1. Hi mhaka muni Yesu a avilela hi vadjondzisiwa va yena?

AKU LI hi wusiku la tolo ka kona loko Yesu angese fa. Aaswi tiva leswaku kungali khale atava siya vadjondzisiwa va yena, hi mhaka leswo a avilela hi wumundzuku la vona. A te: ‘N’wina ami va misava’. (Yohane 15:19) Hi kufamba ka nkama, a khongelile ka B’ava wa yena a ku: ‘Ahi va misava, tani hi leswi na mina ningaliki wa misava.’ (Yohane 17:15, 16) A alava kuvula yini Yesu hi marito lawa?

2. I yini “misava” leyi Yesu anga vulavula hi yona?

² Laha, a rito “misava” kuvuliwa vanhu lavangaxi tiviki Xikwembu naswona va fumiwaka hi Sathana. (Yohane 14:30; Vaefesa 2:2; Yakobo 4:4; 1 Yohane 5:19) Hingaswi kotisa kuyini kunga vi “va misava”? Ka ndzima leyi, hita bula hi tindlela ta kuhambanahambana: Kutshembeka ka Mfumu wa Xikwembu, leswi vulaka kunga nyimi ni munhu ka swa politika; kulwa ni moya wa misava; kuringanisela ka mayambalelo ni kutisasekisa; kunga tshameli kupimisa hi male ni kuyambala swisirhelelo leswi Yehovha ahi nyikaka swona. — Vona Nhlamuselo 16.

3. Yesu a ali vonisa kuyini politika?

³ Loko Yesu aha li laha misaveni, aaswi vona swikarhatu swotala leswi vanhu ava kumana na swona ni  ndlela leyi wutomi aliva tikela ha yona. Swi kombisa leswaku hakunene a ali ni mhaka ni vanhu. Kunga va leswaku a ve murhangeli wa swa politika leswaku a kota kuva pfuna? Nikatsongo. Aaswi tiva leswaku leswi vanhu avaswi lava hakunene aku li Mfumu wa Xikwembu. Yesu aata va Hosi ya Mfumu wolowo naswona a chumayele swinene hi wona. (Daniyele 7:13, 14; Luka 4:43; 17:20, 21) Yesu anga tipetanga ka timhaka ta politika naswona anga zanga a nyima ni munhu. Loko a li mahlweni ka Murhangeli wa Roma Pontiyo Pilato, a te: “Mfumu wa mina ahi wa misava leyi”. (Yohane 18:36) Vadjondzisiwa va Yesu na vona avanga nyimi ni munhu. Buku lin’wana li vule leswaku Vakreste vosungula “avanga pfumeli kuva ni xikhundla xa politika.” Vakreste va ntiyiso namuntlha na vona va yendla hilaha kufanaka. Hi tshembeka ka Mfumu wa Xikwembu naswona ahi ngheneleli ka swa politika. — Matewu 24:14.

4. Vakreste va ntiyiso vawu seketelisa kuyini Mfumu wa Xikwembu?

⁴ A vatotiwa lavanga ni ntshembo wa kufuma na Kreste tilweni, va nyimela Mfumu wa Xikwembu. Loko Pawulo a tsalela Vakreste lava totiweke a te: “Hi varhumiwa” va Xikwembu. (2 Vakorinto 5:20) Vatotiwa va nyimela mfumu wa Xikwembu. Vona ava ngheneleli ka swa politika ni maguwa ya mimfumu ya misava leyi. (Vafilipiya 3:20) Kambe va khomeke hi kupfuna vanhu votala swinene leswaku va djondza hita mfumu wa Xikwembu. Nakambe lava “tinyempfu tin’wana” lavanga ni ntshembo wa kuhanya hilaha kunga heliki ka misava leyimpsha ya Xikwembu, na vona va seketela vatotiwa. Nakambe ava ngheneleli ka swa politika. (Yohane 10:16; Matewu 25:31-40) Swiyo dla, leswaku Vakreste va  ntiyiso ava tipeti ka timhaka ta politika. — Lerha Esaya 2:2-4.

5. I yini lexi yendlaka Vakreste vanga yi nyimpini?

⁵ Vakreste va ntiyiso va teka Vakrestekuloni tani hi swirho swa ndjangu wa vona. Va ni vun’we hambileswi va humaka ka matiku ni mindhavuku ya kuhambana. (1 Vakorinto 1:10) Loko aho ya nyimpini, aswita fana ni kuya lwa ni maxaka ya hina, vamakwerhu lava Yesu anga te hi fanele hiva rhandza. (Yohane 13:34, 35; 1 Yohane 3:10-12) Phela Yesu a te hi fanele hi rhandza hambi kuli valala va hina. — Matewu 5:44; 26:52.

6. Hiswi kombisa kuyini leswaku hi hlonipha mimfumu, naswona i yini leswi hi faneleke hiswi khumbuka?

⁶ I ntiyiso leswaku tani hi Vakreste ahi nyimi ni munhu, kambe hi zama kuva vahanyitiku va kahle. Hi xikombiso,  ha hlonipha minawu ya mfumu ni kuhakela marhesa. Kambe minkama hinkwayu hi nyika ‘Xikwembu leswi swinga swa Xikwembu.’ (Marka 12:17; Varhoma 13:1-7; 1 Vakorinto 6:19, 20) ‘Swilo swa Xikwembu’ swi katsa kuxi rhandza, kuxi yingisa ni kuxi gandzela. Hi tinyimisele kulahlekeliwa hambi kuli hi wutomi la hina leswaku hi tama hi yingisa Yehovha. — Luka 4:8; 10:27; lerha Mintirho 5:29; Varhoma 14:8.

7, 8. I yini “moya wa misava” naswona wuva yendla yini vanhu?

⁷ Kuhambana ni misava ya Sathana swi vula kunga tshiki “moya wa misava” wuhi fuma. Moya lowo i mapimiselo ni mahanyelo ya misava ya Sathana naswona swi fuma lavanga gandzeliki Yehovha. Kambe Vakreste va fanele va lwisana na wona moya lowo. Paulo a te: “Ahiyamukelanga moya wa misava leyi, kambe hiyamukelile Moya lowuhumaka ka Xikwembu”. — 1 Vakorinto 2:12; Vaefesa 2:2, 3; vona Nhlamuselo 17.

⁸ Moya wa misava wu yendla vanhu vangali na mhaka ni van’wana, va tibyela ni kutlhela va xandzuka. Wuva yendla va pimisa leswaku ava boheki kuyingisa Xikwembu. Sathana a lava leswaku vanhu va yendla leswi vaswi lavaka na vanga pimisi hi mavuyelo ya kona. Va tibyela leswaku kuyenelisa kunavela ka vona hi swona swa lisima awuton’wini. (1 Yohane 2:16; 1 Timotiya 6:9, 10) Sathana a zama kukanganyisa vanhu va Yehovha ni kuva xenga leswaku va pimisa kufana na yena. — Yohane 8:44; Mintirho 13:10; 1 Yohane 3:8.

9. Hingaswi vonisa kuyini loko se hi sungule kungheniwa hi moya wa misava?

⁹ A moya wa misava wu kona hinkwaku kufana ni  moya lowu hiwu hefemulaka. Loko hi debisa voko, moya lowu wungahi nghenela. (Lerha Swivuriso 4:23.) Leswo swinga sungula hi swilo leswi tikombaka swinga li swa nchumu. Hi xikombiso, hingaha sungula kuyendla swilo ni kupimisa kufana ni vanhu lavangamu gandzeliki Yehovha. (Swivuriso 13:20; 1 Vakorinto 15:33) Kumbe hingaha sungula kuvonetela swilo leswi pfuxaka kunavela kuyendla swa masangu (pornografia), kuduka kumbe kurhandza mintlangu ya mpalisanu. — Vona Nhlamuselo 18.

10. Hinga lwisa kuyini ni moya wa misava?

¹⁰ Se hinga yendla yini leswaku hi fambela kule ni kufumiwa hi moya wa misava? Hi fanele hi va vanghanu va Yehovha ni kupfumela kukongomisiwa hi wutlharhi la yena. Hi fanele hi khongelela moya lowo kwetsima nkama hinkwawu ni kutshama hi khomekile hi kuyendla mintirho yakwe. Yehovha i Munhu wa matimba lamakulu ka wuyaku hinkwalu. Ha tshemba leswaku angahi pfuna kulwa ni moya wa misava. — 1 Yohane 4:4.

11. A mayambalelo ya vanhu votala namuntlha ma fambisanisa kuyini ni moya wa misava?

¹¹ Hinga tlhela hi kombisa leswaku ahi va misava hi mayambalelo ni kutisasekisa ka hina. Namuntlha, vanhu votala va yambalela kuvoniwa, kuyendla van’wana va navela swa masangu, kukombisa kutilawula kumbe kugwira hi male leyi vanga na yona. Kasi van’wana va yambala hi ndlela ya wufuta hikuva ava na mhaka ni kutisasekisa, va titshika kumbe va tshama va chakile. Ahi fanelanga hi pfumelela ni xin’we xa swona xi kucetela ndlela leyi hi yambalaka ni kutisasekisa ha yona.

12, 13. Hi wani matshinya ya minawu lamangahi pfunaka kulanga leswi hingataswi yambala?

 ¹² Leswi hinga vanhu va Yehovha, minkama hinkwayu hi lava kuyambala hi ndlela ya kuhleleka, leyi baseke, leyi tsakisaka ni leyi fambisanaka ni xiyendlakalu xa kona. Hi fanele hi yambala hi ndlela ‘leyingakhomisiki tingana, hi tisasekisa hi mpimo,’ kuva hi kombisa leswaku hi va “vukhongeli kumbe hi chava Xikwembu.” — 1 Timotiya 2:9, 10; Yudha 21.

¹³ Ndlela leyi hi yambalaka ha yona yinga yendla vanhu va pimisa leswinene kumbe swobiha hi Yehovha ni  vanhu vakwe. Hi lava ‘kuyendla hinkwaswu kudzunisa Xikwembu.’ (1 Vakorinto 10:31) Kutiveka hansi swi katsa kuva hi hlonipha ndlela leyi van’wana va titwaka ha yona ni mavonelo ya vona. Hi mhaka ya leswo, i swa lisima kukhumbuka leswaku ndlela leyi hi yambalaka ni kutisasekisa ha yona ya va khumba van’wana. — 1 Vakorinto 4:9; 2 Vakorinto 6:3, 4; 7:1.

14. Hi fanele hi pimisa hi yini loko hi langa mpahla ya kuyambala ka mintirho ya Wukreste?

¹⁴ Hi yambalisa kuyini loko hi ya minhlanganwini kumbe kuchumayeleni? Hi yambala mpahla leyi kokaka yingiso ka hina? Leyi yendlaka van’wana va languta tlhelweni? Hi tibyela leswaku a mpahla i ya mina naswona ani lavi kukarhatiwa? (Vafilipiya 4:5; 1 Petro 5:6) I ntiyiso leswaku hinkwerhu haswi lava kutisasekisa, kambe khumbuka leswaku lexi yendlaka munhu a saseka i wumunhu la Wukreste. Wumunhu lelo hi lona leli Yehovha a vonaka lona loko ahi languta. Li kombisa leswi hinga swona ndzeni, kunga ‘vumunhu la hina lelinga xihundleni xa mbilu’. Leswo swi ni ‘lisima lelikulu mahlweni ka Xikwembu.’ — 1 Petro 3:3, 4.

15. Hi mhaka muni Yehovha angahi longoloxelanga swa kuyambala ni kutisasekisa?

¹⁵ Yehovha angahi longoloxelanga leswi hi faneleke hiswi yambala kumbe hingaswi yambali. Kambe ahi nyike matshinya ya minawu ya Bibele, lamahi pfunaka kulanga kahle swilo. (Vaheveru 5:14) Kunga khataliseki leswaku swiboho swa hina i switsongo kumbe i swikulu, Yehovha a lava leswaku swi sekeliwa ka ndlela leyi himu rhandzaka ha yona hi vanhu van’wana. (Lerha Marka 12:30, 31.) Amisaveni hinkwayu, vanhu va Yehovha va yambala hi tindlela  leti hambaneke hikuya hi ndhavuku kumbe leswi munhu aswi rhandzaka. A kuhambanahambana loku ka saseka kutlhela kutsakisa.

16. Hi kwihi kuhambana ka vonelo la misava hi male ni leswi Yesu aswi djondziseke? Se hi fanele hi tivutisa yini?

¹⁶ Sathana a lava leswaku vanhu va pimisa leswaku male ni swilo leswi vonekaka hi swona swingatava yendla va tsaka, kambe vanhu va Yehovha vaswi tiva leswaku leswo i mavunhwa. Hama tshemba marito ya Yesu lamange: ‘Hikuva vutomi la munhu alihumi ka swilo leswi aswifuweke hambi loko swimutalele ngopfu.’ (Luka 12:15) Male  ayinge hi nyiki ntsaku wa ntiyiso. Ayinge hi nyiki vanghanu va ntiyiso, kurhula ka ntiyiso kumbe wutomi lelinga heliki. I ntiyiso leswaku hayi lava male naswona haswi lava kutikhorisa hi wutomi la hina. Kambe Yesu ahi djondzise leswaku hita tsaka ntsena loko hi li vanghanu va Xikwembu. Naswona loko kugandzela xona swi li swosungula awuton’wini la hina. (Matewu 5:3; 6:22, nhlamuselo ya le hansi) Ti vutise: ‘Kunga va leswaku ni vona male hilaha vanhu va misava vayi vonaka ha kona? Ni tshamela kupimisa hi yona ni kuyi yendla mabulu ya mina?’ — Luka 6:45; 21:34-36; 2 Yohane 6.

17. Hita pfuneka hi yini ka wutomi la hina loko hinga rhangisi male?

¹⁷ Wutomi la hina lita tsakisa swinene loko hi rhangisa kutirhela Yehovha, kunga li kulandzelela male. (Matewu 11:29, 30) Hita tsaka hi tlhela hi va ni kurhula amiyanakanyweni ni le mbilwini. (Matewu 6:31, 32; Varhoma 15:13) Ahingata vilela hi kulava lifuwu. (Lerha 1 Timotiya 6:9, 10.) Hita tikhorisa hi ntsaku wa kuva lava hananaka. (Mintirho 20:35) Nakambe hita va ni nkama wotala wa kutshama ni lava hiva rhandzaka. Hinga tlhela hiva ni wurhongo la kunandziha. — Eklesiasta 5:12.

18. I yini leswi Sathana a zamaka kuhi yendla swona?

¹⁸ Sathana a zama kuwonha wunghanu la hina na Yehovha. Hi mhaka leyo, hi fanele hi lwa hi matimba leswaku hi li sirhelela. Phela hi lwa “ni mimoya yobiha”. (Vaefesa 6:12) Sathana ni madimona ya yena avaswi lavi leswaku hi tsaka kumbe hi hanya hilaha kunga heliki. (1 Petro 5:8) Hambileswi valala lava lwaka na hina vanga  ni ntamu, hi kupfuniwa hi Yehovha hingayi hlula nyimpi leyi!

19. Ka buku ya Vaefesa 6:14-18, kuhlamuseliwa ‘swisirhelelo’ swihi leswi Mukreste a faneleke ava na swona?

¹⁹ Khale, masonchwa ama yambala swisirhelelo swa nyimpi. Hilaha kufanaka, na hina hi fanele hi yambala ‘swisirhelelo’ leswi Yehovha ahi nyikaka swona. (Vaefesa 6:13) Phela switahi sirhelela. Buku ya Vaefesa 6:14-18, yihi byela leswi hi swisirhelelo: ‘Tshamani na mitilulamisile. Tikhameni hi ntiyiso wuva bandi la n’wina. Yambalani kululama xiva xisirhelelo xa n’wina xa le xifuveni, ni kuhisekela kupaluxa Evhangeli ya kurhula kuva masandhazi ya n’wina. Minkama hinkwayu, rhwalani kupfumela, xiva xisirhelelo xa n’wina, kutani mitakota kutimela ha xona mimpaxwa hinkwayu leyipfurhaka ya nala. Yamukelani kuponisiwa, xiva xigqoko xa n’wina xa le nhlokweni, kutani Rito la Xikwembu liva tlhari la n’wina leli Moya wuminyikaka lona. Yendlani hinkwaswu leswi hi kukhongela, mikombela kupfuniwa hi Xikwembu; khongelani minkama hinkwayu hilaha Moya wumiletelaka hakona.’

20. Hi fanele hi yendla yini leswaku ‘swisirhelelo’ swa hina swihi pfuna?

²⁰ Loko musonchwa o khohlwa xin’wana xa swisirhelelo swa yena kutani anga vhikeli ndhawu yokarhi ka miri wakwe, valala avatamu hlasela. Na hina, loko hi lava leswaku ‘swisirhelelo’ swa hina swihi vhikela, ahi fanelanga hi siya nchumu. Hi fanele hiswi yambala minkama hinkwayu hi tlhela hiswi hlayisa. Nyimpi ya hina yita tama yiva kona anze Sathana, misava ya yena ni madimona ya yena va helisiwa laha misaveni. (Nhlavutelo 12:17; 20:1-3)  Hi mhaka leyo, loko hi lwisana ni kunavela kobiha kumbe kutsandzeka kokarhi, hinga godoleni! — 1 Vakorinto 9:27.

21. Hingayi hlulisa kuyini nyimpi ya hina?

²¹ Hina ahingeswi koti kumu hlula Sathana, kambe hi kupfuniwa hi Yehovha, hingaswi kota! Leswaku hi tshama hi tshembekile, hi fanele hi khongela ka Yehovha, hi djondza Bibele ni kuva ni vamakwerhu minkama hinkwayu. (Vaheveru 10:24, 25) Leswo switahi pfuna kutshama hi tshembekile ka Xikwembu ni kutinyimisela kulwela lipfumelo la hina.

22, 23. a) Hinga yendla yini leswaku hi tshama hi lunghekele kulwela lipfumelo la hina? b) Hita bula hi yini ka ndzima leyi landzelaka?

²² Hi fanele hi tshama hi lunghekele kulwela lipfumelo la hina. (Yohane 15:19) Ka swiyimu swin’wana, Timboni ta Yehovha ti yendla swilo hi ndlela leyi hambaneke swinene ni ya vanhu votala. Xisweswo, ti vutisi leswi: ‘Naswi twisisa leswaku hi mhaka muni hi nyima ni leswi? Na tiyiseka leswaku leswi Bibele ni nandza wotshembeka ni wotlhariha vaswi vulaka i ntiyiso? Na tibuma hi kuva Mboni ya Yehovha? (Tipisalema 34:2; Matewu 10:32, 33) Ningaswi kota kuhlamusela van’wana leswi ni kholwaka ka swona?’ — Matewu 24:45; Yohane 17:17; lerha 1 Petro 3:15.

²³ Ka swiyimu swotala swa vevuka kutwisisa leswi hi faneleke hiswi yendla kuva hi tihambanisa ni misava. Kambe ka swiyimu swin’wana aswi wolovi. Phela Sathana a zama kuhi phasa hi tindlela totala. Ndlela yin’wana leyi ayi tirhisaka i vuhungasi. Ka ndzima leyi landzelaka, hita bula hi ndlela yolanga kahle vuhungasi la hina.