xa muhaxi loyi a haxeke mbewu emisaveni leyi nga faniki, i yin’we ntsena leyi weleke emisaveni leyinene ivi yi humesa mihandzu. (Luka 8:5-8) U vule leswaku ku hambana ka misava yoleyo, swi yimela vanhu lava timbilu ta vona ti angulaka hi ndlela leyi nga faniki loko va twa “rito ra Xikwembu.” (Luka 8:11-15) Ku fana ni muhaxi, a hi nge yi lawuli ndlela leyi ntirho wa hina wo chumayela wu tswalaka mihandzu hayona tanihi leswi swi yaka hi timbilu ta vayingiseri va hina. Vutihlamuleri bya hina i ku ya emahlweni hi haxa mbewu ya Mfumo. Hilaha Muapostola Pawulo a vuleke hakona, “un’wana ni un’wana u ta kuma hakelo yakwe hi ku ya hi ntirho wakwe” ku nga ri hi mihandzu leyi a yi kumeke.—1 Kor. 3:8.
Hambileswi Nowa a chumayeleke hi ku tshembeka ku ringana malembe yo tala, a nga kona loyi a n’wi pfuneke ku aka ngalava handle ka ndyangu wakwe ntsena. Hambiswiritano, Nowa a a tiyimisele ku endla hinkwaswo leswi Xikwembu xi n’wi byeleke swona! (Vona ndzimana 11)
11. Hikwalahokayini Nowa a a ri “muchumayeri wa leswo lulama” loyi a humelelaka? (Vona xifaniso lexi nga eka xifunengeto.)
11 Malandza ya Yehovha ya le nkarhini lowu hundzuke a ma chumayela vanhu lava a va nga lavi no twa. Hi xikombiso, Nowa u ve “muchumayeri wa leswo lulama” ku ringana malembe yo tala. (2 Pet. 2:5) Kumbexana a a tibyela leswaku vanhu a va ta n’wi yingisela loko a va chumayela kambe Yehovha a nga vulanga tano. Ku ri na sweswo loko xi n’wi nyika swiletelo swo aka ngalava, Xikwembu xi te: “U ta nghena engalaveni, wena ni vana va wena, nsati wa wena ni vasati va vana va wena.” (Gen. 6:18) Loko a ehleketisisa hi mpimo wa ngalava, swi nga endleka a nambe a swi xiya leswaku vo tala a va nga ta n’wi yingisela hikuva hinkwavo a va nga ta enela engalaveni. (Gen. 6:15) Hilaha hi swi tivaka hakona, a nga kona eka vanhu volavo vo biha loyi a yingiseke loko Nowa a ri karhi a chumayela. (Gen. 7:7) Xana Yehovha u teke Nowa tanihi mutsandzeki? Nikatsongo! U teke Nowa tanihi muchumayeri loyi a humelelaka hikuva u endle hinkwaswo leswi a byeriweke swona.—Gen. 6:22.
12. Muprofeta Yeremiya u wu kume njhani ntsako entirhweni wo chumayela hambiloko vanhu va nga n’wi yingisi ni ku tlhela va n’wi kaneta?
12 Muprofeta Yeremiya u chumayele malembe yo tala eka vanhu lava nga yingisiki va tlhela va n’wi kaneta. U hele matimba hileswi a a “rhukaniwa ni ku sandziwa” hi vakaneti vakwe, lerova u kale a lava ku tshika ntirho wakwe. (Yer. 20:8, 9) Kambe a nga tshikanga! U pfuniwe hi yini leswaku a nga tshiki naswona a kuma ntsako entirhweni wakwe? A a tshamela ku anakanyisisa hi swilo swimbirhi swa nkoka. Xo sungula, mahungu lamanene lawa a a ma chumayela a ma ta va “nyika vumundzuku” ni ntshembo. (Yer. 29:11) Xa vumbirhi, Yehovha u hlawule yena leswaku a yimela vito rakwe. (Yer. 15:16) Na hina hi chumayela vanhu mahungu lamanene lama nga ta va nyika vumundzuku ni ntshembo naswona hi yimela vito ra Yehovha hikuva hi Timbhoni takwe. Loko hi anakanyisisa hi swilo leswimbirhi swa nkoka, hi ta kuma ntsako entirhweni wo chumayela hambiloko vanhu va nga yingisi.
13. Hi dyondza yini eka xikombiso xa Yesu lexi kumekaka eka Marka 4:26-29?
13 Swi teka nkarhi ku aka vuxaka lebyi tiyeke na Yehovha. Yesu u swi fanise ni mubyari loyi a byalaka mbewu kutani nivusiku a etlela. (Hlaya Marka 4:26-29.) Mbewu yoleyo yi nga ha teka nkarhi leswaku yi kula naswona a swi le matimbeni yakwe leswaku yi kula hi ku hatlisa. Leswi xichudeni xa wena xi nga ta cinca hakatsongotsongo, swi nga endleka swi xi tekela nkarhi ku hanya hi milawu ya le Matsalweni. Mubyari a nge endli leswaku mbewu yi kula hi ku hatlisa hambiloko a swi lava kutani na hina a hi nge endli leswaku swichudeni swa hina swi aka vuxaka lebyinene na Yehovha hi ku hatlisa. Hikwalaho, u nga heli matimba kumbe u tshika ku dyondza na swona loko swi endla nhluvuko hakatsongotsongo. Ku fana ni vabyari, ku endla vadyondzisiwa swi lava ku lehisa mbilu.—Yak. 5:7, 8.
14. Hi xihi xikombiso lexi kombisaka leswaku swi nga ha teka nkarhi leswaku vanhu va amukela mahungu lamanene lawa hi ma chumayelaka?
14 Etindhawini tin’wana, swi teka malembe leswaku swichudeni swa Bibele swi khuvuriwa. Xiya ntokoto wa vamakwerhu vambirhi vaxisati, ku nga Gladys na Ruby Allen lava hi 1959 va komberiweke ku va maphayona ya nkarhi hinkwawo edorobeni ra Canadian, exifundzheni xa Quebec. * Hikwalaho ka nkucetelo wa vaakelani ni varhangeri va kereke ya khatoliki, vo tala a va chava ku yingisela loko va chumayeriwa. Gladys u ri: “Swi teke kwalomu ka malembe mambirhi hi ri karhi hi chumayela hi yindlu ni yindlu ku ringana tiawara ta nhungu hi siku kambe a swo fana ni kwala, vanhu a va nga yingiseli! Loko hi fika hi gongondza emutini ivi va pfula va kuma leswaku hi hina, a va namba va pfala rivanti hi xihatla. Kambe a hi helanga matimba.” Hi ku famba ka nkarhi, vanhu va sungule ku va ni xinghana naswona vo tala va sungule ku va yingisela. Sweswi hi vulavulaka, se ku ni mavandlha manharhu edorobeni rero.—Esa. 60:22.
15. I yini leswi 1 Vakorinto 3:6, 7 yi hi dyondzisaka swona mayelana ni ntirho wo endla vadyondzisiwa?
15 Ntirho wo endla vadyondzisiwa a hi wa munhu un’we. Hinkwavo evandlheni va nga pfuneta leswaku xichudeni xi teka goza ro khuvuriwa. (Hlaya 1 Vakorinto 3:6, 7.) A hi nge muhuweleri u kuma munhu loyi a tsakelaka ku dyondza Bibele ivi a n’wi nyika xiphephana kumbe magazini wo hlaya. Muhuweleri u xiya ku a nge kumi nkarhi wo tlhelela kutani a kombela makwerhu un’wana a tlhelela. Endzhaku, loyi a komberiweke u sungula ku dyondza Bibele ni xichudeni xexo. U rhamba ni vamakwerhu vo hambanahambana leswaku va famba na yena eka dyondzo naswona va fika va khutaza xichudeni hi tindlela leti nga faniki. Hinkwavo lava bulaka na xona, va pfuneta hi tindlela to tala eku cheleteni ka mbewu ya ntiyiso. Hilaha Yesu a vuleke hakona, muhaxi ni mucheleti va ta tsaka swin’we loko xichudeni xi tinyiketela eka Yehovha ivi xi khuvuriwa.—Yoh. 4:35-38.
16. Hikwalahokayini u fanele u tsaka entirhweni wo chumayela hambiloko u ri ni swiphiqo swa rihanyo kumbe u nga ha koti ku tirha nkarhi wo leha?
16 Xana sweswi a wa ha katseki hi xitalo entirhweni wo chumayela ku fana ni khale hikwalaho ka swiphiqo swa rihanyo kumbe hileswi matimba se ma nga matsongo? U nga tsaka hileswi u kotaka ku swi endla entirhweni wo chumayela. Xiya xikombiso xa Hosi Davhida loko a famba ni vavanuna vakwe va ya kutsula mindyangu ya vona eka vuthu ra vaphangi ra Vaamaleke. Vavanuna va 200 se a va karhele ku lwa kutani va sale va rindza nhundzu. Loko se va hlurile enyimpini, Davhida u lerise leswaku vavanuna lava saleke va fanele va kuma swo ringana ni swa van’wana eka leswi phangiweke. (1 Sam. 30:21-25) Swi tano ni hi ntirho wo chumayela. Hambiloko u nga swi koti ku tirha hilaha u lavaka hakona kambe ku tikarhata ka wena ku ta endla u tsaka loko xichudeni xin’we xi va ni vuxaka lebyinene na Yehovha ivi xi teka goza ro khuvuriwa.
17. Hikwalahokayini hi n’wi khensa Yehovha?
17 Hi khensa rirhandzu leri Yehovha a ri kombisaka loko a languta ntirho lowu hi n’wi endlelaka wona. Wa swi tiva leswaku a hi nge va sindzisi vanhu leswaku va hi yingisa kumbe va n’wi gandzela. Kambe wa ku vona ku tikarhata ka hina hinkwako ni ndlela leyi hi n’wi rhandzaka hayona naswona u ta hi katekisa. U hi dyondzisa tindlela to kuma ntsako entirhweni wo chumayela. (Yoh. 14:12) Hi ta tiyiseka leswaku Yehovha wa tsaka hi ntirho lowu hi n’wi endlelaka wona loko hi nga karhali!
RISIMU 67 “Chumayela Rito”
^ par. 5 Ha tsaka swinene loko vanhu va tsakela ku dyondza Bibele kambe loko va nga swi tsakeli a swi hi khomi kahle. Xana u ni xichudeni xa Bibele lexi nga endleki nhluvuko. Xana a wu se tshama u dyondza ni munhu Bibele lerova a kala a tinyiketela eka Yehovha ivi a khuvuriwa? Xana u nga gimeta hi ku vula leswaku ntirho wo endla vadyondzisiwa wa ku tsandza? Eka nhlokomhaka leyi, hi ta bula hi leswi nga hi pfunaka hi humelela entirhweni wo chumayela ni ku kuma ntsako loko vanhu va hi yingisa kumbe va nga hi yingisi.
^ par. 3 Vona Buku Ya Lembe Ya Timbhoni ta Yehovha Ya 2005, matl. 205-211.
^ par. 14 Vona mhaka ya vutomi bya Gladys Allen, leyi nga ni nhlokomhaka leyi nge “A Ndzi Nge Cinci Nchumu!” leyi kumekaka eka Xihondzo xo Rindza xa September 1, 2002.
