1. Ka Tipisalema 18:46 Davhida a fanise Yehovha ni yini?

 KA MINKAMA ya hina, hi nga kumana ni swikarhatu leswi nga yendlaka wutomi la hina li djima hi nhloko swa kola na kola. Kambe ha mu khensa hintamu Yehovha hileswi a hi pfunaka minkama hinkwayu! Ka nhlokomhaka leyi nga hundza, hi khumbukisiwile swaku Yehovha i Xikwembu lexi hanyaka naswona a lava ku hi pfuna minkama hinkwayu. Ku pimisa hi leswo swi ta hi tiyisekisa swaku impela “Yehovha wa hanya!” (Lerha Tipisalema 18:46.) Ndzhaku ka loko Davhida vule swaku Yehovha i Xikwembu lexi hanyaka, a te Yehovha i “Ribye la mina.” Se hi mhaka muni Davhida a vitane Yehovha a ku i Ribye, ku nga nchumu lexi kalaka xi nga na wutomi?

2. Hi ta djondza hi yini ka nhlokomhaka leyi?

² Ka nhlokomhaka leyi, hi ta vona swaku hi mhaka muni Yehovha a fanisiwa ni ribye ni swaku hi nga djondza yini ka swoleswo. Hi ta tlhela hi vona swaku hi mhaka muni hi fanele hi tshemba Yehovha hi tlhela hi mu vona na a li Ribye la hina. Hi wugamu, hi ta vona tindlela tin’wani leti hi nga tekelelaka hi tona a wumunhu la Yehovha.

HI MHAKA MUNI YEHOVHA A FANISIWA NI RIBYE?

3. Bibele li li tirhisisa ku yini rito leli nge “ribye” loko li vulavula hi Yehovha? (Vona mufoto

³ Bibele li fanisa Yehovha ni “ribye” leswaku li hi pfuna ku li tiva kahle a wumunhu la Yehovha. Minkama ya yinyingi, loko vanhu va Yehovha va mu dzunisa hi mhaka ya wumunhu la ku hlamalisa leli a nga na lona, va mu tlhamusela na a li ribye. Khambi la ku sungula leli Bibele li vulaka swaku Yehovha i “Ribye” i ka buku la Deteronoma 32:4. Ka xikhongelo xa yena, Ana loko a vulavula hi Yehovha, a te: “A ku na ribye la ku fana na wena Xikwembu xa hina.” (1 Sa. 2:2) Habakuki na yena a vule swaku Yehovha a a li ‘Ribye la yena.’ (Hab. 1:12) Lweyi a nga tsala Tipisalema 73 a vule swaku Yehovha i ‘Ribye la mbilu ya yena.’ (Ps. 73:26) Phela hambiloko Yehovha a vulavula hi yena a titlhamusela na a li ribye. (Esa. 44:8) Swoswi, hi ta vona wumunhu linharhu leli kombisaka swaku Yehovha a fana ni ribye. Hi ta tlhela hi vona swaku hi nga yendla  yini swaku hi yendla swaku Yehovha a va “Ribye la hina.” — Det. 32:31.

4. Yehovha i ndhawu ya hina ya ku tumbela hi ndlela yini? (Tipisalema 94:22)

⁴ Yehovha i ndhawu ya hina ya ku tumbela. Loko ku ba xidzedze xaxikulu hi nga vhikeliwa loko hi ya ka mhakwa kumbe ka ribye lalikulu. Hi ndlela leyi fanaka, loko hi kumana ni swikarhatu, Yehovha a ta hi vhikela a tlhela a hi hlayisa. (Lerha Tipisalema 94:22.) Yehovha a ta yendla swaku wunghanu la hina na yena li nga tsekatseki. Yehovha a tlhela a hi tiyisekisa swaku a ku na xikarhatu ni xin’we lexi hi kumanaka na xona swoswi xi nga hi vavisaka hilaha ku nga heliki. A tlhela a hi tshembisa leswaku ka nkama lowu taka, a ta hi susela hinkwaswu leswi hi vilelisaka ni ku hi hlupha. — Eze. 34:25, 26.

5. Hi nga tumbelisa ku yini ka Yehovha?

⁵ Ndlela yin’wani ya ku tumbela ka Yehovha i ku va hi yendla xikhongelo. Loko hi khongela ka Yehovha, a hi nyika “ku rhula ka Xikwembu” loku vonelelaka timbilu ta hina ni mimpimiso ya hina. (Filp. 4:6, 7) Leswo hi leswi swi nga yendlekela makwerhu mun’wani wa xinuna a vitaniwaka Artem, lweyi a nga petiwa djele hi mhaka ya lipfumelo la yena. Munhu lweyi a a mu thethisa, minkama ya yinyingi a a mu hlupha a tlhela a mu chavisela. Makwerhu Artem a li: “Minkama hinkwayu loko lweyi a a ni thethisa a ni vitana, a ni karhateka. . . . Kambe minkama hinkwayu a ni khongela ka Yehovha, ni mu kombela swaku a ni rhulisa mbilu a tlhela a ni nyika wutlharhi. Leswo swi yendle swaku ni rhula hambileswi a ni hluphiwa. Yehovha a ni pfune hintamu, funtshi a swo fana ni loko ku li ni muru wawukulu lowu a wu ni vhikela.”

6. Hi mhaka muni minkama hinkwayu hi tshemba Yehovha? (Esaya 26:3, 4)

⁶ Yehovha wa tshembeka. Ku fana ni leswi ntshava kumbe ribye lalikulu swi kalaka swi nga suki lani swi nga kona, Yehovha a nge tshuki a txintxile. Minkama hinkwayu a tinyimisele ku hi pfuna. Phela hi nga mu tshemba Yehovha hikusa yena i “Ribye la hi masiku ni masiku.” (Lerha Esaya 26:3, 4.) Phela Yehovha a nga fi, naswona a tinyimisele ku hetisisa switshembiso swa yena, a tlhela a yingisela swikhongelo swa hina funtshi a ta hi pfuna loko hi lava ku pfuniwa. Ha mu tshemba Yehovha hikusa a tshembeka ka lava va mu tirhelaka. (2 Sa. 22:26) Yehovha a nge tshuki a swi khohlwile leswi hi mu yendlelaka swona naswona a ta hi katekisa. — Heb. 6:10; 11:6.

7. Ku ta yendleka yini loko hi mu tshemba Yehovha? (Vona mufoto.)

⁷ Yehovha a ta va Ribye la hina loko hi mu tshemba hi ku helela. Naswona ha tiyiseka hi ku helela swaku loko hi yingisa Yehovha hambiloko hi kumana ni swikarhatu hi ta pfuneka. (Esa. 48:17, 18) Loko hi ya hi vona Yehovha a hi pfuna, hi ya hi tiyiseka swaku Yehovha hi yena ntsena lweyi a nga hi pfunaka swaku hi tiyisela hi tlhela hi hlula swikarhatu swa hina, ku nga na mhaka swaku i swikulu ku fikela kwini. Naswona loko hi kumana ni swikarhatu leswi swi tikombaka ku nga na ndlela ya ku swi hlula, hi ya hi tiyiseka swaku minkama hinkwayu hi nga mu tshemba Yehovha. Leswo swi yendlekile ka makwerhu Vladimir. Yena a li: “Nkama lowu na ni pfaleliwile, kuve nkama lowu wunghanu la mina na Yehovha li nga kula hintamu swinene. Ni djondze ku mu tshemba hi ku helela hikusa se a ni li noxe naswona a ku nga na lexi a ni ta xi yendla swaku ni txintxa xiyimu xa mina.”

8. a) Hi mhaka muni hi ku Yehovha a nga txintxi? b) Hi pfunekisa ku yini hi leswi Yehovha a nga Ribye la hina? (Tipisalema 62:6, 7)

 ⁸ Yehovha a nga txintxi. Ku fana ni ribye lalikulu kumbe ntshava, a wumunhu la Yehovha ni swikongomelo swa yena a swi txintxi. (Mal. 3:6) Nkama lowu Adamu na Evha va nga djikela Yehovha, yena a nga txintxanga xikongomelo xa yena hi vanhu. Mupostolo Pawulo a vule swaku Xikwembu a xi “nge tiyali.” (2 Tm. 2:13) Leswo swi vula swaku hambi ko yendleka yini, Yehovha a nga ta tshuka a txintxa ndlela leyi a yendlaka hi yona swilo, swikongomelo swa yena ni minawu ya yena. Se, hi nga mu tshemba Yehovha Xikwembu xa hina, lexi kalaka xi nga txintxi; hi tlhela hi tiyiseka swaku minkama hinkwayu a ta hi pfuna loko hi kumana ni swikarhatu, a tlhela a hetisisa switshembiso leswi a swi yendlaka swa nkama lowu taka. — Lerha Tipisalema 62:6, 7.

9. Hi djondza yini ka xikombiso xa makwerhu Tatyana?

⁹ Loko hi pimisa hi wumunhu la Yehovha ni xikongomelo xa yena hi misava ni vanhu, swi ta hi pfuna swaku hi rhula hi tlhela hi tama hi tshembeka ka yena loko hi kumana ni swikarhatu. (Ps. 16:8) Phela hi leswo swi nga yendlekela makwerhu Tatyana, lweyi a nga pfaleliwa kaya ka yena, a tsimbisiwa ku humahuma hi mhaka ya lipfumelo la yena. Yena a li: “Phela a no va noxe. Leswo a swi karhata hintamu funtshi ni sungule ku godola”. Kambe a game a pimisa hi Yehovha ni hi xikongomelo xa yena hi vanhu, se a twisisa leswaku hi mhaka muni a swi li swa lisima leswaku a tiyisela ka xiyimu lexiyani. Leswo swi mu pfunile leswaku a rhula a tlhela a va ni matimba ya ku tama a tiyisela. Yena a li: “Ku twisisa swaku hi mhaka muni a ni li ka xiyimu lexiyani, swi ni pfune swaku ni khumbuka leswaku ni li ka xiyimu lexi hileswi a ni tirhela Yehovha. Leswo swi ni pfunile leswaku ni tshika ku pimisa hi mina ntsena.”

10. Hi nga swi kotisa ku yini ku yendla swaku Yehovha a va Ribye la hina swoswi?

¹⁰ Ku nga li khale, hi ta kumana ni swikarhatu swaswikulu hintamu ku tlula hinkwaswu leswi se hi nga kumana na swona, se swi ta lava hi mu tshemba hintamu Yehovha. Se i swa lisima hintamu ku va swoswi hi ya hi kulisa wunghanu la hina na Yehovha; naswona hi ya hi tiyisa ntshembo wa hina wa leswaku a ta hi pfuna minkama hinkwayu leswaku hi tama hi tshembeka ka yena. Hi nga yendla leswo hi ku djondza hi ndlela leyi Yehovha a nga va pfunisa xiswona vanhu va yena va khale ni va swoswi. Hi nga yendla leswo hi ku lerha Bibele ni swiperiyensiya swa vamakwerhu va hina lava va nga pfuniwa hi Yehovha swaku va hlula swikarhatu leswi a va kumana na swona. Swi lava hi tinyika nkama wa ku pimisa hi swiperiyensiya swoleswo. Loko hi yendla leswo, hi ta tiyiseka swaku Yehovha i Ribye la hina.

TEKELELA WUMUNHU LA YEHOVHA

11. Hi mhaka muni hi lava ku tekelela wumunhu la Yehovha? (Vona kwadru leli nge “ Leswi Madjaha Ma Nga Swi Yendlelaka Yehovha.”)

¹¹ Se hi vone wumunhu lin’wani la Yehovha leli hi pfunaka ku twisisa swaku hi mhaka muni Yehovha a fanisiwa ni ribye. Swoswi a hi voneni swaku hi nga li tekelelisa ku yini wumunhu lolelo. Loko hi yendla hinkwaswu leswi hi nga swi kotaka swaku hi tekelela Yehovha, hi ta swi kota ku tiyisa vamakwerhu va hina. Hi xikombiso, Yesu a nyike Simoni vito leli nge Khefasi, leli loko li hundzuluxeliwa li vulaka swaku “Pedru.” Vito leli, li lava ku vula swaku “Xikhemu Xa  Ribye.” (Yoh. 1:42) Hi ku yendla leswo, Yesu a a lava ku vula swaku Pedru a a ta tiyisa vamakwerhu bandleni a tlhela a va pfuna leswaku va tama va va ni lipfumelo la ku tiya. Loko Bibele li vulavula hi madoda ya bandleni, li li wona i “ndzhuti wa ribye lalikulu.” Leswo swi vula swaku a madoda ma va vhikela vamakwerhu. (Esa. 32:2) Hinkwerhu hi nga swi kota ku tekelela wumunhu la Yehovha hi ku tiyisa vamakwerhu. — Efe. 5:1.

12. Hi nga va pfunisa ku yini vamakwerhu loko va kumana ni swikarhatu?

¹² Pfuna vamakwerhu ka minkama ya ku karhata. Loko vamakwerhu va kumana ni tinyimpi, swidzedze kumbe swilo swin’wani swa ku fana ni leswi, va nga ha swi lava hintamu ku kuma ndhawu ya ku tumbela ka yona. Phela ka masiku lawa ya wugamu, swikarhatu swa ku fana ni leswi swi ya swi tala hintamu; hi mhaka leyo, swi lava hi va pfuna vamakwerhu. (2 Tm. 3:1) Kambe handle ka ku pfuna vamakwerhu hi ku va nyika swilo leswi va swi lavaka ntsena, xin’wani hi lavaka ku xi yendla, i ku va tiyisa hi tlhela hi va komba swaku ha va rhandza. Hi nga yendla leswo loko hi bula na vona amintlhanganwini. Hi lava ku yendla hinkwaswu leswaku vamakwerhu va titwa na va rhandziwa, hi tlhela hi va tiyisa ni ku yendla swaku abandleni ku va ndhawu ya ku rhula. A masiku lawa hi hanyaka ka wona ma karhata swinene; hi mhaka leyo, loko hi li mintlhanganwini hi lava ku bula ni vamakwerhu hi tlhela hi va tiyisa.

13. Madoda ma nga va pfunisa ku yini vamakwerhu? (Vona mufoto.)

¹³ Madoda ma va pfuna vamakwerhu lava kumanaka ni swikarhatu swa swinyingi. Loko va humeleliwa hi swidzedze kumbe swi lava leswaku va ya xibelhela, hi xihantla ma zama tindlela ta leswaku ma va pfuna. Madoda ma tirhisa Bibele leswaku ma pfuna vamakwerhu ni ku va tiyisa. Vamakwerhu va ta titwa va chunsekile ku kombela ku pfuniwa hi madoda loko ma tiviwa hi ku kombisa lirhandzu, ntwelawusiwana ma tlhela ma tiveka ka xiyimu xa vamakwerhu. Loko madoda ma kombisa wumunhu leli, swi ta yendla swaku vamakwerhu va titwa na va rhandziwa. Hi ndlela leyo, swi ta va vevukela vamakwerhu ku  yingisa minkongomiso leyi va nyikiwaka hi madoda hi ku tirhisa Bibele. — 1 Tes. 2:7, 8, 11.

14. Hi nga yendla yini leswaku vanhu van’wani va hi tshemba?

¹⁴ Vana munhu wa ku tshembeka. Hi lava kuva vanhu van’wani va titwa na va chunsekile ku va va kombela ku pfuniwa hi hina loko va kumana ni swikarhatu. (Swiv. 17:17) I mpsini leswi hi nga swi yendlaka swaku vamakwerhu va hi tshemba? Hi nga yendla leswi nga ka matimba ya hina hi ku va hi tekelela Yehovha ka swilo leswi hi swi yendlaka siku ni siku. Hi xikombiso, hi ku va hi hetisisa leswi hi nga swi tshembisa ni ku va hi hlayisa nkama. (Mat. 5:37) Naswona hi nga yendla leswi nga ka matimba ya hina hi ku va hi pfuna vanhu van’wani. Handle ka leswo, hi lava ku hetisisa mintirho hinkwayu leyi hi nga nyikiwa yona abandleni hi ku ya hi minkongomiso leyi hi nga nyikiwa yona.

15. Vamakwerhu bandleni va pfunekisa ku yini loko va tshemba madoda?

¹⁵ Vamakwerhu bandleni va pfunekisa ku yini loko va tshemba madoda? Loko vamakwerhu va titwa na va chunsekile ku vitana madoda minkama hinkwayu loko va lava ku pfuniwa, va titwa na va rhulile. Naswona va titwa na va rhandziwa loko va tiva leswaku a madoda minkama hinkwayu ma tinyimisele ku va  pfuna loko va kumana ni swikarhatu. Phela vamakwerhu va ta ma tshemba madoda loko va vona leswaku wona ma tirhisa Bibele ni mabuku ya nhlengeletanu, ku nga li mavonelo ya wona loko ma nyikela switsundzuxu. Handle ka leswo, vamakwerhu va ta ma tshemba madoda loko ma nga kontareli vanhu van’wani swilo swa vona, ni loko ma hetisisa leswi ma nga swi tshembisa.

16. Hi mhaka muni swi li swa lisima ku va minkama hinkwayu hi landzela minkongomiso ya Yehovha?

¹⁶ Landzela minkongomiso ya Yehovha minkama hinkwayu. Loko hi li vanhu lava yingisaka Yehovha ka swilo hinkwaswu hi tlhela hi yendla swiboho hi ku tirhisa Bibele, hi ta va swikombiso swaswinene ka vanhu van’wani. Loko hi djondza Bibele hi tlhela hi tiyisa lipfumelo la hina, hi ta va vanhu va ku tshembeka ka Yehovha ni ka minawu ya yena. A hi lavi ku kokiwa hi tidjondzo ta mavunhwa kumbe hi mapimiselo ya ku hambana ni lawa Yehovha a hi djondzisaka wona ka Bibele. (Efe. 4:14; Yak. 1:6-8) Loko hi yamukela mahungu ya ku kala ma nga tsakisi, a hi chavi; kambe ha tiya hi tlhela hi rhula hi mhaka ya leswi hi nga ni lipfumelo ni ku tshemba switshembiso swa Yehovha. (Ps. 112:7, 8) Se hi nga swi kota ku pfuna lava kumanaka ni swikarhatu ni lava hluphiwaka. — 1 Tes. 3:2, 3.

17. Madoda ma nga va pfunisa ku yini vamakwerhu leswaku va tiyisa lipfumelo la vona?

¹⁷ Madoda ma fanele ma pimela ka minchumu hinkwayu, ma pimisa kahle, ma yendla swilo hi ndlela yayinene. Madoda ma pfuna vanhu van’wani leswaku va va ni ku rhula ni ku va va kulisa lipfumelo. Naswona ma pfuna bandla hi ku va ma namarhela “Rito la ku tshembeka” loko ma djondzisa. (Tit. 1:9; 1 Tm. 3:1-3) Hi xikombiso xa wona, ma pfuna vachumayeli va bandla kuva va va kona mintlhanganwini nkama ni nkama, va va kona nsin’wini ni ku tlhela va va ni djondzo ya vona voxe ya Bibele. Loko vamakwerhu va kumana ni swikarhatu ni loko va vilela, a madoda ma va khumbukisa leswaku va fanele va tshemba Yehovha, ni ku va va veka mimpimiso ya vona ka switshembiso hinkwaswu leswi Yehovha a hi tshembisaka swona.

18. Hi mhaka muni hi lava ku dzunisa Yehovha hi tlhela hi va kusuhi na yena? (Vona kwadru leli nge “ Leswi Hi Nga Swi Yendlaka Swaku Hi Va Kusuhi Na Yehovha.”)

¹⁸ Leswi se hi nga djondza hi wumunhu lin’wani leli Yehovha a nga na lona, ku fana na Davhida na hina hi nga vula swaku: ‘A ku dzunisiwe Yehovha, Ribye la hina’. (Ps. 144:1) Minkama hinkwayu hi nga mu tshemba Yehovha. Hambiloko se hi gugile, ha tiyiseka swaku Yehovha a ta tama a hi pfuna leswaku hi tama hi va kusuhi na yena. Na hi nga kanakani, hi nga vula na hi tiyiseka hi ku: ‘Yehovha i Ribye la hina.’ — Ps. 92:14, 15.