1. I yini leswi Adamu na Eva va luzekeliweke hi swona naswona kuve lihi vuyelo lakona?

HI MAVONELO ya wena, hi mani lweyi anga ni mfanelo ya kuveka minawu ya leswinga swinene ni leswinga liki swinene? Adamu na Eva va vule leswaku hi vona a va ni mfanelo ya kuyendla leswo. Va kombise leswo loko va dla handzu wa nsinya wa kutiva leswinene ni leswobiha. Aswo fana ni loko va byela Xikwembu leswaku avaxi tshembi, xona kupatsa ni minawu ya xona. (Gen. 3:22) Kambe i yini leswi vaswi luzeke hikolaho ka xiboho lexi vaxi yendleke? Va luzekeliwe hi wuxaka leli a va li na lona na Yehovha. Kuve lihi vuyelo la kona? Va luzekeliwe hi mukhandlu wa kuhanya hilaha kunga heliki naswona va hundzise xidjoho ni lifu ka vanhu hinkwavu. (Rhom. 5:12) Xiboho lexi Adamu na Eva vaxi yendleke xi ve ni mavuyelo yobiha swinene.

2-3. a) I yini leswi ndhuna ya Muyetiyopiya yiswi yendleke loko yi chumayeliwe hi Filipi? b) Hi yihi minkateko leyi hiyi kumaka loko hi khuvuliwa naswona hita kambisisa swivutiso swihi ka djondzo leyi?

² Leswi Adamu na Eva vaswi yendleke swi hambane swinene ni leswi ndhuna ya Muyetiyopiya yiswi yendleke loko yi chumayeliwile hi Filipi. Yiswi tlangele hintamu leswi Yehovha na Yesu avayi yendlele swona la kakakuva yi tekele kukombela kukhuvuliwa. (Mint. 8:34-38) Na hina, loko hi tinyiketela ka Yehovha hi tlhela hi khuvuliwa, hi kombisa leswaku haswi tlangela leswi Yehovha na Yesu vahi yendleleke swona. Hi tlhela hi kombisa leswaku hamu tshemba Yehovha ni leswaku ha pfumela swaku hi yena ntsena lweyi anga ni mfanelo ya kuveka minawu ya leswinga swinene ni leswinga liki swinene.

³ Pimisa hi minkateko leyi hiyi kumaka loko hi tinyiketela ka Yehovha. A tshembisa leswaku atahi nyika hinkwaswu leswi Adamu na Eva vaswi luzeke, kupatsa ni mukhandlu wa kuhanya hilaha kunga heliki. Loko hi kombisa lipfumelo ka gandzelo la Yesu Kreste, wahi rivalela ni kuhi pfuna kumu tirhela hi lipfalu  leli baseke. (Mat. 20:28; Mint. 10:43) Handle ka leswo, a pfumelela leswaku hi lumba ndjangu wa vanhu lava ava yamukelaka, lavanga ni ntshembo wa wumundzuku leli tsakisaka. (Yoh. 10:14-16; Rhom. 8:20, 21) Kambe hambileswi hi vuyeliwaka hi tindlela leti, van’wana lava djondzaka ntiyiso va chava kuteka xiboho lexi yendliweke hi ndhuna ya Muyetiyopiya. I yini lexiva yendlaka va chava kukhuvuliwa? I yini lexingava pfunaka leswaku va hlula kuchava koloko?

4-5. I mpsini leswi aswi yendla Avery na Ana va chava kukhuvuliwa?

⁴ Kukanakana. Vapsali va Avery i Timboni ta Yehovha. Papayi wa yena a ni ndhuma leyinene. A khatalela kahle ndjangu wa yena naswona i doda leli djondzisaka kahle. Hambileswo, Avery aanga yendli xiboho xa kukhuvuliwa. Hi mhaka muni? Yena hi yexe wa hlamula: “Ani pimisa leswaku aningataswi kota kufana na papayi.” Avery nakambe a apimisa leswaku aangataswi kota kuhetisisa wutihlamuleli leli kumbexana aata nyikiwa lona ndzhaku ka kukhuvuliwa. “Ani chava loko ni pimisa hi kukombeliwa kuyendla xikhongelo abandleni, kuveka tinkulumi kumbe kurhangela ntlawa wa ntirho wochumayela.”

⁵ Ana, lweyi anga ni 18 wa malembe, na yena a akanakana swinene. Hambileswi a kulisiweke hi vapsali lavanga Timboni ta Yehovha, a akanakana swaku angaswi kota kuhanya hi minawu ya Yehovha. Hayini a atitwisa xileswi? Hileswi se a atate nhloko ya yena hi mimpimiso ya ku yena ahi wa nchumu. Minkama yin’wana, a ativonela hansi swinene la kakuva a asungula kuvavisa muzimbha wa yena. Matshan’wini ka kululamisa, leswo aswi nyanyisa xiyimu xa yena. A vule leswi: “Ani zanga ni byela munhu hi leswi aniswi yendla. Hambi vapsali va mina avangaswi tivi. Ani pimisa leswaku Yehovha aangata tshuka ani yamukela tani hi nandza wa yena hikolaho ka leswi ani tiyendla swona.”

6. I yini lexi yendleke Vanessa a kanakana kukhuvuliwa?

⁶ Nkucetelo wa vanghanu. Vanessa, lweyi anga ni 22 wa malembe, a vula leswi: “A ni ni munghanu lweyi animu rhandza hintamu swinene naswona se ahi ni kolomuya ka 10 wa malembe na hi li vanghanu.” Munghanu wa Vanessa aanga na mhaka ni leswi a akholwa swona naswona aangayi seketeli mhaka ya ku a khuvuliwa. Leswo aswimu vavisa Vanessa. A tlhele a vula leswi: “Swani tikela kuyendla vanghanu. Hi mhaka leyo, ani pimisa leswaku loko ni helisa wunghanu leli, anita sala ningaha na munghanu.”

7. Ntombhi leyi vitaniwaka Makayla ayi chava yini naswona hi mhaka muni?

⁷ Kuchava kudjoha. Makayla a ani 5 wa malembe ntsena loko makwavu wa yena a susiwa bandleni. Loko a ya a kula, aayi vona ndlela leyi  vapsali va yena ava tsemeke nhlana ha yona hi kususiwa ka makwavu wa yena bandleni. A vule leswi: “Ani chava kukhuvuliwa hikusa ani pimisa leswaku ninga tshuka ni djoha, ni susiwa bandleni ivi ni yengetela kuvaviseka ka vapsali va mina.”

8. Jaha leli vitaniwawa Miles ali chava yini?

⁸ Kuchava kukanetiwa. Papayi wa Miles ni madraxta wa yena va tirhela Yehovha kambe mamana wa yena wa kumu psala ahi Mboni. Miles a vula leswi: “Ni tshame ni mamana wa mina 18 wa malembe kambe ani chava kumu byela leswaku ni lava kukhuvuliwa. Aniyi rivali ndlela leyi anga yangula ha yona loko papayi a ve Mboni ya Yehovha. Ani chava leswaku aata yangula hi ndlela leyi fanaka ni le ka mina.”

9. Uta vuyeliwa hi yini loko u djondza hi lirhandzu ni kulehisa mbilu ka Yehovha?

⁹ Hikolaho ka leswi va kalaka vanga hlakulelanga lirhandzu lelikulu hi Yehovha, Adamu na Eva va hlawule kungamu tirheli. Hambileswo, Yehovha ava tshike va hanya, va va ni vana ni kutiyendlela swiboho swa ndlela leyi ava lava kuva kulisa ha yona. Leswi humeleleke mahlweni swiswi veke livaleni leswaku xiboho lexi vaxi yendleke xa kutifuma kuve wuphukuphuku. Mativula ya vona a dlaye makwavu lweyi aanga yendlanga nchumu xa kubiha. Hi kufamba ka nkama, misava yi tale hi vanhu lava avanga li na mhaka ni vanhu van’wana naswona ava yendla swilo swa kubiha. (Gen. 4:8; 6:11-13) Kunga khataliseki swilo hinkwaswu leswi, Yehovha a ani ndlela ya kuponisa vana hinkwavu va Adamu na Eva lava avata hlawula kumu tirhela. (Yoh. 6:38-40, 57, 58) Loko u ya u djondza hi kulehisa mbilu ni hi lirhandzu la Yehovha, lirhandzu la wena hi yena lita ya li kula. Lirhandzu leli hi lona lingataku susumetela kuyendla xiboho lexi hambaneke ni xa Adamu na Eva ivi u tinyiketela ka Yehovha.

10. Tipisalema 19:7 yingaku pfunisa kuyini leswaku u navela kutinyiketela ka Yehovha?

¹⁰ Yana mahlweni u djondza hi Yehovha. Loko u ya u djondza hi Yehovha, uta ya u tiyiseka leswaku ungaswi kota kumu tirhela na unga chavi nchumu. Avery, lweyi hi buleke hi yena kusunguleni, a li: “Ni hlule kuchava ka mina hi kukambisisa hi wuyenti Tipisalema 19:7.” (Yi lerhi.) Loko Avery a vone ndlela leyi Yehovha axi hetisiseke ha yona xitshembiso lexi, lirhandzu  la yena hi Yehovha li ye li kula. Lirhandzu leli hinga na lona hi Yehovha alohi pfuna ntsena kutiyiseka leswaku hingaswi kota kumu tirhela na hinga chavi nchumu. Li tlhela lihi pfuna kupapalata swilo leswimu nyenyetsaka ni kususumetela mbilu ya hina leswaku yi navela kumu tirhela. Hingaswi xiya leswo ka leswi Ana, lweyi a kombisiweke ndzhaku, aswi vulaka: “Ka djondzo ya mina ya Bibele ni twisise leswaku loko ni tivavisa, na yena Yehovha a twa kuvava.” (1 Pet. 5:7) Kutwisisa leswo swi yendle leswaku Ana a va ‘muyendli wa Rito’ la Xikwembu. (Yak. 1:22) A vuyeliwe hi yini? A li: “Loko ni pimise hi ndlela leyi ani vuyeliwa ha yona hi kuyingisa Yehovha, ni sungule kumu rhandza swinene. Swoswi na tiyiseka leswaku yena atani kongomisa loko ni lava kupfuniwa.” Ana aswi kotile kuhlula mukhuva wa kutshamela kuvavisa muzimbha wa yena. A tinyiketelile ka Yehovha a tlhela a khuvuliwa.

11. I yini leswi Vanessa aswi yendleke leswaku a va ni vanghanu lavanene naswona leswi swihi djondzisa yini?

¹¹ Hlawula kahle vanghanu va wena. Hi kufamba ka nkama, Vanessa, lweyi hi buleke hi yena akusunguleni, aswi tsumbulile leswaku munghanu wa yena lweyi a aanga li Mboni aamu sivela kutinyiketela ka Yehovha. Hi mhaka leyo, a dlaye wunghanu. Kambe anga yendlanga leswo ntsena. A lwele kuhamba xinghanu ni vamakwerhu abandleni. A hlamusele leswaku xikombiso xa Nowa ni ndjangu wa yena ximu pfunile. Twana leswi aswi vulaka: “Nowa ni ndjangu wa yena ava rhendzeliwe hi vanhu lava avanga tirheli Yehovha. Hambileswo, vona a va ni xinghanu hi xivona.” Ndzhaku ka loko a khuvuliwile, Vanessa a teke wuphayona. Swoswi a vula leswi: “Kuphayona swini pfune kuyendla vanghanu ka bandla la mina ni ka mabandla man’wana.” Na wena ungaswi kota kuva ni vanghanu lavanene loko u heta nkama wotala hilaha unga kotaka ha kona antirhweni wa kuchumayela. — Mat. 24:14.

12. I kuchava kwihi loku Adamu na Eva va kalaka vanga kukombisanga naswona live lihi vuyelo lakona?

¹² Djondza kuva ni kuchava loku faneleke. Kuchava kun’wana i kunene. Hi xikombiso, i swinene kuchava kukhunguvanyisa Yehovha. (Pis. 111:10) Loko Adamu na Eva ava ve ni kuchava loko, ina va yingisile nawu lowu Yehovha aava nyike wona. Kambe ahi swona leswi vaswi yendleke. Ndzhaku ka loko va djohile, matihlo ya vona ma pfulekile, leswi vulaka leswaku  vaswi twisisile leswaku a va li vadjohi ni leswaku avata hundzisela xidjoho ni lifu ka vana va vona. Hikolaho ka leswi se avaxi twisisa xiyimu lexi a va li ka xona, va twe tingana loko va vona leswaku ava yambalanga nchumu. Kutani va lave tindlela ta kutipfala. — Gen. 3:7, 21.

13-14. a) Hikuya hi 1 Petro 3:21, hayini hinga fanelanga hi chava hintamu kufa? b) Hi swihi swivangelo leswi hinga na swona swa kurhandza Yehovha?

¹³ I ntiyiso leswaku hi fanele hi chava kukhunguvanyisa Yehovha. Hambileswo, ahi fanelanga hi chava hintamu lifu. Yehovha a yendle lulamiselo leswaku hi hanya hilaha kunga heliki. Hambiloko hi djoha, Yehovha atahi rivalela loko hi tisola swi huma mbilwini hi tlhela hi kombisa lipfumelo ka gandzelo la Yesu Kreste. Yin’wana ya tindlela ta lisima swinene ta kukombisa lipfumelo ka gandzelo la Kreste i kunyiketela wutomi la hina ka Yehovha ni kukhuvuliwa. — Lerha 1 Petro 3:21.

¹⁴ Phela hi ni swivangelo swaswinyingi swa kurhandza Yehovha. Ahi nyika swilo leswinene leswi hi tikhorisaka hi swona siku ni siku. Ahi djondzisa ntiyiso hi yena ni hi makungu ya yena. (Yoh. 8:31, 32) Ahi nyika bandla la Wukreste lelihi kongomisaka li tlhela lihi seketela. Ahi pfuna kurhwala swidjumba swa swikarhato leswi hi kumanaka na swona namuntlha naswona ahi nyika ntshembo wa kuhanya hilaha kunga heliki ahansi ka swiyimu leswinene. (Pis. 68:19; Nhla. 21:3, 4) Loko hi yanakanyisisa hi swilo swotala leswi Yehovha ahi yendleleke swona ni leswi wahahi yendlelaka swoswi kukombisa leswaku wahi rhandza, hi susumeteleka kumu rhandza na yena. Naswona loko lirhandzu lelo li ya li kula, hi djondza kuva ni kuchava loku faneleke, kunga kuchava kukhunguvanyisa Lweyi himu rhandzaka hintamu swinene, Yehovha.

15. Makayla a kuhlulise kuyini kuchava loku a ali na kona?

¹⁵ Makayla, lweyi a kombisiweke kusunguleni, a kuhlulile kuchava loku a ali na kona ka kudjoha ndzhaku ka loko a twisise leswaku Yehovha i Xikwembu lexi rivalelaka. A vule leswi: “Ni twisise leswaku hinkwerhu ahi hetisekanga. Hita phazama minkama yin’wana. Hambileswo, Yehovha wahi rhandza naswona atahi rivalela axisekelweni xa nkutsulu.” Lirhandzu leli a ali na lona hi Yehovha limu susumetele leswaku a tinyiketela ka Yehovha a tlhela a khuvuliwa.

16. Hi xihi xikhutazo lexi Miles axi kumeke akuva a kota kuhlula kuchava ka yena?

¹⁶ Miles, lweyi a akanakana kutinyiketela ka Yehovha hileswi a achava ndlela leyi mamana wa yena aata yangula ha yona, a kombele kupfuniwa hi mulanguteli wa yena wa xifundza, lweyi na yena a kuleke ka ndjangu lowu akova papayi wa yena ntsena lweyi a ali Mboni. A vule leswi: “[Mulaguteli wa xifundza] ani pfune kuvona tindlela leti ningati tirhisaka kuva ni kholwisa mamana leswaku xiboho xa kulava kukhuvuliwa ahi xa papayi kambe i xa mina.” Mamana wa Miles anga tsakanga loko Miles amu byele leswaku a lava kuva Mboni ya Yehovha. Xiyimu xi nyanye swinene la kakuva Miles a hume munti kuva a kota kukhuvuliwa. Hambileswo, a khome swi tiya ka xiboho lexi aaxi yendlile. Yena wa hlamusela: “Kudjondza hi swilo leswinene  leswi Yehovha ani yendleleke swona swini khumbe mbilu. Loko ni yanakanyisise hi gandzelo la Yesu Kreste, ni twisise leswaku Yehovha ani rhandza hintamu swinene. Leswo swini susumetele kutinyiketela ka Yehovha ivi ni khuvuliwa.”

17. Hi wihi mukhandlu lowu hinkwerhu hinga na wona?

¹⁷ Eva a xandzukele Yehovha nkama anga dla handzu wa nsinya lowu Yehovha aava tsimbisile kuwu dla. Hi mhaka leswi a yendleke leswi fanaka, Adamu a kombise leswaku aangaswi tlangeli swilo hinkwaswu leswinene leswi Yehovha aamu yendlele swona. Hinkwerhu hi ni mukhandlu wa kukombisa leswaku hi hambanile na Adamu na Eva. Hina haswi tlangela swilo hinkwaswu leswi Yehovha ahi yendlelaka swona. Loko hi khuvuliwa, hi komba Yehovha leswaku ha pfumela swaku hi yena ntsena anga ni mfanelo ya kuveka minawu ya leswinga swinene ni leswinga liki swinene. Hi kombisa leswaku hamu rhandza ni leswaku hamu tshemba B’ava wa hina.

18. I yini leswingataku pfuna kuhambeta u tirhela Yehovha?

¹⁸ Ndzhaku ka kukhuvuliwa, hi fanele hi lwela kuyendla kurhandza ka Yehovha, hayi kunavela ka hina vinyi. Timiliyoni ta malandza ya Yehovha ti karhi ti yendla leswo. Na wena unga fana na tona loko u hambeta u kulisa wutivi la wena hi Matsalwa, u va kona minhlanganwini ni kuhisekela kubyela van’wana leswi se uswi djondzeke hi B’ava wa hina wa lirhandzu. (Hev. 10:24, 25) Loko u lava kuyendla swiboho, kambisisa Bibele ni leswi nhlengeletanu yiswi vulaka akuva u tiva kurhandza ka Yehovha. (Esa. 30:21) Loko u yendla tanu, hinkwaswu leswi ungataswi yendla swita humelela. — Swi. 16:3, 20.

19. I yini leswi hi faneleke hi tshamela kuyanakanyisisa hi swona naswona hayini?

¹⁹ Loko u hambeta u yanakanyisisa hi mavuyelo lawa uma kumaka hi kukongomisiwa hi Yehovha, lirhandzu leli unga na lona hi yena ni minawu ya yena lita kula naswona Sathana angataswi kota kuku kucetela kutshika kumu tirhela. Tiyanakanye se na kuhundze 1.000 wa malembe. Uta cuvuka ndzhaku ivi u tibyela leswaku xiboho xa kukhuvuliwa kuve xiboho xaxinene hintamu kutlula swiboho hinkwaswu leswi u tshameke uswi yendla.